Magna Moralia

Aristotle

Aristotle. Aristotelis Quae Feruntur Magna Moralia. Susemihl, Franz, editor. Leipzig: Teubner, 1883

πρῶτον μὲν γὰρ οὐκ ἔστιν ἡ ὁμόνοια ἐν τοῖς νοητοῖς ἀλλʼ ἐν τοῖς πρακτοῖς, καὶ ἐν τούτοις οὐχ ᾗ νοοῦσι ταὐτόν, ἀλλʼ ᾗ ἅμα τῷ ταὐτὸν νοεῖν προαίρεσιν ἔχουσιν περὶ ἃ νοοῦσιν ἐπὶ ταῦτά. εἰ γὰρ ἐννοοῦσιν ἀμφότεροι ἄρχειν, ἀλλʼ ὃ μὲν αὑτὸν ὃ δʼ αὑτόν, ἆρά γε ἤδη ὁμονοοῦσιν; ἢ οὔ; ἀλλʼ εἰ κἀγὼ ἐμαυτὸν βούλομαι ἄρχειν κἀκεῖνος ἐμέ, οὕτως ἤδη ὁμονοοῦμεν.

ἔστι δὴ ὁμονοεῖν ἐν τοῖς πρακτοῖς μετὰ βουλήσεως ταὐτοῦ. περὶ ἄρχοντος ἄρα κατάστασιν ἐν πρακτοῖς τοῦ αὐτοῦ ἐστιν ἡ ὁμόνοια ἡ κυρίως λεγομένη.

[*](13–27 ═ E. E. 1241a, 15–33. E. N. 1167a, 22–b, 16.)[*](4. οὐ—6. Δαρεῖον respicere videtur Mich. Eph. in E. N. IX, 5. 1166 b, 30 f. 152r || 7. γίνοιτο? Susem. || δʼ] γὰρ? Susem. || 13. τῆς om. Mb Bk. Bu. || 17. ἐπεὶ περί τι (περὶ τὶ P2) CvP2, ἤπερ εἴ τι, ut videtur, Va., ἐπείπερ εἴτι c.c. Bk. Bu. || 18. 〈τὸ〉 τοιοῦτον Spengelius || 19. πρακτικοῖς Π1 (crx. rc. Kb) || οὐχ ᾗ νοοῦσι CcP2 et, ut videtur, rc. Pb ( super foramine), οὐχὶ νοοῦσι Mb et, ut videtur, pr. Pb, οὐκ ἐννοοῦσι Ald., οὐκ εὐνοοῦσι Κb, οὐκ ἐννοοῦσι aut οὐχὶ νοοῦσι Va. || 20. ταὐτὸν νοεῖν Bk., ταὐτὸ νοεῖν Casaubonus, τὸ ταυτὸν νοεῖν KbP2 Cv, τὸ ταυτονοεῖν Ald., τὸ ταυτὸν ἐννοεῖν Π2 || 25. πρακτοῖς rc. Kb, πρακτικοῖς c. c. Bk. Bu. || ἄρα] γὰρ? Susem. || 26. ἐν πρακτοῖς )
96

ἐπεὶ δʼ ἐστίν, ὡς φαμέν, αὐτῷ πρὸς αὑτὸν φιλία, πότερον ὁ σπουδαῖος ἔσται φίλαυτος ἢ οὔ; ἔστιν δὲ φίλαυτος ὁ αὑτοῦ ἕνεκεν πάντα πράττων ἐν τοῖς κατὰ τὸ λυσιτελές. ὁ μὲν οὖν φαῦλος φίλαντος ἐστίν (αὐτὸς αὑτοῦ γὰρ ἕνεκεν πάντα πράττει)· ἀλλʼ οὐχ ὁ σπουδαῖος. διὰ τοῦτο γάρ ἐστι σπουδαῖος, ὅτι ἄλλου ἕνεκεν τοῦτο πράττει· διὸ οὐκ ἔστιν φίλαυτος.

