Deipnosophistae
Athenaeus of Naucratis
Athenaeus. Athenaei Naucratitae Dipnosophistarum Libri XV (3 volumes). Kaibel, Georg, editor. Leipzig: Teubner, 1887-1892.
ΘΗΡΙΚΛΕΙΟΣ. ἡ κύλιξ αὕτη ἐγκάθηται περὶ τὰς λαγόνας ἱκανῶς βαθυνομένη ὦτά τε ἔχει βραχέα ὡς ἂν κύλιξ οὖσα. καὶ μήποτε Ἄλεξις ἐν Ἡσιόνῃ θηρικλείῳ ποιεῖ τὸν Ἡρακλέα πίνοντα, ὅταν οὑτωσὶ λέγῃ (II 324 K)·
ὅτι δὲ κύλιξ ἐστὶν ἡ θηρίκλειος σαφῶς παρίστησιν Θεόφραστος ἐν τῇ περὶ Φυτῶν Ἱστορίᾳ (5, 3, 2). διηγούμενος γὰρ περὶ τῆς τερμίνθου φησί· ‘τορνεύεσθαι δὲ ἐξ αὐτῆς καὶ κύλικας θηρικλείους, ὥστε μηδένα ἂν διαγνῶναι πρὸς τὰς κεραμέας.’ κατασκευάσαι δὲ λέγεται τὴν κύλικα ταύτην Θηρικλῆς ὁ Κορίνθιος κεραμεύς, ἀφ’ οὗ καὶ τοὔνομα ἔχει, γεγονὼς τοῖς χρόνοις κατὰ τὸν κωμικὸν Ἀριστοφάνη. μνημονεύει δὲ τῆς κύλικος Θεόπομπος μὲν ἐν Νεμέᾳ οὕτως (I 741 K)·
- γενόμενος δ’ ἔννους μόλις
- ᾔτησε κύλικα καὶ λαβὼν ἑξῆς πυκνὰς
- ἕλκει, καταντλεῖ, κατά τε τὴν παροιμίαν
- αἰεί ποτ’ εὖ μὲν ἀσκός, εὖ δὲ θύλακος
- ἅνθρωπός ἐστιν.
Κλεάνθης δ’ ἐν τῷ περὶ Μεταλήψεως συγγράμματί φησι· ‘τὰ τοίνυν εὑρήματα καὶ ὅσα τοιαῦτα ἔτι καὶ τὰ λοιπά ἐστιν, οἷον Θηρίκλειος, Δεινιάς, Ἰφικρατίς· ταῦτα γὰρ πρότερον συνιστορεῖν τοὺς εὑρόντας. φαίνεται δ’ ἔτι καὶ νῦν· εἰ δὲ μὴ ποιεῖ τοῦτο, μεταβεβληκὸς ἂν εἴη μικρὸν τοὔνομα. ἀλλά, καθάπερ εἴρηται, οὐκ ἔστιν πιστεῦσαι τῷ τυχόντι.’ ἄλλοι δ’ ἱστοροῦσι θηρίκλειον ὀνομασθῆναι τὸ ποτήριον διὰ τὸ δορὰς θηρίων αὐτῷ ἐντετυπῶσθαι. Πάμφιλος δ᾽ ὁ Ἀλεξανδρεὺς ἀπὸ τοῦ τὸν Διόνυσον τοὺς θῆρας κλονεῖν σπένδοντα ταῖς κύλιξι ταύταις κατ’ αὐτῶν.
- ΣΠΙ. χώρει σὺ δεῦρο, Θηρικλέους πιστὸν τέκνον,
- γενναῖον εἶδος, ὄνομά σοι τί θώμεθα;
- ἆρ’ εἶ κάτοπτρον φύσεος; ἢν πλῆρες δοθῇς,
v.3.p.35- οὐδέν ποτ’ ἄλλο. δεῦρο δή, γεμίσω σ’ ἐγώ.
- γραῦ Θεολύτη, γραῦ. ΘΕΟΛ. τί με καλεῖς σύ, φίλτατε;
- ΣΠΙ. ἵν’ ἀσπάσωμαι· δεῦρο παρ’ ἐμέ, Θεολύτη,
- παρὰ τὸν νέον ξύνδουλον. οὑτωσὶ καλῶς.
- ΘΕΟΛ. Σπινθὴρ τάλας, πειρᾷς με. ΣΠΙ. ναί, τοιοῦτό τι·
- φιλοτησίαν δὲ τήνδε σοι προπίομαι.
- δέξαι· πιοῦσα δ’ ὁπόσον ἄν σοι θυμὸς ᾖ,
- παράδος τὸ περιόν.
μνημονεύει τοῦ ἐκπώματος καὶ Ἀντιφάνης ἐν Ὁμοίοις οὕτως (II 82 K)·
καὶ Εὔβουλος ἐν μὲν Δόλωνι (II 175 K)·
- ὡς δ’ ἐδείπνησαν (συνάψαι βούλομαι γὰρ τἀν μέσῳ)
- καὶ Διὸς σωτῆρος ἦλθε Θηρίκλειον ὄργανον,
- τῆς τρυφερᾶς ἀπὸ Λέσβου σεμνογόνου σταγόνος
- πλῆρες, ἀφρίζον, ἕκαστος δεξιτερᾷ δ’ ἔλαβεν.
v.3.p.36
ἐν δὲ Κυβευταῖς (ibid. 183)·
- διένιψα δ’ οὐδὲν σκεῦος οὐδεπώποτε·
- καθαρώτερον γὰρ τὸν κέραμον εἰργαζόμην
- ἢ Θηρικλῆς τὰς κύλικας, ἡνίκ’ ἦν νέος.
Ἀραρὼς δ’ ἢ Εὔβουλος ἐν Καμπυλίωνι (II 179 K)·
- ἄρτι μὲν μάλ’ ἀνδρικὴν
- τῶν θηρικλείων ὑπεραφρίζουσαν παρα,
- κωθωνόχειλον, ψηφοπεριβομβήτριαν,
- μέλαιναν, εὐκύκλωτον, ὀξυπύνδακα,
- στίλβουσαν, ἀνταυγοῦσαν, ἐκνενιμμένην,
- κισσῷ κάρα βρύουσαν, ἐπικαλούμενοι
- εἷλκον Διὸς σωτῆρος.
Ἄλεξις δ’ ἐν Ἱππεῖ (II 328 K)·
- ὦ γαῖα κεραμί, τίς σε Θηρικλῆς ποτε
- ἔτευξε κοίλης λαγόνος εὐρύνας βάθος;
- ἦ που κατειδὼς τὴν γυναικείαν φύσιν,
- ὡς οὐχὶ μικροῖς ἥδεται ποτηρίοις;
καὶ ἐν Ἱππίσκῳ (II 299 K)·
- καὶ θηρίκλειός τις κύλιξ, στέφανον κύκλῳ
- ἔχουσα χρυσοῦν· οὐ γὰρ ἐπίτηκτόν τινα.
