Deipnosophistae
Athenaeus of Naucratis
Athenaeus. Athenaei Naucratitae Dipnosophistarum Libri XV (3 volumes). Kaibel, Georg, editor. Leipzig: Teubner, 1887-1892.
Ἀστυδάμας ὁ τραγικὸς ἐν Ἡρακλεῖ σατυρικῷ (p. 604 N), ἑταῖρε, φησί, Τιμόκρατες. φέρε εἴπωμεν ἐνταῦθα τοῖς προειρημένοις τὰ ἀκόλουθα ὅτι ἦν καὶ ὁ Ἡρακλῆς ἀδηφάγος. ἀποφαίνονται δὲ τοῦτο σχεδὸν πάντες ποιηταὶ καὶ συγγραφεῖς. Ἐπίχαρμος μὲν ἐν Βουσίριδι λέγων (p. 223 L)·
- Ἀλλ’ ὥσπερ δείπνου γλαφυροῦ ποικίλην εὐωχίαν
- τὸν ποιητὴν δεῖ παρέχειν τοῖς θεαταῖς τὸν σοφόν,
- ἵν’ ἀπίῃ τις τοῦτο φαγὼν καὶ πιών, ὅπερ λαβὼν
- χαίρει τις, καὶ σκευασία μὴ μί’ ᾖ τῆς μουσικῆς,
Ἴων δ’ ἐν Ὀμφάλῃ ἐμφανίσας αὐτοῦ τὴν ἀδηφαγίαν ἐπιφέρει (p. 571 N)·
- πρῶτον μὲν αἴ κ’ ἔσθοντ’ ἴδοις νιν ἀποθάνοις.
- βρέμει μὲν ὁ φάρυγξ ἔνδοθ᾽, ἀραβεῖ δ’ ἁ γνάθος,
- ψοφεῖ δ’ ὁ γομφίος, τέτριγε δ’ ὁ κυνόδων,
- σίζει δὲ ταῖς ῥίνεσσι, κινεῖ δ’ οὔατα.
παρὰ Πινδάρου δὲ τοῦτ’ εἴληφεν εἰπόντος (fr. 168 B)· ‘διαβοῶν θερμὰ δ’ εἰς ἀνθρακιὰν στέψαν πυρὶ δ’ εἰς ἀνθρακιὰν στέψαν πυρὶ δ᾽ ὑπνόων τε σώματα. καὶ τότ’ ἐγὼ σαρκῶν τ’ ἐνοπὰν ἠδ’ ὀστέων στεναγμὸν βαρὺν ην ἰδόντα διακρῖναι πολλὸς ἐν καιρῷ χρόνος.’ τοιοῦτον οὖν αὐτὸν ὑποστησάμενοι ταῖς ἀδηφαγίαις καὶ τῶν ὀρνέων ἀποδεδώκασιν αὐτῷ τὸν λάρον τὸν προσαγορευόμενον βουφάγον.
- ὑπὸ δὲ τῆς εὐφημίας
v.2.p.397- κατέπινε καὶ τὰ κᾶλα καὶ τοὺς ἄνθρακας.
εἰσάγεται δὲ ὁ Ἡρακλῆς καὶ Λεπρεῖ περὶ πολυφαγίας ἐρίζων ἐκείνου προκαλεσαμένου, καὶ νενίκηκεν. Ζηνόδοτος δ’ ἐν δευτέρῳ Ἐπιτομῶν Καύκωνός φησι τοῦ Ποσειδῶνος καὶ Ἀστυδαμείας τῆς Φόρβαντος γενέσθαι τὸν Λεπρέα, ὃν τὸν Ἡρακλέα κελεῦσαι δεθῆναι, ὅτε Αὐγέαν τὸν μισθὸν ἀπῄτει. Ἡρακλῆς δ’ ἐκτελέσας τοὺς ἄθλους ἔρχεται ἐπὶ Καύκωνας καὶ δεηθείσης Ἀστυδαμείας διαλύεται πρὸς τὸν Λεπρέα. καὶ μετὰ ταῦτα ὁ Λεπρεὺς Ἡρακλεῖ ἐρίζει δίσκῳ καὶ ὕδατος ἀντλήσει καὶ ὅστις ἀναλώσει θᾶττον ταῦρον, καὶ λείπεται πάντα. εἶτα θωρηχθεὶς προκαλεῖται Ἡρακλέα καὶ θνῄσκει ἐν τῇ μάχῃ. Μᾶτρις δ’ ἐν τῷ τοῦ Ἡρακλέους ἐγκωμίῳ καὶ εἰς πολυποσίαν φησὶ τὸν Ἡρακλέα προκληθῆναι ὑπὸ τοῦ Λεπρέως, καὶ πάλιν νικηθῆναι. τὰ αὐτὰ ἱστορεῖ καὶ ὁ Χῖος ῥήτωρ Καύκαλος, ὁ Θεοπόμπου τοῦ ἱστοριογράφου ἀδελφός, ἐν τῷ τοῦ Ἡρακλέους ἐγκωμίῳ.
καὶ τὸν Ὀδυσσέα δὲ Ὅμηρος πολυφάγον καὶ λαίμαργον παραδίδωσιν ὅταν λέγῃ (Od. 7.215)·
ὑπερβάλλουσα γὰρ ἐν τούτοις φαίνεται αὐτοῦ λαιμαργία μετὰ τοῦ μηδὲ ἐν δέοντι τὰ περὶ τῆς γαστρὸς γνωμολογεῖν. ἐχρῆν γάρ, εἰ καὶ ἐλίμωττεν, διακαρτερεῖν ἢ μετριάζειν τὰ περὶ τὴν τροφήν. τὸ δὲ τελευταῖον καὶ τὴν τελειοτάτην αὐτοῦ παρίστησι λαιμαργίαν καὶ γαστριμαργίαν· Od. 7.219
- ἀλλ’ ἐμὲ μὲν δορπῆσαι ἐάσατε κηδόμενόν περ·
- οὐ γάρ τι στυγερῇ ἐπὶ γαστέρι κύντερον ἄλλο
- ἔπλετο, ἥ τ’ ἐκέλευσεν ἕο μνήσασθαι ἀνάγκῃ
- καὶ μάλα τειρόμενον καὶ ἐνιπλησθῆναι ἀνώγει.
ταῦτα γὰρ οὐδ’ ἂν ἐκεῖνος ὁ Σαρδανάπαλλος εἰπεῖν ποτε ἂν ἐτόλμησεν. γέρων τε ὢν
- ὡς καὶ ἐγὼ πένθος μὲν ἔχω φρεσίν· ἣ δὲ μάλ᾽ αἰεὶ
- ἐσθέμεναι κέλεται καὶ πινέμεν, ἐκ δέ με πάντων
- ληθάνει ὅσσ’ ἔπαθον, καὶ ἐνιπλησθῆναι ἀνώγει.
- ἤσθιεν ἁρπαλέως κρέα τ’ ἄσπετα καὶ μέθυ ἡδύ.
Θεαγένης δ’ ὁ Θάσιος ἀθλητὴς ταῦρον μόνος κατέφαγεν, ὡς Ποσείδιππός φησιν ἐν ἐπιγράμμασι·
Μίλων δ’ ὁ Κροτωνιάτης, ὥς φησιν ὁ Ἱεραπολίτης Θεόδωρος ἐν τοῖς περὶ ἀγώνων (FHG IV 513), ἤσθιε μνᾶς κρεῶν εἴκοσι καὶ τοσαύτας ἄρτων οἴνου τε τρεῖς χοᾶς ἔπινεν. ἐν δὲ Ὀλυμπίᾳ ταῦρον ἀναθέμενος τοῖς ὤμοις τετραέτη καὶ τοῦτον περιενέγκας τὸ στάδιον μετὰ ταῦτα δαιτρεύσας μόνος αὐτὸν κατέφαγεν ἐν μιᾷ
- καίπερ συνθεσίης ἔφαγόν ποτε Μῃόνιον βοῦν·
- πάτρη γὰρ βρώμην οὐκ ἂν ἐπέσχε Θάσος
- Θευγένει· ἅσσα φαγὼν ἔτ’ ἐπῄτεον. οὕνεκεν οὕτω
- χάλκεος ἑστήκω χεῖρα προισχόμενος.