ἀλλʼ ὁρμῶσι μὲν ἅπαντες ἐπὶ τἀγαθά, καὶ οἴονται αὑτοῖς δεῖν μάλιστα ὑπάρχειν. τοῦτο δέ ἐστι μάλιστα φανερὸν ἐπὶ πλούτου καὶ ἀρχῆς. ὁ μὲν οὖν σπουδαῖος ἐκστήσεται τούτων ἄλλῳ, οὐχ ὡς οὐ προσῇκον αὑτῷ μάλιστα, ἀλλʼ ἂν ὁρᾷ ἄλλον δυνησόμενον μᾶλλον τούτοις αὑτοῦ χρῆσθαι· οἱ δʼ ἄλλοι τοῦτο οὐ ποιήσουσι διʼ ἄγνοιαν (οὐ γὰρ [*](1212b) οἴονται κακῶς ἂν χρήσασθαι τοῖς τοιούτοις ἀγαθοῖς) ἢ διὰ φιλοτιμίαν τοῦ ἄρχειν.

ὁ δὲ σπουδαῖος οὐδέτερον τούτων πείσεται· διὸ οὐδὲ φίλαυτος κατά γε τὰ τοιαῦτα ἀγαθά. ἀλλʼ εἰ ἄρα, κατὰ τὸ καλόν. τούτου γὰρ μόνον ἄλλῳ οὐκ ἂν ἐκσταίη, τὰ δὲ συμφέροντα καὶ ἡδέα ἐκστήσεται.

τὴν μὲν οὖν κατὰ τὸ καλὸν αἵρεσιν φίλαντος ἔσται· τὴν δὲ κατὰ τὸ συμφέρον καὶ καθʼ ἡδονὴν λεγομένην οὐκ ἔσται ὁ σπουδαῖος, ἀλλὰ ὁ φαῦλος.

— πότερον δέ ποπε ὁ σπουδαῖος φιλήσει αὐτὸς ἑαυτὸν μάλιστα ἢ οὔ; ἔστι μὲν οὖν αὐτὸς αὑτὸν μάλιστα ὡς φιλήσει, ἔστι δʼ ὡς οὔ ἐπειδὴ γάρ φαμεν τὸν σπουδαῖον ἐκστήσεσθαι τῶν ἀγαθῶν τῶν κατὰ τὸ συμφέρον τῷ φίλῳ, τὸν φίλον μᾶλλον αὑτοῦ φιλήσει.

ναί, ἀλλʼ ᾗ τούτων ἐξιστάμενος τῷ φίλῳ αὑτῷ τὸ καλὸν [*](28–1212b, 23 ═ E. N. 1163a, 28–1169 b, 2.) [*](rc. Kb, ἐν τοῖς πρακτικοῖς P2 Ald., ἐν πρακτικοῖς c. c. Bk. Bu., secludenda esse ci. Susem. || 31. ἔσται Π1 Va. || 35. δεῖν ante αὑτοῖς || 37. αὑτῷ Susem., αὐτῷ cet. || 1212 b, 1. χρήσεσθαι ci. Sylburgius || 4. εἰ Π1 Va., ἢ Π 2 || 5. τὰ] κατὰ Scaliger, ποῦ— συμφέροντος—ἡδέος Spengelins, alterutrum, nisi fallor, verum || 9. αὑτὸν Π2 || 10. ὃς Mb et corr. Pb || ὃς Mb et corr. Pb, om. pr. Kb (ὡς suppl. rc.) || 12. τὸν–13. φίλφ om. P2 || 13. ἀλλʼ ἢ Ald., ἀλλὰ KbVa.)

97
περιποιεῖται, ταύτῃ ἐξίσταται τῶν τοιούτων. ἔστι μὲν οὖν ὡς τὸν φίλον αὐτὸς αὑτοῦ μᾶλλον φιλεῖ, ἔστι δὲ ὡς αὐτὸς αὑτὸν μάλιστα· κατὰ μὲν γὰρ τὸ συμφέρον τὸν φίλον, κατὰ δὲ τὸ καλὸν καὶ ἀγαθὸν αὐτὸς αὑτὸν μάλιστα· αὑτῷ γὰρ ταῦτα περιποιεῖται κάλλιστα ὄντα.

ἔστι μὲν οὖν καὶ φιλάγαθος, οὐ φίλαυτος· μόνον γάρ, εἴπερ φιλεῖ αὐτὸς ἑαυτόν, ὅτι ἀγαθός. ὁ δὲ φαῦλος φίλαυτος· οὐδὲν γὰρ ἔχει διʼ ὃ φιλήσει αὐτὸς ἑαυτὸν οἷον καλόν τι, ἀλλʼ ἄνευ τούτων αὐτὸς ἑαυτὸν φιλήσει, αὐτός. διὸ καὶ οὗτος ἂν κυρίως λέγοιτο φίλαυτος.