- μεστὴν ἀκράτου θηρίκλειον ἔσπασε
- κοίλην ὑπερθύουσαν ...
Τίμαιος δ’ ἐν τῇ ὀγδόῃ καὶ εἰκοστῇ τῶν Ἱστοριῶν (FHG I 226) θηρικλείαν καλεῖ τὴν κύλικα γράφων οὕτως·
θηλυκῶς δὲ τὴν θηρίκλειον εἶπε Μένανδρος ἐν Θεοφορουμένῃ (III 65 K)·
- φαιδρὸς δὲ κρατὴρ θηρίκλειος ἐν μέσῳ
- ἕστηκε λευκοῦ νέκταρος παλαιγενοῦς
- πλήρης, ἀφρίζων· ὃν λαβὼν ἐγὼ κενὸν
- τρίψας, ποήσας λαμπρόν, ἀσφαλῆ βάσιν
- στήσας, συνάψας καρπίμοις κισσοῦ κλάδοις
- ἔστεψα.
καὶ ἐν Μηναγύρτῃ (ib. 93)·
- μέσως μεθύων τὴν θηρίκλειον ἔσπασε.
καὶ Διώξιππος ἐν Φιλαργύρῳ (ib. 359)·
- προπίνων θηρίκλειον τρικότυλον.
Πολέμων δ’ ἐν πρώτῳ περὶ τῆς Ἀθήνησιν Ἀκροπόλεως οὐδετέρως ὠνόμασεν εἰπών (fr. 1 Pr)· ‘τὰ χρυσᾶ
- τῆς θηρικλείου τῆς μεγάλης χρεία ἐστί μοι.
- ΑΙΣΧ. εὖ οἶδα. Α. καὶ τῶν Ῥοδιακῶν. ἥδιστα γὰρ
- ἐκ τῶν τοιούτων, Αἰσχρέα, ποτηρίων
- εἴωθα πίνειν.
Ἀπολλόδωρος δ’ ὁ Γελῷος ἐν Φιλαδέλφοις ἢ Ἀποκαρτεροῦντί φησιν (III 279 K)·
Ἀριστοφῶν δ’ ἐν Φιλωνίδῃ (II 281 K)·
- ἐφεξῆς στρώματ᾽, ἀργυρώματα,
- θηρίκλειοι καὶ τορευτὰ πολυτελῆ ποτήρια
- ἕτερα.
Θεόφιλος δ’ ἐν Βοιωτίᾳ (II 473 K)·
- τοιγαροῦν ἐμοὶ μὲν ἀρτίως ὁ δεσπότης
- δι’ ἀρετὴν τῶν θηρικλείων εὐκύκλωτον ἀσπίδα,
- ὑπεραφρίζουσαν, τρυφῶσαν, ἴσον ἴσῳ κεκραμένην,
- προσφέρων ἔδωκεν· οἶμαι, χρηστότητος οὕνεκα.
- εἶτ’ ἐλευθέραν ἀφῆκε βαπτίσας ἐρρωμένως.
ἐν δὲ Προιτίσι (ib. 476)·
- τετρακότυλον δὲ κύλικα κεραμέαν τινὰ
- τῶν θηρικλείων, πῶς δοκεῖς, κεραννύει
- καλῶς, ἀφρῷ ζέουσαν. οὐδ’ ἂν Αὐτοκλῆς
- οὕτως μὰ τὴν Γῆν εὐρύθμως τῇ δεξιᾷ
- ἄρας ἐνώμα.
ΙΣΘΜΙΟΝ. Πάμφιλος ἐν τοῖς περὶ Ὀνομάτων Κυπρίους τὸ ποτήριον οὕτως καλεῖν.
- καὶ κύλικα .... θηρίκλειον εἰσφέρει
- πλέον ἢ κοτύλας χωροῦσαν ἕπτ’ Ἀγαθῆς Τύχης.
ΚΑΔΟΣ. Σιμμίας ποτήριον, παρατιθέμενος Ἀνακρέοντος (fr. 17 B4)·
Ἐπιγένης δ’ ἐν Μνηματίῳ φησίν (II 418 K)·
- ἠρίστησα μὲν ἰτρίου λεπτοῦ μικρὸν ἀποκλάς,
- οἴνου δ’ ἐξέπιον κάδον.
v.3.p.39
Ἡδύλος Ἐπιγράμμασι·
- κρατῆρες, κάδοι,
- ὁλκεῖα, κρουνεῖ᾽. Β. ἔστι γὰρ κρουνεῖα; Α. ναί·
- λουτήρι᾽— ἀλλὰ τί καθ’ ἕκαστον δεῖ λέγειν;
- ὄψει γὰρ αὐτός. Β. βασιλέως υἱὸν λέγεις
- Καρῶν ἀφῖχθαι δηλαδὴ Πιξώδαρον.
καὶ ἐν ἄλλῳ·
- πίνωμεν· καὶ γάρ τι νέον, καὶ γάρ τι παρ’ οἶνον
- εὕροιμ’ ἂν λεπτὸν καί τι μελιχρὸν ἔπος.
- ἀλλὰ κάδοις Χίου με κατάβρεχε καὶ λέγε ‘παῖζε,
- Ἡδύλε’. μισῶ ζῆν ἐς κενόν, οὐ μεθύων.
Κλείταρχος δ’ ἐν ταῖς Γλώσσαις τὸ κεράμιόν φησιν Ἴωνας κάδον καλεῖν. Ἡρόδοτος δ’ ἐν τῇ τρίτῃ (c. 20) ‘φοινικηίου, φησίν, οἴνου κάδον.’
- ἐξ ἠοῦς εἰς νύκτα καὶ ἐκ νυκτὸς πάλι Σωκλῆς
- εἰς ἠοῦν πίνει τετραχόοισι κάδοις,
- εἶτ’ ἐξαίφνης που τυχὸν οἴχεται. ἀλλὰ παρ’ οἶνον
- Σικελίδου παίζει πουλὺ μελιχρότερον,
- ἐστὶ δὲ δή, πολὺ δὴ στιβαρώτερος. ὡς δ᾽ ἐπιλάμπει
- ἡ χάρις, ὥστε φίλει καὶ γράφε καὶ μέθυε.
ΚΑΔΙΣΚΟΣ. Φιλήμων ἐν τῷ προειρημένῳ (p. 469a) συγγράμματι ποτηρίου εἶδος. ἀγγεῖον δ’ ἐστὶν ἐν ᾧ τοὺς κτησίους Δίας ἐγκαθιδρύουσιν, ὡς Ἀντικλείδης
- Ἑρμῆς, ὃν ἕλκουσ’ οἳ μὲν ἐκ προχοιδίου,
- οἳ δ’ ἐκ καδίσκου σ᾽ ἴσον ἴσῳ κεκραμένον.