Ἀστυάναξ δ’ ὁ Μιλήσιος τρὶς Ὀλύμπια νικήσας κατὰ τὸ ἑξῆς παγκράτιον, κληθείς ποτε ἐπὶ δεῖπνον ὑπὸ Ἀριοβαρζάνου τοῦ Πέρσου καὶ ἀφικόμενος ὑπέσχετο φαγεῖν πάντα τὰ πᾶσι παρασκευασθέντα καὶ κατέφαγε. τοῦ Πέρσου δ᾽ αὐτὸν ἀξιώσαντος, ὡς ὁ Θεόδωρος ἱστορεῖ (FHG IV 513), ἄξιόν τι ποιῆσαι τῶν κατὰ τὴν ἰσχὺν φακὸν τῆς κλίνης περίχαλκον ὄντα κλάσας ἐξέτεινε μαλάξας. τελευτήσαντος δ’ αὐτοῦ καὶ κατακαυθέντος οὐκ ἐχώρησε μία ὑδρία τὰ ὀστέα, μόλις δὲ δύο. καὶ τὰ τοῖς ἐννέα ἀνδράσι παρεσκευασμένα παρὰ τῷ Ἀριοβαρζάνῃ εἰς τὸ δεῖπνον μόνον καταφαγεῖν.
- τοῖος ἔην Μίλων, ὅτ’ ἀπὸ χθονὸς ἤρατο βρῖθος,
- τετραέτη δαμάλην ἐν Διὸς εἰλαπίναις,
- ὤμοις δὲ κτῆνος τὸ πελώριον ὡς νέον ἄρνα
- ἤνεγκεν δι’ ὅλης κοῦφα πανηγύρεως.
- καὶ θάμβος μέν, ἀτὰρ τοῦδε πλέον ἤνυσε θαῦμα
- πρόσθεν Πισαίου, ξεῖνε, θυηπολίου·
- ὃν γὰρ ἐπόμπευσεν βοῦν ἄζυγον, εἰς κρέα τόνδε
- κόψας πάντα κατ’ οὖν μοῦνος ἐδαίσατό νιν.
καὶ οὐδὲν παράδοξον τούτους τοὺς ἄνδρας ἀδηφάγους γενέσθαι· πάντες γὰρ οἱ ἀθλοῦντες μετὰ τῶν
- κακῶν γὰρ ὄντων μυρίων καθ’ Ἑλλάδα
- οὐδὲν κάκιόν ἐστιν ἀθλητῶν γένους·
- οἳ πρῶτα μὲν ζῆν οὔτε μανθάνουσιν εὖ
- οὔτ’ ἂν δύναιντο· πῶς γὰρ ὅστις ἔστ’ ἀνὴρ
- γνάθου τε δοῦλος νηδύος θ’ ἡσσημένος,
- κτήσαιτ’ ἂν ὄλβον εἰς ὑπερβολὴν πατρός;
- οὐδ’ αὖ πένεσθαι κἀξυπηρετεῖν τύχαις
- οἷοί τ᾽· ἔθη γὰρ οὐκ ἐθισθέντες καλὰ
- σκληρῶς διαλλάσσουσιν εἰς τἀμήχανα.
- λαμπροὶ δ’ ἐν ἥβῃ καὶ πόλεως ἀγάλματα
- φοιτῶσ᾽· ὅταν δὲ προσπέσῃ γῆρας πικρόν,
- τρίβωνες ἐκβαλόντες οἴχονται κρόκας.
- ἐμεμψάμην δὲ καὶ τὸν Ἑλλήνων νόμον,
- οἳ τῶν δ’ ἕκατι σύλλογον ποιούμενοι
- τιμῶσ’ ἀχρείους ἡδονὰς δαιτὸς χάριν.
- τί γὰρ παλαίσας εὖ, τί δ’ ὠκύπους ἀνὴρ
- ἢ δίσκον ἄρας ἢ γνάθον παίσας καλῶς
- πόλει πατρῴᾳ στέφανον ἤρκεσεν λαβών;
- πότερα μαχοῦνται πολεμίοισιν ἐν χεροῖν
- δίσκους ἔχοντες ἢ δι’ ἀσπίδων χερὶ
- θείνοντες ἐκβαλοῦσι πολεμίους πάτρας;
- οὐδεὶς σιδήρου ταῦτα μωραίνει πέλας
- στάς. ἄνδρας ... χρὴ σοφούς τε κἀγαθοὺς
- φύλλοις στέφεσθαι χὤστις ἡγεῖται πόλει
- κάλλιστα σώφρων καὶ δίκαιος ὢν ἀνήρ,
v.2.p.401- ὅστις τε μύθοις ἔργ’ ἀπαλλάσσει κακὰ
- μάχας τ’ ἀφαιρῶν καὶ στάσεις. τοιαῦτα γὰρ
- πόλει τε πάσῃ πᾶσί θ’ Ἕλλησιν καλά.
ταῦτ’ εἴληφεν ὁ Εὐριπίδης ἐκ τῶν τοῦ Κολοφωνίου ἐλεγείων Ξενοφάνους οὕτως εἰρηκότος (fr. 2 B)·
πολλὰ δὲ καὶ ἄλλα ὁ Ξενοφάνης κατὰ τὴν ἑαυτοῦ
- ἀλλ’ εἰ μὲν ταχυτῆτι ποδῶν νίκην τις ἄροιτο
- ἢ πενταθλεύων, ἔνθα Διὸς τέμενος
- πὰρ Πίσαο ῥοῇσ’ ἐν Ὀλυμπίῃ, εἴτε παλαίων
- ἢ καὶ πυκτοσύνην ἀλγινόεσσαν ἔχων,
- εἴτε τὸ δεινὸν ἄεθλον ὃ παγκράτιον καλέουσιν,
- ἀστοῖσίν κ’ εἴη κυδρότερος προσορᾶν
- καί κε προεδρίην φανερὴν ἐν ἀγῶσιν ἄροιτο
- καί κεν σίτησιν δημοσίων κτεάνων
- ἐκ πόλεως καὶ δῶρον ὅ οἱ κειμήλιον εἴη·
- εἴτε καὶ ἵπποισιν, ταῦτά κε πάντα λάχοι,
- οὐκ ἐὼν ἄξιος ὥσπερ ἐγώ. ῥώμης γὰρ ἀμείνων
- ἀνδρῶν ἠδ’ ἵππων ἡμετέρη σοφίη.
- ἀλλ’ εἰκῇ μάλα τοῦτο νομίζεται, οὐδὲ δίκαιον
- προκρίνειν ῥώμην τῆς ἀγαθῆς σοφίης.
- οὔτε γὰρ εἰ πύκτης ἀγαθὸς λαοῖσι μετείη
- οὔτ’ εἰ πενταθλεῖν οὔτε παλαισμοσύνην,
- οὐδὲ μὲν εἰ ταχυτῆτι ποδῶν, τόπερ ἐστὶ πρότιμον
- ῥώμης ὅσσ’ ἀνδρῶν ἔργ’ ἐν ἀγῶνι πέλει,
- τοὔνεκεν ἂν δὴ μᾶλλον ἐν εὐνομίῃ πόλις εἴη.
