Deipnosophistae

Athenaeus of Naucratis

Athenaeus. Athenaei Naucratitae Dipnosophistarum Libri XV (3 volumes). Kaibel, Georg, editor. Leipzig: Teubner, 1887-1892.

παρὰ πολλοῖς δὲ τῶν κωμῳδιοποιῶν ὀνομάζεταί τι μύρον ΒΑΚΚΑΡΙΣ· οὗ μνημονεύει καὶ Ἱππῶναξ διὰ τούτων (fr. 41 B)·

  1. βακκάρι δὲ τὰς ῥῖνας
  2. ἤλειφον· ἐσθ’ οἵη περ κρόκος.
Ἀχαιὸς δ’ ἐν Αἴθωνι σατυρικῷ (fr. 10 N)·
  1. βακκάρει χρισθέντα καὶ ψυκτηρίοις
  2. πτεροῖς ἀναστήσαντα προσθίαν τρίχα.
Ἴων Ὀμφάλῃ (fr. 24 N)·
  1. βακκάρεις δὲ καὶ μύρα
  2. καὶ Σαρδιανὸν κόσμον εἰδέναι χροὸς
  3. ἄμεινον ἢ τὸν Πέλοπος ἐν νήσῳ τρόπον.
ἐν τούτοις Σαρδιανὸν κόσμον εἴρηκε τὸ μύρον, ἐπεὶ διαβόητοι ἐπὶ ἡδυπαθείᾳ οἱ Λυδοί· καὶ τὸ παρὰ Ἀνακρέοντι (fr. 155 B4) ‘λυδοπαθὴς’ ἀκούουσιν ἀντὶ τοῦ ἡδυπαθής. μνημονεύει τῆς βακκάριδος καὶ Σοφοκλῆς (fr. 929 N). Μάγνης δ’ ἐν Λυδοῖς (I 8 K)·
v.3.p.527
  1. λούσαντα χρὴ καὶ βακκάριδι κεχριμένον.
καὶ μήποτε οὔκ ἐστι μύρον ἡ βάκκαρις. Αἰσχύλος γὰρ ἐν Ἀμυμώνῃ ἀντιδιαστέλλων φησίν (fr. 14 N)·
  1. κἄγωγε τὰς σὰς βακκάρεις τε καὶ μύρα.
καὶ Σιμωνίδης (fr. 16 B)·
  1. κἠλειφόμην μύροισι καὶ θυώμασι
  2. καὶ βακκάρι.
Ἀριστοφάνης δ’ ἐν Θεσμοφοριαζούσαις (I 474 K)·
  1. ὦ Ζεῦ πολυτίμηθ᾽, οἷον ἔπνευσεν ὁ μιαρὸς
  2. φάσκωλος εὐθὺς λυόμενός μοι τοῦ μύρου
  3. καὶ βακκάριδος.

ΒΡΕΝΘΕΙΟΥ δὲ μύρου μνημονεύει Φερεκράτης ἐν Λήροις οὕτως (ib. 173)·

  1. ἔστην δὲ κἀκέλευον ‘ἐγχέασθε νῷν
  2. βρένθειον, ἵνα τοῖς εἰσιοῦσιν ἐγχέῃ.’
ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ δὲ μύρου μνημονεύει Κράτης ἐν Γείτοσιν λέγων οὕτως (ib. 131)·
  1. γλυκύτατον δ’ ὦζε βασιλείου μύρου.
Σαπφὼ δ’ ὁμοῦ μέμνηται τοῦ τε βασιλείου καὶ τοῦ βρενθείου, λέγουσα οὕτως (fr. 49)·
  1. βρενθείω βασιληίω.
ΨΑΓΔΗΣ Ἀριστοφάνης ἐν Δαιταλεῦσιν (I 443 K)·
  1. φέρ’ ἴδω, τί σοι δῶ τῶν μύρων· ψάγδαν φιλεῖς;
Εὔπολις δ’ ἐν Μαρικᾷ (ib. 312)·
  1. ψάγδαν ἐρυγγάνοντα.
Εὔβουλος δ’ ἐν Στεφανοπώλισιν (II 199 K)·
  1. Αἰγυπτίῳ ψάγδανι τρὶς λελουμένη.
    v.3.p.528
Πολέμων δ’ ἐν τοῖς πρὸς Ἀδαῖον (fr. 64 Pr) παρὰ Ἠλείοις φησὶ μύρον τι ΠΛΑΓΓΟΝΙΟΝ καλεῖσθαι, εὑρεθὲν ὑπό τινος Πλαγγόνος. ὁμοίως ἱστορεῖ καὶ Σωσίβιος ἐν Ὁμοιότησιν (FHG II 630). ὡς καὶ τὸ ΜΕΓΑΛΛΕΙΟΝ· ὠνομάσθη γὰρ καὶ τοῦτο ἀπὸ Μεγάλλου τοῦ Σικελιώτου· οἳ δ’ Ἀθηναῖόν φασιν εἶναι τὸν Μέγαλλον. μνημονεύει δ’ αὐτοῦ Ἀριστοφάνης ἐν Τελμησσεῦσι (I 527 K) καὶ Φερεκράτης ἐν Πετάλῃ (ib. 186), Στράττις δ’ ἐν Μηδείᾳ οὕτως (ib. 720)·
  1. καὶ λέγ᾽, ὅτι φέρεις αὐτῇ μύρον
  2. τοιοῦτον οἷον οὐ Μέγαλλος πώποτε
  3. ἥψησεν οὐδὲ Δεινίας ᾁγύπτιος
  4. οὔτ’ εἶδεν οὔτ’ ἐκτήσατο.
τοῦ μεγαλλείου δὲ μύρου μνημονεύει καὶ Ἄμφις ἐν Ὀδυσσεῖ διὰ τούτων (II 243 K)·
  1. ἐρίοισι τοὺς τοίχους κύκλῳ Μιλησίοις,
  2. ἔπειτ’ ἀλείφειν τῷ μεγαλλείῳ μύρῳ
  3. καὶ τὴν βασιλικὴν θυμιᾶτε μίνδακα.
  4. Β. ἀκήκοας σύ, δέσποτ᾽, ἤδη πώποτε
  5. τὸ θυμίαμα τοῦτο;
Ἀναξανδρίδης Τηρεῖ (ib. 156)·
  1. ἀλλ’ οἷα νύμφη βασιλὶς ὠνομασμένη
  2. μύροις μεγαλλείοις τὸ σῶμ’ ἀλείφεται.
ΝΑΡΔΙΝΟΥ δὲ μύρου μέμνηται Μένανδρος ἐν Κεκρυφάλῳ οὕτως (III 78 K)·
  1. ἡδὺ τὸ μύρον, παιδίον. Β. ἡδύ· πῶς γὰρ οὔ;
  2. νάρδινον.
    v.3.p.529

τὸ δὲ χρίσασθαι τῷ τοιούτῳ ἀλείμματι μυρίσασθαι εἴρηκεν Ἀλκαῖος ἐν Παλαίστραις διὰ τούτων (I 761 K)·

  1. μυρίσασά μ᾽ ἐγκατέκλεισεν ἀνθ’ αὑτῆς λάθρᾳ.
μυρώμασιν μέντοι, οὐ μυρίσμασιν ἔλεγεν Ἀριστοφάνης ἐν Ἐκκλησιαζούσαις (1117)·
  1. ἥτις μεμύρισμαι τὴν κεφαλὴν μυρώμασιν.
(τῆς δὲ λεγομένης σάγδασ — μύρον δ’ ἐστὶ καὶ τοῦτο — Ἐπίλυκος ἐν Κωραλίσκῳ (I 803 K)·
  1. βάκκαρίς τε καὶ σάγδας ὁμοῦ.
καὶ Ἀριστοφάνης ἐν Δαιταλεῦσιν καὶ ἐν Μαρικᾷ Εὔπολις ‘σάγδαν ἐρυγγάνοντα’ λέγων (v. supra p. 690 e). ὅπερ ὁ Θυατειρηνὸς Νίκανδρος ἐπὶ τοῦ ἄγαν χλιδῶντος εἰρῆσθαι ἀκούει, Θεόδωρος δὲ θυμίαμά τί φησιν αὐτὸ εἶναι.ʼ

παμπόλλου δ’ ἐπιπράσκετο Ἀθήνησιν ἡ τοῦ μύρου κοτύλη, καὶ ὡς μὲν Ἵππαρχός φησιν ἐν Παννυχίδι (III 274 K), εʹ μνῶν, ὡς δὲ Μένανδρος ἐν Μισογύνῃ (ib. 97), ιʹ. Ἀντιφάνης δ’ ἐν Φρεαρρίῳ στακτῆς τοῦ μύρου μνημονεύων φησίν (II 110 K)·

