Deipnosophistae
Athenaeus of Naucratis
Athenaeus. Athenaei Naucratitae Dipnosophistarum Libri XV (3 volumes). Kaibel, Georg, editor. Leipzig: Teubner, 1887-1892.
Νουμήνιος δὲ σκιαδέα αὐτὸν καλεῖ ἐν τούτοις (fr. 6 B)·
- ΣΚΙΑΙΝΑ. Ἐπίχαρμος Ἥβας γάμῳ (p. 233 L)·
- αἰολίαι πλῶτές τε κυνόγλωσσοί τ᾽, ἐνῆν δὲ σκιαθίδες.
Ἥβας γάμῳ καὶ ἐν Γᾷ καὶ Θαλάσσᾳ (p. 224 L).
- τοῖσί κε θηρήσαιο λαβεῖν λελιημένος ἰχθὺν
- ἠὲ μέγαν συνόδοντα ἢ ἀρνευτὴν ἵππουρον
- ἠὲ φάγρον λοφίην, ὁτὲ δ’ ἀγρόμενον σκιαδῆα.
- ΣΥΑΓΡΙΔΕΣ. τούτων μνημονεύει Ἐπίχαρμος ἐν
ΣΦΥΡΑΙΝΑΙ. ταύτας φησὶν Ἱκέσιος τροφιμωτέρας εἶναι τῶν γόγγρων, ἀπειθεῖς δὲ τὴν γεῦσιν καὶ ἀστόμους, εὐχυλίᾳ δὲ μέσους. ὁ δὲ Δωρίων ‘σφύραιναν, φησίν, ἣν καλοῦσι κέστραν.’ Ἐπίχαρμος δ’ ἐν Μούσαις κέστραν ὀνομάσας οὐκ ἔτι σφυραίνας ὀνομάζει ὡς ταὐτὸν οὔσας (p. 240 L)·
καὶ Σώφρων ἐν ἀνδρείοις (fr. 62 Bo)· ‘κέστραι βότιν κάπτουσαι.’ Σπεύσιππος δὲ ἐν δευτέρῳ Ὁμοίων ὡς
- χαλκίδας τε καὶ κύνας κέστρας τε πέρκας τ᾽ αἰόλας.
φησὶν ὁ ἕτερος·
- ἡ σφύραινα δ’ ἐστὶ τίς;
Ἀντιφάνης ἐν Εὐθυδίκῳ (II 50 K)·
- κέστραν μὲν ὔμμες ὡττικοὶ κικλήσκετε.
Νικοφῶν δ’ ἐν Πανδώρᾳ (I 776 K)·
- πάνυ συχνὴ
- σφύραινα. Β. κέστραν ἀττικιστὶ δεῖ λέγειν.
Ἐπίχαρμος Ἥβας γάμῳ (p. 240 L)·
- κέστραι τε καὶ λάβρακες.
- κέστρας τε πέρκας τ’ αἰόλας.
ὡς αἰτίας ἡ παραλήγουσα παροξύνεται, ὡς Φιλήμων ἱστορεῖ, ὁμοίως καὶ ταῦτα· παιδία, ταινία, οἰκία. τὴν σηπίαν δὲ Ἀριστοτέλης (p. 320 R) πόδας ἔχειν ὀκτώ, ὧν τοὺς ὑποκάτω δύο μεγίστους, προβοσκίδας δύο καὶ μεταξὺ αὐτῶν τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ τὸ στόμα. ἔχει δὲ καὶ ὀδόντας δύο τὸν μὲν ἄνω, τὸν δὲ κάτω καὶ τὸ λεγόμενον ὄστρακον ἐν τῷ νώτῳ. ἐν δὲ τῇ μύτιδι ὁ θολός ἐστιν· αὕτη δὲ κεῖται παρ’ αὐτὸ τὸ στόμα κύστεως τόπον ἐπέχουσα. ἐστὶ δ’ ἡ κοιλία πλακώδης καὶ λεία, ὁμοία τοῖς τῶν βοῶν ἠνύστροις. τρέφονται δ’ αἱ μικραὶ σηπίαι τοῖς λεπτοῖς ἰχθυδίοις,
- ΣΗΠΙΑ. Ἀριστοφάνης Δαναίσι (I 436 K)·
- καὶ ταῦτ’ ἔχοντα σηπίας καὶ πουλύπους.
Ἐπίχαρμος δ’ ἐν Ἥβας γάμῳ φησί (p. 235 L)·
τοῦτο δὲ σημειωτέον πρὸς Σπεύσιππον λέγοντα εἶναι ὅμοια σηπίαν τευθίδα. Ἱππώνακτος δ’ ἐν τοῖς ἰάμβοις εἰπόντος (fr. 68 B4) ‘σηπίης ὑπόσφαγμα’ οἱ ἐξηγησάμενοι ἀπέδωκαν τὸ τῆς σηπίας μέλαν. ἐστὶ δὲ τὸ ὑπόσφαγμα, ὡς Ἐρασίστρατός φησιν ἐν Ὀψαρτυτικῷ, ὑπότριμμα. γράφει δὲ οὕτως· ‘ὑπόσφαγμα δ’ εἶναι
- πώλυποι τε σηπίαι τε καὶ ποταναὶ τευθίδες.
