GetPassage urn:cts:latinLit:stoa0215c.stoa001.opp-lat1:6.1.21-6.2.10 urn:cts:latinLit:stoa0215c.stoa001.opp-lat1:6.1.21-6.2.10

hoc factum est, inquiunt: nam excitauimus gentes, accendimus reges, instituimus leges, disposuimus iudices, praeparauimus poenas suppliciis et crucibus, Orbem totum scrutati sumus, siquo modo Christianum nomen et cultus uniuerso mundo posset abradi.

hoc eatenus factum est, donec fecunda crudelitas eo usque inter tormenta ac per tormenta proficeret, quamdiu ipsum regium culmen, per quod solum prohiberi potuerat, occuparet.

et quid postea consecutum 1 adpraehendere R\'D appraehendere R3 2 nee] ne D II se]re D II perepecto (per eras.) D 8 dispectu D || omnem om. L .4 transtulerat D 5 dii (i alt. m. 2 m ras. ex x fort. R) PRD || tanto D 6 remp- D || propicii D II afflizisse R3 II uideatur D 7 certo D || quod quod D || xp- L 8 Uoluit (o corr. ex l ?) L nolit D II aNnuntiari Ra || atque intentissime om. D II adque P1R1 9 colebantur (n statim ut uid. 8. 8. L || ille B\' 10 uel reprimere] uere praemere D || super institutionem D 11 -que (e ex ae m. 2) R 12 quanquam p. ras. B II nec] ne D II disserendi D 13 fnerint D 15 instituimus] inistiauimus D II disposuimus statim corr. ex instituimus L 16 cruciatibus D || orbem] obrem D 17 efcrntati D II modo] modo tandem D || xpianum et sic plerumque L 18 possi D 19 facunda D II credulitas B || inter] in-R || tormta (~ add. m. 2) P 20 quamdiu ipsum] Qụο̣∗am (o m ras., ex am ?, deinde o m. 2 in am corr.) diuisum (p ante s s.s. m. 2) B II regium om. D 21 potnera R1 || quod L v. 23 est ? imperatores, inquiunt, Christiani cessare sacra et claudi templa iusserunt atque ideo Excessere omnes adytis arisque relictisDi, quibus imperium hoc steterat.

o quanta et quam inoffensa lux ueritatis est, si non aduersus eam ultro sese offerentem inbecilli infeliciter oculi clauderentur! si Christiana fides per multa retro tempora saeuientibus undique aduersum se gentibus regibus legibus caedibus crucibus ac mortibus reprimi nullo modo potuit, immo, ut dixi, inter haec et per haec creuit, cultus autem idolorum iam quodammodo ex se deficiens ac sibi erubescens ad unam clementissimam iussionem sine ullo poenali terrore cessauit: cui dubium.

est hoc per istius intellegentiae demonstrationem de creatore suo tandem innotuisse creaturae, quod illa eatenus per uarias ratiocinationes mentis, intentae quamlibet, aliis offuscata quaesierit ac per hoc statim amori eius, quem etiam ignorans dilexerat, inhaesisse?

nec igitur mirum est, si in magna familia inueniuntur aliqui serui, qui consuetudine lasciuiaque seductorum adsuefacti patientia domini sui ad contemptum AVCTORES 3.4 Vergil. Aen. 2, 351 sq. 1 cessare (es in ras. m. 2) R 2 adque R1 3 excessere (e tertia ex a m. 2) B excesserunt L || a.dytis (er. u) B adistis D || sacrisque D 4 di (sed di ante ras.) L de D dii PB || hoc] hoc eatj D 6 ιmbeċ̣cιlι P inbeccili R1 inbecilli R2 imb- R1 inbecile D 7 si Uico 8. s. in D 8 aduersus egentibus (sic) incipit s || se gentibus) regentibue D || ∗∗∗∗∗∗∗ regibus (er. undique) P (re)gibus S || legibus in tAg. add. m. 1 in B || cruciatibus R2 crudibus (sic) D 9 (ac) S II nullũ| (m ?)odo S || ut] dut P || di〈xi〉 S 10 cre(nit) S II (ia)m S II quodadmodo SD 11 〈de〉fiens sic 8 II herubes(ce)ns S || clementis〈si〉mam S 12 ul(lo poen)ali S || cessa(uit cui) S. 13 (per istius) S II intelligentiae D || de(mo)nst(r)ationem de cre(ato)re S 14 inno(t)uisse S notuisse Pa || illa (a in ras.) P (ill)a 8 15 ratiocinationes (n pr. s. 8. m. 1) R ra(tioc)inationes S II in(te)nte S || alii suffugata D II (of)fuscata S 16 (quaesierit ac per) S || amor(i) S II (q)uem S 17 di(l)exerat S ||inhesisset S adhaesisse B (non P) II (ig)itur S II est om. S II mag(n)a S 18 〈a〉liqui S II consue(t)udinee sic S II lasciuaque P1R1 (corr. m. ut uid. 4 in R) 19 seduc(t)orum S || assuefacti (s pr. ex d m. 3) R adsue̢facti 8 II patien(ti)a 8 II contemtum P contemtu || 8 ipsius abutantur: unde et merito Deus uel ingratos uel incredulos uel etiam contumaces uariis correptionibus arguit;

