Deipnosophistae

Athenaeus of Naucratis

Athenaeus. Athenaei Naucratitae Dipnosophistarum Libri XV (3 volumes). Kaibel, Georg, editor. Leipzig: Teubner, 1887-1892.

τοιαῦτα πολλὰ ἐφεξῆς καταλέξαντος τοῦ Δημοκρίτου ὁ Ποντιανὸς ἔφη πάντων τούτων εἶναι τῶν δεινῶν μητρόπολιν τὸν οἶνον, δι’ ὃν καὶ τὰς μέθας καὶ τὰς μανίας, ἔτι δὲ καὶ τὰς παροινίας γίνεσθαι· ‘οὗ τοὺς ἐκπαθῶς μεταλαμβάνοντας οὐ κακῶς ὁ Χαλκοῦς ἐπικαλούμενος Διονύσιος ἐν τοῖς ἐλεγείοις κυλίκων ἐρέτας ἔφη (fr. 5 B)·

  1. καί τινες οἶνον ἄγοντες ἐν εἰρεσίᾳ Διονύσου
  2. συμποσίου ναῦται καὶ κυλίκων ἐρέται
  3. .... περὶ τοῦδε· τὸ γὰρ φίλον οὐκ ἀπόλωλε.
Ἄλεξις δ’ ἐν Κουρίδι περί τινος πλέον πίνοντος διαλεγόμενός φησιν (II 334 K)·
  1. ὁ μὲν οὖν ἐμὸς υἱός, οἷον ὑμεῖς ἀρτίως
  2. εἴδετε, τοιοῦτος γέγονεν, Οἰνοπίων τις ἢ
  3. Μάρων τις ἢ Κάπηλος ἤ τις Τιμοκλῆς·
  4. μεθύει γάρ· οὐδὲν ἕτερον. ὁ δ’ ἕτεροσ — τί ἂν
  5. τύχοιμ’ ὀνομάσας; βῶλος, ἄροτρον, γηγενὴς
  6. ἄνθρωπος.
χαλεπὸν οὖν ἐστιν, ἄνδρες φίλοι, τὸ μεθύειν· καὶ καλῶς
v.2.p.465
πρὸς τοὺς οὕτως λάπτοντας τὸν οἶνον ὁ αὐτὸς Ἄλεξις ἐν Ὀπώρᾳ (ἑταίρας δ’ ὄνομα τὸ δρᾶμα ἔχει) φησίν (II 358 K)·
  1. οἶνον πολὺν
  2. οὐ κεκραμένον σὺ πίνεις μεστὸς ὢν κοὐκ ἐξεμεῖς.
κἀν Δακτυλίῳ (p. 312)·
  1. εἶτ’ οὐχ ἁπάντων ἐστὶ τὸ μεθύειν κακὸν
  2. μέγιστον ἀνθρώποισι καὶ βλαβερώτατον;
κἀν Ἐπιτρόπῳ δ’ ἔφη (p. 323)·
  1. πολὺς γὰρ οἶνος πόλλ’ ἁμαρτάνειν ποεῖ.
Κρώβυλός τ’ ἐν Ἀπολιπούσῃ (IV 566 M)·
  1. τὸ γὰρ ἐνδελεχῶς μεθύειν τίν’ ἡδονὴν ἔχει;
  2. ἀποστεροῦντα ζῶνθ’ ἑαυτὸν τοῦ φρονεῖν,
  3. ὃ μέγιστον ἡμῶν ἀγαθὸν ἔσχεν ἡ φύσις.
οὐ χρὴ οὖν μεθύειν. καὶ γὰρ ‘ὅταν δημοκρατουμένη πόλις, φησὶν ὁ Πλάτων ἐν ηʹ Πολιτείας (p. 562c) ἐλευθερίας διψήσασα κακῶν οἰνοχόων προστατούντων τύχῃ καὶ πορρωτέρω τοῦ δέοντος ἀκράτου αὐτῆς μεθυσθῇ, τοὺς ἄρχοντας δή, ἂν μὴ πάνυ πρᾷοι ὦσι καὶ πολλὴν παρέχωσι τὴν ἐλευθερίαν, κολάζει αἰτιωμένη ὡς μιαρούς τε καὶ ὀλιγαρχικούς, τοὺς δὲ κατηκόους τῶν ἀρχόντων προπηλακίζει.’ ἐν δὲ τῷ τῶν Νόμων ἕκτῳ φησί (p. 773c)· ‘τὴν πόλιν εἶναι δεῖ δίκην κεκραμένην κρατῆρος, οὗ μαινόμενος μὲν ὁ οἶνος ἐγκεχυμένος ζεῖ, κολαζόμενος δὲ ὑπὸ νήφοντος ἑτέρου θεοῦ καλὴν κοινωνίαν λαβὼν ἀγαθὸν πῶμα καὶ μέτριον ἀπεργάζεται.’

τὸ γὰρ παροινεῖν ἐκ τοῦ μεθύειν γίνεται· διὸ καὶ Ἀντιφάνης ἐν Ἀρκαδίᾳ φησίν (II 26 K)

v.2.p.466
  1. οὔτε γὰρ νήφοντα δεῖ
  2. οὐδαμοῦ, πάτερ, παροινεῖν, οὔθ’ ὅταν πίνειν δέῃ
  3. νοῦν ἔχειν. ὅστις δὲ μεῖζον ἢ κατ’ ἄνθρωπον φρονεῖ,
  4. μικρῷ πεποιθὼς ἀθλίῳ νομίσματι
  5. εἰς ἄφοδον ἐλθὼν ὅμοιον πᾶσιν αὑτὸν ὄψεται ...
  6. ἂν σκοπῇ τὰ τῶν ἰατρῶν τοῦ βίου τεκμήρια
  7. τὰς φλέβας θ᾽ ὅποι φέρονται, τὰς ἄνω καὶ τὰς κάτω
  8. τεταμένας, δι’ ὧν ὁ θνητὸς πᾶς κυβερνᾶται βίος.
ἐν δὲ Αἰόλῳ διαβάλλων ὅσα δεινὰ πράττουσιν οἱ πλέον πίνοντές φησι (p. 17)·
  1. Μακαρεὺς ἔρωτι τῶν ὁμοσπόρων μιᾶς
  2. πληγεὶς τέως μὲν ἐπεκράτει τῆς συμφορᾶς
  3. κατεῖχέ θ’ αὑτόν· εἶτα παραλαβών ποτε
  4. οἶνον στρατηγόν, ὃς μόνος θνητῶν ἄγει
  5. τὴν τόλμαν εἰς τὸ πρόσθε τῆς εὐβουλίας,
  6. νύκτωρ ἀναστὰς ἔτυχεν ὧν ἠβούλετο.
καλῶς οὖν ἄρα καὶ Ἀριστοφάνης Ἀφροδίτης γάλα τὸν οἶνον ἔφη εἰπών (I 543 K)·
  1. ἡδύς γε πίνειν οἶνος Ἀφροδίτης γάλα,
ὃν πολὺν σπῶντες ἔνιοι παρανόμων ἀφροδισίων ὄρεξιν λαμβάνουσιν.

Ἡγήσανδρος δ’ ὁ Δελφὸς καὶ ἐξοίνους τινὰς κέκληκε λέγων οὕτως (FHG IV 417)· ‘Κόμων καὶ Ῥοδοφῶν τῶν ἐν Ῥόδῳ πολιτευσαμένων ὄντες ἦσαν ἔξοινοι. καὶ ὁ Κόμων εἰς κυβευτὴν σκώπτων τὸν Ῥοδοφῶντα ἔλεγεν· Il. 8.102