ΚΑΝΘΑΡΟΣ. ὅτι μὲν πλοίου ὄνομα κοινόν, ὅτι δὲ καὶ ποτήριόν τι οὕτω καλεῖται Ἀμειψίας ἐν Ἀποκοτταβίζουσί φησι (I 670 K)·
Ἄλεξις δ’ ἐν Κρατείᾳ (II 338 K) — ὁ δὲ λόγος περί τινος ἐν καπηλείῳ πίνοντοσ —
- ἡ Μανία, φέρ’ ὀξύβαφα καὶ κανθάρους.
Εὔβουλος δ’ ἐν Παμφίλῳ πολλάκις μεμνημένος τοῦ ὀνόματός φησιν (II 192 K)·
- εἶθ’ ὁρῶ τὸν Ἑρμαίσκον τῶν ἁδρῶν τούτων τινὰ
- κάνθαρον καταστρέφοντα, πλησίον δὲ κείμενον
- στρωματέα τε καὶ γύλιον αὐτοῦ.
καὶ πάλιν·
- ἐγὼ δὲ (καὶ γὰρ ἔτυχεν ὂν καταντικρὺ
- τῆς οἰκίας καινὸν καπηλεῖον μέγα)
v.3.p.41- ἐνταῦθ’ ἐπετήρουν τὴν τροφὸν τῆς παρθένου,
- κεράσαι κελεύσας τὸν κάπηλόν μοι χόα
- ὀβολοῦ παραθεῖναί θ’ ὡς μέγιστον κάνθαρον.
καὶ ἔτι·
- ὁ δὲ κάνθαρος πάλαι δὴ καινὸς ὡς ξηραίνεται.
Ξέναρχος δ’ ἐν Πριάπῳ φησὶ τάδε (II 472 K)·
- ἅμα δὲ λαβοῦσ’ ἠφάνικε πηλίκον τινὰ
- οἴεσθε μέγεθος ἀρεσιαν μέγαν πάνυ,
- καὶ ξηρὸν ἐπόησ’ εὐθέως τὸν κάνθαρον.
Ἐπιγένης Ἡρωίνῃ (II 417 K)·
- σὺ δὲ μηκέτ’ ἔγχει, παιδάριον, εἰς ἀργυροῦν,
- εἰς τὸ βαθὺ δ’ ἐπανάγωμεν· εἰς τὸν κάνθαρον,
- παιδάριον, ἔγχει, νὴ Δί’ εἰς τὸν κάνθαρον.
- ἀλλ’ οὐδὲ κεραμεύουσι νῦν τοὺς κανθάρους,
- ὦ τάλαν, ἐκείνους τοὺς ἁδρούς, ταπεινὰ δὲ
- καὶ γλαφυρὰ πάντες .... ὡσπερεὶ
- αὐτὰ τὰ ποτήρι᾽, οὐ τὸν οἶνον πιόμενοι.
Φρύνιχος Κωμασταῖς (I 374 K)·
- Σωσικράτης Φιλαδέλφοις (III 391 K)·
- λεπτὴ δὲ κυρτοῖς ἐγγελῶσα κύμασιν
- αὔρα, κόρη Σκείρωνος, ἡσύχῳ ποδὶ
- προσῆγε πρᾴως καὶ καλῶς τὸν κάνθαρον.
Νικόστρατος Διαβόλῳ (II 222 K)·
- εἶτα κεραμεύων ἂν οἴκοι σωφρόνως Χαιρέστρατος
- ἑκατὸν ἂν τῆς ἡμέρας ἔκλαιεν οἴνου κανθάρους.
v.3.p.42
Μένανδρος δὲ Ναυκλήρῳ (fr. 348 K)·
- ἡ ναῦς δὲ πότερον εἰκόσορός ἐστ’ ἢ κύκνος
- ἢ κάνθαρος; τουτὶ γὰρ ἂν πύθωμ’ ἔτι,
- αὐτὸς περανῶ τὰ πάντ᾽. Β. ἀμέλει κυκνοκάνθαρος·
- ἐξ ἀμφοτέρων τούτων κεκεραμευμένος
καὶ μετ’ ὀλίγα·
- ἥκει λιπὼν Αἰγαῖον ἁλμυρὸν βάθος (Eur. Tro. 1)
- Θεόφιλος ἡμῖν, ὦ Στράτων. ὡς ἐς καλὸν
- τὸν υἱὸν εὐτυχοῦντα καὶ σεσωσμένον
- πρῶτος λέγω σοι τόν τε χρυσοῦν κάνθαρον.
- ΣΤΡ. ποῖον; τὸ πλοῖον; Α. οὐδὲν οἶσθας, ἄθλιε.
Πολέμων δ’ ἐν τοῖς πρὸς Ἀντίγονον περὶ Ζωγράφων φησίν (fr. 63 Pr)· ‘Ἀθήνησιν ἐν τῷ τοῦ Πειρίθου γάμῳ πεποίηκεν Ἵππυς τὴν μὲν οἰνοχόην καὶ τὸ κύπελλον λίθινα, χρυσῷ τὰ χείλη περιτεραμνίσας, τὰς δὲ κλισίας ἐλατίνας χαμᾶζε ποικίλοις στρώμασι κεκοσμημένας, ἐκπώματα δὲ κεραμέους κανθάρους, καὶ τὸν λύχνον ὁμοίως τὸν ἐκ τῆς ὀροφῆς ἐξηρτημένον, ἀνακεχυμένας ἔχοντα
- ΣΤΡ. τὴν ναῦν σεσῶσθαί μοι λέγεις; Α. ἔγωγε μὴν
- κείνην ναῦν Καλλικλῆς ἐποίησε
- τὸν καλούμενον, Εὐφράνωρ δ᾽ ἐκυβέρνα Θούριος.
ὅτι δὲ καὶ γυναικεῖον κοσμάριόν ἐστιν κάνθαρος Ἀντιφάνης εἴρηκεν ἐν Βοιωτίᾳ (ib. 36).
- Πηλεύς· ὁ Πηλεὺς δ’ ἐστὶν ὄνομα κεραμέως (Eur. Iph. A. 701),
- ξηροῦ λυχνοποιοῦ, Κανθάρου, πενιχροῦ πάνυ,
- ἀλλ’ οὐ τυράννου, νὴ Δί᾽.