Ἀριστοφάνης Θεσμοφοριαζούσαις (I 473 K)·
- σηπίαι Ἀβδήροις τε Μαρωνείᾳ τ’ ἐνὶ μέσσῃ.
καὶ ἐν Δαναίσιν (I 454 K)·
- ἰχθὺς ἐώνηταί τις ἢ σηπίδιον·
Θεόπομπος Ἀφροδίτῃ (I 734 K)·
- ὀσμύλια καὶ μαινίδια καὶ σηπίδια.
περὶ δὲ ἑψήσεως σηπιδίων Ἄλεξις ἐν Πονήρᾳ παράγει μάγειρον τάδε λέγοντα (II 367 K)·
- ἀλλ’ ἔντραγε
- τὴν σηπίαν τηνδὶ λαβοῦσα καὶ τοδὶ
- τὸ πουλυπόδειον.
- σηπίαι τόσους
- δραχμῆς μιᾶς τρίς. τῶν δὲ τὰς μὲν πλεκτάνας
- καὶ τὰ πτερύγια συντεμὼν ἑφθὰς ποῶ.
- τὸ δ’ ἄλλο σῶμα κατατεμὼν πολλοὺς κύβους
- σμήσας τε λεπτοῖς ἁλσὶ δειπνούντων ἅμα
- ἐπὶ τὸ τάγηνον σίζον ἐπεισιὼν φέρω.
ΤΡΙΓΛΗ, κίχλη διὰ τοῦ η. τὰ γὰρ εἰς λα λήγοντα θηλυκὰ ἕτερον αἰτεῖ λάβδα, Σκύλλα, Τελέσιλλα· ὅσα δ’ ἐπιπλοκὴν ἔχει τοῦ γ εἰς η λήγει, τρώγλη,
Σώφρων δ’ ἐν τοῖς ἀνδρείοις (fr. 63. 64 Bo) τριγόλας τινὰς ἐν τούτοις ὀνομάζει· ‘τριγόλᾳ ὀμφαλοτόμῳ’ καὶ ‘τριγόλαν τὸν εὐδιαῖον.’ ἐν δὲ τῷ ἐπιγραφομένῳ Παιδικὰ ποιφυξεῖς φησί (fr. 70 Bo)· ‘τρίγλας μὲν γένηον, τριγόλα δ᾽ ὀπισθίδια.’ κἀν τοῖς γυναικείοις δὲ ἔφη (fr. 13 Bo)· ‘τρίγλαν γενεᾶτιν.’ Διοκλῆς δ’ ἐν τοῖς πρὸς Πλείσταρχον σκληρόσαρκον εἶναί φησι τὴν τρίγλαν. Σπεύσιππος δ’ ἐμφερῆ φησιν εἶναι κόκκυγα, χελιδόνα, τρίγλαν. ὅθεν Τρύφων φησὶν ἐν τοῖς περὶ ζῴων (fr. 121 V),
- ἆγε δὴ τρίγλας τε κυφὰς κἀχαρίστους βαιόνας.
Πλάτων δ’ ἐν Φάωνί φησι (I 647, 19 K)·
τῇ δὲ Ἑκάτῃ ἀποδίδοται ἡ τρίγλη διὰ τὴν τῆς ὀνομασίας κοινότητα· τριοδῖτις γὰρ καὶ τρίγληνος, καὶ ταῖς τριακάσι δ’ αὐτῇ τὰ δεῖπνα φέρουσι. κατὰ τὸ παραπλήσιον δ᾽ οἰκειοῦσιν Ἀπόλλωνι μὲν κίθαρον, Ἑρμῇ δὲ βόακα, Διονύσῳ δὲ κιττὸν καὶ Ἀφροδίτῃ φαλαρίδα, ὡς Ἀριστοφάνης ἐν Ὄρνισι (566), κατὰ συνέμφασιν τοῦ φαλλοῦ. καὶ τὴν νῆτταν δὲ καλουμένην Ποσειδῶνί τινες οἰκειοῦσι. καὶ τὸν θαλάττιον γόνον, ὃν ἡμεῖς μὲν ἀφύην, ἄλλοι δὲ ἀφρῖτιν ὀνομάζουσιν, οἳ δὲ ἀφρόν· προσφιλέστατον δ’ εἶναι καὶ τοῦτον Ἀφροδίτῃ διὰ τὸ καὶ αὐτὴν ἐξ ἀφροῦ γεννηθῆναι. Ἀπολλόδωρος δ’ ἐν τοῖς περὶ θεῶν τῇ Ἑκάτῃ φησὶ θύεσθαι τρίγλην διὰ τὴν τοῦ ὀνόματος οἰκειότητα· τρίμορφος γὰρ ἡ θεός. Μελάνθιος δ’ ἐν τῷ περὶ τῶν ἐν Ἐλευσῖνι μυστηρίων (FHG IV 444) καὶ τρίγλην καὶ μαινίδα, ὅτι καὶ θαλάττιος ἡ Ἑκάτη. Ἡγήσανδρος δὲ ὁ Δελφὸς (ibid. 420) τρίγλην παραφέρεσθαι ἐν τοῖς Ἀρτεμισίοις διὰ τὸ δοκεῖν τοὺς θαλασσίους λαγὼς θανασίμους ὄντας θηρεύειν ἐπιμελῶς καὶ καταναλίσκειν. διόπερ ὡς ἐπ’ ὠφελείᾳ τῶν ἀνθρώπων τοῦτο ποιοῦσα τῇ κυνηγετικῇ
- τρίγλη δ’ οὐκ ἐθέλει νεύρων ἐπιήρανος εἶναι·
- παρθένου Ἀρτέμιδος γὰρ ἔφυ καὶ στύματα μισεῖ.