  1. ὦ γέρον, ἦ μάλα δή σε νέοι τείρουσι κυβευταί.
Ῥοδοφῶν τε ἐκείνῳ τὴν περὶ τὰς γυναῖκας σπουδὴν
v.2.p.467
καὶ τὴν ἀκρασίαν ὠνείδιζεν οὐδεμιᾶς ἀπεχόμενος λοιδορίας.’ Θεόπομπος δ’ ἐν τῇ ἑκκαιδεκάτῃ τῶν ἱστοριῶν περὶ ἄλλου Ῥοδίου διαλεγόμενός (FHG I 300) φησι· ‘τοῦ δὲ Ἡγησιλόχου τὰ μὲν ἀχρείου γεγονότος ὑπὸ οἰνοφλυγίας καὶ κύβων καὶ παντάπασιν οὐκ ἔχοντος ἀξίωμα παρὰ τοῖς Ῥοδίοις, ἀλλὰ διαβεβλημένου διὰ τὴν ἀσωτίαν τὴν τοῦ βίου καὶ παρὰ τοῖς ἑταίροις καὶ παρὰ τοῖς ἄλλοις πολίταις.’ εἶθ’ ἑξῆς λέγων περὶ τῆς ὀλιγαρχίας ἣν κατεστήσατο μετὰ τῶν φίλων ἐπιφέρει· ‘καὶ πολλὰς μὲν γυναῖκας εὐγενεῖς καὶ τῶν πρώτων ἀνδρῶν ᾔσχυναν, οὐκ ὀλίγους δὲ παῖδας καὶ νεανίσκους διέφθειραν· εἰς τοῦτο δὲ προέβησαν ἀσελγείας, ὥστε καὶ κυβεύειν ἠξίωσαν πρὸς ἀλλήλους περὶ τῶν γυναικῶν τῶν ἐλευθέρων καὶ διωμολογοῦντο τοὺς ἐλάττω τοῖς ἀστραγάλοις βάλλοντας ἥντινα χρὴ τῶν πολιτίδων τῷ νικῶντι εἰς συνουσίαν ἀγαγεῖν, οὐδεμίαν ὑπεξαιρούμενοι πρόφασιν, ἀλλ’ ὅπως ἂν ἕκαστος εἴη δυνατὸς πείθων ἢ βιαζόμενος, οὕτω προστάττοντες ἄγειν. καὶ ταύτην τὴν κυβείαν ἔπαιζον μὲν καὶ τῶν ἄλλων Ῥοδίων τινές, ἐπιφανέστατα δὲ καὶ πλειστάκις αὐτὸς ὁ Ἡγησίλοχος ὁ προστατεῖν τῆς πόλεως ἀξιῶν.’ ‘Ἀνθέας δὲ ὁ Λίνδιος, συγγενὴς δὲ εἶναι φάσκων Κλεοβούλου τοῦ σοφοῦ, ὥς φησι Φιλόμνηστος ἐν τῷ περὶ τῶν ἐν Ῥόδῳ Σμινθείων (FHG IV 477), πρεσβύτερος καὶ εὐδαίμων ἄνθρωπος εὐφυής τε περὶ ποίησιν ὢν πάντα τὸν βίον ἐδιονυσίαζεν, ἐσθῆτά τε. Διονυσιακὴν φορῶν καὶ πολλοὺς τρέφων συμβάκχους, ἐξῆγέν τε κῶμον αἰεὶ μεθ’ ἡμέραν καὶ νύκτωρ. καὶ
v.2.p.468
πρῶτος εὗρε τὴν διὰ τῶν συνθέτων ὀνομάτων ποίησιν, ᾗ Ἀσωπόδωρος ὁ Φλιάσιος ὕστερον ἐχρήσατο ἐν τοῖς καταλογάδην ἰάμβοις. οὗτος δὲ καὶ κωμῳδίας ἐποίει καὶ ἄλλα πολλὰ ἐν τούτῳ τῷ τρόπῳ τῶν ποιημάτων, ἃ ἐξῆρχε τοῖς μεθ’ αὑτοῦ φαλλοφοροῦσι.’

τούτων ἀκούσας ὁ Οὐλπιανὸς ‘ὁ δὲ πάροινος, ἔφη, καλέ μου Ποντιανέ, παρὰ τίνι κεῖται;’ καὶ ὃς ἔφη·

  1. ἀπολεῖς μ’ ἐρωτῶν — κατὰ τὸν καλὸν Ἀγάθωνα
  2. (fr. 13 N) —
  3. καὶ σὺ χὠ νέος τρόπος,
  4. ἐν οὐ πρέποντι τοῖς λόγοισι χρώμενος.
ἐπεὶ δὲ πάντων ἡμᾶς εὐθύνας σοι διδόναι κέκριται, Ἀντιφάνης ἐν Λυδῷ εἴρηκε (II 70 K)·
  1. Κολχὶς ἄνθρωπος πάροινος.
σὺ δὲ παροινῶν καὶ μεθύων οὐδέπω κόρον ἔχεις οὐδ᾽ ἐπὶ νοῦν λαμβάνεις ὅτι ὑπὸ μέθης ἀπέθανεν Εὐμένης ὁ Περγαμηνὸς ὁ Φιλεταίρου τοῦ Περγάμου βασιλεύσαντος ἀδελφιδοῦς, ὡς ἱστορεῖ Κτησικλῆς ἐν τρίτῳ Χρόνων (FHG IV 375). ἀλλ’ οὐ Περσεὺς ὁ ὑπὸ Ῥωμαίων καθαιρεθείς· κατ’ οὐδὲν γὰρ τὸν πατέρα Φίλιππον. ἐμιμήσατο. οὔτε γὰρ περὶ γυναῖκας ἐσπουδάκει οὔτε φίλοινος ἦν, ἀλλὰ καὶ οὐ μόνον αὐτὸς μέτριον ἔπινε δειπνῶν, ἀλλὰ καὶ οἱ συνόντες αὐτῷ φίλοι, ὡς ἱστορεῖ Πολύβιος ἐν τῇ ἕκτῃ καὶ εἰκοστῇ (om. Hu). σὺ δέ, ὦ Οὐλπιανέ, ἀρρυθμοπότης μὲν εἶ κατὰ τὸν Φλιάσιον Τίμωνα — οὕτως γὰρ ἐκεῖνος ὠνόμασε τοὺς τὸν πολὺν σπῶντας οἶνον ἄκρατον ἐν τῷ δευτέρῳ τῶν Σίλλων (fr. 46 W)·
  1. ἠὲ βαρὺν βουπλῆγα τομώτερον ἢ Λυκόοργος,
    v.2.p.469
  2. ὅς ῥα Διωνύσου ἀρρυθμοπότας ἐπέκοπτεν,
  3. ἐκ δὲ ῥυτὰ ῥίπτασκεν ἀπληστοίνους τ’ ἀρυταίνασ —
οὐ ποτικὸς δέ. ὠνόμασε δὲ ποτικὸν Ἀλκαῖος Γανυμήδει οὕτως (I 758 K).... ὅτι δὲ τὸ μεθύειν καὶ τὰς ὄψεις ἡμῶν πλανᾷ σαφῶς ἔδειξεν Ἀνάχαρσις δι’ ὧν εἴρηκε, δηλώσας ὅτι ψευδεῖς δόξαι τοῖς μεθύουσι γίγνονται. συμπότης γάρ τις ἰδὼν αὐτοῦ τὴν γυναῖκα ἐν τῷ συμποσίῳ ἔφη· ‘ὦ Ἀνάχαρσι, γυναῖκα γεγάμηκας αἰσχράν.’ καὶ ὃς ἔφη· ‘πάνυ γε κἀμοὶ δοκεῖ· ἀλλά μοι ἔγχεον, ὦ παῖ, ποτήριον ἀκρατέστερον, ὅπως αὐτὴν καλὴν ποιήσω.’

μετὰ ταῦτα ὁ Οὐλπιανὸς προπιών τινι τῶν ἑταίρων ἔφη· ‘ἀλλὰ κατὰ τὸν Ἀντιφάνην, ὦ φιλότης ὃς ἐν Ἀγροίκοις φησίν (II 13 K)·