ΚΑΡΧΗΣΙΟΝ. Καλλίξεινος ὁ Ῥόδιος ἐν τοῖς περὶ Ἀλεξανδρείας φησὶν (FHG III 65) ὅτι ποτήριόν ἐστιν ἐπίμηκες, συνηγμένον εἰς μέσον ἐπιεικῶς, ὦτα ἔχον μέχρι τοῦ πυθμένος καθήκοντα. ἐστὶ δὲ ἱκανῶς ἐπίμηκες τὸ ποτήριον τὸ καρχήσιον, καὶ τάχα διὰ τὸ ἀνατετάσθαι οὕτως ὠνόμασται. ἀρχαιότατον δ’ ἐστὶ ποτήριον τὸ καρχήσιον, εἴ γε ὁ Ζεὺς ὁμιλήσας Ἀλκμήνῃ ἔδωκε δῶρον αὐτὸ τῆς μίξεως, ὡς Φερεκύδης ἐν τῇ δευτέρᾳ (FHG I 77) ἱστορεῖ καὶ Ἡρόδωρος ὁ Ἡρακλεώτης (FHG II 29). Ἀσκληπιάδης δ’ ὁ Μυρλεανὸς κεκλῆσθαί φησιν αὐτὸ ἀπό τινος τῶν ἐν τῇ νηὶ κατασκευασμάτων. ‘τοῦ γὰρ ἱστοῦ τὸ μὲν κατωτάτω πτέρνα καλεῖται, ᾗ ἐμπίπτει εἰς τὴν ληνόν, τὸ δ’ οἷον εἰς μέσον τράχηλος, τὸ δὲ πρὸς τῷ τέλει καρχήσιον. ἔχει δὲ τοῦτο κεραίας ἄνωθεν νευούσας ἐφ’ ἑκάτερα τὰ μέρη, καὶ ἐπίκειται τὸ λεγόμενον αὐτῷ θωράκιον, τετράγωνον πάντῃ πλὴν τῆς βάσεως καὶ τῆς κορυφῆς· αὗται δὲ
Κρατῖνος ἐν Διονυσαλεξάνδρῳ (I 24 K)·
- κῆνοι δ’ ἄρα πάντες
- καρχησία τ᾽ ἦχον
- κἄλειβον· ἀράσαντο δὲ πάμπαν ἐσλὰ
- τῷ γαμβρῷ.
Σοφοκλῆς Τυροῖ (fr. 599 N)·
- στολὴν δὲ δὴ τίν’ εἶχεν; τοῦτό μοι φράσον.
- Β. θύρσον, κροκωτόν, ποικίλον, καρχήσιον.
πρὸς τὴν τράπεζαν φάσκων προσεληλυθέναι τοὺς δράκοντας καὶ γενέσθαι περὶ τὰ σιτία καὶ τὰ καρχήσια. ἔθος γὰρ ἦν τοῖς ἀρχαίοις ἐπὶ τῶν τραπεζῶν κεκραμένα τιθέναι ποτήρια, καθὰ καὶ Ὅμηρος ποιεῖ. ὠνομάσθη δὲ τὸ καρχήσιον διὰ τὸ τραχύσματα ἔχειν κεγχροειδῆ, καὶ εἴρηται κατὰ ἐναλλαγὴν τοῦ ει πρὸς τὸ ᾱ ἀντὶ τοῦ κερχήσιον· διὸ καὶ Ὅμηρος ( Il. 22.541) τοὺς ὑπὸ δίψους κρατουμένους καρχαλέους εἶπεν. Χάρων δ’ ὁ Λαμψακηνὸς ἐν τοῖς Ὥροις (FHG I 35) παρὰ Λακεδαιμονίοις φησὶν ἔτι καὶ εἰς αὐτὸν δείκνυσθαι τὸ δέπας τὸ δοθὲν Ἀλκμήνῃ ὑπὸ Διός, ὅτε Ἀμφιτρύωνι εἰκάσθη.
- προσπτῆναι μέσην
- τράπεζαν ἀμφὶ σῖτα καὶ καρχήσια,
Πάμφιλος. εἶναι δ’ αὐτὸ οἷόν ἐστι τὸ σκαφίον.
- ΚΑΛΠΙΟΝ. ποτηρίου τι γένος Ἐρυθραίου, ὥς φησι
ΚΕΛΕΒΗ. τούτου τοῦ ἐκπώματος Ἀνακρέων μνημονεύει (fr. 63 B)·
ἄδηλον δὲ πότερον εἶδός ἐστι ποτηρίου ἢ πᾶν ποτήριον κελέβη καλεῖται ἀπὸ τοῦ χέειν εἰς αὐτὸ τὴν λοιβὴν ἤτοι λείβειν· τοῦτο δὲ ἐπὶ τοῦ ὑγροῦ συνήθως ἔταττον, ἀφ᾽ οὗ λέγεται καὶ ὁ λέβης. Σιληνὸς δὲ καὶ Κλείταρχος τοὺς Αἰολεῖς φασιν οὕτω καλεῖν τὸ ποτήριον. Πάμφιλος δὲ τὸ ποτήριον θερμοποτίδα καλούμενον τὴν κελέβην εἶναι. Νίκανδρος δ’ ὁ Κολοφώνιος ἐν ταῖς Γλώσσαις (fr. 138 Schn) ποιμενικὸν ἀγγεῖον μελιτηρὸν τὴν κελέβην εἶναι. καὶ γὰρ Ἀντίμαχος ὁ Κολοφώνιος ἐν πέμπτῳ Θηβαίδος φησί (fr. 19 Ki)·
- ἄγε δή, φέρ’ ἡμίν, ὦ παῖ,
- κελέβην, ὅκως ἄμυστιν
- προπίω, τὰ μὲν δέκ’ ἐγχέας
- ὕδατος, τὰ πέντε δ’ οἴνου
- κυάθους.
καὶ πάλιν (fr. 18)·
- κήρυκας ἀθανάτοισι φέρειν μέλανος οἴνοιο
- ἀσκὸν ἐνίπλειον κελέβειόν θ᾽ ὅττι φέριστον
- οἷσιν ἐνὶ μεγάροις κεῖτο μέλιτος πεπληθός.
ἀλλαχοῦ δέ φησιν (fr. 17)·
- ἀτὰρ ἀμφίθετον κελέβειον ἑλόντες
- ἔμπλειον μέλιτος, τό ῥά οἱ προφερέστερον ἦεν.
v.3.p.46
σαφῶς γὰρ νῦν κελέβειον ἀντὶ ἀγγείου τινὸς τέθεικε, προειπὼν ποτήρια δέπαστρα. Θεόκριτος δ’ ὁ Συρακόσιος ἐν ταῖς Φαρμακευτρίαις φησίν (v. 2)·
- καὶ χρύσεια δέπαστρα καὶ ἀσκηθέος κελέβειον
- ἔμπλειον μέλιτος, τό ῥά οἱ προφερέστερον εἴη.
καὶ Εὐφορίων (fr. 72 M)·
- στέψον τὰν κελέβαν φοινικέῳ οἰὸς ἀώτῳ·
Ἀνακρέων (fr. 32 B)·
- ἠέ ποθεν ποταμῶν κελέβῃ ἀποήφυσας ὕδωρ.
Διονύσιος δ’ ὁ Λεπτὸς ἐξηγούμενος Θεοδωρίδα τὸ εἰς τὸν Ἔρωτα μέλος τὴν κελέβην φησὶ τίθεσθαι ἐπὶ τοῦ ὀρθοῦ ποτηρίου οἷον Προυσιάδος καὶ θηρικλείου.
- ᾠνοχόει δ’ ἀμφίπολος μελιχρὸν
- οἶνον τρικύαθον κελέβην ἔχουσα.
