De Iudaeorum Vetustate sive Contra Apionem

Flavius Josephus

Flavius Iosephus. Flavii Iosephi Opera Ex Versione Latina Antiqua, Part 6 (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 37). Boysen, Karl, editor. Prague, Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1898.

mulier autem inferior, inquit, est uiro per omnia; oboedit igitur non ad iniuriam, sed ut sit sub regimine constituta; deus enim uiro potestatem dedit. cum hac ergo coire decet maritum solummodo, alterius uero experientiam habere nequissimum est. si quis autem hoc egerit, declinatio nulla mortis; neque uim fieri uirgini alteri desponsatae, neque si suaserit nuptae.

filios nutrire praecepit, uniuersis autem [*]( LBR, CP, e. — Euseb A, ed. pr. ) [*]( 2 sermo nobisj ex Graecis emendaui, sermonibus LBRCe sermoonibus P ipse] 6 abrbq autem] aut R 3 quasdam autem #»* nouit lex permixtionem] lacunam statuo; τίνε8\'ol περί γάμων vop.o:; (νόμοι; om. A) μι̃ξινjj-ovrjv oBiv 6 vo\'(j.os, fortasse exciderunt: circa nuptias solam mouit P? permistionem R permixtiones C 4 pro] fortasse delendum est creandorum] procreandorum fortasse recte e γεγενη̃σϑαιΑ ftveaaat Euseb 5 iudicauit inimicas] ioTopjxev inimicum R 6 hoc] horum e iubet] iubent LBeC nubent R xeXeoei 7 doctem C2 sed] si R xū 8 fallaciis] fallatus L ciis s. L2, ex fallatiis corr. Bl desponsationem] scripsi cum B2 qui disponsationem correxit, dispensationem coda e μνηta oteoeiv 9 cognationem] cogitionem L cogitationem e 10 oportunam] tru έπιτήδειον A έπιηδείου Euseb autem] abest ab Eusebio est] sit R per omniaj A interpolata habet 11 ad iniuriam] προςύβριν ταυ̃ϑ\'ήγουμέηΑ regine R 12 potestatem] prestantem R cum] ui (ium uel uim) P 13 solummodo] p.ovov A μόνηEuseb habere experientiam tr. R 14 est] om. e 15 disposatae R 16 tilios-p. 119; 3 imminuens] textum satis corruptum secutus est interpres, qui neque cum Eusebio concinit recta uerba Iosephi seruante, neque cum codice A mendosissimo, sed medium tenet locum, - et ne ea quidem quae inuenit recte intellexisse uidetur uniuersis autem mulieribus] uniuersos atque mulieribus coniecerim. )

119
mulieribus interdixit uel celare quod satum est uel alia machinatione corrumpere; filii namque necatrix est animam demoliens et genus imminuens. igitur si quis ad concubitum corruptionemque transierit, inmundus.

oportet autem etiam post legalem commixtionem uiri et mulieris lauari; hoc enim partem animae polluere iudicauit, inflata namque corporibus uulneratur, dum ob hoc fit alit.quapropter purificationis causam talibus imperauit.

Sed neque in filiorum natiuitatibus concessit epulationes aggregari et fieri occasiones ebrietatis, sed temperatum esse repente principium. iussitque litteris erudiri propter leges et nosse progenitorum actiones, ut actus imitentur et cum legibus educati neque transgrediantur neque cogitationem ignorationis habere iudicentur.

