De Iudaeorum Vetustate sive Contra Apionem

ipse uero adsumens secum etiam alios sacerdotes et maculatorum quosdam misit legatos ad pastores, qui uidebantur a Tethmuse rege depulsi ad Hierosolymorum urbem, causas suas et aliorum qui simul fuerant exhonorati significans et poscens, ut pariter contra Aegyptum

castra metarentur, promisitque eos fore uenturos primum quidem in Auarin progenitorum suorum prouinciam et necessaria populis abundantius exhibenda, pugnaturos autem oportuno tempore et prouinciam facillime subdituros.

illi uero laetitia cumulati omnes alacriter usque ad ducenta milia uirorum pariter sunt adgressi et non post multum ad Auarin usque uenerunt. Amenofis autem Aegyptiorum rex, dum [*]( LBR, CP, e. — A, ed. pr. ) [*]( in 1 in] ex ia corr. B1 gressi (S. L1) L egressi CP ad resultanf dum] eli; ἀπόστασιν 2 optimum] opimum e λεγόμενον 3 osarfixa (f 8. L2) L osarsipha R Osarphipha e 4 oboedire] ex oboedide corr. Bl et] ut LBe Se, at Sobius (ed. Colon. 1524) primum] om. R 5 a] ab e 7 se penitus abstinerent] om. R abstinerent] AnexeoQac wavta 31 fl-uetv xat avaXoSv 8 haec] totaota santiens B sanctiens C santies P 9 maxime <in> R egiptiorum in ras. Cl 10 opere] tempore CP muros] om. B H amenosin R (Jievaxpiv A rege P assummens C secum] sup. uers. add. B1 13 athet muse L atehetmuse B athemuse BP athetmuse C a Thethmuse e depulsa (s. L2) L 16 primumque R 17 auarim RP 19 et] om. B facililme B subdituros] prodituros R uero] s. uers. add. Bl 20 emulati R 21 adgressi] agressi R συνεξώρμησαν Auarin] arauin LB auarim CP )

et primum quidem congregans Aegyptiacam plebem facto consilio cum principibus eorum animalia sacra et quae praecipue a sacerdotibus honorabantur, ante praemisit et sacerdotibus particulariter iussit, ut simulacra deorum caute celarent.

filium uero Sethonem, qui etiam Ramessi a Rapso patris nomine uocabatur, cum quinque esset annorum, apud suum commendauit amicum. ipse uero transiens cum aliis Aegyptiis usque ad trecenta milia uirorum bellatoribus uiris occurrens congressus non est.

putans enim semet ipsum contra deum pugnare post tergum reuersus uenit ad Menfin et sumens Apin et alia sacra mox in Aethiopiam cum uniuersis nauibus et multitudine uenit Aegyptiorum; per gratiam namque erat ei subiectus Aegyptiorum rex.

qui suscipiens etiam populum uniuersum praebuit alimenta hominibus necessaria, quae prouincia ministrabat, et ciuitates ac uicos tredecim, quatenus eis qui fuerant de regno pulsi sufficerent; nihilominus [*]( LBR, CP, e. — A, ed. pr. ) [*]( 1 uulneratus est] συνεχύθη ; alia legisse uidetur in suo exemplari interpres 2 Papiae] Iladirtos 3 primum] jtpotspov congregatis e conscilio B concilio R 4 et] abest a Graecis quae] om. RP, inter uers. add. L praecipue quae tr. C praecipue] irpwxa p.ciÀtata a] s. uers. add. L om. RP a sacerdotibus] £ v toIq kpots 5 ante praemisit] chç Y aaoTov μετεπέυ̩ψατο, ad se praemisit conicio 6 deorum] ex Gr. tujv SoiWY emendaui, eorum codd. e celerentur (a s. RJ) R 7 SeQtu ramesi R \'Ραψηου̃ς 10 occurrens] dnavraaaot A 11 non] om. RCP deum] diti LB 12 postergum BP Menfin] LBGP menefin R Apin et alia] apinetalia BCe animalia R 13 et alia sacra] xat Ta υ̌λλα Ta fexstas μεταπεμϕθέντα tspa Cqja, fortasse scripsit interpres: et alia sacra animalia nauibus] tw otoXu) 14 uenit <in> R ei] eis P 15 Aegyptiorum] twv AtS-toTtouv qui suscipiens-56, 1 fines Aegyptios] Graeca corrupta sunt neque Latina sana qui] quod Le ofisv A 17 ac uicos-sufficerent] xat xtujia? npis rfjv tWY πεπρωμένων TptoxatSexa STuiv ftito vriq àpXiĮç abzoo slç rfjv (st$ffjv otn. ed. pr.) sxirtiDatv aota\'pxsti; cf. infra § 266 18 fuerunt R de regno-56, 1 fuerant] om. e . nihilominus-Aegyptiorum] ofy ἡττον ≺ϰαὶ oTpaToitsSov Αὶθιοπιϰὸν πρὸς pu),a-)

et in Aethiopia quidem haec gesta sunt. Solymitae uero descendentes cum uiris pollutis Aegyptiorum sic pessime hominibus usi sunt, ut eorum uictoria esset nimis pessima his, qui tunc eorum inpietates inspiciebant;

non solum etenim ciuitates et uicos concremauerunt sacrilegia facientes et deorum idola deuastantes, sed etiam ipsa sacra animalia quae colebantur crudelissime discerpserunt peremptores et occisores horum sacerdotes atque prophetas esse cogentes, quos etiam expellebant nudos.

dicitur itaque, quia conuersationes et leges eis composuit sacerdos quidam, genere Heliopolites, nomine Osarsifas uocatus ex nomine Osireos Heliopolitani dei, qui dum conuersus fuisset ad hoc genus mutauit nomen et uocatus est Moyses."

