Magna Moralia

Aristotle

Aristotle. Aristotelis Quae Feruntur Magna Moralia. Susemihl, Franz, editor. Leipzig: Teubner, 1883

ὁ ἄρα μέσος τούτων ἐστὶν ὃς μήτε [*](1192a, 21—36 = E. E. 1232a, 19–1233a, 30. E. N. 1123a, 34–1125a, 34.) [*](14. εἰσι om. Π 19. οὔτε Spengelius, οὐδὲ ΠAld.Bk.Bu. ‖ 20. χρηματιστικῆς Va., χρηματιστική ΠAld.Bk. ‖ 23. οὐ 〈μόνον〉 ci. Rieckher ‖ τῶν ante πολλῶν add. P2 et rc. ‖ 24. καὶ] ἢ ? Susem. ‖ μᾶλλόν γε? Susem. ‖ δὴ P2, δεῖ Kb, δεῖ ἢ Ald., δὴ ἢ Bas.2, δὴ ὀρθῶς Π2 ‖ 26. τῶν συνειδότων αὐτῶ Pb, τοῦ συνειδότος αὑτῶ (αὐτῶ Mb) Mb Bk.Bu., τῶν εἰδότων αὐτὸν Π1 Va. ‖ 27. τὴν post πᾶσαν add. Π2 ‖ 31. αὐτοὺς Π1 et pr. Pb (crx. rc.) ἀξιοῦσι προσηκόντων αὐτοῖς μειζόνων μικρόψυχοι Π2 ‖ 32. μήτε )

34
ἐλάττονος τιμῆς αὑτὸν ἀξιοῖ ἢ προσήκει, μήτε μείζονος ἢ ἄξος ἐστίν, μήτε πάσης· οὗτος δʼ ἐστὶν ὁ μεγαλάψυχφοςι ὥστε δῆλον ὅτι ἡ μεγαλοψυχία μεσότης ἐστὶ χαυνότητος καὶ μικροψυχίας.

μεγαλοπρέπεια δʼ ἐστὶν μεσότης σαλακωνείας καὶ μικροπρεπείας. ἔστιν δʼ ἡ μεγαλοπρέπεια περὶ δαπάνας ἂς [*](1192b) τῷ πρέποντι γίνεσθαι προσήκει. ὅστις μὲν οὖν δανανᾷ οὗ μὴ δεῖ, σαλάκων, οἷον εἴ τις ἑστιᾷ ἐρανιστὰς ὡς ἂν γάμους τις ἑστιῶν, ὁ τοιοῦτος σαλάκων (ὁ γὰρ σαλάκων τοιοῦτός ἐστιν, ὁ ἐν ᾧ μὴ δεῖ καιρῷ ἐνδεικνύμενος τὴν ἑαυτοῦ εὐπορίαν)·

ὁ δὲ μικροπρεπὴς ὁ ἐναντίος τούτῳ, ὃς οὗ δεῖ μὴ μεγαλείως δαπανήσει, ἢ τοῦτο μὴ ποιῶν, οἷον εἰς γάμους ἢ χορηγίαν δαπανῶν, μὴ ἀξίως ἀλλʼ ἐνδεῶς, ὁ τοιοῦτος μικροπρεπής.