- δέσποιν’ Ἑκάτη τριοδῖτι,
- τρίμορφε, τριπρόσωπε,
- τρίγλαις κηλευμένα.
ἐὰν δ’ ἐναποπνιγῇ τρίγλη ζῶσα ἐν οἴνῳ καὶ τοῦτο ἀνὴρ πίῃ, ἀφροδισιάζειν οὐ δυνήσεται, ὡς Τερψικλῆς ἱστορεῖ ἐν τῷ περὶ ἀφροδισίων. κἂν γυνὴ δὲ πίῃ τοῦ αὐτοῦ οἴνου, οὐ κυίσκεται. ὁμοίως δὲ οὐδὲ ὄρνις. ὁ δὲ πολυίστωρ Ἀρχέστρατος ἐπαινέσας τὰς κατὰ Τειχιοῦντα τῆς Μιλησίας τρίγλας ἑξῆς φησι (fr. 56 R)·
Κρατῖνος δ’ ἐν Τροφωνίῳ φησίν (I 80 K)·
- κἀν Θάσῳ ὀψώνει τρίγλην κοὐ χείρονα λήψῃ
- ταύτης· ἐν δὲ Τέῳ χείρω, κεδνὴ δὲ καὶ αὐτή·
- ἐν δ’ Ἐρυθραῖς ἀγαθὴ θηρεύεται αἰγιαλῖτις.
Ναυσικράτης δ’ ὁ κωμῳδιοποιὸς ἐπαινεῖ τὰς Αἰξωνικὰς τρίγλας ἐν Ναυκλήροις λέγων οὕτως (IV 575 M)·
- οὐδ’ Αἰξωνίδ’ ἐρυθρόχρων ἐσθίειν ἔτι τρίγλην
- οὐδὲ τρυγόνος οὐδὲ δεινοῦ φυὴν μελανούρου.
- μετ’ αὐτῶν δ’ εἰσὶν ἐκπρεπεῖς φύσιν
- αἱ ξανθοχρῶτες, ἃς κλύδων Αἰξωνικὸς
- πασῶν ἀρίστας ἐντόπους παιδεύεται·
- αἷς καὶ θεὰν τιμῶσι φωσφόρον κόρην,
- δείπνων ὅταν πέμπωσι δῶρα ναυτίλοι.
- Β. τρίγλας λέγεις.
v.2.p.217
(p. 234 L)·
- ΤΑΙΝΙΑΙ. καὶ τούτων Ἐπίχαρμος μέμνηται
Μίθαικος δ’ ἐν Ὀψαρτυτικῷ ‘ταινίαν, φησίν, ἐκκοιλίξας, τὰν κεφαλὰν ἀποταμών, ἀποπλύνας καὶ ταμὼν τεμάχεα κατάχει τυρὸν καὶ ἔλαιον.’ πλεῖσται δὲ γίνονται καὶ κάλλισται κατὰ τὸν πρὸς τῇ Ἀλεξανδρείᾳ Κάνωπον καὶ ἐν Σελευκείᾳ τῇ πρὸς Ἀντιοχείᾳ. ὅταν δ’ Εὔπολις ἐν Προσπαλτίοις λέγῃ (I 323 K)·
- καὶ ταὶ φίνταται
- ταινίαι λεπταὶ μέν, ἁδῆαι δὲ κὠλίγου πυρός.
τὴν ἐπὶ τῶν ὑφασμάτων λέγει καὶ τῶν ζωνῶν, αἷς αἱ γυναῖκες περιδέονται.
