De Specialibus Legibus (lib. i‑iv)

Philo Judaeus

Philo Judaeus. Cohn, Leonard, editor. Opera quae supersunt, Volume 5. Berlin: Reimer, 1906.

Εἰσὶ τοίνυν ἀριθμῷ δέκα ἑορταί, ἃς ἀναγράφει ὁ νόμος· πρώτη μέν, ἣν ἀκούσας θαυμάσαι τις ἂν ἴσως, αὕτη δ’ ἐστὶν ἡμέρα πᾶσα· δευτέρα δὲ ἡ δι’ ἓξ ἡμερῶν ἑβδόμη, σάββατον αὐτὴν Ἑβραῖοι πατρίῳ γλώττῃ καλοῦσι· τρίτη δ’ ἡ μετὰ σύνοδον τὴν κατὰ σελήνην νέαν νουμηνία· τετάρτη δ’ ἡ τῶν διαβατηρίων, ἣ καλεῖται Πάσχα· πέμπτη δ’ ἡ τῶν ἀσταχύων ἀπαρχή, τὸ ἱερὸν δράγμα· ἕκτη δ’ ἄζυμα· μεθ’ ἣν ἡ τῶν ἑβδομάδων ὄντως ἑβδόμη· ὀγδόη δὲ ἱερομηνία· ἐνάτη δὲ νηστεία· δεκάτη δὲ ἡ τῶν σκηνῶν, ἥτις ἐστὶ τῶν ἐτησίων ἑορτῶν συμπέρασμα, εἰς τέλειον ἀριθμὸν δεκάδα τελευτῶσα. ἀρκτέον δὲ ἀπὸ τῆς πρώτης.

Ἅπασαν ἡμέραν ἑορτὴν ἀναγράφει ὁ νόμος πρὸς τὸν ἀνεπίληπτον βίον ἁρμοζόμενος ὁσίων ἀνθρώπων ἑπομένων τῇ φύσει καὶ τοῖς ταύτης διατάγμασι. καὶ εἴ γε μὴ παρευημέρησαν αἱ κακίαι καταδυναστεύσασαι τοὺς περὶ τῶν συμφερόντων λογισμοὺς οὓς τῆς ἑκάστων ψυχῆς ἐξῴκισαν, ἀλλ’ ἔμειναν αἱ τῶν ἀρετῶν δυνάμεις εἰς ἅπαν ἀήττητοι, μία ἂν ἦν ὁ ἀπὸ γενέσεως ἄχρι τελευτῆς χρόνος ἀδιάστατος ἑορτὴ καὶ [*](1 tit. περὶ τῶν δέκα ἑορτῶν mg M (Tisch.): περὶ τῶν ἑορτῶν ὡς εἰσὶ τὸν ἀριθμὸν δέκα F (v), tit. οm. R 3 πρώτη] πρῶτον F ἣν—ἐστὶν om. Nicet. θαυμάσοι M 4 δευτέρα δ’ F, δὲ om. Nicet. ἡ δι’ ἓξ (R?)F Nicet.: ἤδη κ, (sic) M; ἡ ἐξ Hoesch. in textu Ἑβραῖοι om. Nicet. 5 καλοῦσι πατρίῳ γλώττη transp. Nicet. ἡ μετὰ] ἡμέρα M μετὰ — νέαν (6) om. Nicet. κατὰ σελήνην R ut vid.: κατά τινα σελήνην F (v), κατά τινας σελήνην M; καθ’ ἑκάστην σελήνην coni. Mang. 6 νέαν] καὶ νέαν M νουμηνία R Nicet.: νουμηνίαν M, νεομηνίαν F (Hoesch.) τετάρτη δ’ ἡ M: τετάρτη δὲ (om. ἡ) F, ἡ δὲ τετάρτη ἡ R ut vid., τετάρτηι Nicet. δ’ om. Nicet. 7 δράχμα F (Hoesch. in textu) δ’ om. Nicet. 8 ἡ τῶν M Nicet. (Tisch.): ἡ τῆς τῶν F (v), ἡ τῶν om. R δὲ R: δ’ MF, om. Nicet. ἐνάτη RF Nicet.: ἐννάτη M (v) 9 δεκάτη δὲ RM, δεκάτη δ’ F: καὶ δεκάτη Nicet. ἐστὶ τῶν RM Nicet. (Tisch.): ἐστὶν ἡ τῶν F (v) ἐτησίων] δημοσίων M 10 εἰς — τελευτῶσα om. Nicet. α ἀριθμὸν om. M tit. πρώτην ἑορτὴν ἀν’ (i. e. ἀναγράφει) πᾶσαν ἡμέραν add. M (in textu) δὲ RM: δ’ F 12 ἅπασαν μὲν ἡμέραν R 13 ὁσίων scripsi: ὡς τῶν codd.: τὸν τῶν coni. Mang. 15 τοὺς] καὶ τοὺς M (Tisch.) τῶν om. R οὓς om. M (Tisch.) 16 ἔμειναν ἂν M 17 μία ἄρα ἢν M ὁ om. M (Tisch.) κρόνου M (Tisch.)) [*](2—12 i Nicetae Catena in Lucam (ad verba 22,1 ἤγγιζε δὲ ἡ ἑορτὴ τῶν ἀζύμων λεγομένη Πάσχα) Φίλωνος: εἰσὶ δὲ παρ’ Ἰουδαίοις ἑορταὶ ἀριθμῷ δέκα, ἃς ἀναγράφει ὁ νόμος — ἅπασαν ἡμέραν ἑορτὴν ἀναγράφει ὁ νόμος.)