ἡ δὲ μεγαλοπτρέπεια καὶ ἀπὸ τοῦ ὀνόματος φανερά ἐστιν οὖσα τοιαύτη οἵαν λέγομεν· ἐπεὶ γὰρ ἐν τῷ καιρῷ τῷ πρέποντι τὸ μέγα δαπανᾷ, ὀρθῶς τῇ μεγαλοπρεπείᾳ τοὔνομα κεῖται. ἡ μεγαλοπρέπεια ἄρα ἂν εἴη, ἐπειδή ἐστιν ἐπαινετή, μεσότης τις ἐλλείψεως καὶ ὑπερβολῆς τῆς περὶ δαπάνας τὰς προσηκούσας, ἐν οἷς δεῖ εἰσὶ δέ, ὡς οἴονται, καὶ πλείους μεγαλοπρέπειαι, οἷόν φασι μεγαλοπρεπῶς τʼ ἐβάδισε, καὶ ἄλλαι δὴ τοιαῦται [*](37–1292b, 17 = E. E. 1233a, 31–b, 15. E. N. 1122a, 18–1123a, 33.) [*](μὴ KbAld. (μητ᾿ P2) ‖ 33. ἢ] ἧς Ald, prb. Scaliger (fors. recte), οἷσ pr. Kb (crx. rc.) ‖ ἢ] ἧι pr. Kb (cx. rc), ἧς Scaliger (fors. recte), om. P2 ‖ 35. ὅτι om. ‖ 37. σαλακωνείας PbCc, σαλακονείας Mb, σαλακωνίας Schol. Plat. de rep. VI. 495 E, ἀλαζονείας 1 Va. ‖ 1192b, 2 et 3. σαλάκων] ἀλαζών Π1Va. ‖ 3. σαλάκων alterun om. KbAld. Va., ἀλαζών P2 ‖ 5. οὗ Π1CvVa., οὐ KbAld., οὗ P2 ‖ σὴ P2 ‖ μὴ—7. ἀξίως corrupta ‖ μὴ post μεγαλείως tri. Va. Spengelius, om. KbP2 ‖ 6. μὴ] μὲν Casaubonus, prb. Spengelius, non vert. Va. ‖ 〈ἡδέως〉 ποιῶν aut ἡδέως Bonitzius ‖ 7. ἀξίως 〈δʼ〉Casaubonus, prb. Spengelius ‖ 9. οἵαν Scaliger, οἷον Π et editiones ‖ 10. δαπανᾷ Bonitzius, δέον εἷναι Kb P2 Bk. Bu., δεῖ εἷναι Π2, δέσν ἐστί Ald., factum Va. ‖ 13. ἐν οἷς] ἐνίοις Π1 (crx. rc. Kb) Va. ‖ δεῖ εἰσὶ δέ] δέ εἰσιν Π1 (δὲ εἰεὶ P2) Va. )

35
μεγαλοπρέπειαι μεταφοραῖς λέγονται, οὐ κυρίως· οὐ γάρ ἐστιν ἐν τούτοις μεγαλοπρέπεια, ἀλλʼ ἐν οἷς εἰρήκαμεν..

νέμεσις δέ ἐστιν μεσότης φθονερίας καὶ ἐπιχαιρεκακίας· ἀμφότεραι γὰρ αὗται ψεκταὶ εἰσίν, ὁ δὲ νεμεσητνκὸς ἐπαινετός. ἔστι δʼ ἡ νέμεσις περὶ ἀγαθά, ἃ τυγχάνει ὑπάρχοντα ἀναξίῳ ὄντι, λυπή τις. νεμεσητικὸς οὖν ὁ ἐπὶ τοῖς τοιούτοις λυπητικός. καὶ ὁ αὐτός γε πάλιν οὗτος λυπήσεται, ἄν τινα ἴδῃ κακῶς πράττοντα ἀνάξιον ὄντα. ἡ μὲν οὖν νέμεσις καὶ ὁ νεμεσητικὸς ἴσως τοιοῦτος, ὁ ὀέ γε φθονερὸς ἐναντίος τούτῳ. ἁπλῶς γάρ, ἄν τε ἄξιός τις ἄν τε μὴ τοῦ εὖ πράττειν, λυπήσεται. ὁμοίως τούτῳ ὁ ἐπιχαιρέκακος ἡσθήσεται κακῶς πράττοντι καὶ τῷ ἀξίῳ καὶ τῷ ἀναξίῳ. ὁ δέ γε νεμεσητικὸς οὔ [τοιοῦτος], ἀλλὰ μέσος τίς ἐστι τούτων.

σεμνότης δέ ἐστιν αὐθαδείας ἀνὰ μέσον τε καὶ ἀρεσκείας, ἔστιν δὲ περὶ τὰς ἐντεύξεις. ὅ τε γὰρ αὐθάδης τοιοῦτός ἐσπιν οἷος μωηθενὶ ἐντυχεῖν μηδὲ διαλεγῆναι (ἀλλὰ τοὔ??ομα ἔοικεν ἀπὸ τοῦ τρόπου κεῖσθαι· ὁ γὰρ αὐθάδης αὐτοάδης τις ἐστίν, ἀπὸ τοῦ αὐτὰς αὑτῷ ἀρέσκειν)·

ὁ δὲ ἄρεσκος τοιοῦτος οἷος πᾶσιν ὁμιλεῖν καὶ πάντως καὶ πανταχῇ. οὐδέτερος δὴ τούτων ἐπαινετός, ὁ δέ γε σεμνὸς ἀνὰ μέσον τούτων ὢν ἐπαινετός· οὔτε γὰρ πρὸς πάντας, ἀλλὰ πρὸς τοὺς ἀξίους, οὔτε πρὸς οὐθένα, ἀλλὰ πρὸς τοὺς αὐτοὺς τούτους.