- μήτηρ τις αὐτῷ Θρᾷττα ταινιόπωλις,
ΤΡΑΧΟΥΡΟΙ. τούτων ὡς ξηροτέρων μέμνηται Διοκλῆς. Νουμήνιος δ’ ἐν Ἁλιευτικῷ φησιν (fr. 20 B)·
ΤΑΥΛΩΠΙΑΣ. περὶ τούτου Ἀρχέστρατος ἱστορεῖ (fr. 9 R)·
- ἀκονίας κιγκάλους τε καὶ ἀλλοπίην τράχουρον.
- καὶ νεαροῦ μεγάλου τ’ αὐλωπία ἐν θέρει ὠνοῦ
- κρανί’ ὅταν Φαέθων πυμάτην ἁψῖδα διφρεύῃ·
- καὶ παράθες θερμὸν ταχέως καὶ τρίμμα μετ’ αὐτοῦ.
- ὄπτα δ’ ἀμφ’ ὀβελίσκον ἑλὼν ὑπογάστριον αὐτοῦ.
ΤΕΥΘΙΣ. Ἀριστοτέλης εἶναί φησι (p. 323 R) καὶ ταύτην τῶν συναγελαζομένων ἔχειν τε τὰ πλεῖστα τῆς σηπίας, τὸν τῶν ποδῶν ἀριθμόν, τὰς προβοσκίδας. τῶν δὲ ταύτης ποδῶν οἱ μὲν κάτω μικροί εἰσιν, οἱ δ’ ἄνω μείζους· καὶ τῶν προβοσκίδων ἡ δεξιὰ παχυτέρα, καὶ τὸ ὅλον σωμάτιον τρυφερὸν καὶ ὑπομηκέστερον.
ΤΕΥΘΟΣ. ὁ δὲ τεῦθος (p. 324 R) μόνῳ τούτῳ διαφέρει, τῷ μεγέθει· γίνεται δὲ καὶ τριῶν σπιθαμῶν. τὸ δὲ χρῶμά ἐστιν ὑπέρυθρος καὶ τῶν ὀδόντων τὸν μὲν κάτω ἐλάττονα ἔχει, τὸν δὲ ἄνω μείζονα, ἄμφω δὲ μέλανας καὶ ὁμοίους ῥύγχει ἱέρακος. ἀναπτυχθεὶς δὲ κοιλίαν ἔχει ὁμοίαν ταῖς ὑείαις. ἐν δὲ εʹ μορίων (p. 550 b 14) βραχύβιά φησιν εἶναι τὸν τεῦθον καὶ τὴν σηπίαν. Ἀρχέστρατος δ’ ὁ πᾶσαν γῆν καὶ θάλασσαν διὰ γαστριμαργίαν περιελθών πλεύσας φησι (fr. 43 R)·
Ἄλεξις δὲ ἐν Ἐρετρικῷ τάδε ποιεῖ λέγοντα μάγειρον (II 323 K)·
- τευθίδες ἐν Δίῳ τῷ Πιερικῷ παρὰ χεῦμα
- Βαφύρα· καὶ ἐν Ἀμβρακίᾳ παμπληθέας ὄψει.
καὶ πέμμα δέ τι τευθίδα ὀνομάζειν Ἰατροκλέα ἐν Ἀρτοποιικῷ φησι Πάμφιλος.
- τευθίδες, σπίναι, βατίς, δῆμος, ἀφύαι,
- κρεᾴδι’ , ἐντερίδια· ἀλλὰ τὰς μὲν τευθίδας,
- τὰ πτερύγι’ αὐτῶν συντεμών, στεατίου
- μικρὸν παραμίξας, περιπάσας ἡδύσμασι
- λεπτοῖσι χλωροῖς ὠνθύλευσα.
λέγει δέ τινας καὶ ὕας διὰ τούτων (p. 237 L)·
- ΥΕΣ. Ἐπίχαρμος ἐν Ἥβας γάμῳ (p. 234 L)·
- ἦν δ’ ὑαινίδες τε βούγλωσσοί τε καὶ κίθαρος ἐνῆς.
εἰ μὴ ἄρα οὗτοι οἱ αὐτοί εἰσι τῷ κάπρῳ.
- χαλκίδες θ’ ὕες τε ἱέρακές τε χὠ πίων κύων,
καὶ Διονύσιος δ’ ἐν Ὀψαρτυτικῷ τῆς ὑαίνης μνημονεύει. Ἀρχέστρατος δ’ ὁ ὀψοδαίδαλος (fr. 44 R)·
- κανθαρίδα προφανεῖσαν ὕαινάν τε τρίγλην τε.
μήποτ’ οὖν καὶ ὁ Νουμήνιος ἐν τῷ Ἁλιευτικῷ τὴν ὗν ψαμαθῖδα καλεῖ ἐπὰν λέγῃ (fr. 11 B)·
- ἐν δ’ Αἴνῳ καὶ τῷ Πόντῳ τὴν ὗν ἀγόραζε,
- ἣν καλέουσί τινες θνητῶν ψαμμῖτιν ὀρυκτήν.