Prospexit autem etiam funeribus mortuorum, ne neque pretiosae ad sepeliendum celebrentur exequiae neque [*]( LBR, CP, e. — Euseb A, ed. pr. ) [*]( 1 satum] ex arcaplv Eusebii emend. Niese statum LBeCP statutum R alia] aliam LBRe akla A 2 machinatione] scripsi, machinationem codd e μηχανη̃ nvt A filios C necatrix] coni. Guenther moechatrix LBRC methatriax P mecatrix e texvoxtdvog animam] scr. Niese anima codd e 3 imminens R ad concubitam corruptionemque] ent ÀiXfJç YJ ϕϑοράνΑ eitl λέχους ipO-opav Euseb 4 correptionemque LBCP corrnptioneque R immundus <est> RC oportet] interpres cum enuntiato insequente hoc uerbum iunxit autem etiam] aut R 5 et] om. LBeP mulieres CPe hoc enim-8 imperauit] lectio codicis A ab Eusebiana satis distat, medium fere locum tenet interpres 6 inflata] έμϕυομένη 7 uulneratur] xaxorcafret Euseb xaxoxaael vj ϕυχήΑ dum ob hoc fit (sit C) aliqua. (aliquam Ce) codd e xai τούτων (». e. σωμάτων au ϑανάτψδιαxριϑει̃σα Euseb xat τούτων αύ icaXtv (05 ϑανάτψδιαxρϑει̃σαν A dum ab hoc fit aliena. qua(propter) conicio propter--imperauit] Storcep άγνείας έπι̒ naotv (έπίτασινΑ) \'toTç totooTots έταξεν(προςέταξενΑ) 10 aggregari] auvayetv A aovTeXelv Euseb 11 principium] desiderantur quae habet Eusebius tyjs Tpoofjs έταξεν, sed absunt etiam ab A propter] uepl 12 ut] aut e iminentur R immittentur C 13 cogitationes P 15 ne neque] conieci, beneque LBCPe neque R celebraentur L celebrarentur R celebrantur Ce )

120
insignium fabricae sepulchrorum, sed necessaria quidem circa prolationem funeris imperauit domesticos adimplere, omnibus autem uiuentibus legitimum esse constituit, ut aliquo moriente et concurrant et gemitus lamentationis effundant. purificari autem iubet etiam domesticos funere celebrato, ut longe procul sit, quasi uideatur quis mundus esse, cum fecerit homicidium.

Parentum honorem post deum secundum esse constituit, et qui non repensat eorum gratiae, sed in qualibet parte contristat, praecipit esse lapidandum. iubet etiam omnibus senioribus honorem iuuenes exhibere, quoniam cunctorum senior deus est.

nihil permittit celandum apud amicos, non enim amicitiae sunt apud eum, cui omnia non creduntur. et licet aliquae inimicitiae proueniant, prodi tamen secreta prohibuit. si quis arbiter munus acceperit, morte multatur, [*]( LBR, CP, e. — Euseb A, ed. pr. ) [*]( 1 insignium] ed. Venet. 1510 insignum codd e 2 imperauit] itposeta £ ev A abest ub Eusebio 3 uiuentibus] nspiouotv A παριυ̃σιEuseb legitimum esse constituit] έποίησενόμιμοον A abest ab Eusebio legiptimum RC aliquo moriente] ϑαπτομένου\'ttvόç A abest ab Eusebio et 4 concurrant] συνελϑει̃νΑ προςελϑει̃νEuseb et] ec L purificati P 5 iubet] xeXeoet A abest ab Eusebio etiam domesticos] xal \'tobç evoixouvTai; A xal tov otxov xai \'tοόç evoixoovTas Euseb funere] C fauere LBeP fauore R celebratos e funere celebrato] post haec inueniuntur in A sta tov μετελϑόνταtoo atoo ut] ex et corr. C 6 fit R quasi] R quam sit LBeCP quis] qui R 7 homicidium] A interpolata praebens differt 8 parentem enim honore R post deum] μετα τη̒νιtpas 9-eov secundum] om. e 10 contristat] έxxλίνοταΑ ελλει̒ποντα Euseb praecepit BRe iubet] xελεύειΑ abest ab Eusebio, qui post iuuenes exhibere habet ϕησίν12 semor B seniorum est deus R praetermittit Sobius ed. Col. 1524 celandum] ex xρύπτειν emendaui celebrandum codd e 14 prodi tamen secreta] em. Guenther prodita mens arata (a rara e) codd e prodi tamen arcana Niese, p. t. ad arma Sobius 15 minus RP mulctatur Re despiciensofferens] neptopa>v ίxέτην (oixέτηνEusebii codd. BG) βοηϑει̃ν ένονύπεύ- ϑυνοςEuseb neoiopav xat too βοηϑει̃ν ev orÇ ύπεύϑυνςΑ. interpres Graeca prorsus non intellegens sibimet ipse quaedam excogitauit )

121
despiciens quod iustum est et auxilium reis offerens.

quod quisquam non posuit non auferat et aliena non tangat, mutuans non accipiat usuras. haec et his multa similia communionem continent nostrorum inter alterutros.