  1. στακτὴ δυοῖν μναῖν οὐκ ἀρέσκει μ’ οὐδαμῶς.
οὐ μόνον δὲ τὸ τῶν Σαρδιανῶν γένος φιλόμυρον ἦν, ὡς Ἄλεξίς φησιν ἐν Ἐκπωματοποιῷ (ib. 320)·
  1. ἀεὶ φιλόμυρον πᾶν τὸ Σάρδεων γένος,
ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ οἱ Ἀθηναῖοι οἱ πάντων τῶν καλλίστων εἰσηγηταὶ τῷ τῶν ἀνθρώπων βίῳ γενόμενοι, παρ’ οἷς
v.3.p.530
ἀνυπερβλήτου τιμῆς, ὡς προείρηται, τῶν μύρων ὑπαρχούσης οὐκ ἀπείχοντο τῆς χρήσεως, ὥσπερ οὐδὲ ἡμεῖς νῦν οὕτω πολυτίμων τῶν καλλίστων ὑπαρχόντων, ὡς λῆρον εἶναι τὰ ἐν τῷ Εἰσοικιζομένῳ Ἀλέξιδος ταυτί (ib. 318)·
  1. οὐ γὰρ ἐμυρίζετ’ ἐξ ἀλαβάστου, πρᾶγμά τι
  2. γινόμενον ἀεί, κρονικόν, ἀλλὰ τέτταρας
  3. περιστερὰς ἀφῆκεν ἀποβεβαμμένας
  4. εἰς οὐχὶ ταὐτόν, μὰ Δία, τὴν αὐτὴν μύρον,
  5. ἰδίῳ δ’ ἑκάστην. πετόμεναι δ’ αὗται κύκλῳ
  6. ἔρραινον ἡμῶν θαἰμάτια καὶ στρώματα.
  7. μή μοι φθονήσητ᾽, ἄνδρες Ἑλλήνων ἄκροι· (Eur. fr. 703)
  8. ἠλειφόμην ὑόμενος ἰρίνῳ μύρῳ.

πρὸς θεῶν, φίλοι, ποία ἡδονή, μᾶλλον δ’ ὑοσαλακωνία θαἰμάτια μολύνεσθαι, ἐξὸν ταῖς χερσίν, ὥσπερ ἡμεῖς νῦν ποιοῦμεν, ἀρυσαμένους ἀλείφεσθαι πᾶν τὸ σῶμα καὶ μάλιστα τὴν κεφαλήν. φησὶν γὰρ ὁ Φιλωνίδης ἐν τῷ περὶ Μύρων καὶ Στεφάνων τὴν ἀφορμὴν τοῦ τὴν κεφαλὴν ἐν τοῖς πότοις λιπαίνειν ἐντεῦθεν γενέσθαι· τοῖς αὐχμῶσι γὰρ τὰς κεφαλὰς εἰς τὸ μετέωρον ἕλκεσθαι τὸ λαμβανόμενον· καὶ διὰ τοῦτο τῶν πυρετῶν διακαιόντων τὰ σώματα τέγγουσι τὴν κεφαλὴν ἐπιβρέγμασιν, ἵνα μὴ πρὸς τὸ ξηρόν, ταύτῃ δὲ καὶ πολύκενον, ὁρμὴν τὰ παρακείμενα λαμβάνῃ. τοῦτο δὴ λογισάμενοι καὶ ἐπὶ τῶν πότων τὴν εἰς τὸ μετέωρον

v.3.p.531
τῶν οἴνων φορὰν ὑποπτεύσαντες ἐπεσπάσθησαν κεφαλὴν λιπαίνειν, ὡς ἐλάσσονος τῆσ βίας γενησομένης, εἰ ταύτην προτέγξαιεν. προστιθεὶς δ’ ὁ βίος ἀεὶ τοῖς χρειώδεσιν καὶ τῶν εἰς ἀπόλαυσιν καὶ τρυφὴν ἀγόντων ἐπὶ τὴν τῶν μύρων χρῆσιν ὥρμησεν. χρηστέον οὖν, ὦ Κύνουλκε Θεόδωρε, μύροις παρὰ πότον τοῖς ἐλάχιστα καροῦν δυναμένοις, τοῖς στύφουσιν δὲ καὶ ψύχουσιν ἐπ’ ὀλίγον. ζητεῖ δ’ ὁ πολυμαθέστατος Ἀριστοτέλης ἐν τοῖς Φυσικοῖς Προβλήμασι (fr. 218 R) ‘διὰ τί οἱ μυριζόμενοι πολιώτεροι; ἢ ὅτι τὸ μύρον διὰ τὰ ἀρώματα ξηραντικόν ἐστι, διὸ καὶ αὐχμηροὶ οἱ μυριζόμενοι· ὁ δὲ αὐχμὸς πολιωτέρους ποιεῖ. εἴτε γὰρ αὔανσις τριχὸς ἡ πολιὰ εἴτ’ ἔνδεια θερμοῦ, ἡ ξηρότης μαραίνει. διὸ καὶ τὰ πιλία θᾶττον ποιεῖ πολιούς· ἐκπίνεται γὰρ ἡ οἰκεία τῆς τριχὸς ὑγρότης.’

ἥδιστον δέ, ἄνδρες φίλοι, ἀναγινώσκων τὴν ὀγδόην καὶ εἰκοστὴν τῶν Ποσειδωνίου Ἱστοριῶν περὶ μύρων τι λεγόμενον ἐτήρησα, οὐκ ἀλλότριον ἡμῶν τοῦ συμποσίου. φησὶ γὰρ ὁ φιλόσοφος (FHG III 263)· ‘ἐν Συρίᾳ ἐν τοῖς βασιλικοῖς συμποσίοις ὅταν τοῖς εὐωχουμένοις δοθῶσιν οἱ στέφανοι, εἰσίασίν τινες μύρων Βαβυλωνίων ἔχοντες ἀσκίδια καὶ πόρρωθεν ἐκ τούτων περιπορευόμενοι τοὺς μὲν στεφάνους τῶν κατακειμένων δροσίζουσι τοῖς μύροις, ἄλλο μηδὲν ἔξωθεν παραραίνοντες.’ ἐπεὶ δ’ ἐνταῦθα τοῦ λόγου ἐσμέν, ‘συμβαλοῦμαί τι μέλος ὑμῖν εἰς ἔρωτα’ κατὰ τὸν Κυθήριον ποιητήν (Philox. fr. 6 B), ὅτι Ἰανὸς ὁ παρ᾽ ἡμῖν θεός, ὃν καὶ πατέρα

v.3.p.532
προσαγορεύομεν, πρῶτος εὗρεν στέφανον. ἱστορεῖ δὲ τοῦτο Δράκων ὁ Κερκυραῖος ἐν τῷ περὶ Λίθων γράφων οὕτως (FHG IV 402)· ‘Ἰανὸν δὲ λόγος ἔχει διπρόσωπον γεγονέναι, τὸ μὲν ὀπίσω τὸ δ’ ἔμπροσθεν ἔχοντα πρόσωπον. ἀπὸ τούτου καὶ τὸν Ἰανὸν ποταμὸν καὶ τὸ ὄρος Ἰανὸν ὀνομάζεσθαι, κατοικήσαντος αὐτοῦ ἐπὶ τοῦ ὄρους. τοῦτον δὲ καὶ στέφανον πρῶτον εὑρεῖν καὶ σχεδίας καὶ πλοῖα καὶ νόμισμα χαλκοῦν πρῶτον χαράξαι. διὸ καὶ τῶν κατὰ τὴν Ἑλλάδα πολλὰς πόλεις καὶ τῶν κατὰ τὴν Ἰταλίαν καὶ Σικελίαν ἐπὶ τοῦ νομίσματος ἐγχαράττειν πρόσωπον δικέφαλον καὶ ἐκ θατέρου μέρους ἢ σχεδίαν ἢ στέφανον ἢ πλοῖον. τοῦτον δὲ τὴν ἀδελφὴν γήμαντα Καμήσην υἱὸν μὲν Αἴθηκα, θυγατέρα δὲ Ὀλιστήνην γεννῆσαι. καὶ αὐτὸν ὡς μειζόνων ὀρεγόμενον πραγμάτων εἰς τὴν Ἰταλίαν διαπλεῦσαι καὶ οἰκῆσαι τὸ πλησίον Ῥώμης ὄρος κείμενον τὸ ἀπ’ αὐτοῦ Ἰανοῦκλον ὀνομαζόμενον.’