- σμικρὸν δ’ ἄν τι πόλει χάρμα γένοιτ’ ἐπὶ τῷ,
- εἴ τις ἀεθλεύων νικῷ Πίσαο παρ’ ὄχθας·
- οὐ γὰρ πιαίνει ταῦτα μυχοὺς πόλεως.
- γυμνοὶ γὰρ ὤθουν, φαιδίμους βραχίονας
- ἥβῃ σφριγῶντες ἐμπορεύονται, νέῳ
- στίλβοντες ἄνθει καρτερὰς ἐπωμίδας·
- ἄδην δ’ ἐλαίου στέρνα καὶ ποδῶν κύτος
- χρίουσιν ὡς ἔχοντες οἴκοθεν τρυφήν.
Ἡράκλειτος δ’ ἐν τῷ Ξενίζοντι Ἑλένην φησί τινα γυναῖκα πλεῖστα βεβρωκέναι. Ποσείδιππος δ’ ἐν ἐπιγράμμασι Φυρόμαχον, εἰς ὃν καὶ τόδ’ ἐπέγραψε·
Ἀμάραντος δὲ ὁ Ἀλεξανδρεὺς ἐν τοῖς περὶ σκηνῆς Ἡρόδωρόν φησι τὸν Μεγαρέα σαλπιγκτὴν γενέσθαι τὸ μὲν μέγεθος πηχῶν τριῶν καὶ ἡμίσους, εἶναι δὲ καὶ τὰς πλευρὰς ἰσχυρόν· ἐσθίειν δὲ ἄρτων μὲν χοίνικας ἕξ, κρεῶν δὲ λίτρας εἴκοσιν οἵων ἂν εὑρήκῃ, πίνειν δὲ χοᾶς δύο καὶ σαλπίζειν ἅμα σάλπιγξι δυσί.
- Φυρόμαχον τὸν πάντα φαγεῖν βορόν, οἷα κορώνην
- παννυχικήν, αὕτη ῥωγὰς ἔχει κάπετος
- χλαίνης ἐν τρύχει Πελληνίδος. ἀλλὰ σὺ τούτου
- καὶ χρῖε στήλην, Ἀττικέ, καὶ στεφάνου,
- εἴ ποτέ σοι προκύων συνεκώμασεν. ἦλθε δ’ ὁ μαυρὰ
- βλέψας ἐκ πελίων νωδὸς ἐπισκυνίων,
- ὁ τριχιδιφθερίας, μονολήκυθος· ἐκ γὰρ ἀγώνων
- τῶν τότε ληναικὴν ἦλθ’ ὑπὸ Καλλιόπην.
Λιτυέρσας δὲ ἦν μὲν υἱὸς Μίδου νόθος, Κελαινῶν δὲ τῶν ἐν Φρυγίᾳ βασιλεύς, ἄγριος ἰδέσθαι καὶ ἀνήμερος ἄνθρωπος, ἀδηφάγος δ’ ἰσχυρῶς. λέγει δὲ περὶ αὐτοῦ Σωσίθεος ὁ τραγῳδιοποιὸς ἐν δράματι Δάφνιδι ἢ Λιτυέρσᾳ οὕτως (p. 639, 6 N)·
τοιοῦτός ἐστι καὶ ὁ παρὰ Φερεκράτει ἢ Στράττιδι ἐν Ἀγαθοῖς, περὶ οὗ φησιν (I 145 K)·
- ἔσθει μὲν ἄρτους τρεῖς, ὄνους κανθηλίους
- τρεῖς τῆς βραχείας ἡμέρας· πίνει δ’ ἕνα
- καλῶν μετρητὴν τὸν δεκάμφορον πίθον.
Ξάνθος δ’ ἐν τοῖς Λυδιακοῖς (FHG I 38) Κάμβλητά φησι τὸν βασιλεύσαντα Λυδῶν πολυφάγον γενέσθαι καὶ πολυπότην, ἔτι δὲ γαστρίμαργον. τοῦτον οὖν ποτε νυκτὸς τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα κατακρεουργήσαντα καταφαγεῖν, ἔπειτα πρωὶ εὑρόντα τὴν χεῖρα τῆς γυναικὸς ἐνοῦσαν ἐν τῷ στόματι ἑαυτὸν ἀποσφάξαι, περιβοήτου τῆς πράξεως γενομένης. περὶ δὲ Θυὸς τοῦ Παφλαγόνων βασιλέως ὅτι καὶ αὐτὸς ἦν πολυφάγος προειρήκαμεν (IV 144 f), παραθέμενοι Θεόπομπον ἱστοροῦντα ἐν τῇ πέμπτῃ καὶ τριακοστῇ (FHG I 311). Ἀρχίλοχος δ’ ἐν Τετραμέτροις Χαρίλαν εἰς τὰ ὅμοια διαβέβληκεν (fr. 79 B), ὡς οἱ κωμῳδιοποιοὶ Κλεώνυμον καὶ Πείσανδρον. περὶ δὲ Χαιρίππου φησὶ Φοινικίδης ἐν Φυλάρχῳ οὕτως (IV 510 M)·
- ἐγὼ κατεσθίω μόλις τῆς ἡμέρας
- πένθ’ ἡμιμέδιμν᾽, ἐὰν βιάζωμαι. Β. μόλις;
v.2.p.404- ὡς ὀλιγόσιτος ἦσθ’ ἄρ᾽, ὃς κατεσθίεις
- τῆς ἡμέρας μακρᾶς τριήρους σιτία.
- τρίτον δὲ πρὸς τούτοισι τὸν σοφώτατον
- Χαίριππον. οὗτος, ὥσπερ οἶδας, ἐσθίει
- μέχρι ἂν διδῷ τις ἢ λάθῃ διαρραγείς.
- τοιοῦτ’ ἔχει ταμιεῖον ὥσπερ οἰκίας.
Νικόλαος δ’ ὁ περιπατητικὸς ἐν τῇ τρίτῃ πρὸς ταῖς ἑκατὸν τῶν ἱστοριῶν (FHG III 415) Μιθριδάτην φησὶ τὸν Ποντικὸν βασιλέα προθέντα ἀγῶνα πολυφαγίας καὶ πολυποσίας (ἦν δὲ τὸ ἆθλον τάλαντον ἀργυρίου) ἀμφότερα νικῆσαι. τοῦ μέντοι ἄθλου ἐκστῆναι τῷ μετ’ αὐτὸν κριθέντι Καλαμόδρυι τῷ Κυζικηνῷ ἀθλητῇ. καὶ Τιμοκρέων δ’ ὁ Ῥόδιος ποιητὴς καὶ ἀθλητὴς πένταθλος ἄδην ἔφαγε καὶ ἔπιεν, ὡς τὸ ἐπὶ τοῦ τάφου αὐτοῦ ἐπίγραμμα δηλοῖ (Simon. fr. 169 B)·
Θρασύμαχος δ’ ὁ Χαλκηδόνιος ἔν τινι τῶν προοιμίων (fr. 3 Tur) τὸν Τιμοκρέοντά φησιν ὡς μέγαν βασιλέα ἀφικόμενον καὶ ξενιζόμενον παρ’ αὐτῷ πολλὰ ἐμφορεῖσθαι. πυθομένου δὲ τοῦ βασιλέως ὅ τι ἀπὸ τούτων ἐργάζοιτο, εἶπε Περσῶν ἀναριθμήτους συγκόψειν. καὶ τῇ ὑστεραίᾳ πολλοὺς καθ’ ἕνα νικήσας μετὰ τοῦτο ἐχειρονόμησε. πυνθανομένου δὲ τὴν πρόφασιν ὑπολείπεσθαι ἔφη τοσαύτας, εἰ προσίοι τις, πληγάς. Κλέαρχος δ’ ἐν πέμπτῳ βίων (FHG II 307) Καντιβάρι φησὶ τῷ Πέρσῃ, ὁπότε κοπιάσειε τὰς σιαγόνας ἐσθίων, κεχηνότι καθάπερ εἰς ἄψυχον ἀγγεῖον εἰσαντλεῖν τὴν τροφὴν τοὺς οἰκείους. Ἑλλάνικος δ’ ἐν αʹ Δευκαλιωνείας (FHG I 48) Ἐρυσίχθονά φησι τὸν Μυρμιδόνος, ὅτι ἦν ἄπληστος βορᾶς, Αἴθωνα κληθῆναι. Πολέμων δ’ ἐν αʹ τῶν πρὸς Τίμαιον (fr. 39 Pr) παρὰ Σικελιώταις φησὶν Ἀδηφαγίας ἱερὸν εἶναι καὶ Σιτοῦς Δήμητρος ἄγαλμα, οὗ πλησίον ἱδρῦσθαι καὶ Ἱμαλίδος, καθάπερ ἐν Δελφοῖς ερμούχου, ἐν δὲ Σκώλῳ τῷ Βοιωτιακῷ Μεγαλάρτου καὶ Μεγαλομάζου.