- τούτου τὴν κεφαλὴν ἕψειν μηδὲν προσενεγκὼν
- ἥδυσμ᾽, ἀλλ’ ἐς ὕδωρ μόνον ἐνθεὶς καὶ θαμὰ κινῶν
- ὕσσωπον παράθες τρίψας, κἂν ἄλλο τι χρῄζῃς,
- δριμὺ διεὶς ὄξος· κᾆτ’ ἔμβαπτ’ εὖ καὶ ἐπείγου
- οὕτως ὡς πνίγεσθαι ὑπὸ σπουδῆς καταπίνων.
- τὴν λοφιὰν δ’ ὀπτᾶν αὐτῆς καὶ τἄλλα τὰ πλεῖστα.
- ἄλλοτε καρχαρίην, ὁτὲ δὲ ῥόθιον ψαμαθῖδα.
ΥΚΑΙ. καὶ τὸν ὕκην Καλλίμαχος ἐν ἐπιγράμμασιν ἱερὸν ἰχθὺν καλεῖ διὰ τούτων (fr. 72 Sch)·
Νουμήνιος δ’ ἐν Ἁλιευτικῷ (fr. 16 B)·
- θεὸς δέ οἱ ἱερὸς ὕκης.
Τίμαιος δ’ ἐν τῇ ιγʹ τῶν ἱστοριῶν (FHG I 220) περὶ τοῦ Σικελικοῦ πολιχνίου (λέγω δὲ τῶν Ὑκάρων) διαλεγόμενος προσαγορευθῆναί φησι τὸ πολίχνιον διὰ τὸ τοὺς πρώτους τῶν ἀνθρώπων ἐλθόντας ἐπὶ τὸν τόπον
- ἢ σπάρον ἢ ὕκας ἀγεληίδας ἢ ἐπὶ φάγρον
- πέτρῃ ἀλωόμενον.
- οὐδ’ ὕκης ἰχθὺς ἔσχατος ἐξέφυγε.
ΦΑΛΡΟΣ. Σπεύσιππος ἐν δευτέρῳ Ὁμοίων παραπλήσιά φησιν εἶναι φάγρον, ἐρυθρῖνον, ἥπατον. ἐμνημόνευσε δ’ αὐτοῦ καὶ Νουμήνιος ἐν τοῖς προκειμένοις (Litt. b). Ἀριστοτέλης δὲ σαρκοφάγον φησὶν (p. 317 R) αὐτὸν εἶναι καὶ μονήρη καρδίαν τε ἔχειν τρίγωνον ἀκμάζειν τε ἔαρος. Ἐπίχαρμος δ’ ἐν Ἥβας γάμῳ φησίν (p. 237 L)·
μνημονεύει δ’ αὐτῶν καὶ Μεταγένης ἐν Θουριοπέρσαις. Ἀμειψίας δ’ ἐν Κόννῳ (I 672 K)·
- ἀόνες φάγροι τε καὶ λάβρακες.
Ἱκέσιος δέ φησι· ‘φάγροι καὶ χρόμις καὶ ἀνθίας καὶ ἀκαρνᾶνες καὶ ὀρφοὶ καὶ συνόδοντες καὶ συναγρίδες τῷ μὲν γένει παραπλήσιοι ὑπάρχουσιν· γλυκεῖς τε γὰρ καὶ παραστύφοντες καὶ τρόφιμοι· κατὰ λόγον δὲ καὶ δυσέκκριτοι. τροφιμώτεροι δ’ αὐτῶν οἱ σαρκώδεις καὶ γεωδέστεροι ἐλάττονά τε πιμελὴν ἔχοντες. Ἀρχέστρατος δέ φησι ‘Σειρίου ἀντέλλοντος’ δεῖν τὸν φάγρον ἐσθίειν (fr. 45 R)·
- ὀρφῷσι σελαχίοις τε καὶ φάγροις βοράν.
μνημονεύει τοῦ φάγρου καὶ Στράττις ἐν Λημνομέδᾳ (I 718 K)·
- Δήλῳ τ’ Εἰρετρίᾳ τε κατ’ εὐλιμένους ἁλὸς οἴκους.
v.2.p.221- τὴν κεφαλὴν δ’ αὐτοῦ μόνον ὠνοῦ καὶ μετ’ ἐκείνης
- οὐραῖον· τὰ δὲ λοιπὰ δόμον μηδ’ εἰσενέγκῃς.
καὶ ἐν Φιλοκτήτῃ (I 724 K)·
- πολλοὺς δὴ μεγάλους τε φάγρους ἐγκάψας.
ἐστὶ δὲ καὶ γένος λίθου φάγρος. ἡ γὰρ ἀκόνη κατὰ Κρῆτας φάγρος, ὥς φησι Σιμίας.