  1. ὅλην μύσας ἔκπινε. Β. μέγα τὸ φορτίον.
  2. Α. οὐχ ὅστις αὐτῆς ἐστιν ἐμπείρως ἔχων,
πῖθι οὖν, ὦ ἑταῖρε. καὶ
  1. μὴ μεστὰς ἀεὶ
  2. ἕλκωμεν,
— ὁ αὐτός φησιν Ἀντιφάνης ἐν τῷ Τραυματίᾳ (II 101 K) —
  1. ἀλλὰ καὶ λογίσκος εἰς μέσον
  2. παταξάτω τις καί τι καὶ μελίσκιον,
  3. στροφὴ λόγων παρελθέτω τις. ἡδύ τοι
  4. ἐστὶν μεταβολὴ παντὸς ἔργου πλὴν ἑνός ....
  5. παραδίδου δ’ ἑξῆς ἐμοὶ
    v.2.p.470
  6. τὸν ἀρκεσίγυιον, ὡς ἔφασκ’ Εὐριπίδης.
  7. Β. Εὐριπίδης γὰρ τοῦτ’ ἔφασκεν; Α. ἀλλὰ τίς;
  8. Β. Φιλόξενος δήπουθεν. Α. οὐθὲν διαφέρει,
  9. ὦ ᾽τάν· ἐλέγχεις μ’ ἕνεκα συλλαβῆς μιᾶς.’
καὶ ὃς ‘τὸ δὲ πῖθι τίς εἴρηκεν;’ ‘ἀπεσκοτώθης, φίλτατε,’ ἔφη ὁ Οὐλπιανός, ‘σπάσας οἴνου τοσοῦτον. παρὰ Κρατίνῳ ἔχεις ἐν Ὀδυσσεῦσι (I 57 K)·
  1. τῆ νῦν τόδε πῖθι λαβὼν ἤδη καὶ τοὔνομά μ’ εὐθὺς ἐρώτα.
καὶ Ἀντιφάνης ἐν Μύστιδι (II 77 K)·
  1. σὺ δ’ ἀλλὰ πῖθι. Β. τοῦτο μέν σοι πείσομαι·
  2. καὶ γὰρ ἐπαγωγόν, ὦ θεοί, τὸ σχῆμά πως
  3. τῆς κύλικός ἐστιν ἄξιόν τε τοῦ κλέους
  4. τοῦ τῆς ἑορτῆς. οὗ μὲν ἦμεν ἄρτι γὰρ
  5. ἐξ ὀξυβαφίων κεραμεῶν ἐπίνομεν·
  6. τούτῳ δέ, τέκνον, πολλὰ κἀγάθ’ οἱ θεοὶ
  7. τῷ δημιουργῷ δοῖεν ὃς ἐποίησέ σε,
  8. τῆς συμμετρίας καὶ τῆς ἀφελείας οὕνεκα.
καὶ Δίφιλος ἐν Βαλανείῳ (II 546 K)·
  1. ἔγχεον μεστήν· τὸ θνητὸν περικάλυπτε τῷ θεῷ.
  2. πῖθι· ταῦτα γὰρ παρ᾽ ἡμῶν Διὸς ἑταιρείου, πάτερ.
Ἀμειψίας Σφενδόνῃ (I 675 K)·
  1. λαγὸν ταράξας πῖθι τὸν θαλάσσιον.
Μένανδρος Αὐλητρίσι (IV 90 M)·
  1. ἐλλέβορον ἤδη πώποτ’ ἔπιες, Σωσία;
  2. ΣΩ. ἅπαξ. Α. πάλιν νυν πῖθι· μαίνει γὰρ κακῶς.
    v.2.p.471

πίομαι δὲ ἄνευ τοῦ ῡ λεκτέον, ἐκτείνοντας δὲ τὸ ῑ. οὕτω γὰρ ἔχει καὶ τὸ Ὁμηρικόν· Il. 13.493

  1. πιόμεν’ ἐκ βοτάνης.
καὶ Ἀριστοφάνης Ἱππεῦσιν (v. 1289)·
  1. οὔποτ’ ἐκ ταὐτοῦ μεθ’ ἡμῶν πίεται ποτηρίου.
καὶ ἐν ἄλλοις (fr. 597 K)·
  1. πικρότατον οἶνον τήμερον πίει τάχα.
ὡς ἀπὸ τοῦ πιοῦμαι ἐνίοτε δὲ καὶ συστέλλουσι τὸ ῑ, ὡς Πλάτων ἐν Ταῖς ἀφ’ ἱερῶν (I 603 K)·
  1. οὐδ’ ὅστις αὐτῆς ἐκπίεται τὰ χρήματα.
καὶ ἐν Σύρφακι (p. 642)· ‘καὶ πίεσθ᾽ ὕδωρ πολύ.’ πίε δὲ δισυλλάβως Μένανδρος ἐν Ἐγχειριδίῳ (IV 113 M)·
  1. πίε. Β. πιεῖν ἀναγκάσω
  2. τὴν ἱερόσυλον πρῶτα.
καὶ
τῆ πίε
Od. 9.347· καὶ πῖνε καὶ σὺ οὖν, ὦ ἑταῖρε, κατὰ τὸν Ἄλεξιν, ὃς ἐν Διδύμοις φησί (II 315 K)·
  1. τούτῳ πρόπιθ᾽, ἵνα καὐτὸς ἄλλῳ
καὶ γένηται ἡ παρ’ Ἀνακρέοντι καλουμένη ἐπίστιος. φησὶ γὰρ ὁ μελοποιός (fr. 90 B)·
  1. μηδ’ ὥστε κῦμα πόντιον
  2. λάλαζε, τῇ πολυκρότῃ
  3. σὺν Γαστροδώρῃ καταχύδην
  4. πίνουσα τὴν ἐπίστιον.
τοῦτο δ’ ἡμεῖς ἀνίσωμά φαμεν.

σὺ δὲ πιὼν μὴ φοβηθῇς ὡς εἰς τοὐπίσω μέλλων καταπεσεῖσθαι· τοῦτο γὰρ παθεῖν οὐ δύνανται οἱ τὸν κατὰ Σιμωνίδην πίνοντες ‘οἶνον ἀμύντορα δυσφροσυνᾶν’ (fr. 86). ἀλλ᾽,

v.2.p.472
ὥς φησιν Ἀριστοτέλης ἐν τῷ περὶ μέθης (p. 118 R), εἰς τὰ νῶτα καταπίπτουσιν οἱ τὸν κρίθινον πεπωκότες, ὃν πῖνον καλοῦσι, λέγων οὕτως· ‘πλὴν ἴδιόν τι συμβαίνει περὶ τὰς τῶν κριθῶν, τὸ καλούμενον πῖνον. ὑπὸ μὲν γὰρ τῶν λοιπῶν τε καὶ μεθυστικῶν οἱ μεθυσθέντες ἐπὶ πάντα τὰ μέρη πίπτουσι· καὶ γὰρ ἐπὶ τὰ ἀριστερὰ καὶ δεξιὰ καὶ πρηνεῖς καὶ ὕπτιοι. μόνοι δὲ οἱ τῷ πίνῳ μεθυσθέντες εἰς τοὐπίσω καὶ ὕπτιοι κλίνονται.’ τὸν δὲ κρίθινον οἶνον καὶ βρῦτόν τινες καλοῦσιν, ὡς Σοφοκλῆς ἐν Τριπτολέμῳ (fr. 549 N)·
  1. βρῦτον δὲ τὸν χερσαῖον οὐ δυεῖν.
καὶ Ἀρχίλοχος (fr. 32 B)·
  1. ὥσπερ παρ᾽ αὐλῷ βρῦτον ἢ Θρῆιξ ἀνὴρ
  2. ἢ Φρὺξ ἔβρυζε, κύβδα δ’ ἦν πονευμένη.
μνημονεύει τοῦ πώματος Αἰσχύλος ἐν Λυκούργῳ (fr. 120 N)·
  1. κἀκ τῶνδ’ ἔπινε βρῦτον ἰσχναίνων χρόνῳ
  2. κἀσεμνοκόμπει τοῦτ’ ἐν ἀνδρείᾳ στέγῃ.
Ἑλλάνικος δ’ ἐν Κτίσεσι καὶ ἐκ ῥιζῶν, φησι κατασκευάζεται τὸ βρῦτον γράφων ὧδε (FHG I 59)· ‘πίνουσι δὲ βρῦτον ἔκ τινων ῥιζῶν, καθάπερ οἱ Θρᾷκες ἐκ τῶν κριθῶν.’ Ἑκαταῖος δ’ ἐν δευτέρῳ περιηγήσεως εἰπὼν περὶ Αἰγυπτίων ὡς ἀρτοφάγοι εἰσὶν ἐπιφέρει (FHG I 20)· ‘τὰς κριθὰς ἐς τὸ πῶμα καταλέουσιν.’ ἐν δὲ τῇ τῆς Εὐρώπης περιόδῳ Παίονάς φησι (om. FHG)
v.2.p.473
πίνειν βρῦτον ἀπὸ τῶν κριθῶν καὶ παραβίην ἀπὸ κέγχρου καὶ κόνυζαν. ‘ἀλείφονται δέ, φησίν, ἐλαίῳ ἀπὸ γάλακτος.’ καὶ ταῦτα μὲν ταύτῃ.