ΚΕΡΑΣ. τοὺς πρώτους λέγεται τοῖς κέρασι τῶν βοῶν πίνειν· ἀφ’ οὗ τὸν Διόνυσον κερατοφυῆ πλάττεσθαι ἔτι τε ταῦρον καλεῖσθαι ὑπὸ πολλῶν ποιητῶν. ἐν δὲ Κυζίκῳ καὶ ταυρόμορφος ἵδρυται. ὅτι δὲ τοῖς κέρασιν ἔπινον δῆλον ἐκ τοῦ καὶ μέχρι νῦν λέγεσθαι, ὅταν συμμίσγωσι τῷ οἴνῳ τὸ ὕδωρ, κεράσαι φάσκοντες. καὶ τὸ ἀγγεῖον δ’ ἐν ᾧ κιρνᾶται ὁ οἶνος κρατὴρ ἀπὸ τοῦ συγκιρνᾶσθαι ἐν αὐτῷ τὸ ὕδωρ, ἢ ἀπὸ τοῦ κέρατος; οἷον κερατήρ, ἀπὸ τοῦ εἰς τὸ κέρας ἐγχεῖσθαι τὸ πόμα. διαμένει δὲ ἔτι καὶ νῦν ἡ τῶν κεράτων κατασκευή. καλοῦσι γοῦν ἔνιοι ταῦτα ῥυτά. καὶ τῶν
καὶ Ξενοφῶν δ’ ἐν τῇ ζʹ τῆς Ἀναβάσεως διηγούμενος τὸ παρὰ τῷ Θρᾳκὶ Σεύθῃ συμπόσιον γράφει οὕτως (c. 2, 23)· ‘ἐπεὶ δὲ Ξενοφῶν σὺν τοῖς μετ᾽ αὐτοῦ εἰσῆλθε πρὸς τὸν Σεύθην, ἠσπάζοντο μὲν πρῶτον ἀλλήλους καὶ κατὰ τὸν Θρᾴκιον νόμον κέρατα οἴνου προὔτεινον.’ ἐν δὲ τῇ ἕκτῃ περὶ Παφλαγόνων διηγούμενός φησι (c. 1, 4)· ‘κατακείμενοι δ’ ἐν στιβάσιν ἐδείπνουν καὶ ἔπινον κερατίνοις ποτηρίοις.’ Αἰσχύλος δ’ ἐν Περραιβίσι τοὺς Περραιβοὺς παρίστησιν ἀντὶ ποτηρίων τοῖς κέρασι χρωμένους διὰ τούτων (fr. 185 N)·
- ἀνδροδάμαντα δ’ ἐπεὶ Φῆρες δάεν ῥιπὰν μελιηδέος
- οἴνου,
- ἐσσυμένως ἀπὸ μὲν λευκὸν γάλα χερσὶ τραπεζᾶν
- ὤθεον, αὐτόματοι δ’ ἐξ ἀργυρέων κεράτων πίνοντες
- ἐπλάζοντο.
καὶ Σοφοκλῆς Πανδώρᾳ (fr. 442 N)·
- ἀργυρηλάτοις
- κέρασι χρυσᾶ στόμια προσβεβλημένοις.
Ἕρμιππος Μοίραις (I 236 K)·
- καὶ πλῆρες ἐκπιόντι χρύσεον κέρας
- τρίψει γέμοντα μαλθακῆς ὑπ’ ὠλένης.
Λυκοῦργος δ’ ὁ ῥήτωρ ἐν τῷ κατὰ Δημάδου (fr. 18 Tur) Φίλιππόν φησι τὸν βασιλέα προπίνειν κέρατι τούτοις οἷς ἐφιλοφρονεῖτο. τοὺς δὲ Παιόνων βασιλεῖς φησι Θεόπομπος ἐν δευτέρᾳ Φιλιππικῶν (FHG I 285), τῶν βοῶν τῶν παρ’ αὐτοῖς γινομένων μεγάλα κέρατα φυόντων, ὡς χωρεῖν τρεῖς καὶ τέτταρας χόας, ἐκπώματα ποιεῖν ἐξ αὐτῶν, τὰ χείλη περιαργυροῦντας καὶ χρυσοῦντας· καὶ Φιλόξενος δ’ ὁ Κυθήριος ἐν τῷ ἐπιγραφομένῳ Δείπνῳ φησίν (fr. 5 B4)
- οἶσθά νυν ὅ μοι ποίησον; τήνδε νῦν μή μοι δίδου,
- ἐκ δὲ τοῦ κέρατος αὖ μοι δὸς πιεῖν ἅπαξ μόνον.
v.3.p.48
Ἀθηναῖοι δὲ καὶ ἀργυρᾶ ποιοῦντες κέρατα ἔπινον ἐξ αὐτῶν. ἔστι γοῦν τοῦτο εὑρεῖν ἐν τοῖς Δημιοπράτοις ἀναγεγραμμένον οὕτως .. ἐκ στήλης ἀνακειμένης ἐν ἀκροπόλει ἣ τὰ ἀναθήματα περιέχει (CIA II 665, 8. 667, 37)· ‘κέρας ἔκπωμα ἀργυροῦν, καὶ περισκελὶς πρόσεσται ἀργυρᾶ.’
- πίνετο νεκτάρεον πῶμ’ ἐν χρυσέαις προτομαῖς
- ταύρων κεραστῶν,
- ἔβρεχον δὲ κατὰ μικρόν.
ΚΕΡΝΟΣ ἀγγεῖον κεραμεοῦν, ἔχον ἐν αὑτῷ πολλοὺς κοτυλίσκους κεκολλημένους, ἐν οἷς, φησίν, μήκωνες λευκοί, πυροί, κριθαί, πισοί, λάθυροι, ὦχροι, φακοί. ὁ δὲ βαστάσας αὐτὸ οἷον λικνοφορήσας τούτων γεύεται, ὡς ἱστορεῖ Ἀμμώνιος ἐν γʹ περὶ Βωμῶν καὶ Θυσιῶν.
Νεοπτόλεμος δ’ ὁ Παριανὸς ἐν τρίτῳ Γλωσσῶν τὸ κίσσινον ποτήριον σημαίνειν παρ’ Εὐριπίδῃ ἐν Ἀνδρομέδᾳ (fr. 146 N)·
- ΚΙΣΣΥΒΙΟΝ τὸ μόνωτον ποτήριον Φιλήμων.