- κᾆτ’ εἰς ἀγορὰν ἐλθόντες ἁδροὺς
- ὀψωνοῦσιν μεγάλους τε φάγρους
- καὶ Κωπᾴδων ἁπαλῶν τεμάχη
- στρογγυλοπλεύρων.
Νουμήνιος ἐν Ἁλιευτικῷ (fr. 10 B)·
- ΧΑΝΝΑΙ. Ἐπίχαρμος ἐν Ἥβας γάμῳ (p. 235 L)·
- μεγαλοχάσμονάς τε χάννας κἠκτραπελογάστορας
- ὄνους.
μνημονεύει δ’ αὐτοῦ καὶ Δωρίων ἐν τῷ περὶ ἰχθύων. Ἀριστοτέλης δὲ ἐν τῷ περὶ ζωικῶν (p. 296 R) ποικιλερυθρομέλαιναν αὐτὴν ὀνομάζει καὶ ποικιλόγραμμον διὰ τὸ μελαίναις γραμμαῖς πεποικίλθαι.
- χάννους τ’ ἐγχέλυάς τε καὶ ἐννυχίην πύτινον.
ΧΡΟΜΙΣ. καὶ τούτου μνημονεύει Ἐπίχαρμος λέγων (p. 232 L)·
Νουμήνιος δ’ ἐν Ἁλιευτικῷ (fr. 8 B)·
- καὶ σκιφίας χρόμιός θ᾽, ὃς ἐν τῷ ἦρι καττον Ἀνάνιον
- ἰχθύων πάντων ἄριστος.
καὶ Ἀρχέστρατος (fr. 46 R)·
- ὕκην ἢ κάλλιχθυν, ὁτὲ χρόμιν, ἄλλοτε δ’ ὀρφόν.
- τὸν χρόμιν ἐν Πέλλῃ λήψῃ μέγαν (ἐστὶ δὲ πίων
- ἂν θέρος ᾖ καὶ ἐν Ἀμβρακίᾳ.
τοὺς δ’ ἰχθῦς τούτους φησὶν Ἱκέσιος καὶ τῇ γλυκύτητι καὶ τῇ ἄλλῃ εὐστομίᾳ πάντων εἶναι ἀρίστους. εἰσὶ δὲ καὶ τροφιμώτατοι. τίκτουσι δέ, ὥς φησιν Ἀριστοτέλης (h. a. 543 b 3), ὁμοίως τοῖς κεστρεῦσιν οὗ ἂν ποταμοὶ ῥέωσιν. μνημονεύει δ’ αὐτῶν καὶ Ἐπίχαρμος ἐν Μούσαις καὶ Δωρίων ἐν τῷ περὶ ἰχθύων. Εὔπολις δ’ ἐν Κόλαξί φησιν (I 298 K)·
- ΧΡΥΣΟΦΡΥΣ. Ἄρχιππος ἐν Ἰχθύσιν (I 682)·
- ἱεροὺς Ἀφροδίτης χρυσόφρυς Κυθηρίας.
ὁ δὲ σοφὸς Ἀρχέστρατος ἐν ταῖς ὑποθήκαις λέγει (fr. 47 R)·
- δραχμῶν ἑκατὸν ἰχθῦς ἐώνημαι μόνον
- ὀκτὼ λάβρακας, χρυσόφρυς δὲ δώδεκα.
- χρύσοφρυν ἐξ’ Ἐφέσου τὸν πίονα μὴ παράλειπε,
- ὃν κεῖνοι καλέουσιν ἰωνίσκον· λαβὲ δ’ αὐτὸν
- θρέμμα Σελινοῦντος σεμνοῦ. πλῦνον δέ νιν ὀρθῶς,
- εἶθ’ ὅλον ὀπτήσας παράθες, κἂν ᾖ δεκάπηχυς.
ΧΑΛΚΙΔΕΣ καὶ τὰ ὅμοια, θρίσσαι, τριχίδες, ἐρίτιμοι. Ἱκέσιός φησιν· ‘αἱ λεγόμεναι χαλκίδες καὶ οἱ τράγοι καὶ αἱ ῥαφίδες καὶ αἱ θρίσσαι ἀχυρώδεις καὶ ἀλιπεῖς καὶ ἄχυλοι. Ἐπίχαρμος δ’ ἐν Ἥβας γάμῳ (p. 237 L)·
Δωρίων δὲ χαλκιδικὰς αὐτὰς ὀνομάζει. Νουμήνιος δέ φησι (fr. 19 B)·
- χαλκίδες θ’ ὕες τε ἱέρακές τε χὠ πίων κύων.