Quae uero Aegyptii de Iudaeis proferunt haec sunt, sed et alia multa breuitatis causa praetereo. dicit autem rursus Manethon, quia postea Amenofis ex Aegypto digressus est cum magna uirtute, simul et filius eius Ramsis et ipse habens magnum exercitum. et congressi ambo contra pastores [*]( LBR, CP, e. — A, ed. pr. ) [*]( rrjv ἐπέταξε \'tol; παρ\'≻ \'Αμενώϕεως (\'toū βασιλέως ≻eirt tillY opuov tij; A:- YoitTou. cancellis inclusa in uersionis Latinae codicibus omissa sunt, id quod, opinor, non tam interpreti quam archetypi librario tribuendum est. plane enim cum sensu careant quae reliqua sunt, lacunosa habuerim. excidisse igitur puto fere haec: etiam Aethiopum exercitum misit pro custodiendis eis qui per regem 2 haec] Toiauta solomite C 3 pessime] ἀνοσίως xai A 4 eorum] tav προειρημένων esset nimis pessima] Xpoaov ϕαίνεσθαι 5 eorum] todtwv inpietatem R inspiciebantur L 1 m. B (-ur eras. B2) e etenim] xat yap, enim CP 8 crudelissime discerpserunt] bjttavtots ypiofj.Evot StsTeXouv perpretores (CrD) e 8 quos etiam] xai 10 itaque] s. uers. add. B, 810 11 heliopolitis (eliopolitis P) codd. e 12 ofarsifas L orsiphas R orsasiphas e boapat? osyreos R qui] quod (D) e 13 conuersus] ex conuersi corr. Ll etj om. P 16 alia] om. e praetereo] ex praeterea corr. Pl a itap- {YJJJLI ed. pr. nap\' ἡμι̃ν A 17 Aegypto] AiQtorcta; 18 Ramsis] ramessi (essi in ras.) C \'Ράμψης 19 ambo] om. e )

haec equidem et huiusmodi Manethon conscripsit. quia uero anilia loquitur deliramenta atque mentitur aperta ratione, monstrabo illud primo distinguens, quod postea alterna gratia referendum est. is enim concessit nobis atque professus est, eo quod ab initio non fuerint Aegyptii genere, sed extrinsecus illic aduenissent et Aegyptum optinuissent, et ex ea rursus egressi sunt nostri progenitores;

quia uero nobis postea permixti non sunt Aegyptii corpore debilitati et quia ex his non fuit Moyses, qui populum eduxit ex Aegypto, sed ante multas generationes extitit, per ea quae ipse dixit conabor ostendere.

Primam itaque causam posuit figmenti risibilem: rex enim, inquit, Amenofis concupiuit uidere deos. quos putas? siquidem, qui apud eos sollemnes erant, bouem et hircum et crocodillos et canicapitos uolebat inspicere.

caelestes autem quomodo poterat? et cur hoc habuit desiderium? quia utique et prior eius rex alter hos uiderat. ab illo ergo audiens, quales essent et quemadmodum eos uidisset, noua nequaquam egebat arte.

sed forte sapiens erat ille uates, per quem haec rex posse agere confidebat: quod si ita fuisset, [*]( LBR, CP, e. — A, ed. pr. ) [*]( 1 pollutos] puitos pollutos P uicerunt *** eos usque] lacunam tribuo neglegentiae archetypi librarii; ivtxyjoav atkob? xat tcoXXou? ἀποϰτείντες touuaav abtous fitypi 2 anilia] uilia CP 4 alterna gratia] πρὸς ἀλλή- X005 A πρὸς atjxov ed. pr. 6 illuc LeP 8 suntj sint emendauervn nostri progenitores] addid. interpres de suis permixti] om. P 10 ex egipto eduxit tr. L signo iustum ordinem significans ex Aegypto] add. interpres 11 ostendere] tendere LB (D) e 12 itque R risibilem] uerisibilem R 13 quos putas?] rcoioos; putans CP 13 qui] scripsi, quia codd. e, tobç 15 cocodrilos R cocodrillos CP camcapitos R canicapatos e inspicere] aspicere LBe cae (uel ce) lestem codd. e οὐρανίους 16 Gur] cui R quur P 17 eius] enim e alter L (i utrum L2 an L3 scripserit discerni nequit) alter hos] alteros R 18 quamadmodum R 19 egebat] e5et, agebat codd. e uates] ex uatis corr. V uatis CP 20 quod-fuisset) add. interpres )

deinde tam multa milia leprosorum et male habentium una paene hora quomodo fuit possibile congregari? aut quomodo rex non oboediuit uati? ille namque praecepit debiles Aegyptios exilio deportari, hic autem eos ad sectiones lapidum destinauit, tamquam operariis indigens et non purgare prouinciam uolens.

ait autem eo quod uates quidem semet ipsum peremerit praeuidens deorum iram et quae erant in Aegypto futura, et conscriptum librum regi reliquerit. proinde ab initio uates etiam suum interitum non praesciuit?

quomodo non repente regi contradixit uolenti uidere deos? ** *quam quod se ipse perimere festinabat?

quod uero inter omnia est stultius uideamus: audiens enim haec, inquit, et de futuris iam metuens debiles illos, ex quibus Aegyptum purgare debuerat, neque tunc de prouincia propulit, sed rogantibus eis, sicut ait, ciuitatem dedit dudum a pastoribus habitatam, quae uocabatur Auarin.