v.5.p.97
αἵ τε οἰκίαι καὶ αἱ πόλεις ἐν ἀδείᾳ καὶ ἐκεχειρίᾳ μεσταὶ πάντων ἂν ἦσαν ἀγαθῶν εὐδίαν ἄγουσαι πραγμάτων.

νυνὶ δ’ αἱ πλεονεξίαι καὶ ἀντεπιθέσεις, ἃς ἄνδρες ὁμοῦ καὶ γυναῖκες μηχανῶνται κατά τε αὑτῶν καὶ κατ’ ἀλλήλων, τὸ συνεχὲς τῆς ἱλαρᾶς διέκοψαν εὐθυμίας. ἐμφανὴς δὲ τοῦ λεγομένου πίστις.

ὅσοι γὰρ ἢ παρ’ Ἕλλησιν ἢ παρὰ βαρβάροις ἀσκηταὶ σοφίας εἰσὶν ἀνεπιλήπτως καὶ ἀνυπαιτίως ζῶντες, μήτε ἀδικεῖσθαι μήτε ἀνταδικεῖν αἱρούμενοι, τὰς τῶν φιλοπραγμόνων ὁμιλίας ἐκτρέπονται καὶ τὰ χωρία, ἐν οἷς ποιοῦνται τὰς διατριβάς, προβέβληνται, δικαστήρια καὶ βουλευτήρια καὶ ἀγορὰς καὶ ἐκκλησίας καὶ συνόλως ὅπου τις τῶν εἰκαιοτέρων ἀνθρώπων θίασος ἢ σύλλογος,

οἷα βίον ἀπόλεμον καὶ εἰρηναῖον ἐζηλωκότες, θεωροὶ τῆς φύσεως καὶ τῶν ἐν αὐτῇ πάντων ἄριστοι, γῆν καὶ θάλατταν καὶ ἀέρα καὶ οὐρανὸν καὶ τὰς ἐν αὐτοῖς φύσεις διερευνώμενοι, σελήνῃ καὶ ἡλίῳ καὶ τῇ χορείᾳ τῶν ἄλλων ἀστέρων πλανήτων τε καὶ ἀπλανῶν ταῖς διανοίαις συμπεριπολοῦντες, τὰ μὲν σώματα κάτω πρὸς χέρσον ἱδρυμένοι, τὰς δὲ ψυχὰς ὑποπτέρους κατασκευάζοντες, ὅπως αἰθεροβατοῦντες τὰς ἐκεῖ δυνάμεις περιαθρῶσιν, οἷα χρηστοὶ τῷ ὄντι κοσμοπολῖται γενομένοι, οἳ τὸν μὲν κόσμον ἐνόμισαν εἶναι πόλιν, πολίτας δὲ τοὺς σοφίας ὁμιλητάς, ἀρετῆς ἐγγραφούσης, ἣ πεπίστευται τὸ κοινὸν πολίτευμα πρυτανεύειν.