  1. ‘τῷ δ’ ἡμετέρῳ χορῷ οἶνος φίλος θυρσοφόρος
μέτα πρεσβεύων Διόνυσος,’ φησὶν Ἴων ὁ Χῖος ἐν τοῖς ἐλεγείοις (fr. 1 B)·
  1. αὕτη γὰρ πρόφασις παντοδαπῶν λογίων·
  2. αἵ τε Πανελλήνων ἀγοραὶ θαλίαι τε ἀνάκτων,
  3. ἐξ οὗ βοτρυόεσσ’ οἰνὰς ὑποχθόνιον
  4. πτόρθον ἀνασχομένη θαλερῷ ἐπτύξατο πήχει
  5. αἰθέρος· ὀφθαλμῶν δ’ ἐξέθορον πυκινοὶ
  6. παῖδες, φωνήεντες ὅταν πέσῃ ἄλλος ἐπ’ ἄλλῳ,
  7. πρὶν δὲ σιωπῶσιν. παυσάμενοι δὲ βοῆς
  8. νέκταρ ἀμέλγονται, μόνον ὄλβιον ἀνθρώποισι
  9. ξυνόν, τοῦ χαίρειν φάρμακον αὐτοφυές.
  10. τοῦ θαλίαι φίλα τέκνα φιλοφροσύναι τε χοροί τε·
  11. τῶν ἀγαθῶν βασιλεὺς οἶνος ἔδειξε φύσιν.
  12. τοῦ σὺ πάτερ, Διόνυσε, φιλοστεφάνοισιν ἀρέσκων
  13. ἀνδράσιν, εὐθύμων συμποσίων πρύτανι,
χαῖρε. δίδου δ’ αἰῶνα, καλῶν ἐπιήρανε ἔργων,
  1. πίνειν καὶ παίζειν καὶ τὰ δίκαια φρονεῖν.
Ἄμφις δ’ ἐν Φιλαδέλφοις ἐπαινῶν τὸν τῶν φιλοποτῶν φησι βίον (II 246 K)·
  1. κατὰ πόλλ’ ἐπαινῶ μᾶλλον ἡμῶν τὸν βίον
  2. τὸν τῶν φιλοποτῶν ἤπερ ὑμῶν τῶν μόνον
  3. ἐν τῷ μετώπῳ νοῦν ἔχειν εἰωθότων.
    v.2.p.474
  4. ἡ μὲν γὰρ ἐπὶ τοῦ συντετάχθαι διὰ τέλους
  5. φρόνησις οὖσα διὰ τὸ λεπτῶς καὶ πυκνῶς
  6. πάντ’ ἐξετάζειν δέδιεν ἐπὶ τὰ πράγματα
  7. ὁρμᾶν προχείρως, ἣ δὲ διὰ τὸ μὴ σαφῶς
  8. τί ποτ’ ἀφ’ ἑκάστου πράγματος συμβήσεται
  9. διαλελογίσθαι δρᾷ τι καὶ νεανικὸν
  10. καὶ θερμόν.’

μέλλοντος δέ τι τούτοις προστιθέναι τοῦ Οὐλπιανοῦ ὁ Αἰμιλιανὸς ἔφη· ‘ὥρα ἡμῖν, ἄνδρες φίλοι, ζητεῖν τι καὶ περὶ γρίφων, ἵνα τι κἂν βραχὺ διαστῶμεν ἀπὸ τῶν ποτηρίων, οὐ κατὰ τὴν Καλλίου τοῦ Ἀθηναίου ἐπιγραφομένην γραμματικὴν τραγῳδίαν. ἀλλ’ ἡμεῖς ζητήσωμεν πρότερον μὲν τίς ὁ ὅρος τοῦ γρίφου, τίνα δὲ Κλεοβουλίνη ἡ Λινδία προὔβαλλεν ἐν τοῖς αἰνίγμασιν — ἱκανῶς γὰρ εἴρηκε περὶ αὐτῶν ὁ ἑταῖρος ἡμῶν Διότιμος ὁ Ὀλυμπηνός, ἀλλὰ πῶς οἱ κωμῳδιοποιοὶ αὐτῶν μέμνηνται, καὶ τίνα κόλασιν ὑπέμενον οἱ μὴ λύσαντες.’ καὶ ὁ Λαρήνσιος ἔφη· ‘ὁ μὲν Σολεὺς Κλέαρχος οὕτως ὁρίζεται (FHG II 321)· ‘γρῖφος πρόβλημά ἐστι παιστικόν, προστακτικὸν τοῦ διὰ ζητήσεως εὑρεῖν τῇ διανοίᾳ τὸ προβληθὲν τιμῆς ἢ ἐπιζημίου χάριν εἰρημένον.’ ἐν δὲ τῷ περὶ γρίφων ὁ αὐτὸς Κλέαρχός φησιν ἑπτὰ εἴδη εἶναι γρίφων. ‘ἐν γράμματι μέν, οἷον ἐροῦμεν ἀπὸ τοῦ ἄλφα, ὡς ὄνομά τι ἰχθύος ἢ φυτοῦ, ὁμοίως δὲ κἂν ἔχειν τι κελεύῃ τῶν γραμμάτων ἢ μὴ ἔχειν, καθάπερ οἱ ἄσιγμοι καλούμενοι τῶν γρίφων· ὅθεν καὶ Πίνδαρος πρὸς

v.2.p.475
τὸ σ ἐποίησεν ᾠδήν (cf. fr. 79 B), οἱονεὶ γρίφου τινὸς ἐν μελοποιίᾳ προβληθέντος. ἐν συλλαβῇ δὲ λέγονται γρῖφοι, οἷον ἐροῦμεν ἔμμετρον ὁτιδήποτε οὗ ἡγεῖται βα, οἷον βασιλεύς, ἢ ὧν ἔχει τελευτὴν τὸ ναξ, ὡς Καλλιάναξ, ἢ ὧν τὸν λέοντα καθηγεῖσθαι, οἷον Λεωνίδης, ἢ ἔμπαλιν τελικὸν εἶναι, οἷον Θρασυλέων. ἐν ὀνόματι δέ, οἷον ἐροῦμεν ὀνόματα ἁπλᾶ ἢ σύνθετα δισύλλαβα, οὗ μορφή τις ἐμφαίνεται τραγικὴ ἢ πάλιν ταπεινή, ἢ ἄθεα ὀνόματα, οἷον Κλεώνυμος, ἢ θεοφόρα, οἷον Διονύσιος, καὶ τοῦτο ἤτοι ἐξ ἑνὸς θεοῦ ἢ πλεόνων, οἷον Ἑρμαφρόδιτος· ἢ ἀπὸ Διὸς ἄρχεσθαι, Διοκλῆς, ἢ Ἑρμοῦ, Ἑρμόδωρος· ἢ λήγειν εἰ τύχοι εἰς νικος. οἱ δὲ μὴ εἰπόντες ὡς προσετάττετο ἔπινον τὸ ποτήριον.’ καὶ ὁ μὲν Κλέαρχος οὕτως ὡρίσατο· τί δέ ἐστι τοῦτο τὸ ποτήριον, καλέ μου Οὐλπιανέ, ζήτει.

περὶ δὲ τῶν γρίφων Ἀντιφάνης μὲν ἐν Κνοιθιδεῖ ἢ Γάστρωνί φησιν (II 60 K)·

  1. ἐγὼ πρότερον μὲν τοὺς κελεύοντας λέγειν
  2. γρίφους παρὰ πότον ᾠόμην ληρεῖν σαφῶς,
  3. λέγοντας οὐδέν· ὁπότε προστάξειέ τις
  4. εἰπεῖν ἐφεξῆς ὅ τι φέρων τις μὴ φέρει,
  5. ἐγέλων νομίζων λῆρον οὐκ ἂν γενόμενον
  6. οὐδέποτέ γ᾽, οἶμαι, πρᾶγμα παντελῶς λέγειν,
  7. ἐνέδρας δ’ ἕνεκα. νυνὶ δὲ τοῦτ’ ἔγνωχ’ ὅτι
  8. ἀληθὲς ἦν· φέρομεν γὰρ ἄνθρωποι δέκα
  9. ἔρανόν τιν᾽, οὐ φέρει δὲ τούτων τὴν φορὰν
    v.2.p.476
  10. οὐδείς. σαφῶς οὖν ὅ τι φέρων τις μὴ φέρει,
  11. τοῦτ’ ἔστιν, ἦν θ’ ὁ γρῖφος ἐνταῦθα ῥέπων.
  12. καὶ τοῦτο μὲν δὴ κἄστι συγγνώμην ἔχον·
  13. ἀλλ’ οἷα λογοποιοῦσιν ἐν τῷ πράγματι
  14. οἱ τἀργύριον μὴ κατατιθέντες, ὡς σφόδρα
  15. ὁ Φίλιππος ἦν ἄρ’ εὐτυχής τις, νὴ Δία.
ἐν δὲ Ἀφροδισίῳ (II 31 K)·
  1. πότερ’ ὅταν μέλλω λέγειν σοι τὴν χύτραν, χύτραν
  2. λέγω
  3. ἢ τροχοῦ ῥύμαισι τευκτὸν κοιλοσώματον κύτος,
  4. πλαστὸν ἐκ γαίης, ἐν ἄλλῃ μητρὸς ὀπτηθὲν στέγῃ,
  5. νεογενοῦς ποίμνης δ’ ἐν αὑτῇ πνικτὰ γαλατοθρέμμονα,
  6. τακεροχρῶτ’ εἴδη κύουσαν; Β. Ἡράκλεις, ἀποκτενεῖς
  7. ἆρά μ᾽, εἰ μὴ γνωρίμως μοι πάνυ φράσεις κρεῶν
  8. χύτραν.
  9. Α. εὖ λέγεις. ξουθῆς μελίσσης νάμασιν δὲ συμμιγῆ
  10. μηκάδων αἰγῶν ἀπόρρουν θρόμβον, ἐγκαθειμένον
  11. εἰς πλατὺ στέγαστρον ἁγνῆς παρθένου Δηοῦς κόρης,
  12. λεπτοσυνθέτοις τρυφῶντα μυρίοις καλύμμασιν,
  13. ἢ σαφῶς πλακοῦντα φράζω σοι; Β. πλακοῦντα
  14. βούλομαι.
  15. Α. Βρομιάδος δ’ ἱδρῶτα πηγῆς; Β. οἶνον εἰπὲ
  16. συντεμών.
  17. Α. λιβάδα νυμφαίαν δροσώδη; Β. παραλιπὼν ὕδωρ
  18. φάθι.
    v.2.p.477
  19. Α. κασιόπνουν δ’ αὔραν δι’ αἴθρας; Β. σμύρναν
  20. εἰπέ, μὴ μακράν.
  21. Α. μηδὲ τοιοῦτ’ ἄλλο μηδέν; Β. μηδὲ τοὔμπαλιν
  22. λέγων,
  23. ὅτι δοκεῖ τοῦτ’ ἔργον εἶναι μεῖζον, ὥς φασίν τινες,
  24. αὐτὸ μὲν μηδέν, παρ’ αὐτὸ δ’ ἄλλα συστρέφειν
  25. πυκνά.