τοσαῦτα καὶ περὶ μύρων ἐλέχθη. καὶ μετὰ ταῦτα πλείστων τῶν μὲν Ἀγαθοῦ Δαίμονος αἰτούντων ποτήριον, τῶν δὲ Διὸς Σωτῆρος, ἄλλων δὲ Ὑγείας καὶ ἑτέρων ἑτέρου ἐπιλεγόντων, τοὺς τούτων τῶν κράσεων μεμνημένους τῶν ποιητῶν ἔδοξεν παρατίθεσθαι, ὧν καὶ αὐτῶν μνησθήσομαι. Ἀντιφάνης μὲν γὰρ ἐν Ἀγροικίσιν ἔφη (II 14 K)·

  1. Ἁρμόδιος ἐπεκαλεῖτο, παιὰν ᾔδετο,
  2. μεγάλην Διὸς Σωτῆρος ἄκατον ἦρέ τις.
    v.3.p.533
Ἄλεξις δ’ ἐν Τοκιστῇ ἢ Καταψευδομένῳ (ib. 382)·
  1. ἀλλ’ ἔγχεον
  2. αὐτῷ Διός γε τήνδε Σωτῆρος, θεῶν
  3. θνητοῖς ἁπάντων χρησιμωτάτου πολύ.
  4. Β. ὁ Ζεὺς ὁ σωτήρ, ἂν ἐγὼ διαρραγῶ,
  5. οὐδέν μ’ ὀνήσει. Α. πῖθι θαρρῶν.
Νικόστρατος Πανδρόσῳ (ib. 224)·
  1. κἀγώ, φιλτάτη·
  2. μετανιπτρίδ’ αὐτῷ τῆς Ὑγιείας ἔγχεον.
  3. Β. λαβὲ τῆς Ὑγιείας δὴ σύ. Α. φέρε, τύχἀγαθῇ.
  4. τύχη τὰ θνητῶν πράγμαθ᾽, ἡ πρόνοια δὲ
  5. τυφλόν τι κἀσύντακτόν ἐστιν, ὦ πάτερ.
ἐν δὲ τῷ αὐτῷ δράματι καὶ τῆς τοῦ Ἀγαθοῦ Δαίμονος κράσεως μνημονεύει, ἧς καὶ σχεδὸν πάντες οἱ τῆς ἀρχαίας κωμῳδίας ποιηταί. ἀλλ’ ὅ γε Νικόστρατος οὕτως φησίν (ib.)·
  1. ἄλλ’ ἐγχέασα θᾶττον Ἀγαθοῦ Δαίμονος
  2. ἀπενεγκάτω μοι τὴν τράπεζαν ἐκποδών.
  3. ἱκανῶς κεχόρτασμαι γάρ. Ἀγαθοῦ Δαίμονος
  4. δέχομαι. λαβοῦσ’ ἀπένεγκε ταύτην ἐκποδών.
Ξέναρχος ἐν Διδύμοις (ib. 468)·
  1. ὡς ὑπό τι νυστάζειν γε καὐτὸς ἄρχομαι·
  2. ἡ τἀγαθοῦ γὰρ Δαίμονος συνέσεισέ με
  3. ἄκρατος ἐκποθεῖσα φιάλη παντελῶς.
  4. ἡ τοῦ δὲ Σωτῆρος Διὸς τάχιστά γε
  5. ἀπώλεσε ναύτην καὶ κατεπόντωσέν μ᾽, ὁρᾷς.
    v.3.p.534
Ἔριφος Μελιβοίᾳ (ib. 430)·
  1. ἐκπεπήδηκας πρὶν Ἀγαθοῦ πρῶτον Δαίμονος λαβεῖν,
  2. πρὶν Διὸς σωτῆρος.

Θεόφραστος δ’ ἐν τῷ περὶ Μέθης (fr. 123 W) ‘τὸν ἄκρατον, φησίν, οἶνον τὸν ἐπὶ τῷ δείπνῳ διδόμενον, ὃν δὴ λέγουσιν Ἀγαθοῦ Δαίμονος εἶναι πρόποσιν, ὀλίγον τε προσφέρουσιν, ὥσπερ ἀναμιμνήσκοντες μόνον τῇ γεύσει τὴν ἰσχὺν αὐτοῦ καὶ τὴν τοῦ θεοῦ δωρεάν, καὶ μετὰ τὴν πλήρωσιν διδόασιν, ὅπως ἐλάχιστον ᾖ τὸ πινόμενον· καὶ τρίτον προσκυνήσαντες λαμβάνουσιν ἀπὸ τῆς τραπέζης, καὶ ὥσπερ ἱκετείαν τινὰ ποιούμενοι τοῦ θεοῦ μηθὲν ἀσχημονεῖν μηδ’ ἔχειν ἰσχυρὰν ἐπιθυμίαν τοῦ πότου τούτου καὶ λαμβάνειν ἐξ αὐτοῦ τὰ καλὰ καὶ χρήσιμα.’ Φιλόχορος δ’ ἐν δευτέρῳ Ἀτθίδος (FHG I 387) ‘καὶ θέσμιον, φησίν, ἐτέθη τότε προσφέρεσθαι μετὰ τὰ σιτία πᾶσιν ἀκράτου μὲν ὅσον γεῦμα καὶ δεῖγμα τῆς δυνάμεως τοῦ ἀγαθοῦ θεοῦ, τὸν δὲ λοιπὸν ἤδη κεκραμένον. δι’ ὃ καὶ τροφοὺς τοῦ Διονύσου τὰς Νύμφας ὀνομασθῆναι.’ ὅτι δὲ δοθείσης τῆς τοῦ Ἀγαθοῦ Δαίμονος κράσεως ἔθος ἦν βαστάζεσθαι τὰς τραπέζας ἔδειξεν διὰ τῆς αὑτοῦ ἀσεβείας ὁ Σικελιώτης Διονύσιος. τῷ γὰρ Ἀσκληπιῷ ἐν ταῖς Συρακούσαις ἀνακειμένης τραπέζης χρυσῆς προπιὼν αὐτῷ ἄκρατον Ἀγαθοῦ Δαίμονος ἐκέλευσεν βασταχθῆναι τὴν τράπεζαν. παρὰ δὲ τοῖς Ἐμεσηνοῖς θύοντες τῷ Ἡλίῳ,

v.3.p.535
ὥς φησι Φύλαρχος ἐν τῇ ιβʹ τῶν Ἱστοριῶν (ib. 340), μέλι σπένδουσιν, οἶνον οὐ φέροντες τοῖς βωμοῖς, δεῖν λέγοντες τὸν τὰ ὅλα συνέχοντα καὶ διακρατοῦντα θεὸν καὶ ἀεὶ περιπολεύοντα τὸν κόσμον ἀλλότριον εἶναι μέθης.’

ἐμέμνηντο δ’ οἱ πολλοὶ καὶ τῶν Ἀττικῶν ἐκείνων σκολίων· ἅπερ καὶ αὐτὰ ἄξιόν ἐστί σοι ἀπομνημονεῦσαι διά τε τὴν ἀρχαιότητα καὶ ἀφέλειαν τῶν ποιησάντων, καὶ τῶν ἐπαινουμένων ἐπὶ τῇ ἰδέᾳ ταύτῃ τῆς ποιητικῆς Ἀλκαίου τε καὶ Ἀνακρέοντος, ὡς Ἀριστοφάνης παρίστησιν ἐν Δαιταλεῦσιν λέγων οὕτως (I 449 K)·

  1. ᾆσον δή μοι σκόλιόν τι λαβὼν Ἀλκαίου κἀνακρέοντος.
καὶ Πράξιλλα δ’ ἡ Σικυωνία ἐθαυμάζετο ἐπὶ τῇ τῶν σκολίων ποιήσει. σκόλια δὲ καλοῦνται οὐ κατὰ τὸν τῆς μελοποιίας τρόπον ὅτι σκολιὸς ἦν — λέγουσιν γὰρ τὰ ἐν ταῖς ἀνειμέναις εἶναι σκολιά — ἀλλὰ τριῶν γενῶν ὄντων, ὥς φησιν Ἀρτέμων ὁ Κασανδρεὺς ἐν δευτέρῳ Βιβλίων Χρήσεως (FHG IV 342), ἐν οἷς τὰ περὶ τὰς συνουσίας ἦν ᾀδόμενα, ὧν τὸ μὲν πρῶτον ἦν ὃ δὴ πάντας ᾄδειν νόμος ἦν, τὸ δὲ δεύτερον ὃ δὴ πάντες μὲν ᾖδον, οὐ μὴν ἀλλά γε κατά τινα περίοδον ἐξ ὑποδοχῆς, τὸ τρίτον δὲ καὶ τὴν ἐπὶ πᾶσι τάξιν ἔχον, οὗ μετεῖχον οὐκέτι πάντες, ἀλλ’ οἱ συνετοὶ δοκοῦντες εἶναι μόνοι, καὶ κατὰ τόπον τινὰ εἰ τύχοιεν ὄντες· διόπερ ὡς
v.3.p.536
ἀταξίαν τινὰ μόνον παρὰ τἄλλα ἔχον τὸ μήθ’ ἅμα μήθ’ ἑξῆς γινόμενον ἀλλ’ ὅπου ἔτυχεν εἶναι σκόλιον ἐκλήθη. τὸ δὲ τοιοῦτον ᾔδετο ὁπότε τὰ κοινὰ καὶ πᾶσιν ἀναγκαῖα τέλος λάβοι· ἐνταῦθα γὰρ ἤδη τῶν σοφῶν ἕκαστον ᾠδήν τινα καλὴν εἰς μέσον ἠξίουν προφέρειν. καλὴν δὲ ταύτην ἐνόμιζον τὴν παραίνεσίν τέ τινα καὶ γνώμην ἔχειν δοκοῦσαν χρησίμην τε εἰς τὸν βίον.’