τὸ γὰρ κισσύβιον, φησί, λέγεται ἐπὶ συνόδου ἀγροικικῆς, ἔνθα προσήκει μάλιστα τὸ ξύλινον ποτήριον. Κλείταρχος δέ φησιν Αἰολεῖς τὸν σκύφον κισσύβιον καλεῖν· Μαρσύας δὲ κύπελλον καὶ τὸ ξύλινον ποτήριον. Εὔμολπος δὲ γένος τι ποτηρίου, ἴσως, φησίν, κατ’ ἀρχὰς ἐκ κισσίνου κατασκευασθὲν ξύλου.’ Νίκανδρος δὲ ὁ Κολοφώνιος ἐν τῷ πρώτῳ τῶν Αἰτωλικῶν γράφει (fr. 1 Schn)· ‘ἐν τῇ ἱεροποιίῃ τοῦ Διδυμαίου Διὸς κισσοῦ σπονδοποιέονται πετάλοισιν, ὅθεν τὰ ἀρχαῖα ἐκπώματα κισσύβια φωνέεται.’ Ὅμηρος· Od. 9.346
- πᾶς δὲ ποιμένων ἔρρει λεώς,
- ὃ μὲν γάλακτος κίσσινον φέρων σκύφος
- πόνων ἀναψυκτῆρ᾽, ὃ δ’ ἀμπέλων γάνος.
Ἀσκληπιάδης δ’ ὁ Μυρλεανὸς ἐν τῷ περὶ τῆς Νεστορίδος ‘σκύφει, φησί, καὶ κισσυβίῳ τῶν μὲν ἐν ἄστει καὶ μετρίων οὐδεὶς ἐχρῆτο, συβῶται δὲ καὶ νομεῖς καὶ οἱ ἐν ἀγρῷ· Πολύφημος μὲν τῷ κισσυβίῳ, θατέρῳ δὲ Εὔμαιος. Καλλίμαχος δ᾽ ἔοικε διαμαρτάνειν ἐν τῇ συγχρήσει τῶν ὀνομάτων, λέγων ἐπὶ τοῦ οἰκείου ξένου τοῦ παρὰ τῷ Ἀθηναίῳ Πόλλιδι συνεστιασθέντος αὐτῷ (fr. 109)·
- κισσύβιον μετὰ χερσὶν ἔχων μέλανος οἴνοιο.
ὁ γὰρ λέγων ἄλεισον τὸ αὐτὸ καὶ κισσύβιον τὴν ἀκριβῆ θέσιν τῶν ὀνομάτων οὐ διαφυλάττει. εἰκάσειε δ’ ἄν τις τὸ κισσύβιον τὸ πρῶτον ὑπὸ ποιμένων ἐργασθῆναι ἐκ κισσίνου ξύλου. ἄλλοι δὲ ἐτυμολογοῦσιν αὐτὸ ἀπὸ τοῦ χεῖσθαι, τὸ δ’ ἐστὶ χωρεῖν (Hom. Od. 18.17)·
- καὶ γὰρ ὃ Θρηικίην μὲν ἀνήνατο χανδὸν ἄμυστιν
- ζωροποτεῖν, ὀλίγῳ δ’ ἥδετο κισσυβίῳ.
- τῷ μὲν ἐγὼ τόδ’ ἔλεξα περιστείχοντος ἀλείσου
- τὸ τρίτον.
καὶ ἡ τοῦ ὄφεως κατάδυσις χειή (Il. 23.93), ἡ καταδεχομένη τὸ ζῷον. καὶ κήθιον τὸ χήτιον τὸ χωροῦν τοὺς ἀστραγάλους. Διονύσιος δ’ ὁ Σάμιος ἐν τοῖς περὶ τοῦ Κύκλου (FHG II 10) τὸ Ὁμηρικὸν κισσύβιον κυμβίον ἔφη γράφων οὕτως· ‘καὶ αὐτὸν Ὀδυσσεὺς ὁρῶν ταῦτα ποιοῦντα πληρώσας τοῦ οἴνου κυμβίον δίδωσι πιεῖν.’
- οὐδὸς δ’ ἀμφοτέρους ὅδε χείσεται.
ΚΙΒΩΡΙΟΝ. Ἡγήσανδρος ὁ Δελφὸς Εὐφορίωνά φησι (FHG IV 417) τὸν ποιητὴν παρὰ Πρυτάνιδι δειπνοῦντα καὶ ἐπιδεικνυμένου τοῦ Πρυτάνιδος κιβώριά τινα δοκοῦντα πεποιῆσθαι πολυτελῶς, τοῦ κώθωνος εὖ μάλα προβεβηκότος, λαβὼν ἓν τῶν κιβωρίων ὡς ἐξοινῶν καὶ μεθύων ἐνεούρησε. Δίδυμος δέ φησι (p. 75 Schm) ποτηρίου εἶδος εἶναι, καὶ τάχ’ ἂν εἴη τὰ λεγόμενα σκυφία διὰ τὸ κάτωθεν εἰς στενὸν συνῆχθαι ὡς τὰ Αἰγύπτια κιβώρια.
ΚΟΝΔΥ ποτήριον Ἀσιατικόν. Μένανδρος Κόλακι (fr. 293 K)·
Ἵππαρχος Ἀνασῳζομένοις (III 272 K)·
- κοτύλας χωροῦν δέκα
- ἐν Καππαδοκίᾳ κόνδυ χρυσοῦν, Στρουθία.
Νικόμαχος δ’ ἐν πρώτῳ περὶ Ἑορτῶν Αἰγυπτίων φησί· ‘τὸ δὲ κόνδυ ἐστὶ μὲν Περσικόν, τὴν δὲ ἀρχὴν ἣν Ἕρμιππος (FHG III 54) ἀστρολογικὸς ὡς ὁ κόσμος ἐξ οὗ τῶν θεῶν τὰ θαύματα καὶ τὰ καρπώσιμα γίνεσθαι ἐπὶ γῆς· διὸ ἐκ τούτου σπένδεσθαι. Παγκράτης δ’ ἐν πρώτῳ Βοκχορηίδος·
- προσέχεις τι τούτῳ τῷ στρατιώτῃ τοῦ δε δειου
- ἀργύριον οὗτος οὐδαμόθεν, εὖ οἶδ’ ἐγώ,
- ἀλλ’ ἢ δαπίδιον ἓν ἀγαπητὸν ποικίλον,
- Πέρσας ἔχον καὶ γρῦπας ἐξώλεις τινὰς
- τῶν Περσικῶν — Β. εἰς κόρακας, ὦ μαστιγία.
- Α. καὶ κόνδυ καὶ ψυκτῆρα καὶ κυμβίον.
ΚΟΝΩΝΕΙΟΣ. Ἴστρος ὁ Καλλιμάχειος ἐν πρώτῳ Πτολεμαίδος τῆς ἐν Αἰγύπτῳ πόλεως γράφει οὕτως (FHG I 423)· ‘κυλίκων Κονωνείων ζεῦγος καὶ θηρικλείων χρυσοκλύστων ζεῦγος.’
- αὐτὰρ ὅ γε σπείσας ἐκ κόνδυος ἀργυφέοιο
- νέκταρ ἐπ’ ἀλλοδαπὴν οἶμον ἔβαινε πόδα.’