- πολλὰ πιὼν καὶ πολλὰ φαγὼν καὶ πολλὰ κάκ’ εἰπὼν
- ἀνθρώπους κεῖμαι Τιμοκρέων Ῥόδιος.
καὶ Ἀλκμὰν δ’ ὁ ποιητὴς ἑαυτὸν ἀδηφάγον εἶναι παραδίδωσιν ἐν τῷ τρίτῳ διὰ τούτων (fr. 33)·
κἀν τῷ εʹ δὲ ἐμφανίζει αὑτοῦ τὸ ἀδηφάγον λέγων οὕτως (fr. 76)·
- καὶ ποκά τοι δώσω τρίποδος κύτος,
- ᾧ κ’ ἔνι ......... λε’ ἀγείρῃς.
- ἀλλ’ ἔτι νῦν γ’ ἄπυρος, τάχα δὲ πλέος
- ἔτνεος, οἷον ὁ παμφάγος Ἀλκμὰν
v.2.p.406- ἠράσθη χλιερὸν πεδὰ τὰς τροπάς.
- οὔ τι γὰρ ἠὺ τετυγμένον ἔσθει ...
- ἀλλὰ τὰ κοινὰ γάρ, ὥσπερ ὁ δᾶμος,
- ζατεύει.
Ἀναξίλας δ’ ὁ κωμικὸς περὶ Κτησίου τινὸς διαλεγόμενος ἐν Χρυσοχόῳ δράματί φησιν (II 273 K)·
- ὥρας δ’ ἔσηκε τρεῖς, θέρος
- καὶ χεῖμα κὠπώραν τρίταν
- καὶ τέτρατον τὸ ἦρ, ὅκα
- σάλλει μέν, ἐσθίεν δ’ ἄδαν
- οὐκ ἔστι.
κἀν Πλουσίοις (ib. p. 272)·
- ἤδη σχεδόν τι πάντα σοι πλὴν Κτησίου.
- δείπνου γὰρ οὗτος, ὡς λέγουσιν οἱ σοφοί,
- ἀρχήν, τελευτὴν δ’ οὐκ ἐπίσταται μόνος.
κἀν Χάρισι δὲ Κραναόν τινα συγκαταλέγει οὕτως αὐτῷ (p. 273)·
- διαρραγήτω χἄτερος δειπνῶν τις εὖ,
- μὴ Κτησίας μόνος. Β. τί γὰρ σὲ κωλύει;
- Α. δείπνου γὰρ οὗτος, ὡς λέγουσιν οἱ σοφοί,
- ἀρχήν, τελευτὴν δ’ ἔμαθεν οὐδεπώποτε.
Φιλέταιρος δ’ ἐν Ἀταλάντῃ (II 230 K)·
- οὐκ ἐτὸς ἐρωτῶσίν με προσιόντες τινές·
- ὄντως ὁ Κραναὸς Κτησίου κατεσθίει
- ἔλαττον ἢ δειπνοῦσιν ἀμφότεροι συχνά;
v.2.p.407
Ἀνάξιππος Κεραυνῷ (IV 464 M)·
- κἂν δέῃ, τροχάζω στάδια πλείω Σωτάδου,
- τὸν Ταυρέαν δὲ τοῖς πόνοις ὑπερβαλῶ
- τὸν Κτησίαν τε τῷ φαγεῖν ὑπερδραμῶ.
ἐν τούτοις ἐδήλωσεν ὁ κωμικὸς διότι καὶ τὸ δρᾶμα Κεραυνὸν ἀπ’ αὐτοῦ ἐπιγέγραφε. Θεόφιλος δ’ ἐν Ἐπιδαύρῳ (II 474 K)·
- ὁρῶ γὰρ ἐκ παλαίστρας τῶν φίλων
- προσιόντα μοι Δάμιππον. Β. ἦ τοῦτον λέγεις
- τὸν πέτρινον, ὃν οἱ φίλοι καλοῦσί σοι
- νυνὶ δι’ ἀνδρείαν Κεραυνόν; εἰκότως·
- ἀβάτους ποιεῖν γὰρ τὰς τραπέζας οἴομαι
- αὐτὸν κατασκήπτοντα αὐταῖς τῇ γνάθῳ.
ἐν δὲ Παγκρατιαστῇ παραγαγὼν τὸν ἀθλητὴν ὡς πολλὰ ἐσθίοντά φησιν (p. 475)·
- Ἀτρεστίδας τις Μαντινεὺς λοχαγὸς ἦν,
- ἀνδρῶν ἁπάντων πλεῖστα δυνάμενος φαγεῖν.
- ἑφθῶν μὲν σχεδὸν
- τρεῖς μνᾶς, Β. λέγ’ ἄλλο. Α. ῥυγχίον, κωλῆν, πόδας
- τέτταρας ὑείους, Β. Ἡράκλεις. Α. βοὸς δὲ τρεῖς,
- ὄρνιθ᾽, Β. Ἄπολλον. λέγ’ ἕτερον. Α. σύκων δύο
- μνᾶς. Β. ἐπέπιες δὲ πόσον; Α. ἀκράτου δώδεκα
- κοτύλας. Β. Ἄπολλον, Ὧρε καὶ Σαβάζιε.
καὶ ἔθνη δὲ ὅλα εἰς πολυφαγίαν ἐκωμῳδεῖτο, ὡς τὸ Βοιωτόν. Εὔβουλος γοῦν ἐν Ἀντιόπῃ φησί (II 169 K)·
καὶ ἐν Εὐρώπῃ (p. 176)·
- πώνειν μὲν ἁμὲς καὶ φαγεῖν μάλ’ ἀνδρικοὶ
- καὶ καρτερεῖμεν, τοῖς δ’ Ἀθηναίοις λέγειν
- καὶ μικρὰ φαγέμεν, τοὶ δὲ Θηβαῖοι μέγα.
καὶ ἐν Ἴωνι (p. 177)·
- κτίζε Βοιωτῶν πόλιν,
- ἀνδρῶν ἀρίστων ἐσθίειν δι’ ἡμέρας.
ἐν δὲ Κέρκωψι (p. 181)·
- οὕτω σφόδρ’ ἐστὶ τοὺς τρόπους Βοιώτιος
- ὥστ’ οὐδὲ δειπνῶν, ὡς λέγουσ᾽, ἐμπίπλαται.