αἰδὼς δʼ ἐστὶ μεσότης ἀναισχυντίας καὶ καταπλήξεως, [*](1193a) ἔστιν δὲ περὶ πράξεις καὶ λόγους. ὁ μὲν γὰρ ἀναίσχυντός ἐστιν ὁ ἐν παντὶ καὶ πρὸς πάντας λέγων καὶ πράττων ἃ [*](1192b, 18–29 = E. E. 1233b, 18–25 ‖ 30 – 38 = E. E. 1233b, 34–38 ‖ 1193 a, 1–10=E. E. 1233b, 25–29 E. N. 1128b, 10—35.) [*](18. χαιρεκακίας Π1 ‖ 22. ὁ om. Kb Ald. ‖ 25. ἐναντίως Mb Bk. Bu. 28. οὔ—29. τούτων om. Mb, τοιοῦτος add. Pb P2 Va. (οὐ τοιοῦτος bis pr. P2, crx. p2), om. Kb Ald. Bk. Bu. ‖ μέσος Kb, μεσότης Pb Cc P2 Ald. ‖ 29. ἐστι om. ΚbP2Va. (fors. recte) ‖ 82. διαλεγῆναι Kb P2Va., διαλλαγῆναι Π2Ald. ‖ 38. πρὸς οὐθένα] εἰς οὐθένα P2Ald. )

36
ἔτυχεν, ὁ δὲ καταπεπληγμένος ὁ ἐναντίος τούτῳ, ὁ πάντα καὶ [πρὸς] πάντας εὐλαβούμενος καὶ πρᾶξαι καὶ εἰπεῖν (ἄπρακτος γὰρ ὁ τοιοῦτος, ὁ πάντα καταπληττόμενος)·

ἡ δὲ αἰδὼς καὶ ὁ αἰδήμων μεσότης τις τούτων. οὔτε γὰρ ἅπαντα καὶ πάντως, ὡς ὁ ἀναίσχυντος, καὶ ἐρεῖ καὶ πράξει, οὔτε ὡς ὁ καταπλήξ, ἐν παντὶ καὶ πάντως εὐλαβηθήσεται, ἀλλὰ πράξει καὶ ἐρεῖ ἐν οἷς δεῖ καὶ ἃ δεῖ καὶ ὅτε δεῖ.

εὐτραπελία δʼ ἐστὶ μεσότης βωμολοχίας καὶ ἀγροικίας, ἔστιν δὲ περὶ [τὰ] σκώμματα. ὅ τε γὰρ βωμολόχος ἐστὶν ὁ πάντα καὶ πᾶν οἰόμενος δεῖν σκώπτειν, ὅ τε ἄγροικος ὁ μήτε σκώπτειν βουλόμενος δεῖν μήτε σκωφθῆναι, ἀλλʼ ὀργιζόμενος·

ὁ δʼ εὐτράπελος ἀνὰ μέσον τούτων, ὁ μήτε πάντας καὶ πάντως σκώπτων μήτʼ αὖ[τὸς] ἄγροικος ὤν. ἔσται δὲ ὁ εὐτράπελος διττῶς πως λεγόμενος· καὶ γὰρ ὁ δυνάμενος σκῶψαι ἐμμελῶς, καὶ ὃς ἂν ὑπομείνῃ σκωπτόμενος, εὐτράπελος· καὶ ἡ εὐτραπελία τοιαύτη.

φιλία δʼ ἐστὶν μεσότης κολακείας καὶ ἔχθρας, ἔστιν δὲ περὶ πράξεις καὶ λόγους· ὁ μὲν γὰρ κόλαξ ἐστὶν ὁ πλείω τῶν προσηκόντων καὶ ὄντων προστιθείς, ὁ δὲ ἀπεχθητικὸς ἐχθρὸς καὶ τῶν ὑπαρχόντων περιαιρῶν. οὐδέτερος οὖν ὀρθῶς ἐπαινετὸς ἐστίν, ὁ δὲ φίλος ἀνὰ μέσον τούτων·