γέμοντες οὖν καλοκἀγαθίας καὶ τῶν περὶ σῶμα κακῶν καὶ τῶν ἐκτὸς ἀλογεῖν ἐθιζόμενοι καὶ ἐξαδιαφορεῖν τὰ ἀδιάφορα μελετῶντες καὶ κατὰ τῶν ἡδονῶν καὶ ἐπιθυμιῶν ἀλειφόμενοι καὶ συνόλως ἐπάνω τῶν παθῶν ἵστασθαι σπουδάζοντες ἀεὶ καὶ τὸν ἐπιτειχισμὸν αὐτῶν πάσῃ δυνάμει καθαιρεῖν παιδευόμενοι καὶ ταῖς τῆς τύχης μὴ καμπτόμενοι προσβολαῖς διὰ τὸ προεκλελογίσθαι τὰς ἐπιθέσεις αὐτῆς — ἐπικουφίζει γὰρ καὶ τὰ βαρύτατα [*](1 τ’ F (v) ἐκκεχειρία F 2 νυνὶ δ’ αἱ (R?)F: νυνὶ δὲ (om. αἱ) M 3 ἀντιθέσεις M κατά τε ἀυτῶν R: κατά θ’ ἑαυτῶν F (v), καθ’ ἑαυτῶν M (Tisch.) 5 πίστις (R?)M: ἡ πίστις F (v) 6. 7 μήτε ἀδικεῖσθαι R: μήτ’ ἀδικεῖν F (v), om. M 7 μήτε ἀνταδικεῖν R (coni. Mang.): μήτ’ ἀντιδικεῖν M, μήτ’ ἀνδικεῖν F (Hoesch. in textu) 7.8 ἐκτρέπονται scripsi: ἐκτρεπόμενοι codd. (v) 8 καὶ τὰ RM (Tisch.): καὶ κατὰ F (v) προβέβληται M 10 οἴ om. M 12 αὐτοῖς] αὐτὴ M 15 ἱδρυμένοι] ἱδρυόμενοι coni. Mang. 16 ἐκεῖ RM (Tisch.): ἄνω F (v) 17 χρηστοὶ . . . κοσμοπολῖται γινόμενοι Mang.: χρηστοὺς . . . κοσμοπολίτας (κοσμοποιήτας ι F) γενομένους codd. 18 εἶναι RM (Tisch.): om. F σοφίας] τῆς σοφίας M (Tisch.) 19 πεπίστευται RF mg M: πιστεύεται M in textu 20 κακῶν R: om. MF (v) τῶν ἐκτὸς R (coni. Mang.): τῶν om. MF (v) τ 21 τὰ διάφορα M 24 τύχης Mang. (Tisch.): ψύχῆς (sic) M, ψυχῆς RF καμπτόμενοι RM (Tisch.): καθαπτόμενοι F (v) 24. 25 προεκλελογίσθαι Tisch.: προεκλελογῆσθαι R, προεκλελογεῖσθαι M, προσεκλελογῆσθαι F (v))

v.5.p.98
τῶν ἀβουλήτων ἡ πρόληψις, καινὸν οὐδὲν ἔτι τῆς διανοίας τῶν συμβαινόντων ὑπολαμβανούσης, ἀλλ’ ὡς ἐπὶ παλαιοῖς καὶ ἑώλοις ἀμαυρὰν τὴν ἀντίληψιν ποιουμένης —, εἰκότως ἐνευφραινόμενοι ταῖς ἀρεταῖς ἅπαντά γε τὸν βίον ἑορτὴν ἄγουσιν.