ΚΟΤΥΛΟΣ. τὰ μόνωτα ποτήρια κότυλοι, ὧν καὶ Ἀλκαῖος μνημονεύει (fr. 139 B). Διόδωρος δ’ ἐν τῷ
καὶ Πλάτων ἐν Διὶ κακουμένῳ (ib. 613) ‘τὸν κότυλον φέρει’ φησί, καὶ Ἀριστοφάνης ἐν Βαβυλωνίοις (ib. 410). Εὔβουλος δ’ ἐν Ὀδυσσεῖ ἢ Πανόπταις (II 189 K)·
- τόν τε κότυλον πρῶτον ἤνεγκ’ ἐνέχυρον τῶν γειτόνων.
Πάμφιλος δὲ ποτηρίου φησὶν εἶναι γένος, ἴδιον δ᾽ εἶναι Διονύσου. Πολέμων δ’ ἐν τῷ περὶ τοῦ Δίου Κῳδίου φησί (fr. 88 Pr)· ‘μετὰ δὲ ταῦτα τὴν τελετὴν ποιεῖ καὶ αἱρεῖ τὰ ἐκ τῆς θαλάμης καὶ νέμει ὅσοι ἄνω τὸ κέρνος περιενηνοχότες. τοῦτο δ’ ἐστὶν ἀγγεῖον κεραμεοῦν ἔχον ἐν αὑτῷ πολλοὺς κοτυλίσκους κεκολλημένους· ἔνεισι δ᾽ ἐν αὐτοῖς ὅρμινοι, μήκωνες λευκοί, πυροί, κριθαί, πισοί, λάθυροι, ὦχροι, φακοί, κύαμοι, ζειαί, βρόμος, παλάθιον, μέλι, ἔλαιον, οἶνος, γάλα, ὄιον ἔριον ἄπλυτον. ὁ δὲ τοῦτο βαστάσας οἷον λικνοφορήσας τούτων γεύεται.’
- ὁ δ’ ἱερεὺς Εὐήγορος
- ἐν μέσοις αὐτοῖσιν ἑστὼς τὴν καλὴν σκευὴν ἔχων
- οἶνον ἐξέσπενδε κοτύλῳ.
Σιληνὸς καὶ Κλείταρχος ἔτι τε Ζηνόδοτος τὴν κύλικα·
- ΚΟΤΥΛΗ. Ἀριστοφάνης Κωκάλῳ (I 484 K)·
v.3.p.53- ἄλλαι ὑποπρεσβύτεραι γρᾶες Θασίου μέλανος μεστὸν
- κεραμευομέναις κοτύλαις μεγάλαις ἔγχεον ἐς σφέτερον δέμας οὐδένα κόσμον,
- ἔρωτι βιαζόμεναι μέλανος οἴνου ἀκράτου.
καί (Zenob. 5, 71)·
- πάντῃ δ’ ἀμφὶ νέκυν κοτυλήρυτον ἔρρεεν αἷμα (Il. 21.34).
Σιμάριστος δὲ τὸ λεπτὸν ποτήριον οὕτως καλεῖσθαι. Διόδωρος δὲ τὸν παρά τισι κότυλον κοτύλην ὠνομακέναι τὸν ποιητήν (Od. 15.312) ‘πύρνον καὶ κοτύλην.’ ὃν κύλικα μὲν οὐκ εἶναι, οὐ γὰρ ἔχειν ὦτα, παραπλήσιον δ’ ὑπάρχειν λουτηρίῳ βαθεῖ, ποτηρίου δὲ εἶδος εἶναι. δύνασθαι δὲ καὶ τὸν παρὰ τοῖς Αἰτωλοῖς καί τισι τῶν Ἰώνων λεγόμενον κότυλον, ὃν ὅμοιον ὄντα τῷ προειρημένῳ ἓν οὖς ἔχειν. μνημονεύει δ’ αὐτοῦ Κράτης ἐν Παιδιαῖς (I 138 K) καὶ Ἕρμιππος ἐν Θεοῖς (ib. 232). Ἀθηναῖοι δὲ μέτρον τι καλοῦσι κοτύλην. Θουκυδίδης (7, 87)· ‘ἐδίδοσαν μὲν αὐτῶν ἑκάστῳ ἐπὶ ὀκτὼ μῆνας κοτύλην ὕδατος καὶ δύο κοτύλας σίτου.’ Ἀριστοφάνης Προάγωνι (I 511 K)·
- πολλὰ μεταξὺ πέλει κοτύλης καὶ χείλεος ἄκρου.
Ἀπολλόδωρος δὲ ποτηρίου τι γένος ὑψηλὸν καὶ ἔγκοιλον. πᾶν δὲ τὸ κοῖλον κοτύλην, φησίν, ἐκάλουν οἱ παλαιοί, ὡς καὶ τὸ τῶν χειρῶν κοῖλον· ὅθεν καὶ κοτυλήρυτον αἷμα τὸ ἀμφοτέραις ταῖς χερσὶν ἀρυσθῆναι δυνάμενον. καὶ ἐν κοτύλῃ δέ τις παιδιὰ καλεῖται, ἐν ᾗ κοιλάναντες τὰς χεῖρας δέχονται τὰ γόνατα τῶν νενικηκότων οἱ νενικημένοι καὶ βαστάζουσιν αὐτούς. Διόδωρος δ’ ἐν Ἰταλικαῖς Γλώσσαις καὶ Ἡράκλειτος, ὥς φησι Πάμφιλος, τὴν κοτύλην καλεῖσθαι καὶ ἡμίναν, παρατιθέμενος Ἐπιχάρμου (p. 296 L)·
- ὃ δ’ ἀλφίτων .. πριάμενος τρεῖς χοίνικας
- κοτύλης δεούσας εἴκοσ’ ἀπολογίζεται.
v.3.p.54
καὶ Σώφρων (fr. 5 Bo)· ‘κατάστρεψον, τέκνον, τὰν ἡμίναν.’ κοτυλίσκην δ’ εἴρηκε Φερεκράτης ἐν Κοριαννοῖ (I 165 fr. 69)·
- καὶ πιεῖν ὕδωρ διπλάσιον χλιαρόν, ἡμίνας δύο.
Ἀριστοφάνης ἐν Ἀχαρνεῦσι (459)·
- τὴν κοτυλίσκην μηδαμῶς.
κοτύλη δὲ καλεῖται καὶ ἡ τοῦ ἰσχίου κοιλότης, καὶ αἱ τοῦ πολύποδος ἐν ταῖς πλεκτάναις ἐπιφύσεις παραγώγως κοτυληδόνες. καὶ τὰ κύμβαλα δ’ Αἰσχύλος ἐν Ἠδωνοῖς κοτύλας εἴρηκεν (fr. 57, 6 N)·
- κοτυλίσκιον τὸ χεῖλος ἀποκεκρουμένον.
Μαρσύας δέ φησι τὸ ἐν τῷ ἰσχίῳ ὀστοῦν καλεῖσθαι ἄλεισον καὶ κύλικα. κοτυλίσκος δὲ καλεῖται ὁ ἱερὸς
- ὃ δὲ χαλκοδέτοις κοτύλαις ὀτοβεῖ.