Quomodo autem etiam de domestica circa alienigenas habenda sapuerit legislator, referri dignum est, uidebitur enim omnibus optime prospexisse, dum eo ita sanciente neque propria corrumpimus neque participari rebus nostris uolentibus inuidemus.

quicumque enim uolunt sub nostras conuersari leges accedentes ad ea cum munificentia suscipit non genere solummodo, sed etiam uoluntate uitae putans esse consortium. eos autem, qui transitorie ueniunt, misceri sollemnitatibus non permisit.

Alia tamen exhibenda constituit, id est omnibus praebendum ignem, aquam, cibum, iter ostendere, non spernere aliquem insepultum; mitissime etiam circa hostes quae sunt agenda sanciuit,

ut neque terra eorum exuratur neque arbores fertiles incidantur, sed etiam spoliari eos, qui in bello [*]( LBE, CP, e. — Euseb A. ed. pr. ) [*](1 et] om. P reis] regis R 2 potuit Le non (tangat)] ouy A coSsvos Euseb mutuans] όavsioaç A abest ab Eusebio 3 accipi I piat P similia multa tr. R 4 continet C 5 etiam] om. R de domestica] i. e. έπί οίxείας, έπιxείας A Euseb cura add. e circa] ste; A npos Euseb alieniginas P 6 habenda sapuerit] emendaui iapdvYjoe lectione codicis A usus, habendas habuerit LBCP habenda habuerit Re icppovTjoe A έϕρόνισεEuseb habenda add. interp. uidetur R 7 dum] deum P? eo ita sanciente] abest a Graecis sanciente] santiente L et (ex sentiente corrigens) B sentiente e 8 corrumpimus] διαϑεpoofiev A 9 uolentibus] om. R 10 accedentes] ύπελϑόντας A ύπεϑόντες (scil. ϑέλουσιν CYJv) Euseb ea] eam R eas C munificicentia P 12 ueniunt] om. e misceris L 13 sollemnitatibus] Tua συνηϑείαις A rg συνηϑείαEuseb permisit] om. e 14 exhibenda] wv r μετάδοσίς iottv ava-j-xata id est] idem Re 15 praebendum] παρέχειντοι̃ςseofj.evot5 aqua R ostenderet (t ifnalem expunxit B) LBP sperneret L 15 mitissime—18 incidantur] έπιειxειι̃ς (έπιεxη̃ A) 81 xat ta πρόςtobs πολεμίουςxpϑέντας etvat (ει̃ναι xριϑέντα A) co (obόs A) yap έά TYJV IYJY aotoiv πυρπολει̃ν coSI τέμνειν (xόπτειν A) η̃μεραsevspa (συγxεχω̒pyjxev add. A) 17 sanciunt R exjuratur L 18 ceciderint B_ )

122
ceciderunt, interdixit et captiuos prospexit, quatenus eorum amoueatur iniuria et maxime feminarum.

sic autem olim nos mansuetudinem atque clementiam studuit edocere, ut etiam de animalibus inrationabilibus non taceret, sed horum tantummodo utilitatem legitimam concedens ab omni nos alia causa prohibuit. quaecumque enim ueluti supplicantia oriuntur in domibus, haec interdixit occidi, sed neque parentes denique praecepit auferri, et licet inimica sint animalia, eis tamen parcendum esse sanciuit.

sic undique ea, quae ad mansuetudinem pertinent, obseruauit doctrinalibus quidem sicuti praedictum est legibus utens et alias rursus contra transgressores causa punitionis sine excusatione defigens.

Damnum namque in plurimis casibus transgredientium mors est, si adulterium commiserit aliquis, si uim puellae fecerit, si masculo turpe temptamentum inferre praesumpserit, licet patiatur sustinere temptatus. similiter autem est lex ineuitabilis et in seruis. sed etiam de mensuris uel