οὗτοι μὲν οὖν ὀλίγος εἰσὶν ἀριθμός, ἐμπύρευμα κατὰ πόλεις ὑποτυφόμενον σοφίας, ἕνεκα τοῦ μὴ κατὰ τὸ παντελὲς σβεσθεῖσαν ἀρετὴν ἐκ τοῦ γένους ἡμῶν ἀφανισθῆναι.

εἰ δὲ τοῖς ὀλίγοις συνεφρόνησαν οἱ πανταχοῦ καὶ ἐγένοντο, οἵους βούλεται εἶναι ἡ φύσις, ἀνεπίληπτοι καὶ ἀνυπαίτιοι πάντες, ἐρασταὶ φρονήσεως, χαίροντες τῷ καλῷ δι’ αὐτὸ τὸ καλὸν καὶ τοῦτο μόνον ἀγαθὸν ἡγούμενοι, τὰ δ’ ἄλλα πάντα ὑπήκοα καὶ δοῦλα ὡς ἂν ἄρχοντες, εὐδαιμονίας ἂν αἱ πόλεις ἐγένοντο μεσταί, τῶν μὲν ὅσα λύπης αἴτια καὶ φόβων ἀμέτοχοι, πλήρεις δὲ τῶν ἀπεργαζομένων χαρὰς καὶ εὐπαθείας, ὡς μηδένα καιρὸν ἐλλείπειν

ἱλαροῦ βίου, πάντα δὲ τὸν τοῦ ἐνιαυτοῦ κύκλον εἶναι ἑορτήν. διὸ παρ’ ἀληθείᾳ δικαζούσῃ τῶν φαύλων οὐδεὶς ἀλλ’ οὐδὲ τὸν βραχύτατον χρόνον ἑορτάζει, συνειδήσει τῶν ἀδικημάτων ἀγχόμενος καὶ τῇ ψυχῇ κατηφῶν, εἰ καὶ τῷ προσώπῳ μειδιᾶν καθυποκρίνεται. ποῦ γὰρ ἔχει καιρὸν ἀψευδοῦς εὐφροσύνης κακοβουλότατος ὢν καὶ συζῶν ἀφροσύνῃ καὶ περὶ πάντα ἀκαιρευόμενος, γλῶτταν, γαστέρα, τὰ γεννητικά;

δι’ ἧς μὲν γὰρ ἐκλαλεῖ τὰ ἀπόρρητα καὶ ἡσυχαστέα, τὴν δὲ ἀκράτου πολλοῦ καὶ ἐδεσμάτων ἀμέτρων ἀναπίμπλησιν ὑπὸ λαιμαργίας, τοῖς δὲ [*](1 πρόσληψις M ἔτι M (Tisch., coni. Mang.): ἐπὶ RF 2 ὑπολαμβανούσης RF: ἐπιλαμβανούσης M (Tisch.): ὑπολαβούσης v 3 εὐφραινόμενοι R ἀρεταῖς] ἑορταῖς ταῖς ἐναρέτοις Nicetae cod. Coisl. 201 4 γε om. M (Tisch.) εἰσὶν M: ἐστὶν RF (Hoesch. in textu) 5 κατὰ om. in lac. M ὑποτυφόμενον scripsi: ὑποτυφόμενοι codd. 7 οἱ πανταχοῦ πάντες conicio; 1. 8 πάντες fort. delendum ἐγένοντο RM: ἐγένονθ’ F βούλεται εἶναι ἡ φύσις R: ἐβούλετ’ εἷναι ἡ φύσις M (Tisch.), ἐβούλευθ᾿ ἡ φύσις F; ἐβουλεύθη φύσις v, ἐβουλήθη coni. Mang. 9 ἄλλ’ F 10 πάντα R: om. MF (v) ἄρχοντες R: ἄρχοντος MF (Tisch.) 11 ἀμέτοχα M 12 ἐλλείπειν M (Tisch.): ἐπιλείπειν RF (v) 13 ἱλαροῦ codd. (Tisch.): τοῦ ἱλαροῦ v 14 οὐδὲ εἷς M (Tisch.) 15 ἀγχόμενος F: ἐχόμενος M, ἀντεχόμενος R ut vid. ι καὶ RM (Tisch.): κἀν F (v) 15. 16 τῆ ψυχὴ κατηφῶν M κατηφῶν scripsi, κατηφιῶν Tisch.): τῆ ψυχὴ καὶ τῆ φωνὴ RF (v) 16 εἰ καὶ M (Tisch.): εἰ om. RF (v) καθυποκρίνεται R: καθυποκρίνοιτο MF (v) 17 συζῶν] ζῶν M 18 πάντ’ F ἀκαιρούμενος R (fort. recte) 10 γὰρ RM (Tisch.): om. F (v) ἐκλαλεῖ RM (Tisch.): ἐκάλει F1, ἐκβάλλει F2 (v) δ’ F 20 ὑπὸ] ἀπὸ M) [*](3. 4 pergit Nicetas l. l.: καὶ ὅσοι (γε) ι ἀνυπαιτίως ζῶσιν, εἰκότως ἐνευφραινόμενοι ταῖς ἅπαντά γε τὸν βίον ἑορτὴν ἄγουσι.)