καὶ Ἄλεξις δὲ ἐν Ὕπνῳ τοιούτους γρίφους προβάλλει (II 385 K)·

  1. οὐ θνητὸς οὐδ’ ἀθάνατος, ἀλλ’ ἔχων τινὰ
  2. σύγκρασιν, ὥστε μήτ’ ἐν ἀνθρώπου μέρει
  3. μήτ’ ἐν θεοῦ ζῆν, ἀλλὰ φύεσθαί τ’ ἀεὶ
  4. καινῶς φθίνειν τε τὴν παρουσίαν πάλιν,
  5. ἀόρατος ὄψιν, γνώριμος δ’ ἅπασιν ὤν.
  6. Β. αἰεὶ σὺ χαίρεις, ὦ γύναι, μ’ αἰνίγμασι —
  7. Α. καὶ μὴν ἁπλᾶ γε καὶ σαφῆ λέγω μαθεῖν.
  8. Β. τίς οὖν τοιαύτην παῖς ἔχων ἔσται φύσιν;
  9. Α. ὕπνος, βροτείων, ὦ κόρη, παυστὴρ πόνων.
Εὔβουλος δ’ ἐν Σφιγγοκαρίωνι τοιούτους γρίφους προβάλλει, αὐτὸς καὶ ἐπιλύων αὐτούς (II 201 K)·
  1. ἔστι λαλῶν ἄγλωσσος, ὁμώνυμος ἄρρενι θῆλυς,
  2. οἰκείων ἀνέμων ταμίας, δασύς, ἄλλοτε λεῖος,
  3. ἀξύνετα ξυνετοῖσι λέγων, νόμον ἐκ νόμου ἕλκων·
  4. ἓν δ’ ἐστὶν καὶ πολλὰ καὶ ἂν τρώσῃ τις ἄτρωτος.
  5. τί ἐστι τοῦτο; τί ἀπορεῖς; Β. Καλλίστρατος.
  6. Α. πρωκτὸς μὲν οὖν οὗτος. Β. σὺ δὲ ληρεῖς ἔχων.
    v.2.p.478
  7. Α. οὗτος γὰρ αὑτός ἐστιν ἄγλωττος λάλος,
  8. ἓν ὄνομα πολλοῖς, τρωτὸς ἄτρωτος, δασὺς
  9. λεῖος. τί βούλει; πνευμάτων πολλῶν φύλαξ ... —
  10. ἀττελεβόφθαλμος, μὴ πρόστομος, ἀμφικέφαλος,
  11. αἰχμητής, παίδων ἀγόνων γόνον ἐξαφανίζων.
ἰχνεύμων Αἰγύπτιος·
  1. τῶν γὰρ κροκοδείλων οὗτος ᾠὰ λαμβάνων
  2. πρὶν θηριοῦσθαι τὸν γόνον καταγνύει,
  3. ἔπειτ’ ἀφανίζει. διότι δ’ ἔστ᾽ ἀμφίστομος,
  4. κεντεῖ κάτωθεν, τοῖς δὲ χείλεσιν δάκνων .. —
  5. οἶδ’ ἐγὼ ὃς νέος ὤν ἐστιν βαρύς, ἂν δὲ γέρων ᾖ,
  6. ἄπτερος ὢν κούφως πέταται καὶ γῆν ἀφανίζει.
πάππος ἀπ’ ἀκάνθης· οὗτος γὰρ
  1. νέος μὲν ὢν ἕστηκεν ἐν τῷ σπέρματι,
  2. ὅταν δ’ ἀποβάλῃ τοῦτο, πέτεται κοῦφος ὤν,
  3. δήπουθεν ὑπὸ τῶν παιδίων φυσώμενος. —
  4. ἔστιν ἄγαλμα βεβηκὸς ἄνω, τὰ κάτω δὲ κεχηνός,
  5. εἰς πόδας ἐκ κεφαλῆς τετρημένον ὀξὺ διαπρό,
  6. ἀνθρώπους τίκτον κατὰ τὴν πυγὴν ἕν’ ἕκαστον,
  7. ὧν οἳ μὲν μοίρας ἔλαχον βίου, οἳ δὲ πλανῶνται.
  8. αὐτὸ δ’ ἕκαστος ἔχων αὐτὸν, καλέω δὲ φυλάττειν.
ταῦτα δ’ ὅτι κληρωτικὸν σημαίνει ὑμεῖς διακρίνατε, ἵνα μὴ πάντα παρὰ τοῦ Εὐβούλου λαμβάνωμεν.

  1. Ἀντιφάνης δ’ ἐν τῷ Προβλήματί φησιν (II 92 K)·
  2. ἰχθύσιν ἀμφίβληστρον ἀνὴρ πολλοῖς περιβάλλειν
  3. οἰηθεὶς μεγάλῃ δαπάνῃ μίαν εἵλκυσε πέρκην·
    v.2.p.479
  4. καὶ ταύτην ψευσθεὶς ἄλλην κεστρεὺς ἴσον αὐτὴν
  5. ἦγεν. βουλομένη δ’ ἕπεται πέρκη μελανούρῳ.
  6. Β. κεστρεύς, ἀνήρ, μελάνουρος, οὐκ οἶδ’ ὅ τι λέγεις·
  7. οὐδὲν λέγεις γάρ. Α. ἀλλ’ ἐγὼ σαφῶς φράσω.
  8. ἔστι τις ὃς τὰ μὲν ὄντα διδοὺς οὐκ οἶδε δεδωκὼς
  9. οἷσι δέδωκ’ οὐδ’ αὐτὸς ἔχων ὧν οὐδὲν ἐδεῖτο.
  10. Β. διδούς τις οὐκ ἔδωκεν οὐδ’ ἔχων ἔχει;
  11. οὐκ οἶδα τούτων οὐδέν. Α. οὐκοῦν ταῦτα καὶ
  12. ὁ γρῖφος ἔλεγεν. ὅσα γὰρ οἶσθ’ οὐκ οἶσθα νῦν
  13. οὐδ’ ὅσα δέδωκας οὐδ’ ὅσ’ ἀντ’ αὐτῶν ἔχεις.
  14. τοιοῦτο τοῦτ’ ἦν. Β. τοιγαροῦν κἀγώ τινα
  15. εἰπεῖν πρὸς ὑμᾶς βούλομαι γρῖφον. Α. λέγε.
  16. Β. πίννη καὶ τρίγλη φωνὰς ἰχθῦ δύ’ ἔχουσαι
  17. πόλλ’ ἐλάλουν, περὶ ὧν δὲ πρὸς ὅν τ’ ᾤοντο λέγειν τι,
  18. οὐκ ἐλάλουν· οὐδὲν γὰρ ἐμάνθανεν, ὥστε πρὸς
  19. ὃν μὲν
  20. ἦν αὐταῖς ὁ λόγος, πρὸς δ’ αὑτὰς πολλὰ λαλούσας
  21. αὐτὰς ἀμφοτέρας ἡ Δημήτηρ ἐπιτρίψαι.