διαφέρει δὲ τῆς χαλκίδος ὁ χαλκεύς, οὗ μνημονεύει Ἡρακλείδης ἐν Ὀψαρτυτικῷ καὶ Εὐθύδημος ἐν τῷ περὶ ταρίχων λέγων αὐτοὺς γίνεσθαι ἐν τῇ Κυζικηνῶν χώρᾳ περιφερεῖς τε εἶναι καὶ κυκλοειδεῖς. ΘΡΙΣΣΩΝ δὲ μέμνηται Ἀριστοτέλης ἐν τῷ περὶ ζῴων καὶ ἰχθύων (p. 298 R) ἐν τούτοις· ‘μόνιμα θρίσσα, ἐγκρασίχολος, μεμβράς, κορακῖνος, ἐρυθρῖνος, τριχίς.’ ΤΡΙΧΙΔΩΝ δὲ Εὔπολις ἐν Κόλαξιν (I 299 K)·
- σὺ δ’ ἂν καὶ χαλκίδ’ ἐκείνην
- αὕτως ἀμπείραις ὀλίγην καὶ μαινίδα.
Ἀριστοφάνης Ἱππεῦσι (662)·
- ἐκεῖνος ἦν φειδωλός, ὃς ἐπὶ τοῦ βίου
- πρὸ τοῦ πολέμου μὲν τριχίδας ὠψώνησ’ ἅπαξ,
- ὅτε τἀν Σάμῳ δ’ ἦν, ἡμιωβελίου κρέα.
Δωρίων δ’ ἐν τῷ περὶ ἰχθύων καὶ τῆς ποταμίας μέμνηται θρίσσης καὶ τὴν τριχίδα τριχίαν ὀνομάζει. Νικοχάρης Λημνίαις (I 772 K)·
- αἱ τριχίδες εἰ γενοίαθ’ ἑκατὸν τοὐβολοῦ.
πρημνάδας δὲ τὰς θυννίδας ἔλεγον. Πλάτων Εὐρώπῃ (I 611 K)·
- τριχίας δὲ καὶ τὰς πρημνάδας τὰς θυννίδας
- ἐπὶ δεῖπνον ἡκούσας ὑπερπληθεῖς ...
ὁμοίως δὲ καὶ Ἀριστοτέλης ἐν πέμπτῳ ζῴων μορίων· ἐν δὲ τῷ ἐπιγραφομένῳ περὶ ζωικῶν (p. 298 R)
- ἁλιευόμενός ποτ’ αὐτὸν εἷλον ἀνδράχνῃ
- μετὰ πρημνάδων κἄπειτ’ ἀφῆχ’ ὅτι ἦν βόαξ.
Ἀριστοφάνης δ’ ἐν Ὁλκάσιν (I 500 K)·
- ὡς δ’ ὁπότ’ ἀμφ’ ἀγέλῃσι νεηγενέεσσιν ἰώπων
- ἢ φάγροι ἢ σκῶπες ἀρείονες ἠὲ καὶ ὀρφός.
τοὺς γὰρ εἰς τὸ ἀπανθρακίζειν ἐπιτηδείους ἰχθῦς εἰς ἅλμην ἀπέβαπτον, ἣν καὶ Θασίαν ἐκάλουν ἅλμην. ὡς καὶ ἐν Σφηξὶν ὁ αὐτός φησιν ποιητής (1127)·
- ὦ κακοδαίμων ὅστις ἐν ἅλμῃ πρῶτον τριχίδων ἀπεβάφθη.
- καὶ γὰρ πρότερον δὶς ἀνθρακίδων ἅλμην πιών.
ΘΡΑΙΤΤΑΙ. ἐπεὶ δ’ ἐνταῦθα τοῦ λόγου ἐσμὲν προδιειλέγμεθά τε περὶ θρισσῶν, φέρε εἴπωμεν τίνες εἰσὶν αἱ παρὰ Ἀρχίππῳ ἐν Ἰχθύσι τῷ δράματι θρᾷτται. κατὰ τὰς συγγραφὰς γὰρ τῶν ἰχθύων καὶ
Δωρόθεος δ’ ὁ Ἀσκαλωνίτης ἐν τῷ ὀγδόῳ πρὸς τοῖς ἑκατὸν τῆς λέξεων συναγωγῆς θέτταν γράφει, ἤτοι ἡμαρτημένῳ περιτυχὼν τῷ δράματι ἢ διὰ τὸ ἄηθες τοῦ ὀνόματος αὐτὸς διορθώσας ἐξήνεγκεν. ὅλως δ’ οὐδ’ ἔστι τὸ τῆς θρᾴττης ὄνομα παρὰ οὐδενὶ τῶν Ἀττικῶν. ὅτι δὲ θρᾷτταν ἔλεγον τὸ θαλάττιον ἰχθύδιον καὶ Ἀναξανδρίδης παρίστησιν ἐν Λυκούγρῳ λέγων οὕτως (II 144 K)·
- μύλλος, λεβίας, σπάρος, αἰολίας,
- θρᾷττα, χελιδών, καρίς, τευθίς.