v.5.p.99
καταχρῆται πρὸς ἐκνομωτάτους οἴστρους καὶ μίξεις ἀθέσμους, οὐ μόνον ἀλλοτρίοις γάμοις ἐπιμεμηνώς, ἀλλὰ καὶ παιδεραστῶν καὶ βιαζόμενος τὸν ἄρρενα τῆς φύσεως χαρακτῆρα παρακόπτειν καὶ μεταβάλλειν εἰς γυναικόμορφον ἰδέαν ἕνεκα τοῦ μεμιασμένῳ καὶ ἐπαράτῳ πάθει χαρίσασθαι.

δι’ ἣν αἰτίαν ὁ πάντα μέγας Μωυσῆς τὰς ὑπερβολὰς τοῦ περὶ τὴν ὄντως ἑορτὴν κάλλους ἰδὼν τελειοτέραν ἢ κατ’ ἀνθρωπίνην φύσιν ὑπέλαβεν εἶναι καὶ ἀνέθηκεν αὐτὴν θεῷ φήσας κατὰ λέξιν οὕτως·

„ἑορταὶ κυρίου“ (Lev. 23,2)· τὸ γὰρ ἐπίλυπον καὶ περιδεὲς τοῦ ἡμετέρου γένους λογιζόμενος καὶ ὡς ἔστι μυρίων κακῶν μεστόν, ἃ γεννῶσι μὲν αἱ ψυχῆς πλεονεξίαι, γεννῶσι δὲ καὶ αἱ σώματος κῆρες, προσβάλλουσι δὲ αἱ τῆς τύχης ἀνωμαλίαι καὶ τῶν συνόντων αἱ ἀντεπιθέσεις μυρία κακὰ δρώντων τε καὶ πασχόντων, εἰκότως ἐθαύμαζεν, εἰ δύναταί τις ἐν τοσούτῳ πελάγει πραγμάτων ἑκουσίων τε καὶ ἀκουσίων φερόμενος καὶ μηδέποτ’ ἠρεμῆσαι οἷός τε ὢν μηδ’ ἀκινδύνῳ βίῳ μετ’ ἀσφαλείας ἐνορμίσασθαι τὴν μὴ λεγομένην ἀλλὰ πρὸς ἀλήθειαν οὖσαν ὄντως ἄγειν ἑορτήν, ἐνευφραινόμενος καὶ ἐντρυφῶν θεωρίᾳ τε τοῦ κόσμου καὶ τῶν ἐν αὐτῷ καὶ ἀκολουθίᾳ φύσεως καὶ ἁρμονίᾳ πρὸς ἔργα λόγων καὶ πρὸς λόγους ἔργων.