ἐν δὲ Σαπφοῖ ὁ Ἀντιφάνης αὐτὴν τὴν ποιήτριαν προβάλλουσαν ποιεῖ γρίφους τόνδε τὸν τρόπον, ἐπιλυομένου τινὸς οὕτως. ἣ μὲν γάρ φησιν (II 95 K)·

  1. ἔστι φύσις θήλεια βρέφη σῴζουσ’ ὑπὸ κόλποις
  2. αὑτῆς, ὄντα δ’ ἄφωνα βοὴν ἵστησι γεγωνὸν
  3. καὶ διὰ πόντιον οἶδμα καὶ ἠπείρου διὰ πάσης
  4. οἷς ἐθέλει θνητῶν, τοῖς δ’ οὐδὲ παροῦσιν ἀκούειν
  5. ἔξεστιν· κωφὴν δ’ ἀκοῆς αἴσθησιν ἔχουσιν.
ταῦτά τις ἐπιλυόμενός φησιν·
v.2.p.480
  1. ἡ μὲν φύσις γὰρ ἣν λέγεις ἐστὶν πόλις,
  2. βρέφη δ’ ἐν αὑτῇ διατρέφει τοὺς ῥήτορας.
  3. οὗτοι κεκραγότες δὲ τὰ διαπόντια
  4. τἀκ τῆς Ἀσίας καὶ τἀπὸ Θρᾴκης λήμματα
  5. ἕλκουσι δεῦρο. νεμομένων δὲ πλησίον
  6. αὐτῶν κάθηται λοιδορουμένων τ’ ἀεὶ
  7. ὁ δῆμος οὐδὲν οὔτ’ ἀκούων οὔθ’ ὁρῶν.
  8. Σ. ..... πῶς γὰρ γένοιτ’ ἄν, ὦ πάτερ,
  9. ῥήτωρ ἄφωνος; Β. ἢν ἁλῷ τρὶς παρανόμων.
  10. καὶ μὴν ἀκριβῶς ᾠόμην ἐγνωκέναι
  11. τὸ ῥηθέν. ἀλλὰ δὴ λέγε.
ἔπειτα ποιεῖ τὴν Σαπφὼ διαλυομένην τὸν γρῖφον οὕτως·
  1. θήλεια μέν νύν ἐστι φύσις ἐπιστολή,
  2. βρέφη δ’ ἐν αὑτῇ περιφέρει τὰ γράμματα·
  3. ἄφωνα δ’ ὄντα ταῦτα τοῖς πόρρω λαλεῖ
  4. οἷς βούλεθ᾽· ἕτερος δ’ ἂν τύχῃ τις πλησίον
  5. ἑστὼς ἀναγιγνώσκοντος οὐκ ἀκούσεται.

Δίφιλος δ’ ἐν Θησεῖ (II 557 K) τρεῖς ποτε κόρας Σαμίας φησὶν Ἀδωνίοισιν γριφεύειν παρὰ πότον· προβαλεῖν δ’ αὐταῖσι τὸν γρῖφον, τί πάντων ἰσχυρότατον; καὶ τὰν μὲν εἰπεῖν ‘ὁ σίδηρος,’ καὶ φέρειν τούτου λόγου τὰν ἀπόδειξιν, διότι τούτῳ πάντ’ ὀρύσσουσίν τε καὶ τέμνουσι καὶ χρῶντ’ εἰς ἅπαντα. εὐδοκιμούσᾳ δ’ ἐπάγειν τὰν δευτέραν φάσκειν τε τὸν χαλκέα πολὺ κρείττω φέρειν ἰσχύν· ἐπεὶ τοῦτον

v.2.p.481
κατεργαζόμενον καὶ τὸν σίδαρον τὸν σφοδρὸν κάμπτειν, μαλάσσειν, ὅ τι ἂν χρήζῃ ποεῖν. τὰν δὲ τρίταν ἀποφῆναι πέος ἰσχυρότατον πάντων, διδάσκειν δ᾽ ὅτι καὶ τὸν χαλκέα στένοντα πυγίζουσι τούτῳ. Ἀχαιὸς δ’ ὁ Ἐρετριεὺς γλαφυρὸς ὢν ποιητὴς περὶ τὴν σύνθεσιν ἔσθ’ ὅτε καὶ μελαίνει τὴν φράσιν καὶ πολλὰ αἰνιγματωδῶς ἐκφέρει, ὥσπερ ἐν Ἴριδι σατυρικῇ. λέγει γάρ (p. 582 N)·
  1. λιθάργυρος δ᾽
  2. ὄλπη παρῃωρεῖτο χρίματος πλέα
  3. τὸν Σπαρτιάτην γραπτὸν κύρβιν ἐν διπλῷ ξύλῳ.
τὸν γὰρ λευκὸν ἱμάντα βουληθεὶς εἰπεῖν, ἐξ οὗ ἡ ἀργυρᾶ λήκυθος ἐξήρτητο, Σπαρτιάτην γραπτὸν ἔφη κύρβιν ἀντὶ τοῦ Σπαρτιᾶτιν σκυτάλην. ὅτι δὲ λευκῷ ἱμάντι περιειλοῦντες τὴν σκυτάλην οἱ Λάκωνες ἔγραφον ἃ ἠβούλοντο εἴρηκεν ἱκανῶς Ἀπολλώνιος ὁ Ῥόδιος ἐν τῷ περὶ Ἀρχιλόχου (fr. 22 Mich). καὶ Στησίχορος δ’ ἐν Ἑλένῃ (fr. 30 B) ‘λιθάργυρον ποδονιπτῆρα’ ἔφη. Ἴων δὲ ἐν Φοίνικι ἢ Καινεῖ δρυὸς ἱδρῶτα εἴρηκε τὸν ἰξὸν ἐν τούτοις (p. 574 N)·
  1. δρυός μ’ ἱδρὼς
  2. καὶ θαμνομήκης ῥάβδος ἥ τ’ Αἰγυπτία
  3. βόσκει λινουλκὸς χλαῖνα, θήραγρος πέδη.

Θεοδέκτην δὲ τὸν Φασηλίτην φησὶν Ἕρμιππος ἐν τοῖς περὶ τῶν Ἰσοκράτους μαθητῶν (FHG III 51) ἱκανώτατον γεγονέναι ἀνευρεῖν τὸν προβληθέντα

v.2.p.482
γρῖφον καὶ αὐτὸν προβαλεῖν ἑτέροις ἐπιδεξίως, οἷον τὸν περὶ τῆς σκιᾶς. ἔφη γὰρ εἶναί τινα φύσιν, ἣ περὶ τὴν γένεσιν καὶ φθίσιν ἐστὶ μεγίστη, περὶ δὲ τὴν ἀκμὴν ἐλαχίστη. λέγει δ’ οὕτως (p. 627 N)·
  1. τίς φύσις οὔθ’ ὅσα γαῖα φέρει τροφὸς οὔθ’ ὅσα
  2. πόντος
  3. οὔτε βροτοῖσιν ἔχει γυίων αὔξησιν ὁμοίαν,
  4. ἀλλ’ ἐν μὲν γενέσει πρωτοσπόρῳ ἐστὶ μεγίστη,
  5. ἐν δὲ μέσαις ἀκμαῖς μικρά, γήρᾳ δὲ πρὸς αὐτῷ
  6. μορφῇ καὶ μεγέθει μείζων πάλιν ἐστὶν ἁπάντων.
κἀν τῷ Οἰδίποδι δὲ τῇ τραγῳδίᾳ τὴν νύκτα καὶ τὴν ἡμέραν εἴρηκεν αἰνιττόμενος (p. 623 N)·
  1. εἰσὶ κασίγνηται διτταί, ὧν ἡ μία τίκτει
  2. τὴν ἑτέραν, αὐτὴ δὲ τεκοῦσ’ ὑπὸ τῆσδε τεκνοῦται.
τοιοῦτόν τι καὶ Καλλισθένης ἐν ταῖς Ἑλληνικαῖς φησιν (p. 15 M), ὡς Ἀρκάδων πολιορκούντων Κρῶμνον (πολίχνιον δ’ ἐστὶν ἱδρυμένον πλησίον Μεγάλης πόλεως) Ἱππόδαμος ὁ Λάκων εἷς ὢν τῶν πολιορκουμένων διεκελεύετο τῷ παρὰ Λακεδαιμονίων πρὸς αὐτοὺς ἥκοντι κήρυκι, δηλῶν ἐν αἰνιγμῷ τὴν περὶ αὐτοὺς κατάστασιν, ἀπαγγέλλειν τῇ μητρὶ λύεσθαι τὸ γύναιον δέχ’ ἡμερῶν τὸ ἐν Ἀπολλωνίῳ δεδεμένον, ὡς οὐκ ἔτι λύσιμον ἐσόμενον ἐὰν αὗται παρέλθωσι. καὶ διὰ ταύτης τῆς γνώμης ἐμήνυεν σαφῶς τὸ μήνυμα. αὕτη γάρ ἐστιν ἐν τῷ Ἀπολλωνίῳ παρὰ τὸν τοῦ Ἀπόλλωνος θρόνον διὰ γραφῆς ἀπομεμιμημένος Λιμὸς ἔχων γυναικὸς μορφήν. φανερὸν οὖν ἐγένετο πᾶσιν ὅτι δέκα ἡμέρας ἔτι καρτερῆσαι δύνανται οἱ
v.2.p.483
πολιορκούμενοι διὰ τὸν λιμόν. συνέντες οὖν οἱ Λάκωνες τὸ λεχθὲν ἐβοήθησαν κατὰ κράτος τοῖς ἐν τῇ Κρώμνῃ.