καὶ Ἀντιφάνης ἐν Τυρρηνῷ (II 103 K)·
- καὶ συμπαίζειν κορακινιδίοις
- μετὰ περκιδίων καὶ θρᾳττιδίων.
- δήμου δ’ Ἁλαιεύς ἐστιν. Β. ἓν γὰρ τοῦτό μοι
- τὸ λοιπόν ἐστιν, καὶ κακῶς ἀκούσομαι.
v.2.p.226- Β. τί δῆτα τοῦτο; Α. θρᾷτταν ἢ ψῆττάν τιν’ ἢ
- μύραιναν ἢ κακόν τί μοι δώσει μέγα
- θαλάττιον.
ΨΗΤΤΑΙ. ταύτας Διοκλῆς ἐν τοῖς ξηροτέροις καταριθμεῖται. Σπεύσιππος δ’ ἐν βʹ Ὁμοίων παραπλήσιά φησιν εἶναι ψῆτταν, βούγλωσσον, ταινίαν. Ἀριστοτέλης δ’ ἐν εʹ ζῴων μορίων (p. 542 b 32) γράφει· ‘ὁμοίως δὲ καὶ τῶν ἰχθύων οἱ πλεῖστοι ἅπαξ τίκτουσιν, οἷον οἱ χυτοὶ οἱ τῷ δικτύῳ περιεχόμενοι, χρόμις, ψῆττα, θύννος, πηλαμύς, κεστρεύς, χαλκίδες καὶ τὰ τοιαῦτα.’ ἐν δὲ τῷ περὶ ζωικῶν (p. 295 R) ‘σελάχη, φησί, βοῦς, τρυγών, νάρκη, βατίς, βάτραχος, βούγλωττος, ψῆττα, μῦς.’ Δωρίων δὲ ἐν τῷ περὶ ἰχθύων γράφει· ‘τῶν δὲ πλατέων βούγλωττον, ψῆτταν, ἔσχαρον, ὃν καλοῦσι καὶ κόριν.’ βουγλώσσους δ’ ὀνομάζει καὶ Ἐπίχαρμος ἐν Ἥβας γάμῳ (p. 234 L)·
Λυγκεὺς δ’ ὁ Σάμιος ἐν ἐπιστολαῖς τὰς καλλίστας γίνεσθαί φησι ψήττας περὶ Ἐλευσῖνα τῆς Ἀττικῆς. Ἀρχέστρατος δέ φησιν (fr. 51 R)·
- ὑαινίδες τε βούγλωσσοί τε καὶ κίθαρος.
Ῥωμαῖοι δὲ καλοῦσι τὴν ψῆτταν ῥόμβον, καί ἐστι τὸ ὄνομα Ἑλληνικόν. Ναυσικράτης ἐν Ναυκλήροις· προειπὼν δὲ περὶ γλαύκου τοῦ ἰχθύος ἐπιφέρει (IV 577 M)·
- εἶτα λαβεῖν ψῆτταν μεγάλην καὶ τὴν ὑπότρηχυν
- βούγλωσσον .... περὶ Χαλκίδα κεδνήν.
- αἱ ξανθοχρῶτες, ἃς κλύδων Αἰξωνικὸς
- πασῶν ἀρίστας ἐντόπους παιδεύεται·
- αἷς καὶ θεὰν τιμῶσι φωσφόρον κόρην,
v.2.p.227- δείπνων ὅταν πέμπωσι δῶρα ναυτίλοι.
- Β. τρίγλαν λέγεις γαλακτοχρῶτα Σικελὸς ὃν
- πήγνυσοχλος ῥόμβος.
πεπληρωκότες τὴν περὶ ἰχθύων γενομένην τοῖς δειπνοσοφισταῖς ἀδολεσχίαν, ὦ Τιμόκρατες, αὐτοῦ τὸν λόγον καταπαύσαντες, εἰ μή τι καὶ ἄλλων σοι δεῖ βρωμάτων, παραθήσομέν σοι καὶ ἃ Εὔβουλος εἴρηκεν ἐν Λάκωσιν ἢ Λήδᾳ (II 185 K)·
ἐμφορηθεὶς οὖν καὶ τούτων ἔασον ἡμᾶς καὶ τοῦ σωματίου ἐπιμέλειαν ποιήσασθαι, ἵνα δυνηθῇς τὰ μετὰ ταῦτα εὐλόγως σιτεῖσθαι.
- πρὸς τούτοισιν δὲ παρέσται σοι
- θύννου τέμαχος, κρέα δελφακίων
- χορδαί τ’ ἐρίφων ἧπάρ τε κάπρου
- κριοῦ τ’ ὄρχεις χόλικές τε βοὸς
- κρανία τ’ ἀρνῶν νῆστις τ’ ἐρίφου
- γαστήρ τε λαγώ, φύσκη, χορδή,
- πνεύμων ἀλλᾶς τε.