ἐν δὲ τοῖς Μυσοῖς πρὸς τὸν Ἡρακλέα ποιεῖ τινα τάδε λέγοντα (p. 187)·
- μετὰ ταῦτα Θήβας ἦλθον, οὗ τὴν νύχθ’ ὅλην
- τήν θ’ ἡμέραν δειπνοῦσι καὶ κοπρῶν’ ἔχει
- ἐπὶ ταῖς θύραις ἕκαστος, οὗ πλήρει βροτῷ
- οὐκ ἔστι μεῖζον ἀγαθόν· ὡς χεζητιῶν
- μακρὰν βαδίζων, πολλὰ δ’ ἐσθίων ἀνήρ,
- δάκνων τὰ χείλη παγγέλοιός ἐστ’ ἰδεῖν.
Δίφιλος δὲ ἐν Βοιωτίῳ (II 547 K)·
- σὺ μὲν τὸ Θήβης, ὡς λέγεις, πέδον λιπών,
- ἀνδρῶν ἀρίστων ἐσθίειν δι’ ἡμέρας
- ὅλης τραχήλους καὶ κοπρῶνας πλησίον ...
Μνησίμαχος Βουσίριδι (II 436 K)·
- οἷος ἐσθίειν πρὸ ἡμέρας
- ἀρξάμενος ἢ πάλιν πρὸς ἡμέραν.
Ἄλεξις Τροφωνίῳ (II 383 K)·
- εἰμὶ γὰρ Βοιώτιος
v.2.p.409- ὀλίγα μὲν λαλῶν, Β. δίκαια ταῦτα. Α. πολλὰ δ᾽
- ἐσθίων.
Ἀχαιὸς δ’ ἐν Ἄθλοις (p. 579 N)·
- νῦν δ’ ἵνα μὴ παντελῶς Βοιώτιοι
- φαίνησθ’ εἶναι τοῖς διασύρειν ὑμᾶς εἰθισμένοις,
- ὡς ἀκίνητοι νῦν εἶναι βοᾶν καὶ πονεῖν μόνον
- καὶ δειπνεῖν ἐπιστάμενοι διὰ τέλους τὴν νύχθ᾽ ὅλην,
- γυμνοῦθ’ αὑτοὺς θᾶττον ἅπαντες.
ἐκ τούτων εἰκός ἐστι καὶ Ἐρατοσθένη ἐν ταῖς ἐπιστολαῖς (p. 199 B) Πρεπέλαον φῆσαι ἐρωτηθέντα τί αὐτῷ δοκοῦσιν εἶναι Βοιωτοὶ εἰπεῖν· ‘τί γὰρ ἄλλο ἢ τοιαῦτα ἐλάλουν, οἷα ἂν καὶ τὰ ἀγγεῖα φωνὴν λαβόντα, ὁπόσον ἕκαστος χωρεῖ. Πολύβιος δ’ ὁ Μεγαλοπολίτης ἐν τῇ εἰκοστῇ τῶν ἱστοριῶν φησιν (c. 4, 1. 6, 5) ὡς Βοιωτοὶ μεγίστην δόξαν λαβόντες κατὰ τὰ Λευκτρικὰ κατὰ μικρὸν ἀνέπεσον ταῖς ψυχαῖς καὶ ὁρμήσαντες ἐπ’ εὐωχίας καὶ μέθας διέθεντο καὶ κοινωνεῖα τοῖς φίλοις. πολλοὶ δὲ καὶ τῶν ἐχόντων γενεὰς ἀπεμέριζον τοῖς συσσιτίοις τὸ πλέον μέρος τῆς οὐσίας, ὥστε πολλοὺς εἶναι Βοιωτῶν οἷς ὑπῆρχε δεῖπνα τοῦ μηνὸς πλείω τῶν εἰς τὸν μῆνα διατεταγμένων ἡμερῶν. διόπερ
- πότερα θεωροῖς εἴτ’ ἀγωνισταῖς λέγεις;
- Β. πόλλ’ ἐσθίουσιν, ὡς ἐπασκούντων τρόπος.
- Α. ποδαποὶ γάρ εἰσιν οἱ ξένοι; Β. Βοιώτιοι.
καὶ Φαρσάλιοι δὲ κωμῳδοῦνται ὡς πολυφάγοι. Μνησίμαχος γοῦν ἐν Φιλίππῳ φησί (II 441 K)·
ὅτι δὲ καὶ πάντες Θετταλοὶ ὡς πολυφάγοι διεβάλλοντο Κράτης φησὶν ἐν Λαμίᾳ (I 136 K)·
- τῶν Φαρσαλίων
- ἥκει τις, ἵνα καὶ τὰς τραπέζας καταφάγῃ;
- Β. οὐδεὶς πάρεστιν. Α. εὖ γε δρῶντες. ἆρά που
- ὀπτὴν κατεσθίουσι πόλιν Ἀχαικήν;
τοῦτο δ’ εἶπεν ὡς τῶν Θετταλῶν μεγάλα κρέα τεμνόντων. Φιλέταιρος δ’ ἐν Λαμπαδηφόροις (II 233 K)·
- ἔπη τριπήχη Θετταλικῶς τετμημένα.
ἔλεγον δὲ καὶ Θετταλικὴν ἔνθεσιν τὴν μεγάλην. Ἕρμιππος Μοίραις (I 235 K)·
- καὶ χειροβαρὲς σαρκὸς ὑείας Θετταλότμητον κρέας.
ταῦτα δὲ καπανικὰ εἴρηκεν Ἀριστοφάνης ἐν Ταγηνισταῖς (I 519 K)·
- ὁ Ζεὺς δὲ τούτων οὐδὲν ἐνθυμούμενος
- μύων ξυνέπλαττε Θετταλικήν τιν’ ἔνθεσιν.
οἷον τὰ ἁμαξιαῖα· Θετταλοὶ γὰρ τὰς ἀπήνας καπάνας ἔλεγον. Ξέναρχος Σκύθαις (II 472 K)·
- τί πρὸς τὰ Λυδῶν δεῖπνα καὶ τὰ Θετταλῶν;
- τὰ Θετταλικὰ μὲν πολὺ καπανικώτερα.
- ἑπτὰ δὲ καπάνας ἔτρεφον εἰς Ὀλύμπια.
- Β. τί λέγεις; καπάνας; πῶς;Α. καπάνας Θετταλοὶ
- πάντες καλοῦσι τὰς ἀπήνας. Β. μανθάνω.
v.2.p.411
(FHG I 20) εἶναι κυλλήστιας ἐσθίοντας, τὰς δὲ κριθὰς εἰς ποτὸν καταλέοντας. διὰ ταῦτα καὶ Ἄλεξις ἐν τῷ περὶ αὐταρκείας ἔφη μετρίᾳ τροφῇ κεχρῆσθαι τὸν Βόκχοριν καὶ τὸν πατέρα αὐτοῦ Νεόχαβιν. καὶ Πυθαγόρας δ’ ὁ Σάμιος μετρίᾳ τροφῇ ἐχρῆτο, ὡς ἱστορεῖ Λύκων ὁ Ἰασεὺς ἐν τῷ περὶ Πυθαγορείου βίου. οὐκ ἀπείχετο δὲ ἐμψύχων, ὡς Ἀριστόξενος εἴρηκεν. Ἀπολλόδωρος δὲ ὁ ἀριθμητικὸς καὶ θῦσαί φησιν αὐτὸν ἑκατόμβην ἐπὶ τῷ εὑρηκέναι ὅτι τριγώνου ὀρθογωνίου ἡ τὴν ὀρθὴν γωνίαν ὑποτείνουσα ἴσον δύναται ταῖς περιεχούσαις·
- Αἰγυπτίους δὲ Ἑκαταῖος ἀρτοφάγους φησὶν
ἦν δὲ καὶ ὀλιγοπότης ὁ Πυθαγόρας καὶ εὐτελέστατα διεβίου, ὡς καὶ πολλάκις μέλιτι μόνῳ ἀρκεῖσθαι. τὰ παραπλήσια δ’ ἱστορεῖται καὶ περὶ Ἀριστείδου καὶ Ἐπαμεινώνδου καὶ Φωκίωνος καὶ Φορμίωνος τῶν στρατηγῶν. Μάνιος δὲ Κούριος ὁ Ῥωμαίων στρατηγὸς ἐπὶ γογγυλίσι διεβίω πάντα τὸν χρόνον· καὶ Σαβίνων αὐτῷ πολὺ χρυσίον προσπεμπόντων οὐκ ἔφη δεῖσθαι χρυσίου, ἕως ἂν τοιαῦτα δειπνῇ. ἱστορεῖ δὲ ταῦτα Μεγακλῆς ἐν τῷ περὶ ἐνδόξων ἀνδρῶν (FHG IV 443).