ὅθεν ἀναγκαίως εἶπε τὰς ἑορτὰς εἶναι μόνου θεοῦ· μόνος γὰρ εὐδαίμων καὶ μακάριος, παντὸς μὲν ἀμέτοχος κακοῦ, πλήρης δ’ ἀγαθῶν τελείων, μᾶλλον δ’, εἰ χρὴ τἀληθὲς εἰπεῖν, αὐτὸς ὢν τὸ ἀγαθόν, ὃς οὐρανῷ καὶ γῇ τὰ κατὰ μέρος ὤμβρησεν ἀγαθά.

παρὸ καὶ [*](1 πρὸς] εἰς M (Tisch.) post ἀθέσμους add. ὃς R, ὁ F (v), om. M (Tisch.) 2 ἐπιμεμηνώς RF: ἐπιμαινόμενος M (Tisch.) παιδεραστῶν R: παιδοσπορῶν MF; παιδοφθορῶν coni. Mang. (Tisch.) 4 πάθει καὶ ἐπαράτω transp. M (Tisch.) 5 αἰτίαν om. R μώσης F Nicet. 6 τὴν] τῶν M ἡ om. R κατὰ Nicet. 7 αὐτὴν codd. Nicet.: αὐτῷ v 8 ἐπίλυπον R (Tisch., coni. Mang.): ἐπίλοιπον MF (v) ἐπιδεὲς M 10 δὲ καὶ αἱ R: δ’ αἱ F (v), δὲ (om. καὶ αἱ) M κῆραι F 11 δὲ R: δ’ MF τύχης Mang.: ψυχῆς codd. 12 εἰκότως M (Tisch.): εἶθ’ οὕτως RF (v) 13 φερόμενος R: φορούμενος MF (v) 14 τ’ F μετ’ ἀσφαλείας] μεταμελείας M 14. 15 ἐνορμίσασθαι M 1.5 ὄντως ἄγειν om. M 19 παντὸς . . . κακοῦ RM (Tisch.): πάντων . . . κακοῦ (sic) F: πάντων, . . κακῶν v 20.21 τὸ ἀγαθόν RF: τἀγαθόν M (Tisch.) 21 τὰ om. M ὤμβρησεν R: ὤμβρισεν MF (v) ; ἐξώμβρησεν coni. Mang. ἐπώμβρισεν Tisch.)) [*](5 — 16 pergit Nicetas Ι. l.: διὸ Μώσης τὰς ὑπερβολὰς — ἑορταὶ κυρίου (8), ὡς τοῦ ἡμετέρου γένους οὐχ οἴου τε ὄντος τὴν μὴ λεγομένην ἀλλὰ πρὸς ἀλήθειαν οὖσαν ὄντως ἄγειν ἑορτήν (15. 16), reliqua om.)

v.5.p.100
τῶν πάλαι τις ἀρετῶσα διάνοια, γαληνιασάντων αὐτῇ τῶν παθῶν, ἐνεμειδίασε χαρᾶς ἐγκύμων καὶ ὑπόπλεως γενομένη· καὶ λογισαμένη παρ’ αὑτῇ, μή ποτ’ ἄρα τὸ μὲν χαίρειν ἴδιόν ἐστι μόνου θεοῦ, αὐτὴ δὲ διαμαρτάνει σφετεριζομένη τὰς ὑπὲρ ἄνθρωπον εὐπαθείας, εὐλαβεῖταί τε καὶ τὸν ψυχικὸν γέλωτα ἀρνεῖται μέχρι τοῦ παρηγορηθῆναι·