τῶν οὖν δειπνοσοφιστῶν ὃ μέν τις ἔλεγε τῶν σκολίων τόδε, ὃ δέ τις τόδε· πάντα δ’ ἦν τὰ λεχθέντα ταῦτα· αʹ (2 B4)

  1. Παλλὰς Τριτογένει᾽, ἄνασσ’ Ἀθηνᾶ,
  2. ὄρθου τήνδε πόλιν τε καὶ πολίτας,
  3. ἄτερ ἀλγέων τε καὶ στάσεων
  4. καὶ θανάτων ἀώρων σύ τε καὶ πατήρ.
βʹ (3 B)
  1. Πλούτου μητέρ’ Ὀλυμπίαν ἀείδω
  2. Δήμητρα στεφανηφόροις ἐν ὥραις,
  3. σέ τε, παῖ Διός, Φερσεφόνη·
  4. χαίρετον, εὖ δὲ τάνδ’ ἀμφέπετον πόλιν.
γʹ (4 B)
  1. ἐν Δήλῳ ποτ’ ἔτικτε τέκνα Λατώ,
  2. Φοῖβον χρυσοκόμαν, ἄνακτ’ Ἀπόλλω,
  3. ἐλαφηβόλον τ’ ἀγροτέραν
  4. Ἄρτεμιν, ἃ γυναικῶν μέγ’ ἔχει κράτος.
    v.3.p.537
δʹ (5 B)
  1. ὦ Πάν, Ἀρκαδίας μέδων κλεεννᾶς,
  2. ὀρχηστὰ Βρομίαις ὀπαδὲ Νύμφαις,
  3. γελάσειας, ὦ Πάν, ἐπ’ ἐμαῖς
  4. εὔφροσι ταῖσδ’ ἀοιδαῖς κεχαρημένος.
εʹ (6 B)
  1. ἐνικήσαμεν ὡς ἐβουλόμεσθα,
  2. καὶ νίκην ἔδοσαν θεοὶ φέροντες
  3. παρὰ Πανδρόσου .... ὡς φίλην Ἀθηνᾶν.
Ϛʹ (7 B)
  1. εἶθ’ ἐξῆν ὁποῖός τις ἦν ἕκαστος
  2. τὸ στῆθος διελόντ᾽, ἔπειτα τὸν νοῦν
  3. ἐσιδόντα, κλείσαντα πάλιν,
  4. ἄνδρα φίλον νομίζειν ἀδόλῳ φρενί.
ζʹ (8 B)
  1. ὑγιαίνειν μὲν ἄριστον ἀνδρὶ θνητῷ,
  2. δεύτερον δὲ καλὸν φυὰν γενέσθαι,
  3. τὸ τρίτον δὲ πλουτεῖν ἀδόλως,
  4. καὶ τὸ τέταρτον ἡβᾶν μετὰ τῶν φίλων.
ᾀσθέντος δὲ τούτου καὶ πάντων ἡσθέντων ἐπ’ αὐτῷ καὶ μνημονευσάντων ὅτι καὶ ὁ καλὸς Πλάτων αὐτοῦ μέμνηται ὡς ἄριστα εἰρημένου (Gorg. p. 451e), ὁ Μυρτίλος ἔφη Ἀναξανδρίδην αὐτὸ διακεχλευακέναι τὸν κωμῳδιοποιὸν ἐν Θησαυρῷ λέγοντα οὕτως (II 142 K)·
v.3.p.538
  1. ὁ τὸ σκόλιον εὑρὼν ἐκεῖνος, ὅστις ἦν,
  2. τὸ μὲν ὑγιαίνειν πρῶτον ὡς ἄριστον ὂν
  3. ὠνόμασεν ὀρθῶς· δεύτερον δ’ εἶναι καλόν,
  4. τρίτον δὲ πλουτεῖν, τοῦθ᾽, ὁρᾷς, ἐμαίνετο·
  5. μετὰ τὴν ὑγίειαν γὰρ τὸ πλουτεῖν διαφέρει·
  6. καλὸς δὲ πεινῶν ἐστιν αἰσχρὸν θηρίον.
ἑξῆς δ’ ἐλέχθη καὶ τάδε· ηʹ (15 B)
  1. .... ἐκ γῆς χρὴ κατίδην πλόον,
  2. εἴ τις δύναιτο καὶ παλάμην ἔχοι.
  3. ἐπεὶ δέ κ’ ἐν πόντῳ γένηται,
  4. τῷ παρεόντι τρέχειν ἀνάγκη.
θʹ (16 B)
  1. ὁ δὲ καρκίνος ὧδ’ ἔφη,
  2. χαλᾷ τὸν ὄφιν λαβών·
  3. ‘εὐθὺν χρὴ τὸν ἑταῖρον ἔμμεν
  4. καὶ μὴ σκολιὰ φρονεῖν.’
ιʹ (9 B)
  1. ἐν μύρτου κλαδὶ τὸ ξίφος φορήσω,
  2. ὥσπερ Ἁρμόδιος καὶ Ἀριστογείτων,
  3. ὅτε τὸν τύραννον κτανέτην
  4. ἰσονόμους τ’ Ἀθήνας ἐποιησάτην.
ιαʹ (10 B)
  1. φίλταθ’ Ἁρμόδι’ , οὔ τί που τέθνηκας·
  2. νήσσοις δ’ ἐν μακάρων σέ φασιν εἶναι,
    v.3.p.539
  3. ἵνα περ ποδώκης Ἀχιλεύς,
  4. Τυδείδην τέ φασι τὸν ἐσθλόν Διομήδεα.
ιβʹ (11 B)
  1. ἐν μύρτου κλαδὶ τὸ ξίφος φορήσω,
  2. ὥσπερ Ἁρμόδιος καὶ Ἀριστογείτων,
  3. ὅτ’ Ἀθηναίης ἐν θυσίαις
  4. ἄνδρα τύραννον Ἵππαρχον ἐκαινέτην.
ιγʹ (12 B)
  1. αἰεὶ σφῷν κλέος ἔσσεται κατ’ αἶαν,
  2. φίλταθ’ Ἁρμόδιε καὶ Ἀριστόγειτον,
  3. ὅτι τὸν τύραννον κτανέτην
  4. ἰσονόμους τ’ Ἀθήνας ἐποιησάτην.
ιδʹ (21 B) Ἀδμήτου λόγον, ὦ ἑταῖρε, μαθὼν τοὺς ἀγαθοὺς φίλει, τῶν δειλῶν δ’ ἀπέχου, γνοὺς ὅτι δειλοῖς ὀλίγη χάρις. ιεʹ (17 B)
  1. παῖ Τελαμῶνος, Αἶαν αἰχμητά, λέγουσί σε
  2. ἐς Τροίαν ἄριστον ἐλθεῖν Δαναῶν μετ’ Ἀχιλλέα.
  3. ιϚʹ (18 B)
  4. τὸν Τελαμῶνα πρῶτον, Αἴαντα δὲ δεύτερον
  5. ἐς Τροίαν λέγουσιν ἐλθεῖν Δαναῶν καὶ Ἀχιλλέα.
ιζʹ (19 B)
  1. εἴθε λύρα καλὴ γενοίμην ἐλεφαντίνη,
  2. καί με καλοὶ παῖδες φέροιεν Διονύσιον ἐς χορόν.
ιηʹ (20 B)
  1. εἴθ’ ἄπυρον καλὸν γενοίμην μέγα χρυσίον
  2. καί με καλὴ γυνὴ φοροίη καθαρὸν θεμένη νόον.
    v.3.p.540
ιθʹ (22 B)
  1. σύν μοι πῖνε, συνήβα, συνέρα, συστεφανηφόρει,
  2. σύν μοι μαινομένῳ μαίνεο, σὺν σώφρονι σωφρόνει.
κʹ (23 B)
  1. ὑπὸ παντὶ λίθῳ σκορπίος, ὦ ἑταῖρ᾽, ὑποδύεται.
  2. φράζευ μή σε βάλῃ· τῷ δ’ ἀφανεῖ πᾶς ἕπεται δόλος.
καʹ (24 B)
  1. ἁ ὗς τὰν βάλανον τὰν μὲν ἔχει, τὰν δ’ ἔραται λαβεῖν·
  2. κἀγὼ παῖδα καλὴν τὴν μὲν ἔχω, τὴν δ’ ἔραμαι λαβεῖν.
κβʹ (25 B)
  1. πόρνη καὶ βαλανεὺς τωὐτὸν ἔχουσ’ ἐμπεδέως ἔθος·
  2. ἐν ταὐτᾷ πυέλῳ τόν τ’ ἀγαθὸν τόν τε κακὸν λόει.
κγʹ (27 B)
  1. ἔγχει καὶ Κήδωνι, διάκονε, μηδ’ ἐπιλήθου,
  2. εἰ δὴ χρὴ τοῖς ἀγαθοῖς ἀνδράσιν οἰνοχοεῖν.
κδʹ (14 B)
  1. αἰαῖ, Λειψύδριον προδωσέταιρον,
  2. οἵους ἄνδρας ἀπώλεσας, μάχεσθαι
  3. ἀγαθούς τε καὶ εὐπατρίδας,
  4. οἳ τότ’ ἔδειξαν οἵων πατέρων κύρησαν.
κεʹ (26 B)
  1. ὅστις ἄνδρα φίλον μὴ προδίδωσιν, μεγάλην ἔχει
  2. τιμὰν ἔν τε βροτοῖς ἔν τε θεοῖσιν κατ’ ἐμὸν νόον.
σκόλιον δέ φασί τινες καὶ τὸ ὑπὸ Ὑβρίου τοῦ Κρητὸς ποιηθέν. ἔχει δ’ οὕτως (28 B)·
v.3.p.541
  1. ἔστι μοι πλοῦτος μέγας δόρυ καὶ ξίφος
  2. καὶ τὸ καλὸν λαισήιον, πρόβλημα χρωτός.
  3. τούτῳ γὰρ ἀρῶ, τούτῳ θερίζω,
  4. τούτῳ πατέω τὸν ἁδὺν οἶνον ἀπ’ ἀμπέλω,
  5. τούτῳ δεσπότας μνοίας κέκλημαι.
  6. τοὶ δὲ μὴ τολμῶντ’ ἔχειν δόρυ καὶ ξίφος
  7. καὶ τὸ καλὸν λαισήιον, πρόβλημα χρωτός,
  8. πάντες γόνυ πεπτηῶτες ἐμὸν κυνέοντι, δεσπόταν
  9. καὶ μέγαν βασιλῆα φωνέοντες.