  1. πολλοὶ δὲ τῶν γρίφων καὶ τοιοῦτοί τινές εἰσιν οἷον·
  2. ἄνδρ’ εἶδον πυρὶ χαλκὸν ἐπ’ ἀνέρι κολλήσαντα
  3. οὕτω συγκόλλως ὥστε σύναιμα ποιεῖν.
τοῦτο δὲ σημαίνει σικύας προσβολήν. καὶ τὸ Πανάρκους δ’ ἐστὶ τοιοῦτον, ὥς φησι Κλέαρχος ἐν τῷ περὶ γρίφων (i. s. p. 322), ὅτι βάλοι ‘ξύλῳ τε καὶ οὐ ξύλῳ καθημένην ὄρνιθα καὶ οὐκ ὄρνιθα ἀνήρ τε κοὐκ ἀνὴρ λίθῳ τε καὶ οὐ λίθῳ.’ τούτων γάρ ἐστι τὸ μὲν νάρθηξ, τὸ δὲ νυκτερίς, τὸ δὲ εὐνοῦχος, τὸ δὲ κίσηρις. καὶ Πλάτων δ’ ἐν πέμπτῳ Νόμων (reip. p. 479 b) μνημονεύει· τοὺς τῶν τεχνυδρίων φιλοσόφους τοῖς ἐν ταῖς ἑστιάσεσιν ἔφη ἐπαμφοτερίζουσιν ἐοικέναι καὶ τῷ τῶν παίδων αἰνίγματι τῷ περὶ τοῦ εὐνούχου τῆς βολῆς πέρι τῆς νυκτερίδος, ᾧ καὶ ἐφ᾽ οὗ αὐτὸν αὐτὴν αἰνίττονται βαλεῖν.

καὶ τὰ Πυθαγόρου δὲ αἰνίγματα τοιαῦτά ἐστιν, ὥς φησι Δημήτριος ὁ Βυζάντιος ἐν τετάρτῳ περὶ ποιημάτων· ‘καρδίαν μὴ ἐσθίειν’ ἀντὶ τοῦ ἀλυπίαν ἀσκεῖν. ‘πῦρ μαχαίρᾳ μὴ σκαλεύειν’ ἀντὶ τοῦ τεθυμωμένον ἄνδρα μὴ ἐριδαίνειν· πῦρ γὰρ ὁ θυμός, ἡ δὲ ἔρις μάχαιρα. ‘ζυγὸν μὴ ὑπερβαίνειν’ ἀντὶ τοῦ πᾶσαν πλεονεξίαν φεύγειν καὶ στυγεῖν, ζητεῖν δὲ τὸ ἴσον. ‘λεωφόρους ὁδοὺς μὴ στείχειν’ ἀντὶ τοῦ γνώμῃ τῶν πολλῶν μὴ ἀκολουθεῖν· εἰκῇ γὰρ ἕκαστος ὅ τι ἂν δόξῃ ἀποκρίνεται· τὴν δ’ εὐθεῖαν ἄγειν ἡγεμόνι χρώμενον τῷ νῷ. ‘μὴ καθῆσθαι ἐπὶ χοίνικα’ ἀντὶ τοῦ

v.2.p.484
μὴ σκοπεῖν τὰ ἐφ’ ἡμέραν, ἀλλὰ τὴν ἐπιοῦσαν ἀεὶ προσδέχεσθαι. ‘ἀποδημοῦντα ἐπὶ τοῖς ὅροις μὴ ἐπιστρέφεσθαι·‘ ὅρια γὰρ καὶ πέρας ζωῆς ὁ θάνατος· τοῦτον οὖν οὐκ ἐᾷ μετὰ λύπης καὶ φροντίδος προσίεσθαι.

τῷ δὲ Θεοδέκτῃ παραπλησίως ἔπαιζε γρίφους καὶ Δρομέας ὁ Κῷος, ὥς φησι Κλέαρχος, καὶ Ἀριστώνυμος ὁ ψιλοκιθαριστής, ἔτι δὲ Κλέων ὁ μίμαυλος ἐπικαλούμενος, ὅσπερ καὶ τῶν Ἰταλικῶν μίμων ἄριστος γέγονεν αὐτοπρόσωπος ὑποκριτής· καὶ γὰρ Νυμφοδώρου περιῆν ἐν τῷ μνημονευομένῳ μίμῳ. τούτου δὲ καὶ Ἰσχόμαχος ὁ κῆρυξ ἐγένετο ζηλωτής, ὃς ἐν τοῖς κύκλοις ἐποιεῖτο τὰς μιμήσεις· ὡς δ’ εὐδοκίμει, μεταβὰς ἐν τοῖς θαύμασιν ὑπεκρίνετο μίμους. τοιοῦτοι δ’ ἦσαν οὓς ἐποίουν γρίφους, οἷον ἀγροίκου τινὸς ὑπερπλησθέντος καὶ κακῶς ἔχοντος, ὡς ἠρώτα αὐτὸν ὁ ἰατρὸς μὴ εἰς ἔμετον ἐδείπνησεν, ‘οὐκ ἔγωγε,’ εἰπεῖν, ‘ἀλλ’ εἰς τὴν κοιλίαν.’ καὶ πτωχῆς τινος τὴν γαστέρα πονούσης, ἐπεὶ ὁ ἰατρὸς ἐπυνθάνετο μὴ ἐν γαστρὶ ἔχει, ‘πῶς γάρ,’ εἶπε, ‘τριταία μὴ βεβρωκυῖα;’ τῶν Ἀριστωνυμ......ων δ’ ἦν εὐπαρύφων λόγων. καὶ ὁ Σωσιφάνης ὁ ποιητὴς εἰς Κηφισοκλέα τὸν ὑποκριτὴν εἶπεν λοιδορῶν αὐτὸν ὡς εὐρύστομον· ‘ἐνέβαλον γὰρ ἄν σου, φησίν, εἰς τὰ ἰσχία λίθον, εἰ μὴ καταρραίνειν ἔμελλον τοὺς περιεστηκότας.’ ἀρχαιότατος δ’ ἐστὶ λογικὸς γρῖφος καὶ τῆς τοῦ γριφεύειν φύσεως οἰκειότατος· ‘τί πάντες οὐκ ἐπιστάμενοι διδάσκομεν;’ καί ‘τί ταὐτὸν οὐδαμοῦ καὶ πανταχοῦ;’ καὶ πρὸς

v.2.p.485
τούτοις ‘τί ταὐτὸν ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς καὶ ἐν θαλάττῃ;’ τοῦτο δ’ ἐστὶν ὁμωνυμία· καὶ γὰρ ἄρκτος καὶ ὄφις καὶ αἰετὸς καὶ κύων ἐστὶν ἐν οὐρανῷ καὶ ἐν γῇ καὶ ἐν θαλάσσῃ. τὸ δὲ χρόνον σημαίνει· ἅμα γὰρ παρὰ πᾶσιν ὁ αὐτὸς καὶ οὐδαμοῦ διὰ τὸ μὴ ἐν ἑνὶ τόπῳ τὴν φύσιν ἔχειν. τὸ δὲ προάγον ἐστὶ ψυχὰς ἔχειν· τοῦτο γὰρ οὐθεὶς ἡμῶν ἐπιστάμενος διδάσκει τὸν πλησίον.