τὸ γὰρ δέος αὐτῆς ἐπικουφίζει ὁ ἵλεως θεὸς χρησμῷ κελεύσας ὁμολογεῖν, ὅτι ἐγέλασεν, ἵν’ ἡμᾶς ἀναδιδάξῃ, ὅτι οὐ κατὰ τὸ παντελὲς ἐστέρηται τὸ γενητὸν χαρᾶς, ἀλλ’ ἔστιν ἡ μὲν ἀμιγὴς καὶ ἀκραιφνεστάτη, μηδὲν τῶν τῆς ἐναντίας ἐπιδεχομένη φύσεως, ἐξαίρετος θεοῦ, ἡ δ’ ἀπ’ ἐκείνης ῥυεῖσα μικτή, βραχέσιν ἀνακεκραμένη λυπηροῖς, ἀνδρὸς ἤδη σοφοῦ δωρεὰν μεγίστην λαβόντος τὴν τοιαύτην μῖξιν, ἐν ᾗ πλείω τὰ ἡδέα τῶν ἀηδῶν ἀνακέκραται. ταῦτα μὲν ἐπὶ τοσοῦτον.

Μετὰ δὲ τὴν συνεχῆ καὶ ἀδιάστατον καὶ διαιωνίζουσαν ἑορτὴν ἄγεται δευτέρα ἡ δι’ ἓξ ἡμερῶν ἱερὰ ἑβδόμη· ἣν οἱ μὲν ὠνόμασαν παρθένον εἰς τὴν ὑπερβάλλουσαν ἁγνείαν ἀπιδόντες αὐτῆς, οἱ δὲ αὐτοὶ καὶ ἀμήτορα, σπαρεῖσαν ἐκ μόνου τοῦ πατρὸς τῶν ὅλων, ἰδέαν τῆς ἄρρενος γενεᾶς, ἀμέτοχον τῆς πρὸς γυναικῶν· ἀνδρειότατος γὰρ καὶ ἀλκιμώτατος ὁ ἀριθμός, πρὸς ἀρχὴν καὶ ἡγεμονίαν εὖ πεφυκώς· ἔνιοι δὲ αὐτὴν καιρὸν προσηγόρευσαν ἀπὸ τῶν αἰσθητῶν τεκμηράμενοι τὴν νοητὴν αὐτῆς οὐσίαν.

ὅσα γὰρ τῶν ἐν αἰσθητοῖς ἄριστα, δι’ ὧν αἱ [*](1 ἀρετῶσα διάνοια (sic) M: ἀρετώσῃ διανοίᾳ Tisch. διάνοια] οἷα (sic) R αὐτῇ om. M (Tisch.) 2 ἐνεμειδίασεν R: ἐμειδία MF (v) 3 αὐτῆ F, ἑαυτῇ M (Tisch.) ἴδιόν ἐστι μόνου RF: μόνον ἐστὶν ἴδιον M (Tisch.) αὕτη M 3. 4 διαμαρτάνῃ F 4. 5 τε καὶ F (Tisch.), γε καὶ R: καὶ M; δὲ καὶ v 5 ἀρνεῖται δὲ R 5. 6 τὸ δέος γὰρ Tisch. 6 ὁ ἵλεως ἐπικουφίζει transp. M (Tisch.) 8 γενητὸν RM (Tisch., coni. Mang.): γεννητικόν F (v) 9 τῆς ἐναντίας] ἐξ ἐναντίας R ἐξαιρέτως voluit Mang. 10 οὐ βραχέσιν male Mang. 12 μὲν RM: μὲν οὖν F (v) 18 tit. περὶ σαββάτου add. mg M ἀδιάσπαστον N alt. καὶ om. Mang. 14 ἡ δι’ ἓξ] ἤδη· ς΄ M 15 ἀειπάρθενον coni. Mang. ἐπιδόντες Hoeschelii cod. Boicus (Monac. 118) αὐτῆς om. M δὲ R: δ’ MF 16 ἀμήτορες N 18 ἡ ἀλκιμωτάτη N ὁ om. M (Tisch.) πρὸς ἀρχὴν καὶ ἡγεμονίαν εὖ πεφυκώς RM: εὑ πεφυκὼς πρὸς ἀρχὴν καὶ ἡγεμονίαν FN (v) 19 δὲ R: δ’ MFN τεκμαιρόμενοι M (Tisch.)) [*](1 sqq. Gen. 18,12—15 13—101,20 i N fol. 161v: μετὰ — 13 sqq. pergit Nicetas I. I.: μετὰ μέντοι τὴν συνεχῆ ταύτην ἑορτὴν ἄγεται δευτέρα ἡ δι’ ἓξ ἡμερῶν ἱερὰ ἑβδόμη (14), ἡ τοῦ κόσμου γενέθλιος (101,11), ἐν ᾖ προστέτακται πάντων ἀνέχειν ἔργων, οὐκ ἐπειδή ῥᾳθυμίας ὁ νόμος εἰσηγητής, ἀεὶ γὰρ πρὸς πόνον ἀλείφει (101,13—14), i ἀλλ’ ἵνα — ἐνεργείας)