τούτων λεχθέντων ὁ Δημόκριτος ἔφη· ‘ἀλλὰ μὴν καὶ τὸ ὑπὸ τοῦ πολυμαθεστάτου γραφὲν Ἀριστοτέλους εἰς Ἑρμείαν τὸν Ἀταρνέα οὐ παιάν ἐστιν, ὡς ὁ τὴν τῆς ἀσεβείας κατὰ τοῦ φιλοσόφου γραφὴν ἀπενεγκάμενος Δημόφιλος εἰς αἰδωτε παρασκευασθεὶς ὑπ’ Εὐρυμέδοντος, ὡς ἀσεβοῦντος καὶ ᾄδοντος ἐν τοῖς συσσιτίοις ὁσημέραι εἰς τὸν Ἑρμείαν παιᾶνα. ὅτι δὲ παιᾶνος οὐδεμίαν ἔμφασιν παρέχει τὸ ἆσμα, ἀλλὰ τῶν σκολίων ἕν τι καὶ αὐτὸ εἶδός ἐστιν ἐξ αὐτῆς τῆς λέξεως φανερὸν ὑμῖν ποιήσω (fr. 6 B)·

  1. Ἀρετὰ πολύμοχθε γένει βροτείῳ,
  2. θήραμα κάλλιστον βίῳ,
  3. σᾶς πέρι, παρθένε, μορφᾶς
  4. καὶ θανεῖν ζηλωτὸς ἐν Ἑλλάδι πότμος
  5. καὶ πόνους τλῆναι μαλεροὺς ἀκάμαντας·
  6. τοῖον ἐπὶ φρένα βάλλεις
    v.3.p.542
  7. καρπόν τ’ ἀθάνατον χρυσοῦ τε κρείσσω
  8. καὶ γονέων μαλακαυγήτοιό θ’ ὕπνου.
  9. σεῦ δ’ ἕνεχ’ οὑκ Διὸς Ἡρακλέης Λήδας τε κοῦροι
  10. πόλλ’ ἀνέτλασαν ἔργοις σὰν ἀγρεύοντες δύναμιν.
  11. σοῖς δὲ πόθοις Ἀχιλεὺς Αἴας τ’ Ἀίδα δόμον ἦλθον.
  12. σᾶς δ’ ἕνεκεν φιλίου μορφᾶς καὶ Ἀταρνέος ἔντροφος
  13. ἠελίου χήρωσεν αὐγάς.
  14. τοιγὰρ ἀοίδιμον ἔργοις ἀθάνατόν τέ μιν αὐξήσουσι
  15. Μοῦσαι,
  16. Μνημοσύνης θύγατρες, Διὸς ξενίου σέβας αὔξουσαι
  17. φιλίας τε γέρας βεβαίας.

ἐγὼ μὲν οὐκ οἶδα εἴ τίς τι κατιδεῖν ἐν τούτοις δύναται παιανικὸν ἰδίωμα, σαφῶς ὁμολογοῦντος τοῦ γεγραφότος τετελευτηκέναι τὸν Ἑρμείαν δι’ ὧν εἴρηκεν ‘σᾶς γὰρ φιλίου μορφᾶς Ἀταρνέος ἔντροφος ἠελίου χήρωσεν αὐγάς.’ οὐκ ἔχει δ᾽ οὐδὲ τὸ παιανικὸν ἐπίρρημα, καθάπερ ὁ εἰς Λύσανδρον τὸν Σπαρτιάτην γραφεὶς ὄντως παιάν, ὅν φησι Δοῦρις ἐν τοῖς Σαμίων ἐπιγραφομένοις Ὥροις (FHG II 485) ᾄδεσθαι ἐν Σάμῳ. παιὰν δ’ ἐστὶν καὶ ὁ εἰς Κρατερὸν τὸν Μακεδόνα γραφείς, ὃν ἐτεκτήνατο Ἀλεξῖνος ὁ διαλεκτικός, φησὶν Ἕρμιππος ὁ Καλλιμάχειος ἐν τῷ πρώτῳ περὶ Ἀριστοτέλους (FHG III 46). ᾄδεται δὲ καὶ οὗτος ἐν Δελφοῖς, λυρίζοντός γέ τινος παιδός. καὶ ὁ εἰς Ἀγήμονα δὲ

v.3.p.543
τὸν Κορίνθιον Ἀλκυόνης πατέρα, ὃν ᾄδουσιν Κορίνθιοι, ἔχει τὸ παιανικὸν ἐπίφθεγμα. παρέθετο δ᾽ αὐτὸν Πολέμων ὁ περιηγητὴς ἐν τῇ πρὸς Ἀράνθιον Ἐπιστολῇ (fr. 76 Pr). καὶ ὁ εἰς Πτολεμαῖον δὲ τὸν πρῶτον Αἰγύπτου βασιλεύσαντα παιάν ἐστιν, ὃν ᾄδουσιν Ῥόδιοι· ἔχει γὰρ τὸ ἰηπαιὰν ἐπίφθεγμα, ὥς φησιν Γόργων ἐν τῷ Περὶ τῶν ἐν Ῥόδῳ θυσιῶν. ἐπ’ Ἀντιγόνῳ δὲ καὶ Δημητρίῳ φησὶν Φιλόχορος (FHG I 408) Ἀθηναίους ᾄδειν παιᾶνας τοὺς πεποιημένους ὑπὸ Ἑρμίππου τοῦ Κυζικηνοῦ, ἐφαμίλλων γενομένων τῶν παιᾶνας ποιησάντων .. καὶ τοῦ Ἑρμοκλέους προκριθέντος. ἀλλὰ μὴν καὶ αὐτὸς Ἀριστοτέλης ἐν τῇ Ἀπολογίᾳ τῆς ἀσεβείας (fr. 592 R), εἰ μὴ κατέψευσται ὁ λόγος, φησίν· ‘οὐ γὰρ ἄν ποτε Ἑρμείᾳ θύειν ὡς ἀθανάτῳ προαιρούμενος ὡς θνητῷ μνῆμα κατεσκεύαζον καὶ ἀθανατίζειν τὴν φύσιν βουλόμενος ἐπιταφίοις ἂν τιμαῖς ἐκόσμησα τὸ σῶμα.’

τοιαῦτα λέγοντος τοῦ Δημοκρίτου ὁ Κύνουλκος ἔφη·

  1. ‘τί μ’ ἀνέμνασας κείνων κυλίκων;
κατὰ τὸν σὸν Φίλωνα, δέον μηδένα τῶν σπουδῆς ἀξίων λέγειν τι τοῦ γάστρωνος παρόντος Οὐλπιανοῦ. οὗτος γὰρ τὰς καπυρωτέρας ᾠδὰς ἀσπάζεται μᾶλλον τῶν ἐσπουδασμένων· οἷαί εἰσιν αἱ Λοκρικαὶ καλούμεναι, μοιχικαί τινες τὴν φύσιν ὑπάρχουσαι, ὡς καὶ ἥδε (carm. pop. 27 B)·
v.3.p.544
  1. ὦ τί πάσχεις· μὴ προδῷς ἄμμ᾽, ἱκετεύω.
  2. πρὶν καὶ μολεῖν κεῖνον, ἀνίστω, μὴ κακὸν
  3. μέγα ποιήσῃ σε κἀμὲ τὴν δειλάκραν.
  4. ἁμέρα καὶ δή, τὸ φῶς διὰ τᾶς θυρίδος οὐκ εἰσορῇς;
τοιούτων γὰρ ᾀσμάτων αὐτοῦ πᾶσα πλήρης ἡ Φοινίκη, ἐν ᾗ καὶ αὐτὸς περιῄει καλαμίζων μετὰ τῶν τοὺς κολάβρους καλουμένους συντιθέντων· εἴρηται γάρ, ὦ καλὲ Οὐλπιανέ, τοὔνομα. καὶ ὅ γε Σκήψιος Δημήτριος ἐν τῷ δεκάτῳ τοῦ Τρωικοῦ Διακόσμου φησὶν οὕτως (fr. 6 Gaede)· ‘Κτησιφῶν ὁ Ἀθηναῖος ποιητὴς τῶν καλουμένων κολάβρων, ὃν καὶ ὁ πρῶτος μετὰ Φιλέταιρον ἄρξας Περγάμου Ἄτταλος δικαστὴν καθεστάκει βασιλικῶν τῶν περὶ τὴν Αἰολίδα.’ ὁ δ᾽ αὐτὸς οὗτος συγγραφεὺς κἀν τῷ ἐννεακαιδεκάτῳ τῆς αὐτῆς πραγματείας (fr. 13 G) Μνησιπτολέμου φησί ποτε τοῦ ἱστοριογράφου τοῦ παρὰ Ἀντιόχῳ τῷ προσαγορευθέντι Μεγάλῳ πλεῖστον ἰσχύσαντος υἱὸν γενέσθαι Σέλευκον τὸν τῶν ἱλαρῶν ᾀσμάτων ποιητήν· οὗπερ συνεχῶς ᾄδειν εἰώθασιν (Bergk anth. p. 521)·
  1. κἀγὼ παιδοφιλήσω· πολύ μοι κάλλιον ἢ γαμεῖν·
  2. παῖς μὲν γὰρ παρεὼν κἠν πολέμῳ μᾶλλον ἐπωφελεῖ.’