ὁ δὲ Ἀθηναῖος Καλλίας (ἐζητοῦμεν γὰρ ἔτι πρότερον (VII 276a) περὶ αὐτοῦ) μικρὸν ἔμπροσθεν γενόμενος τοῖς χρόνοις Στράττιδος ἐποίησε τὴν καλουμένην γραμματικὴν θεωρίαν οὕτω διατάξας. πρόλογος μὲν αὐτῆς ἐστιν ἐκ τῶν στοιχείων, ὃν χρὴ λέγειν ἐκ τῶν στοιχείων διαιροῦντας κατὰ τὰς παραγραφὰς καὶ τὴν τελευτὴν καταστροφικῶς ποιουμένους εἰς τἄλφα·

  1. .. ἄλφα, βῆτα, γάμμα, δέλτα, θεοῦ γὰρ εἶ,
  2. ζῆτ᾽, ἦτα, θῆτ᾽, ἰῶτα, κάππα, λάβδα, μῦ,
  3. νῦ, ξεῖ, τὸ οὖ, πεῖ, ῥῶ, τὸ σίγμα, ταῦ, τὸ ὖ,
  4. παρὸν φεῖ χεῖ τε τῷ ψεῖ εἰς τὸ ὦ.
ὁ χορὸς δὲ γυναικῶν ἐκ τῶν σύνδυο πεποιημένος αὐτῷ ἐστιν ἔμμετρος ἅμα καὶ μεμελοπεποιημένος τόνδε τὸν τρόπον· βῆτα ἄλφα βᾱ, βῆτα εἶ βε, βῆτα ἦτα βη, βῆτα ἰῶτα βῑ, βῆτα οὖ βο, βῆτα ὖ βῡ, βῆτα ὦ βω, καὶ πάλιν ἐν ἀντιστρόφῳ τοῦ μέλους καὶ τοῦ μέτρου γάμμα ἄλφα, γάμμα εἶ, γάμμα ἦτα, γάμμα ἰῶτα, γάμμα οὖ, γάμμα ὖ, γάμμα ὦ, καὶ ἐπὶ τῶν λοιπῶν
v.2.p.486
συλλαβῶν ὁμοίως ἑκάστων τό τε μέτρον καὶ τὸ μέλος ἐν ἀντιστρόφοις ἔχουσι πᾶσαι ταὐτόν. ὥστε τὸν Εὐριπίδην μὴ μόνον ὑπονοεῖσθαι τὴν Μήδειαν ἐντεῦθεν πεποιηκέναι πᾶσαν, ἀλλὰ καὶ τὸ μέλος αὐτὸ μετενηνοχότα φανερὸν εἶναι. τὸν δὲ Σοφοκλέα διελεῖν φασιν ἀποτολμῆσαι τὸ ποίημα τῷ μέτρῳ τοῦτ’ ἀκούσαντα καὶ ποιῆσαι ἐν τῷ Οἰδίποδι οὕτως (v. 332)·
  1. ἐγὼ οὔτ’ ἐμαυτὸν οὔτε σ’ ἀλγυνῶ. τί ταῦτ᾽
  2. ἄλλωσ ἐλέγχεις;
διόπερ οἱ λοιποὶ τὰς ἀντιστρόφους ἀπὸ τούτου παρεδέχοντο πάντες, ὡς ἔοικεν, εἰς τὰς τραγῳδίας. καὶ μετὰ τὸν χορὸν εἰσάγει πάλιν ἐκ τῶν φωνηέντων ῥῆσιν οὕτως (ἣν δεῖ κατὰ τὰς παραγραφὰς ὁμοίως τοῖς πρόσθεν λέγοντα διαιρεῖν, ἵν’ ἡ τοῦ ποιήσαντος ὑπόκρισις σῴζηται κατὰ τὴν δύναμιν)·
  1. ἄλφα μόνον, ὦ γυναῖκες, εἶ τε δεύτερον
  2. λέγειν μόνον χρὴ καὶ τρίτον μόνον γ’ ἐρεῖς
  3. ἦτ’ ἄρα φήσω τὸ τέταρτόν τ’ αὖ μόνον
  4. ἰῶτα, πέμπτον οὖ, τό θ’ ἕκτον ὖ μόνον
  5. λέγε. λοίσθιον δὲ φωνῶ σοι τὸ ὦ
  6. τῶν ἑπτὰ φωνῶν, ἑπτὰ δ’ ἐν μέτροις μόνον.
  7. καὶ τοῦτο λέξασ’ εἶτα δὴ σαυτῇ λάλει.

δεδήλωκε δὲ καὶ διὰ τῶν ἰαμβείων γράμμα πρῶτος οὗτος ἀκολαστότερον μὲν κατὰ τὴν διάνοιαν, πεφρασμένον δὲ τὸν τρόπον τοῦτον·

  1. κύω γὰρ, ὦ γυναῖκες. ἀλλ’ αἰδοῖ, φίλαι,
  2. ἐν γράμμασι σφῷν τοὔνομ’ ἐξερῶ βρέφους.
    v.2.p.487
  3. ὀρθὴ μακρὰ γραμμή ᾽στιν· ἐκ δ’ αὐτῆς μέσης
  4. μικρὰ παρεστῶσ’ ἑκατέρωθεν ὑπτία.
  5. ἔπειτα κύκλος πόδας ἔχων βραχεῖς δύο.
ὅθεν ὕστερον, ὡς ἂν ὑπονοήσειέ τις, Μαιάνδριος μὲν ὁ συγγραφεὺς μικρὸν διὰ τῆς ἑρμηνείας τῇ μιμήσει παρεγκλίνας συνέγραψεν ἓν τῶν παραγγελμάτων (FHG II 337) φορτικώτερον τοῦ ῥηθέντος, Εὐριπίδης δὲ τὴν ἐν τῷ Θησεῖ τὴν ἐγγράμματον ἔοικε ποιῆσαι ῥῆσιν. βοτὴρ δ’ ἐστὶν ἀγράμματος αὐτόθι δηλῶν τοὔνομα τοῦ Θησέως ἐπιγεγραμμένον οὕτως (fr. 385 N)·
  1. ἐγὼ πέφυκα γραμμάτων μὲν οὐκ ἴδρις,
  2. μορφὰς δὲ λέξω καὶ σαφῆ τεκμήρια.
  3. κύκλος τις ὡς τόρνοισιν ἐκμετρούμενος·
  4. οὗτος δ’ ἔχει σημεῖον ἐν μέσῳ σαφές.
  5. τὸ δεύτερον δὲ πρῶτα μὲν γραμμαὶ δύο,
  6. ταύτας διείργει δ’ ἐν μέσαις ἄλλη μία.
  7. τρίτον δὲ βόστρυχός τις ὣς εἱλιγμένος,
  8. τὸ δ’ αὖ τέταρτον ἣ μὲν εἰς ὀρθὸν μία,
  9. λοξαὶ δ’ ἐπ’ αὐτῆς τρεῖς κατεστηριγμέναι
  10. εἰσίν. τὸ πέμπτον δ’ οὐκ ἐν εὐμαρεῖ φράσαι·
  11. γραμμαὶ γάρ εἰσιν ἐκ διεστώτων δύο,
  12. αὗται δὲ συντρέχουσιν εἰς μίαν βάσιν.
  13. τὸ λοίσθιον δὲ τῷ τρίτῳ προσεμφερές.
τὸ δ’ αὐτὸ πεποίηκε καὶ Ἀγάθων ὁ τραγῳδιοποιὸς ἐν τῷ Τηλέφῳ. ἀγράμματος γάρ τις κἀνταῦθα δηλοῖ τὴν τοῦ Θησέως ἐπιγραφὴν οὕτως (p. 593 N)·
  1. γραφῆς ὁ πρῶτος ἦν μεσόμφαλος κύκλος·
    v.2.p.488
  2. ὀρθοί τε κανόνες ἐζυγωμένοι δύο,
  3. Σκυθικῷ τε τόξῳ τὸ τρίτον ἦν προσεμφερές.
  4. ἔπειτα τριόδους πλάγιος ἦν προσκείμενος·
  5. ἐφ’ ἑνός τε κανόνος ἦσαν ἐζυγωμένοι δύο.
  6. ὅπερ δὲ τρίτον ἦν καὶ τελευταῖον πάλιν.
καὶ Θεοδέκτης δ’ ὁ Φασηλίτης ἄγροικόν τινα ἀγράμματον παράγει καὶ τοῦτον τὸ τοῦ Θησέως ὄνομα διασημαίνοντα (p. 624 N)·
  1. γραφῆς ὁ πρῶτος ἦν μαλακόφθαλμος κύκλῳ.
  2. ἔπειτα δισσοὶ κανόνες ἰσόμετροι πάνυ·
  3. τούτους δὲ πλάγιος διαμέτρου συνδεῖ κανών.
  4. τρίτον δ’ ἑλικτῷ βοστρύχῳ προσεμφερές.
  5. ἔπειτα τριόδους πλάγιος ὣς ἐφαίνετο,
  6. πέμπται δ’ ἄνωθεν ἰσόμετροι ῥάβδοι δύο,
  7. αὗται δὲ συντείνουσιν εἰς βάσιν μίαν.
  8. ἕκτον δ’ ὅπερ καὶ πρόσθεν εἶπον βόστρυχος.
καὶ Σοφοκλῆς δὲ τούτῳ παραπλήσιον ἐποίησεν ἐν Ἀμφιαράῳ σατυρικῷ τὰ γράμματα παράγων ὀρχούμενον (fr. 118 N).