v.5.p.101
ἐτήσιοι ὧραι καὶ τῶν καιρῶν αἱ περίοδοι τεταγμένως ἀποτελοῦνται, μετέσχηκεν ἑβδομάδος, λέγω δὲ πλάνητας ἑπτὰ καὶ ἄρκτον καὶ πλειάδα καὶ σελήνης αὐξομένης τε καὶ μειουμένης ἀνακυκλήσεις καὶ τῶν ἄλλων τὰς ἐναρμονίους καὶ παντὸς λόγου κρείττους περιφοράς.

Μωυσῆς δὲ ἀπὸ σεμνοτέρου πράγματος ἐκάλεσεν αὐτὴν συντέλειαν καὶ παντέλειαν, ἑξάδι μὲν τὴν γένεσιν τῶν τοῦ κόσμου μερῶν ἀναθείς, ἑβδομάδι δὲ τὴν τελείωσιν. ἑξὰς μὲν γὰρ ἀρτιοπέριττος ἀριθμός, ἐκ τοῦ δὶς τρία παγείς, ἔχων ἄρρενα μὲν τὸν περιττόν, θῆλυν δὲ τὸν ἄρτιον, ἐξ ὧν εἰσιν αἱ γενέσεις κατὰ φύσεως θεσμοὺς ἀκινήτους.

ἑβδομὰς δὲ ἀμιγέστατος καὶ φῶς, εἰ χρὴ τἀληθὲς εἰπεῖν, ἑξάδος· ἃ γὰρ ἐγέννησεν ἑξάς, ταῦθ’ ἑβδομὰς τελεσφορηθέντα ἐπεδείξατο. παρὸ καὶ γενέθλιος τοῦ κόσμου δεόντως ἂν προσαγορεύοιτο, καθ’ ἣν τὸ τοῦ πατρὸς ἔργον τέλειον ἐκ τελείων μερῶν ἀνεφάνη, ἐν ᾗ προστέτακται πάντων ἀνέχειν ἔργων,

οὐκ ἐπειδὴ ῥᾳθυμίας ὁ νόμος εἰσηγητής — ἀεὶ γὰρ ἐθίζει κακοπαθεῖν καὶ πρὸς πόνον ἀλείφει καὶ τοὺς ἀργεῖν καὶ σχολάζειν ἐθέλοντας προβέβληται, διείρηται γοῦν ἓξ ἡμέρας ἐνεργεῖν —, ἀλλ’ ἵνα τοὺς συνεχεῖς καὶ ἀτρύτους πόνους χαλάσῃ καὶ τὰ σώματα μεμετρημέναις ἀνέσεσιν ἀνακτησάμενος καινώσῃ πάλιν πρὸς τὰς αὐτὰς ἐνεργείας· οἱ γὰρ διαπνεύσαντες, οὐκ ἰδιῶται μόνον ἀλλὰ καὶ ἀθληταί, ῥώμην συλλέγονται καὶ ἀπὸ κραταιοτέρας δυνάμεως ἀνυπερθέτως ἕκαστα τῶν πρακτέων τλητικῶς ὑπομένουσι.