- ἡνίκα Πυθαγόρης τὸ περικλεὲς εὕρετο γράμμα,
- κλεινὸς ἐφ’ ᾧ κλεινὴν ἤγαγε βουθυσίην.
τῶν δείπνων δὲ πολλοὶ τὰ μέτρια ἀσπάζονται, ὡς Ἄλεξις ἐν Φιλούσῃ παραδίδωσιν (II 390 K)·
Ψευδομένῳ (II 392 K)·
- ἀλλ’ ἔγωγέ τοι τὰ δέοντ’ ἔχων
- τὰ περιττὰ μισῶ· τοῖς ὑπερβάλλουσι γὰρ
v.2.p.412- τέρψις μὲν οὐκ ἔνεστι, πολυτέλεια δέ.
ἐν δὲ Συντρόφοις (II 376 K)·
- τὰ περιττὰ μισῶ. τοῖς ὑπερβάλλουσι γὰρ
- δαπάνη πρόσεστιν, ἡδονὴ δ’ οὐδ’ ἡτισοῦν.
Ἀρίστων δ’ ὁ φιλόσοφος ἐν Ἐρωτικῶν Ὁμοίων δευτέρῳ Πολέμωνά φησι τὸν Ἀκαδημαικὸν παραινεῖν τοῖς ἐπὶ δεῖπνον πορευομένοις φροντίζειν ὅπως ἡδὺν πότον ποιῶνται μὴ μόνον εἰς τὸ παρόν, ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν αὔριον. Τιμόθεος δ’ ὁ Κόνωνος ἐκ τῶν πολυτελῶν καὶ στρατηγικῶν δείπνων παραληφθεὶς ὑπὸ Πλάτωνος εἰς τὸ ἐν Ἀκαδημείᾳ συμπόσιον καὶ ἑστιαθεὶς ἀφελῶς καὶ μουσικῶς ἔφη ὡς οἱ παρὰ Πλάτωνι δειπνοῦντες καὶ τῇ ὑστεραίᾳ καλῶς γίνονται. ὁ δ’ Ἡγήσανδρος ἐν τοῖς ὑπομνήμασιν ἔφη (FHG IV 420) ὡς καὶ τῇ ὑστεραίᾳ ὁ Τιμόθεος ἀπαντήσας τῷ Πλάτωνι εἶπεν· ‘ὑμεῖς, ὦ Πλάτων, εὖ δειπνεῖτε μᾶλλον εἰς τὴν ὑστεραίαν ἢ τὴν παροῦσαν ἡμέραν.’ Πύρρων δ’ ὁ Ἠλεῖος τῶν γνωρίμων τινὸς αὐτὸν ὑποδεξαμένου πολυτελῶς μέν, .... δέ, ὡς ὁ αὐτὸς ἱστορεῖ, ‘εἰς τὸ λοιπόν, εἶπεν, οὐχ ἥξω πρὸς σέ, ἂν οὕτως ὑποδέχῃ, ἵνα μήτε ἐγὼ σὲ ἀηδῶς ὁρῶ καταδαπανώμενον οὐκ ἀναγκαίως μήτε σὺ θλιβόμενος κακοπαθῇς. μᾶλλον γὰρ ἡμᾶς τῇ μεθ’ ἑαυτῶν συνουσίᾳ προσῆκόν ἐστιν εὐεργετεῖν ἢ τῷ πλήθει τῶν παρατιθεμένων, ὧν οἱ
- ὡς ἡδὺ πᾶν τὸ μέτριον· οὔθ’ ὑπεργέμων
- ἀπέρχομαι νῦν οὔτε κενός, ἀλλ’ ἡδέως
- ἔχων ἐμαυτοῦ. Μνησίθεος γάρ φησι δεῖν
- φεύγειν ἁπάντων τὰς ὑπερβολὰς ἀεί.
Ἀντίγονος δ’ ὁ Καρύστιος ἐν τῷ Μενεδήμου βίῳ (p. 99 Wil) τὴν διάταξιν διηγούμενος τοῦ παρὰ τῷ φιλοσόφῳ συμποσίου φησὶν ὅτι ἠρίστα μὲν δεύτερος ἢ τρίτος καθ’ αὑτόν· κἆτ’ ἔδει καὶ τοὺς λοιποὺς παρεῖναι δεδειπνηκότας. ἦν γὰρ τὸ τοῦ Μενεδήμου τοιοῦτον ἄριστον. μετὰ δὲ ταῦτα εἰσεκάλουν τοὺς παραγινομένους· ὧν, ὡς ἔοικεν, ὅτε προτερήσειαν ἔνιοι τῆς ὥρας, ἀνακάμπτοντες παρὰ τὰς θύρας ἀνεπυνθάνοντο τῶν ἐξιόντων παίδων τί τὸ παρακείμενον εἴη καὶ πῶς ἔχοι τῆς τοῦ χρόνου συμμετρίας τὸ ἄριστον. ὅτε μὲν οὖν ἀκούσειαν λάχανον ἢ τάριχος, ἀνεχώρουν, ὅτε δ’ ὅτι κρεᾴδιον, εἰσῄεσαν εἰς τὸν ἐπὶ τοῦτο παρεσκευασμένον οἶκον. ἦν δὲ τοῦ μὲν θέρους ἡτοιμασμένη ψίαθος ἐφ’ ἑκάστης κλίνης, τοῦ δὲ χειμῶνος κώδιον· προσκεφάλαιον δὲ αὐτὸν φέρειν ἕκαστον ἔδει. τὸ δὲ περιαγόμενον ποτήριον οὐ μεῖζον ἦν κοτυλιαίου, τράγημα δὲ θέρμος μὲν ἢ κύαμος συνεχῶς, ποτὲ δὲ καὶ τῶν ὡρίων εἰσεφέρετό τι, τοῦ μὲν θέρους ἄπιος ἢ ῥόα, τοῦ δ’ ἔαρος ὦχροι, κατὰ δὲ τὴν χειμερινὴν ὥραν ἰσχάδες. μαρτυρεῖ δὲ καὶ περὶ τούτων Λυκόφρων ὁ Χαλκιδεὺς γράψας σατύρους Μενέδημον, ἐν οἷς φησιν ὁ Σιληνὸς πρὸς τοὺς σατύρους (p. 636 N)·
καὶ προελθών·
- παῖδες κρατίστου πατρὸς ἐξωλέστατοι,
- ἐγὼ μὲν ὑμῖν, ὡς ὁρᾶτε, στρηνιῶ·
- δεῖπνον γὰρ οὔτ’ ἐν Καρίᾳ, μὰ τοὺς θεούς,
- οὔτ’ ἐν Ῥόδῳ τοιοῦτον οὔτ’ ἐν Λυδίᾳ
- κατέχω δεδειπνηκώς. Ἄπολλον, ὡς καλόν.
v.2.p.414
ἑξῆς δέ φησιν ὅτι ζητήσεις ἦσαν παρὰ πότον·
- ἀλλὰ κυλίκιον
- ὑδαρὲς ὁ παῖς περιῆγε τοῦ πεντωβόλου,
- ἀτρέμα παρεξεστηκός· ὅ τ’ ἀλιτήριος
- καὶ δημόκοινος ἐπεχόρευε δαψιλὴς
- θέρμος, πενήτων καὶ τρικλίνου συμπότης.