Σιμμίας δὲ ἀποδίδωσι τὴν κοτύλην ἄλεισον.
- μηδὲ στέψω κοτυλίσκον.
ΚΟΤΤΑΒΙΣ. Ἁρμόδιος ὁ Λεπρεάτης ἐν τῷ περὶ τῶν κατὰ Φιγάλειαν Νομίμων (FHG IV 411) διεξιὼν περὶ τῶν ἐπιχωρίων δείπνων γράφει καὶ ταῦτα· ‘καθαγισάντων ταῦτα ἐν κεραμέᾳ κοτταβίδι πιεῖν ἑκάστῳ μικρόν, καὶ ὁ προσφέρων ἂν εἶπεν ‘εὐδειπνίας’. Ἡγήσανδρος δ’ ὁ Δελφὸς ἐν Ὑπομνήμασιν, ὧν ἀρχὴ ‘ἐν τῇ ἀρίστῃ πολιτείᾳ,’ φησίν (FHG IV 419)· ‘ὁ καλούμενος κότταβος παρῆλθεν εἰς τὰ συμπόσια καὶ περὶ Σικελίαν, ὥς φησιν Δικαίαρχος (FHG II 247), πρῶτον εἰσαγαγόντων. τοσαύτη δὲ ἐγένετο σπουδὴ περὶ τὸ ἐπιτήδευμα ὥστε εἰς τὰ συμπόσια παρεισφέρειν ἆθλα κοτταβεῖα καλούμενα. εἶτα κύλικες αἱ πρὸς τὸ πρᾶγμα χρήσιμαι μάλιστ’ εἶναι δοκοῦσαι κατεσκευάζοντο, καλούμεναι κοτταβίδες. πρὸς δὲ τούτοις οἶκοι κατεσκευάζοντο κυκλοτερεῖς, ἵνα πάντες εἰς τὸ μέσον τοῦ κοττάβου τεθέντος ἐξ ἀποστήματος ἴσου καὶ τόπων ὁμοίων ἀγωνίζοιντο περὶ τῆς νίκης. οὐ γὰρ μόνον ἐφιλοτιμοῦντο βάλλειν ἐπὶ τὸν σκοπόν, ἀλλὰ καὶ καλῶς ἕκαστα αὐτῶν. ἔδει γὰρ εἰς τὸν ἀριστερὸν ἀγκῶνα ἐρείσαντα καὶ τὴν δεξιὰν ἀγκυλώσαντα ὑγρῶς ἀφεῖναι τὴν λάταγα· οὕτω γὰρ ἐκάλουν τὸ πῖπτον ἐκ τῆς κύλικος ὑγρόν· ὥστε ἔνιοι μεῖζον ἐφρόνουν ἐπὶ
ΚΡΑΤΑΝΙΟΝ. μήποτε τὸ νῦν καλούμενον κρανίον ἔκπωμα οὕτως ὠνόμαζον οἱ ἀρχαῖοι. Πολέμων γοῦν ἢ ὅστις ἐστὶν ὁ ποιήσας τὸν ἐπιγραφόμενον Ἑλλαδικὸν περὶ τοῦ ἐν Ὀλυμπίᾳ λέγων Μεταποντίνων ναοῦ γράφει καὶ ταῦτα (fr. 22 Pr)· ‘ναὸς Μεταποντίνων, ἐν ᾧ φιάλαι ἀργυραῖ ρλβʹ, οἰνοχόαι ἀργυραῖ βʹ, ἀποθυστάνιον ἀργυροῦν, φιάλαι γʹ ἐπίχρυσοι. ναὸς Βυζαντίων, ἐν ᾧ Τρίτων κυπαρίσσινος ἔχων κρατάνιον ἀργυροῦν, σειρὴν ἀργυρᾶ, καρχήσια βʹ ἀργυρᾶ, κύλιξ ἀργυρᾶ, οἰνοχόη χρυσῆ, κέρατα δύο. ἐν δὲ τῷ ναῷ τῆς Ἥρας τῷ παλαιῷ φιάλαι ἀργυραῖ λʹ, κρατάνια ἀργυρᾶ βʹ, χύτρος ἀργυροῦς, ἀποθυστάνιον χρυσοῦν, κρατὴρ χρυσοῦς, Κυρηναίων ἀνάθημα, βατιάκιον ἀργυροῦν.’
ΚΥΑΘΙΣ, κοτυλῶδες ἀγγεῖον. Σώφρων ἐν τῷ ἐπιγραφομένῳ μίμῳ ‘Γυναῖκες αἳ τὰν θεὸν φαντὶ ἐξελᾶν’ (fr. 2 Bo)· ‘ὑποκατώρυκται δὲ ἐν κυαθίδι τρικτὺς ἀλεξιφαρμάκων.’
- ΚΡΟΥΝΕΙΑ. Ἐπιγένης Μνηματίῳ (II 418 K)·
- κρατῆρες, κάδοι,
- ὁλκεῖα, κρουνεῖ᾽. Β. ἔστι γὰρ κρουνεῖα; Α. ναί.
ταῦτα δ’ ἐστὶ κεράμεα ποτήρια καὶ λέγεται ἀπὸ τοῦ κυλίεσθαι τῷ τροχῷ· ἀφ’ ὧν καλεῖται τό τε κυλικεῖον,
- ΚΥΛΙΞ. Φερεκράτης Δουλοδιδασκάλῳ (I 156 K)·
- νυνὶ δ’ ἀπόνιζε τὴν κύλικα δώσων πιεῖν,
- ἔγχει τ’ ἐπιθεὶς τὸν ἡθμόν.
αἱ δ’ Ἀργεῖαι δοκοῦσι καὶ τὸν τύπον ἔχειν διάφορον πρὸς τὰς Ἀττικάς. φοξαὶ γοῦν ἦσαν τὸ χεῖλος, ὡς Σιμωνίδης φησὶν ὁ Ἀμόργιος (fr. 27 B4)·
- ὦ Θρασύβουλ᾽, ἐρατᾶν ὄχημ’ ἀοιδᾶν
- τοῦτό τοι πέμπω μεταδόρπιον. ἐν ξυνῷ κεν εἴη
- συμπόταισίν τε γλυκερὸν
- καὶ Διωνύσοιο καρπῷ καὶ κυλίκεσσιν Ἀθηναίαισι
- κέντρον ...
ἡ εἰς ὀξὺ ἀνηγμένη, οἷοί εἰσιν οἱ ἄμβικες καλούμενοι. τὸ γὰρ φοξὸν ἐπὶ τούτου τάττουσι, καθότι Ὅμηρος ἐπὶ τοῦ Θερσίτου (B 219)·
- αὐτὴ δὲ φοξίχειλος Ἀργείη κύλιξ,
καὶ ἔστιν οἷον φαοξός, ὁ πρὸς τὰ φάη ὀξὺς ὁρώμενος.
- φοξὸς ἔην κεφαλήν.