καὶ μετὰ ταῦτα ἀποβλέψας εἰς αὐτὸν ἔφη· ‘ἀλλ’ ἐπειδή μοι ὀργίζῃ, ἔρχομαί σοι λέξων τὸν συρβηνέων χορὸν ὅστις ἐστί.’ καὶ ὁ Οὐλπιανὸς ‘οἴει γάρ, ἔφη, κάθαρμα, θυμοῦσθαί με ἐφ᾽ οἷς εἴρηκας ἢ κἀπ’ ὀλίγον σου πεφροντικέναι,

κύον ἀδδεές
Il. 22.481; ἀλλ’ ἐπεὶ
v.3.p.545
διδάσκειν μέ τι ἐπαγγέλλῃ, σπονδάς σοι ποιοῦμαι οὐ τριακοντούτιδας ἀλλ᾽ ἑκατοντούτιδας. σὺ δὲ μόνον δίδασκε τίς ὁ συρβηνέων χορός.’ καὶ ὅς· ‘Κλέαρχος, ὦ λῷστε, ἐν δευτέρῳ περὶ Παιδείας οὑτωσί φησιν (FHG II 313)· ‘λείπεταί τις ὁ συρβηνέων χορός, ὧν ἕκαστος τὸ δοκοῦν ἑαυτῷ κατᾳσαι δεῖ, προσέχων οὐδὲν τῷ προκαθημένῳ καὶ διδάσκοντι τὸν χορόν, ἀλλ’ αὐτὸς πολὺ τούτων ἀτακτότερός ἐστιν θεατής.’ καὶ κατὰ τὸν παρῳδὸν Μάτρωνα (fr. 6 Brandt)·
  1. οἳ μὲν γὰρ δὴ πάντες ὅσοι πάρος ἦσαν ἄριστοι (Il. 11.825),
  2. Εὔβοιός τε καὶ Ἑρμογένης δῖοί τε Φίλιπποι (Il. 10.429),
  3. οἳ μὲν δὴ τεθνᾶσι καὶ εἰν Ἀίδαο δόμοισιν (Il. 23.52)·
  4. ἔστι δέ τις Κλεόνικος, ὃν ἀθάνατον λάχε γῆρας,
  5. οὔτε ποιητάων ἀδαήμων οὔτε θεάτρων (Od. 17.283),
  6. ᾧ καὶ τεθνειῶτι λαλεῖν πόρε Φερσεφόνεια (Od. 10.490).
σὺ δὲ καὶ ζῶν, καλὲ Οὐλπιανέ, πάντα μὲν ζητεῖς, λέγεις δὲ οὐδὲ ἕν. καὶ ὃς ‘τίς ἡδέως, ἔφη, τῶν ἐπῶν ....... ὦ καλέ μου ἑταῖρε, ἕως ἔτι ἐμμένομεν ταῖς σπονδαῖς.’

καὶ ὁ Κύνουλκος· ‘πολλοί τινες παρῳδιῶν ποιηταὶ γεγόνασιν, ὦ ἑταῖρε· ἐνδοξότατος δ’ ἦν Εὔβοιος ὁ Πάριος, γενόμενος τοῖς χρόνοις κατὰ Φίλιππον. οὗτός ἐστιν ὁ καὶ Ἀθηναίοις λοιδορησάμενος, καὶ σῴζεται αὐτοῦ τῶν παρῳδιῶν βιβλία τέσσαρα. μνημονεύει δ’

v.3.p.546
αὐτοῦ Τίμων ἐν τῷ πρώτῳ τῶν Σίλλων (fr. 39 W). Πολέμων δ’ ἐν τῷ δωδεκάτῳ τῶν πρὸς Τίμαιον περὶ τῶν τὰς παρῳδίας γεγραφότων ἱστορῶν τάδε γράφει (fr. 45 Pr)· ‘καὶ τὸν Βοιωτὸν δὲ καὶ τὸν Εὔβοιον τοὺς τὰς παρῳδίας γράψαντας λογίους ἂν φήσαιμι διὰ τὸ παίζειν ἀμφιδεξίως καὶ τῶν προγενεστέρων ποιητῶν ὑπερέχειν ἐπιγεγονότας. εὑρετὴν μὲν οὖν τοῦ γένους Ἱππώνακτα φατέον τὸν ἰαμβοποιόν. λέγει γὰρ οὗτος ἐν τοῖς ἑξαμέτροις (fr. 85 B4)·
  1. Μοῦσά μοι Εὐρυμεδοντιάδεα, τὴν παντοχάρυβδιν,
  2. τὴν ἐγγαστριμάχαιραν, ὃς ἐσθίει οὐ κατὰ κόσμον (Od. 20.181),
  3. ἔννεφ᾽, ὅπως ψηφῖδι κακὸσ κακὸν οἶτον ὀλεῖται (Il. 3.417)
  4. βουλῇ δημοσίῃ παρὰ θῖν’ ἁλὸς ἀτρυγέτοιο (Il. 1.316).
κέχρηται δὲ καὶ Ἐπίχαρμος ὁ Συρακόσιος ἔν τισι τῶν δραμάτων ἐπ’ ὀλίγον καὶ Κρατῖνος ὁ τῆς ἀρχαίας κωμῳδίας ποιητὴς ἐν Εὐνείδαις καὶ τῶν κατ’ αὐτὸν Ἡγήμων ὁ Θάσιος, ὃν ἐκάλουν Φακῆν. λέγει γὰρ οὕτως (p. 42 Brandt)·
  1. ἐς δὲ Θάσον μ’ ἐλθόντα μετεωρίζοντες ἔβαλλον
  2. πολλοῖσι σπελέθοισι, καὶ ὧδέ τις εἶπε παραστάς·
  3. ‘ὦ πάντων ἀνδρῶν βδελυρώτατε, τίς σ’ ἀνέπεισε
  4. καλὴν ἐσ κρηπῖδα ποσὶν τοιοῖσδ᾽ ἀναβῆναι;’
  5. τοῖσι δ’ ἐγὼ πᾶσιν μικρὸν μετὰ τοῦτ’ ἔπος εἶπον·
  6. ‘μνέα μ’ ἀνέπεισε γέροντα καὶ οὐκ ἐθέλοντ᾽ ἀναβῆναι
  7. καὶ σπάνις, ἣ πολλοὺς Θασίων εἰς ὁλκάδα βάλλει
    v.3.p.547
  8. εὐκούρων βδελυρῶν, ὀλλύντων τ’ ὀλλυμένων τε
  9. ἀνδρῶν, οἳ καὶ νῦν κεῖθι κακῶς κακὰ ῥαψῳδοῦσιν·
  10. οἷς καὶ ἐγὼ μετὰ τοῖσιν τὰ χρηίζων ἐποίθησα.
  11. αὖθις δ’ οὐκ ἐπὶ κέρδος ἀπείσομαι εἰς Θασίους
  12. μηθὲν πημαίνων κλυτὸν ἄργυρον ἐγγυαλίξων,
  13. μή τίς μοι κατὰ οἶκον Ἀχαιάδων νεμεσήσῃ (Od. 2.101)
  14. πεσσομένης ἀλόχου τὸν ἀχαικὸν ἄρτον ἐν οἴκοις,
  15. καί ποτέ τις εἴπῃ σμικρὸν τυροῦντ’ ἐσιδοῦσα (Il. 6.459),
  16. ‘ὡς φιλίων ωρμην παρ’ Ἀθηναίοισιν ἀείσας
  17. πεντήκοντ’ ἔλαβε δραχμάς, σὺ δὲ μικρὸν ἐπέψω.’
  18. ταῦτά μοι ὁρμαίνοντι παρίστατο Παλλὰς Ἀθήνη (Od. 3.222),
  19. χρυσῆν ῥάβδον ἔχουσα, καὶ ἤλασεν εἶπέ τε φωνῇ·
  20. ‘δεινὰ παθοῦσα Φακῆ βδελυρά, χώρει ᾽ς τὸν ἀγῶνα.’
  21. καὶ τότε δὴ θάρσησα καὶ ἤειδον πολὺ μᾶλλον (Il. 1.92)