ἱστορεῖται δὲ καὶ ὅτι πολλάκις συνόντας αὐτοὺς ἐπὶ πλεῖον ‘ὁ ὄρνις κατελάμβανε τὴν ἕω καλῶν, τοῖσι δὲ οὐδέπω κόρος.’
- τράγημα γὰρ
- ὁ σωφρονιστὴς πᾶσιν ἐν μέσῳ λόγος.
Ἀρκεσίλαος δ’ ἑστιῶν τινας, καὶ ἐλλιπόντων τῶν ἄρτων νεύσαντος τοῦ παιδὸς ὡς οὐκ ἔτ’ εἰσίν, ἀνακαγχάσας καὶ τὼ χεῖρε συγκροτήσας ‘οἷόν τι, ἔφη, τὸ συμπόσιόν ἐστιν ἡμῶν, ἄνδρες φίλοι· ἄρτους ἐπιλελήσμεθ’ ἀρκοῦντας πρίασθαι. τρέχε δή, παῖ.’ καὶ τοῦτ’ ἔλεγεν αὐτὸς γελῶν· καὶ τῶν παρόντων δ᾽ ἅθρους ἐξεχύθη γέλως καὶ διαγωγὴ πλείων ἐνέπεσεν καὶ διατριβή, ὥστε ἥδυσμα γενέσθαι τῷ συμποσίῳ τὴν τῶν ἄρτων ἔνδειαν. ἄλλοτε δὲ ὁ Ἀρκεσίλαος Ἀπελλῇ τῷ γνωρίμῳ προστάξας καθυλίσαι τὸν οἶνον, ἐπειδὴ διὰ τὴν ἀπειρίαν ἐκεῖνος τὰ μὲν ἐτάραττεν, τὰ δ’ ἐξέχει, καὶ πολὺ θολώτερος ἐφαίνετο ὁ οἶνος, ὑπομειδιάσας ἔφη· ‘ἐγὼ δὲ καθυλίσαι προσέταξα ἀνθρώπῳ μηδὲν ἑωρακότι ἀγαθὸν ὥσπερ οὐδ’ ἐγώ. ἀνάστηθι οὖν σύ, Ἀρίδεικες· σὺ δὲ ἀπελθὼν
οἱ δὲ νῦν συνάγοντες ἐπὶ τὰ δεῖπνα καὶ μάλιστα οἱ ἀπὸ τῆς καλῆς Ἀλεξανδρείας βοῶσι, κεκράγασι, βλασφημοῦσι τὸν οἰνοχόον, τὸν διάκονον, τὸν μάγειρον· κλαίουσι δ’ οἱ παῖδες τυπτόμενοι κονδύλοις ἄλλος ἄλλοθεν. καὶ οὐχ οἷον οἱ κεκλημένοι μετὰ πάσης ἀηδίας δειπνοῦσιν, ἀλλὰ κἂν τύχῃ θυσία τις οὖσα, παρακαλυψάμενος ὁ θεὸς οἰχήσεται καταλιπὼν οὐ μόνον τὸν οἶκον, ἀλλὰ καὶ τὴν πόλιν ἅπασαν. γελοῖον γάρ ἐστιν αὐτὸν τὸν εὐφημίαν κηρύξαντα καταρᾶσθαι τῇ γυναικὶ καὶ τοῖς τέκνοις. καὶ τοῖς δειπνοῦσι δ’ ἂν εἴποι ὁ τοιοῦτος (B 381)·
τῷ γὰρ τοιούτῳ ὁ οἶκος (Soph. OT 4)
- νῦν δ’ ἔρχεσθ’ ἐπὶ δεῖπνον, ἵνα ξυνάγωμεν Ἄρηα.
τούτων λεχθέντων ἔφη τις τῶν παρόντων· ‘παραιτητέον εἰς ταῦτ’ ἀποβλέποντάς ἐστι τὸ γαστρίζεσθαι. ‘ἀτελὲς γὰρ δεῖπνον οὐ ποιεῖ παροινίαν,’ ὡς Ἄμφις φησὶν ἐν Πανί (II 244 K), οὐδὲ ὕβρεις καὶ προπηλακισμούς, ὡς Ἄλεξις ἐν Ὀδυσσεῖ ὑφαίνοντι μαρτυρεῖ διὰ τούτων (II 354 K)·
- ὁμοῦ μὲν θυμιαμάτων γέμει,
- ὁμοῦ δὲ παιάνων τε καὶ στεναγμάτων.
- φιλεῖ γὰρ ἡ μακρὰ συνουσία
- καὶ τὰ συμπόσια τὰ πολλὰ καὶ καθ’ ἡμέραν ποιεῖν
- σκῶψιν, ἡ σκῶψις δὲ λυπεῖ πλεῖον ἢ τέρπει πολύ.
- τοῦ κακῶς λέγειν γὰρ ἀρχὴ γίνετ᾽· ἂν δ’ εἴπῃς ἅπαξ,
- εὐθὺς ἀντήκουσας· ἤδη λοιδορεῖσθαι λείπεται,
v.2.p.416- εἶτα τύπτεσθαι δέδεικται καὶ παροινεῖν. ταῦτα γὰρ
- κατὰ φύσιν πέφυκεν οὕτως· καὶ τί μάντεως ἔδει;
καὶ Μνησίμαχος δὲ ἐν Φιλίππῳ διὰ τὸν ὑπερβάλλοντα κόρον ἐν τοῖς δείπνοις παράγει τι συμπόσιον πολέμου παρασκευὴν ἐπαγγελλόμενον καὶ ὡς ἀληθῶς κατὰ τὸν χαριέστατον Ξενοφῶντα (Hell. 3, 4, 17) πολέμου ἐργαστήριον. λέγει δ’ οὕτως (II 441 K)·
καὶ ὁ Κολοφώνιος δὲ Φοῖνιξ φησίν (fr. 3 B)·
- ἆρ’ οἶσθα σύ
- ὁτιὴ πρὸς ἄνδρας ἐστί σοι μαχητέον,
- οἳ τὰ ξίφη δειπνοῦμεν ἠκονημένα,
- ὄψον δὲ δᾷδας ἡμμένας καταπίνομεν;
- ἐντεῦθεν εὐθὺς ἐπιφέρει τραγήματα
- ἡμῖν ὁ παῖς μετὰ δεῖπνον ἀκίδας Κρητικάς,
- ὥσπερ ἐρεβίνθους, δορατίων τε λείψανα
- κατεαγότ᾽, ἀσπίδας δὲ προσκεφάλαια καὶ
- θώρακας ἔχομεν, πρὸς ποδῶν δὲ σφενδόνας
- καὶ τόξα, καταπέλταισι δ’ ἐστεφανώμεθα.
ἐν δὲ τῷ Παρασίτῳ Ἄλεξις περὶ πολυφάγου τινὸς διαλεγόμενός φησι (II 364 K)·
- Νίνου κάδοι μάχαιρα καὶ κύλιξ αἰχμή,
- κόμη δὲ τόξα, δήιοι δὲ κρητῆρες,
- ἵπποι δ’ ἄκρητος κἀλαλὴ ‘μύρον χεῖτε’.
Δίφιλος δ’ ἐν Ἡρακλεῖ περί τινος τῶν ὁμοίων διαλεγόμενος διέξεισιν (II 556 K)·
- καλοῦσι δ’ αὐτὸν πάντες οἱ νεώτεροι
- Παράσιτον ὑποκόρισμα· τῷ δ’ οὐδὲν μέλει.