si quis de ponderibus dolum fuerit operatus et de iniusta uenditione ac fraude uel si detraxerit alienam rem aut quod [*]( LBR, CP, e. — Euseb Porphyrius A, ed. pr. ) [*]( 1 quatinus LCP ammoueatur Re 2 olim nos] olunnos L alumnos e olim] πόρρωϑενΑ abest ab Eusebio 3 studuit edocere] StSacxetv ... έσπούδασεν A έξεπαίδευσενEuseb <et> etiam R 5 legiptimam RC concedens] non concedens R έϕη̃xεΑ aipjxe Euseb ab—prohibuit] naaav δέτέραν (scil. χρη̃σιν) έxώλυσεν 6 oriuntur] nposoiici A προςϕεύγειEuseb haec] hoc e 7 ocidi P sed neque] neque sed R denique] νεοττοι̃ςfortasse subest de nido 8 licet inimica sint] xav y πολέμια A xav t-g πολεμίαEuseb animalia eis] έργαξομένων (aoveaep- γαζομένωνΑ συνεργαζομένωνPorphyrius) ζώωνxal μη̒p ϕονεύινparnendum R 9 sanciunt It om. Euseb 10 obseruauit] περιεσxέϕατο A auvsaxsaaro Euseb praedictu B legis e 11 alias] ex τούς Sl emendaui alia codd e 12 defingens R 13 casibus] causis e transgredientium] em. Sobius ed. Col. 1524 tran~grediendum codd e 14 est mors tr. B est] IOTC A Ó (ϑάνατος) Euseb commiscent R si uim] suum e 15 inferre] om. e 16 licet] scripsi, 1. c. et codd 1. c. aut e av, quod corrigas in y.àv 17 in] om. R etiam <iam\'> P 18 de iniusta-fraude] περι̒πράσεωςdScxou xal δόλψ γενομένης 19 si detraxerit] fide traxerit Le )

123
non posuit abstulerit, omnimodis sunt uindicta non qualia apud alios, sed ualde maiora.

de iniuria uero parentum, uel impietate quae ut in deo, licet temptet hoc aliquis, mox peribit. his itaque qui secundum legem uniuersa * honor tribuitur non argenti, non auri, neque coronae capitis aut cuiusdam praedicandae festiuitatis,

sed unusquisque testem habens conscientiam suam ualde proficit legislatore prophetante et deo fidem condonante firmissimam his, qui seruauerunt leges; licet pro eis mori contingat aliquibus, concurrunt alacriter ad occasum; dedit enim deus rursus fieri, ut uita melior possit ex mutatione conferri.

piget itaque nunc haec me conscribere, nisi opera essent omnibus manifesta, quoniam multi et plerumque olim nostrorum progenitorum, ne uel sermonem solummodo extra legem proferrent, omnia passi sunt sustinere uiriliter.

Yel si honorari contigit apud omnes homines nostram [*]( LBR, CP, e. — Euseb A, ed. pr. ) [*]( 1 posuit] R potuit LBCPe omnimodis] i. e. jtavTto; omnimodi codd e πάντωνΑ Euseb uindicta] de hac forma plurali dubito 2 sed] d sene (d s. L2) L sedue B sed ne e 3 fit] conieci, sit codd e temptet] μελλη̒σειΑ μέλληEuseb hoc] haec R 4 qui] om, e quiuniuersa»] xoiq ... xaTdt tob5 vdjxooc itavTa itpaTTOuat A toT? ... νομίμως Ptoooi Euseb; ex A codicis lectione efficitur gerunt uel agunt uocern intercidisse lege R uniuersam e tribuit C 5 neque-festiuitatis] interpolata habet A, oh xotivod στέϕανος 7] osXivoo xat TotauTYj tis avax ήρυξις Eusqb. qualia fere legisse quidem interpres uidetur, non uero intellegens sibi quaedam finxit; pro τοιαύτηfortasse habuit τελετήcfr. II § 188 7 ualdc proficit] πεπίστευxενlegislatores P deo-11 conferri] Graecarum sententiarum conexum perspicere non ualuit interpres a 8 fidere R fide P condonente (a s. L2) L 9 eis] cis R alacriter] ex προϑύμως scripsi, alacri LBCPe alacres R nominatiuum alacri non probo alacri animo coni. Guenther 10 enim] autem R 11 imitatione R nunc] vov A abest ab Eusebio haec] hoc e 12 multa R 13 olim] ηδη progenitorum] add. interpres 14 solummodo] fjidvov A abest ab Eusebio lege P passi sunt] sunt passi tr. C ύπέστησαν A προείλοντο Euseb 16 uel si—p. 124, 6 mutationes] plane alia expressit Iosephus, quae codicibus male tradita interpres omnino non intellexit )

124
gentem et uoluntariam legis consequentiam esse manifestam,