  1. πεποίηκε δὲ παρῳδίας καὶ Ἕρμιππος ὁ τῆς ἀρχαίας
κωμῳδίας ποιητής. τούτων δὲ πρῶτος εἰσῆλθεν εἰς τοὺς ἀγῶνας τοὺς θυμελικοὺς Ἡγήμων καὶ παρ’ Ἀθηναίοις ἐνίκησεν ἄλλαις τε παρῳδίαις καὶ τῇ Γιγαντομαχίᾳ. γέγραφε δὲ καὶ κωμῳδίαν εἰς τὸν ἀρχαῖον τρόπον, ἣν ἐπιγράφουσιν Φιλίνην. ὁ δὲ Εὔβοιος πολλὰ μὲν εἴρηκεν ἐν τοῖς ποιήμασιν χαρίεντα, περὶ μὲν τῆς τῶν βαλανέων μάχης (fr. 1 Brandt)·
v.3.p.548
  1. βάλλον δ’ ἀλλήλους χαλκήρεσιν ἐγχείῃσιν (Il. 18.534).
περὶ δὲ τοῦ λοιδορουμένου κουρέως τῷ κεραμεῖ τῆς γυναικὸς χάριν (fr. 2)·
  1. μήτε σὺ τόνδ’ ἀγαθός περ ἐὼν ἀποαίρεο, κουρεῦ,
  2. μήτε σύ, Πηλείδη (Il. 1.275. 77).
ὅτι δὲ ἦν τις περὶ αὐτοὺς δόξα παρὰ τοῖς Σικελιώταις Ἀλέξανδρος ὁ Αἰτωλὸς ὁ τραγῳδοδιδάσκαλος ποιήσας ἐλεγεῖον τρόπον τοῦτον δηλοῖ (p. 230 M)·
  1. ὡς Ἀγαθοκλῆος λάσιαι φρένες ἤλασαν ἔξω
  2. πατρίδος. ἀρχαίων ἦν ὅδ’ ἀνὴρ προγόνων,
  3. εἰδὼς ἐκ νεότητος ἀεὶ ξείνοισιν ὁμιλεῖν
  4. ξεῖνος· Μιμνέρμου δ’ εἰς ἔπος ἄκρον ἰὼν
  5. παιδομανεῖ σὺν ἔρωτι πότην ἶσον. ἔγραφε δ’ ὡνὴρ
  6. εὖ παρ’ Ὁμηρείην ἀγλαίην ἐπέων
  7. πισσύγγους ἢ φῶρας ἀναιδέας ἤ τινα χλούνην,
  8. φλύων ἀνθηρῇ σὺν κακοδαμονίῃ.
  9. τοῖα Συρηκοσίοις καὶ ἔχων χάριν. ὃς δὲ Βοιωτοῦ
  10. ἔκλυεν, Εὐβοίῳ τέρψεται οὐδ’ ὀλίγον.’

πολλῶν οὖν ἑκάστοτε τοιούτων λεγομένων, ἐπεί ποτε ἑσπέρα κατελάμβανεν ἡμᾶς, ὃ μέν τις ἔλεγεν ‘παῖ, λυχνίον᾽, ὃ δὲ λυχνέα, ὃ δὲ λοφνίδα, οὕτω καλεῖσθαι φάσκων τὴν ἐκ τοῦ φλοιοῦ λαμπάδα, ὃ δὲ πανόν, ἄλλος δὲ φανόν, ὃ δὲ λυχνοῦχον, ὃ δὲ λύχνον, καὶ

v.3.p.549
δίμυξον δὲ λύχνον ἕτερος, ἄλλος δὲ ἑλάνην, ὃ δέ τις ἑλάνας, τὰς λαμπάδας οὕτω φάσκων καλεῖσθαι παρὰ τὴν ἕλην· οὕτω δ’ εἰπεῖν Νεάνθην ἐν αʹ τῶν περὶ Ἄτταλον Ἱστοριῶν (FHG III 4)· καὶ ἄλλος ὅ τι δή ποτε, ὡς τάραχον γίνεσθαι οὐ τὸν τυχόντα τῶν ἐπὶ τούτοις πίστεων παρὰ πάντων λεγομένων. Σιληνὸν μὲν γάρ τις τὸν γλωσσογράφον ἔφασκεν Ἀθηναίους λέγειν τὰς λαμπάδας φανούς. Τιμαχίδας δὲ ὁ Ῥόδιος δέλετρον τὸν φανὸν καλεῖσθαι, οἷον, φησίν, οἱ νυκτερευόμενοι τῶν νέων ἔχουσιν ... οὓς οὗτοι ἑλάνας καλοῦσιν. Ἀμερίας δὲ γράβιον τὸν φανόν. Σέλευκος δὲ οὕτως ἐξηγεῖται ταύτην τὴν λέξιν· ‘γράβιόν ἐστιν τὸ πρίνινον ἢ δρύινον ξύλον, ὃ περιεθλασμένον καὶ κατεσχισμένον ἐξάπτεσθαι καὶ φαίνειν τοῖς ὁδοιποροῦσιν. Θεοδωρίδας γοῦν ὁ Συρακόσιος ἐν Κενταύροις διθυράμβῳ φησίν (anth. Bergk. p. 521)·
  1. πίσσα δ’ ἀπὸ γραβίων ἔσταζεν,
οἷον ἀπὸ .... λαμπάδων. μνημονεύει δὲ γραβίων καὶ Στράττις ἐν Φοινίσσαις (I 726 K).

ὅτι δὲ λυχνοῦχοι οἱ νῦν καλούμενοι φανοὶ ὠνομάζοντο Ἀριστοφάνης ἐν Αἰολοσίκωνι παρίστησιν (ib. 394)·

  1. καὶ διαστίλβονθ’ ὁρῶμεν,
  2. ὥσπερ ἐν κενῷ λυχνούχῳ,
  3. πάντα τῆς ἐξωμίδος.
    v.3.p.550
ἐν δὲ τῷ δευτέρῳ Νιόβῳ προειπὼν λυχνοῦχον (ib. 463)

οἴμοι κακόδαιμον, φησίν, ὁ λυχνοῦχος ἡμῖν οἴχεται. εἶτ᾽ ἐπιφέρει·

  1. καὶ πῶς ὑπερβὰς τὸν λυχνοῦχον οἴχεται
  2. κἄλαθέ σε;
ἐν δὲ τοῖς ἑξῆς καὶ λυχνίδιον αὐτὸν καλεῖ διὰ τούτων·
  1. ἀλλ’ ὥσπερ ὁ λύχνος
  2. ὁμοιότατα κάθευδ’ ἐπὶ τοῦ λυχνιδίου.
Πλάτων δ’ ἐν Νυκτὶ Μακρᾷ (ib. 624)·
  1. ἕξουσιν οἱ πομπεῖς λυχνούχους δηλαδή.
Φερεκράτης Δουλοδιδασκάλῳ (ib. 156)·
  1. ἄνυσόν ποτ’ ἐξελθών, κρότος γὰρ γίγνεται,
  2. καὶ τὸν λυχνοῦχον ἔκφερ’ ἐνθεὶς τὸν λύχνον.
Ἄλεξις δ’ Ἐκκηρυττομένῳ (II 332 K)·
  1. ὥστ’ ἐξελὼν ἐκ τοῦ λυχνούχου τὸν λύχνον
  2. μικροῦ κατακαύσας ἔλαθ’ ἑαυτόν, ὑπὸ μάλης
  3. τῇ γαστρὶ μᾶλλον τοῦ δέοντος προσαγαγών.
Εὐμήδης δ’ ἐν Σφαττομένῳ (III 377 K) προειπών·
  1. ἡγοῦ μέν· ἢν δὲ . υ̣κνον εἰς τὸ πρόσθ’ ἰδὼν
  2. ......... ατο . ϋμένιδι ........ ς,
ἐπιφέρει·
  1. .... λυχνούχῳ ... κο..........
    v.3.p.551
Ἐπικράτης δ’ ἐν Τριόδοντι ἢ Ῥωποπώλῃ προειπών (II 285 K)·
  1. λαβὲ τριόδοντα καὶ λυχνοῦχον,
ἐπιφέρει·
  1. ἐγὼ δὲ δεξιᾷ γε τόνδ’ ἔχω τινά,
  2. σιδηρότευκτον ἐναλίων θηρῶν βέλος,
  3. κερατίνου τε φωσφόρου λύχνου σέλας.
Ἄλεξις Μίδωνι (ib. 351)·
  1. ὁ πρῶτος εὑρὼν μετὰ λυχνούχου περιπατεῖν
  2. τῆς νυκτὸς ἦν τις κηδεμὼν τῶν δακτύλων.