- δειπνεῖ δ’ ἄφωνος Τήλεφος, νεύων μόνον
- πρὸς τοὺς ἐπερωτῶντάς τι, ὥστε πολλάκις
v.2.p.417- αὐτὸν ὁ κεκληκὼς τὰ Σαμοθρᾴκι’ εὔχεται
- λῆξαι πνέοντα καὶ γαληνίσαι ποτέ.
- χειμὼν ὁ μειρακίσκος ἐστὶ τοῖς φίλοις.
διὸ καλῶς ἔλεγεν ὁ Βορυσθενίτης Βίων οὐ δεῖν ἀπὸ τῆς τραπέζης τὰς ἡδονὰς πορίζεσθαι, ἀλλ’ ἀπὸ τοῦ φρονεῖν. ὁ δ’ Εὐριπίδης φησί (fr. 212 N)·
- ἐμὲ μὲν οὐχ ὁρᾷς πεπωκότα
- ἤδη τ’ ἀκροθώρακ’ ὄντα καὶ θυμούμενον,
- τονδὶ δὲ ναστὸν Ἀστίωνος μείζονα
- ἤδη σχεδὸν δωδέκατον ἠριστηκότα;
ὡς τῆς ἀπὸ τῶν προσφορῶν τέρψεως περὶ τὸ στόμα μᾶλλον γινομένης. Αἰσχύλος τ’ ἐν Φινεῖ (fr. 253 N)·
- φαύλῃ διαίτῃ προσβαλὼν ἥσθη στόμα,
ἐν Σθενεβοίᾳ δ’ ὁ Εὐριπίδης περὶ εὐτελείας λέγων (fr. 672)·
- καὶ ψευδόδειπνα πολλὰ μαργώσης γνάθου
- ἐρρυσίαζον στόματος ἐν πρώτῃ χαρᾷ.
- βίος δὲ πορφυροῦς θαλάσσιος,
- οὐκ εὐτράπεζος, ἀλλ’ ἐπάκτιοι φάτναι.
- ὑγρὰ δὲ μήτηρ, οὐ πεδοστιβὴς τροφὸς
- θάλασσα· τήνδ’ ἀροῦμεν, ἐκ ταύτης βίος
- βρόχοισι καὶ πέδαισιν οἴκαδ’ ἔρχεται.
μέγα γὰρ ἀνθρώποις κακὸν ἡ γαστήρ, περὶ ἧς φησιν Ἄλεξις ἐν Συναποθνῄσκουσι (II 374 K)·
Δίφιλος δ’ ἐν Παρασίτῳ (II 560 K)·
- μάθοις τ’ ἂν οἷον ἀνθρώποις κακόν
v.2.p.418- ἐστιν ἡ γαστήρ, διδάσκει δ’ οἷ’ ἀναγκάζει θ’ ὅσα.
- εἴ τις ἀφέλοι τοῦτ’ ἀφ’ ἡμῶν τὸ μέρος ἀπὸ τοῦ
- σώματος,
- οὔτ’ ἂν ἀδικοῖτ’ οὐδὲν οὐδεὶς οὔθ’ ὑβρίζοι τἂν ἑκών.
- νῦν δὲ διὰ ταύτην ἅπαντα γίνεται τὰ δυσχερῆ.
καὶ Κράτης δ’ ὁ κυνικός, ὥς φησι Σωσικράτης ἐν ταῖς Διαδοχαῖς, ἐπερράπισε Δημήτριον τὸν Φαληρέα σὺν τῇ πήρᾳ τῶν ἄρτων καὶ λάγυνον πέμψαντα οἴνου· ‘εἴθε γάρ, ἔφη, τὰς κρήνας καὶ ἄρτους ἦν φέρειν.’ Στίλπων δ’ οὐ κατεπλάγη τὴν ἐγκράτειαν καταφαγὼν σκόροδα καὶ κατακοιμηθεὶς ἐν τῷ τῆς Μητρὸς τῶν θεῶν ἱερῷ· ἀπείρητο δὲ τῷ τούτων τι φαγόντι μηδὲ
- εὖ γ’ ὁ κατάχρυσος εἶπε πόλλ’ Εὐριπίδης,
- νικᾷ δὲ (fr. 907 N) ‘χρεία μ’ ἡ ταλαίπωρός τέ μου
- γαστήρ.’ ταλαιπωρότερον οὐδέν ἐστι γὰρ
- τῆς γαστρός· εἰς ἣν πρῶτον ἐμβαλεῖς ὅσ᾽ ἂν
- οὐχ ἕτερον εἰσ ἀγγεῖον. ἐν πήρᾳ φέροις
- ἄρτους ἄν, ἀλλ’ οὐ ζωμόν, ἢ διαφθερεῖς.
- εἰς σπυρίδα μάζας ἐμβαλεῖς, ἀλλ’ οὐ φακῆν·
- οἰνάριον εἰς λάγυνον, ἀλλ’ οὐ κάραβον.
- εἰς τὴν θεοῖς ἐχθρὰν δὲ ταύτην εἰσφόρει
- πάνθ’ ἑαυτοῖς μηδὲν ὁμολογούμενα.
- κοὐ προστίθημι τἄλλα, διότι πανταχοῦ
- διὰ τὴν τάλαιναν πάντα ταῦτα γίνεται.
ἐπὶ τούτοις ὁ Οὐλπιανὸς ἔφη· ‘ἐπεὶ δεδείπναμεν (εἴρηκε δὲ οὕτως Ἄλεξις ἐν Κουρίδι (II 334 K)· ‘ἐπεὶ πάλαι δεδείπναμεν’, Εὔβουλος Προκρίδι (II 195 K)· ‘ἡμεῖς δ’ οὐδέπω δεδείπναμεν’ καὶ πάλιν· ‘ὃν χρὴ δεδειπνάναι πάλαι,’ καὶ Ἀντιφάνης ἐν Λεωνίδῃ (II 70 K)·
καὶ Ἀριστοφάνης ἐν Προαγῶνι (I 511 K)·
- ἀλλὰ πρὶν δεδειπνάναι
- ἡμᾶς παρέσται,
καὶ ἐν Δαναίσιν (p. 455)·
- ὥρα βαδίζειν μοὐστὶν ἐπὶ τὸν δεσπότην·
- ἤδη γὰρ αὐτοὺς οἴομαι δεδειπνάναι,
καὶ Πλάτων Σοφισταῖς (I 638 K) καὶ Ἐπικράτης ὁ Ἀμβρακιώτησ — μέσης δ’ ἐστὶ κωμῳδίας ποιητήσ — ἐν Ἀμαζόσιν (II 282 K)·
- ἤδη παροινεῖς ἐσ ἐμὲ πρὶν δεδειπνάναι,
καὶ ἠρίσταμεν δ’ εἴρηκεν Ἀριστοφάνης ἐν Ταγηνισταῖς (I 520 K)·
- δεδειπνάναι γὰρ ἅνδρες εὐκαίρως πάνυ
- δοκοῦσί μοι.
καὶ Ἕρμιππος ἐν Στρατιώταις (I 242 K)· ‘ἠριστάναι
- ὑποπεπώκαμεν .., ὦνδρες, καὶ καλῶς ἠρίσταμεν,
καταριστᾶν δὲ εἴρηκεν ἐν τῷ Πολιτικῷ Ἀντιφῶν οὕτως (fr. 79 Tur)· ‘ὅτ’ ἄν τις πράγματα τὰ ἑαυτοῦ ἢ τὰ τῶν φίλων κατηρίστηκεν.’ παραδεδειπνημένος δ᾽ εἴρηκεν Ἄμφις ἐν Πλάνῳ οὕτως (II 245 K)· ‘παραδεδειπνημένος, παῖδες, πάλαι.ʼ) —
- ἠρίσταμεν· δεῖ γὰρ συνάπτειν τὸν λόγον.