  1. ἐν δὲ Θεοφορήτῳ ὁ αὐτὸς Ἄλεξις (ib. 325)·
  2. οἶμαί γ’ ἐπιτιμᾶν τῶν ἀπαντώντων τινὰς
  3. ἡμῖν, ὅτι τηνικαῦτα μεθύων περιπατῶ.
  4. ποῖος γάρ ἐστιν φανός, ὦ πρὸς τῶν θεῶν,
  5. τοιοῦτος οἷος ὁ γλυκύτατος ἥλιος;
Ἀναξανδρίδης δὲ ἐν Ὕβρει (ib. 157)·
  1. οὔκουν λαβὼν τὸν φανὸν ἅψεις μοι λύχνον;
ἄλλοι δὲ ἔφασκον φανὸν λέγεσθαι τὴν λαμπάδα, οἳ δὲ τὴν ἔκ τινων ξύλων τετμημένων δέσμην. Μένανδρος Ἀνεψιοῖς (III 20 K)·
  1. ὁ φανός ἐστι μεστὸς ὕδατος οὑτοσί·
  2. δεῖ τ’ οὐχὶ σείειν, ἀλλ’ ἀποσείειν αὐτόθεν.
Νικόστρατος ἐν Πατριώταις (II 226 K)·
  1. ὁ κάπηλος γὰρ οὑκ τῶν γειτόνων
  2. ἄν τ’ οἶνον ἄν τε φανὸν ἀποδῶταί τινι
  3. ἄν τ’ ὄξος, ἀπέπεμψ’ ὁ κατάρατος δοὺς ὕδωρ.
Φιλιππίδης Συμπλεούσαις (III 306)·
v.3.p.552
  1. ὁ φανὸς ἡμῖν οὐκ ἔφαινεν οὐδὲ ἕν.
  2. Β. ἔπειτα φυσᾶν δυστυχὴς οὐκ ἠδύνω;

Φερεκράτης δὲ ἐν Κραπατάλλοις τὴν νῦν λυχνίαν καλουμένην λύχνειον κέκληκεν διὰ τούτων (I 169 K)·

  1. τίς τῶν λυχνείων ἡ ᾽ργασία; Β. Τυρρηνική.
ποικίλαι γὰρ ἦσαν αἱ παρὰ τοῖς Τυρρηνοῖς ἐργασίαι, φιλοτέχνων ὄντων τῶν Τυρρηνῶν. Ἀντιφάνης δ’ Ἱππεῦσι (II 54 K)·
  1. τῶν δ’ ἀκοντίων
  2. συνδοῦντες ὀρθὰ τρία λυχνείῳ χρώμεθα.
Δίφιλος δ’ ἐν Ἀγνοίᾳ (ib. 541)·
  1. ἅψαντες λύχνον
  2. λυχνεῖον ἐζητοῦμεν.
Εὐφορίων δ’ ἐν Ἱστορικοῖς Ὑπομνήμασιν (fr. 24 M) Διονύσιόν φησι τὸν νεώτερον Σικελίας τύραννον Ταραντίνοις εἰς τὸ πρυτανεῖον ἀναθεῖναι λυχνεῖον δυνάμενον καίειν τοσούτους λύχνους ὅσος ὁ τῶν ἡμερῶν ἐστιν ἀριθμὸς εἰς τὸν ἐνιαυτόν. Ἕρμιππος δὲ ὁ κωμῳδιοποιὸς ἐν Ἰάμβοις (I 248 K) τὸ στρατιωτικὸν λυχνεῖον σύνθετον οὕτως ὀνομάζει. ἐν δὲ Φορμοφόροις δράματι (ib. 243)·
  1. τῇδ’ ἐξιόντι δεξιᾷ, ὦ λυχνίδιον.
πανὸς δ’ ὀνομάζεται τὸ διακεκομμένον ξύλον καὶ συνδεδεμένον· τούτῳ δ’ ἐχρῶντο λαμπάδι. Μένανδρος Ἀνεψιοῖς (III 21 K)·
  1. οἶσ᾽ εἰσιὼν
  2. πανόν, λύχνον, λυχνοῦχον, ὅ τι πάρεστι· φῶς
  3. μόνον πολὺ ποίει.
    v.3.p.553
Δίφιλος Στρατιώτῃ (II 542 K)·
  1. ἀλλ’ ὁ πανὸς ὕδατός ἐστι μεστός.
πρότερος δὲ τούτων Αἰσχύλος ἐν Ἀγαμέμνονι μέμνηται | τοῦ πανοῦ (296)καὶ Εὐριπίδησ | ἐν Ἴωνι (195). ἔλεγον δὲ τοῦτον οἱ | πρὸ ἡμῶν καὶ ξυλολυχνοῦ- | χον, οὗ μνημονεύει Ἄλεξισ | ἐν Εἰσοικιζομένῳ οὕτωσ (II 408 K)· fol. 371r pag. b, inde a v. 6

ὁ δὲ ξυλολυχνοῦχος ....

πυρὸς

νὶ

χ

ο

κ.......... μνημο-

νεύει δὲ Θεόπομπος ἐν Εἰρή-

νῃ λέγων οὑτωσί (I 735 K)· ‘ἡμᾶς δ᾽ ἀ-

παλλαχθέντας ἐπ’ ἀγαθαῖσ

τύχαις ὀβελισκολυχνίου

καὶ ξιφομαχαίρας πικρᾶσ

επακ

επισ

ασελ

ωτι

πῶς

v.3.p.554

μεν

δαίν

γωδ

ὀισπ

φη

ενο

νειμ

απτ

Φιλύλλιος (I 788 K)

π

δι

λα

φ

φ

τ

ξ

δ

.

.

.

fol. 371v pag. a

ὡς ἐβάδιζον δαίδασ μετὰ χερσὶν ἔχοντες’. δὲ τῶν ἄλλων

έμενον ἔν

δέοι κατα

ὅπερ ἔτι

v.3.p.555
. ρων

ιη

.

.

.

.

.

.

κάν

ῆι ο φησὶ

λεί

οδω ι εἰσ

ωλι δ’ ενι

λύ

υθέ

υτί

όν

ῆσ

εκ

ου

ψη

χρυ

αφά

ει·

ον

v.3.p.556

υ

διμύξου

ει

σ

αῖ

.

α

.

.

ξυλολύχνου δὲ μέμνηται Ἄλεξις (supra p. 553, 6)· καὶ τάχα τούτῳ ὅμοιόν ἐστι τὸ παρὰ Θεοπόμπῳ ὀβελισκόλυχνον (sic). Φιλύλλιος δὲ (supra p. 554, 9) τὰς λαμπάδας δᾷδας καλεῖ. οὐ παλαιὸν δ’ εὕρημα λύχνος· φλογὶ δ’ οἱ παλαιοὶ τῆς τε δᾳδὸς καὶ τῶν ἄλλων ξύλων ἐχρῶντο. ‘κοιμίσαι λύχνον’ Φρύνιχος φησί (I 377 K). Νίκανδρος δ’ ὁ Κολοφώνιος κτλ’ (cf. p. 701 a)

.......... σω καὶ θρυαλλίδ᾽, ἢν δέῃ. καὶ Πλάτων ἐν Νυκτὶ μακρᾷ (I 624 K)·

ἐνταῦθ’ ἐπ’ ἄκρων τῶν κροτάφων ἕξει λύχνον

δίμυξον. μνημονεύει τοῦ διμύξου λύχνου καὶ Μεταγένης ἐν Φιλοθύτῃ (ib. 708) καὶ Φιλωνίδης ἐν Κοθόρνοις (ib. 255). Κλείταρχος δ’ ἐν ταῖς Γλώσσαις λοφνίδα φησὶ καλεῖν

v.3.p.557
Ῥοδίους τὴν ἐκ τοῦ φλοιοῦ τῆς ἀμπέλου λαμπάδα. Ὅμηρος δὲ τὰς λαμπάδας δετὰς ὀνομάζει (Il. 11.554)·

καιόμεναί τε δεταί, τάς τε τρεῖ ἐσσύμενός περ. ἑλάνη δὲ ἡ λαμπὰς καλεῖται, ὡς Ἀμερίας φησίν. Νίκανδρος δ’ ὁ Κολοφώνιος (fr. 89 Schn) ἑλάνην τὴν τῶν καλάμων δέσμην. λύχνα δὲ οὐδετέρως εἴρηκεν Ἡρόδοτος ἐν δευτέρᾳ Ἱστοριῶν (c. 62). λυχνοκαυτίαν δὲ ἣν οἱ πολλοὶ λέγουσιν λυχναψίαν Κηφισόδωρος ἐν Ὑί (I 802 K).

καὶ ὁ Κύνουλκος αἰεί ποτε τῷ Οὐλπιανῷ ἀντικορυσσόμενος ἔφη· ‘ἐμοὶ δέ, παῖ δωρόδειπνε, ἀσσαρίου κανδήλας πρίω, ἵνα κἀγὼ κατὰ τὸν καλὸν Ἀγάθωνα (fr. 15 N) ἀναφωνήσω τάδε τὰ τοῦ ἡδίστου Ἀριστοφάνους (I 544 K)·

ἐκφέρετε πεύκας κατ’ Ἀγάθωνα φωσφόρους.’ καὶ ταῦτ’ εἰπὼν

  1. οὐρὰν ὑπίλας ὑπὸ λεοντόπουν βάσιν (Eur. fr. 540 N),
ὑπεξῆλθεν τοῦ συμποσίου ὑπνηλὸς κάρτα γενόμενος.