quod semper utique confitendum est, tunc tamen praecipue, quando adhuc per uniuersum mundum nulla erat ecclesia, quae interuentu fidelium precum meritas mundi poenas iustumque iudicium Dei exorata ipsius clementia temperaret: unde etiam haec, quae mala hominibus uidentur, qualiacumque sunt, grauiora sine dubio omnia fuerunt, sicut ipso, quo coepta sunt, ordine probabuntur.

Bellum Mithridaticum uel, ut uerius dicam, belli Mithridatici clades multas simul inuoluens prouincias tracta et protenta per quadraginta annos fuit.

nam DCLXU, ut dixi, anDO ab Vrbe coudita, quo etiam primum ciuile bellum coeperat, AVCTORES 12 XL annos (itmn Eutrop. 6,12)..p. 356, 4 XXX. ann cf. Oros. 5, 19 § 2 et 6, 5 § 11 || ut dixi 5, 19 § 1 1 abutan(tur) 8 || l〈unde〉 S || et om. L || (uel ingra)tos oel incre(dulos) 8 2 uel etiam] etiam D || incontumaces P et a. ras. B cont(umaces) S || corrept〈ionibus〉 8 corruptionibus D || (ar)guit quod sem〈per〉 8 3 utique] Gv utique...... (quod ut uid. eras.) R utique quod LP utiquae quod D (ntique) quod S || confitendum] G fatendum LPRv fatendu(m) S ||(est) S esse D || praecipuae P -uq a. r. R praecipui D p(raecipue) S 4 abhuc L || (per uniuer)sum B U nu〈lla erat) B || eclesia L e̢cclesia B 5 in(teruen)tu 8 II pr(ecum me)ritas 8 || praecum LP praecom (o in u w. 1 et a eras.) B || pę〈nas ius〉tumque (iudicium dei exo)rata S 6 clementiA P cle(mentia) 8 7 ι〈inde eti)am hec que ma〈la homi)nibus uidentur (qualia)cumque sunt 8 8 (grauio)ra sine dubio (omnia) fuerunt. sicut (ipso) 8 || quo] co D || cępta S 9 (ordine) S || probabantur B probantar D 10 (bellum) B || mitridaticum SPR metr- D || (uel ut ue〉rius dicam be(lli) S || mitr- PR (mitri)datici S metridaci D 11 cladis P2R1 (corr. R1) || r(nultas) simul inuolue(ns pro)uincias S || y y simul] secum et in mg. jsimul m. 1 P simul secum B || tract〈aet) protenta per quadr(aginta annos f〉uit S 12 XL PR quadragenta D || DC.LX.II 0, v; sesoentensimo sexagensimo primo L DCLXI. PR, g dc ti|...... x simo primo 8, s etcentissimo sexagissimo D || ut 〈dixi au〉ni sic S anno ut dixi D 18 condi(ta quo) S ||primum om. L || (ciuile b)ellum S bellum ciuile L 23* inardescens, consulatu uero Ciceronis et Antonii, ut uerbis poetae optimi loquar, barbarico uix consummata ueneno est. sed in his temporibus triginta gerendi belli inueniuntur anni.

qualiter autem quadraginta a plerisque dicti sint non facile discernitur.

Igitur Mithridates rex Ponti atque Armeniae postquam Nicomedem Bithyniae regem amicum populi Romani regno priuare molitus est atque a senatu monitus, si facere temptaret, bellum sibi a populo Romano inferendum fore, iratus Cappadociam continuo peruasit atque expulso ab ea Ariobarzane rege cunctam prouinciam igni ferroque uastauit.

Bithyniam deinde pari clade corripuit. Paphlagoniam simili exitu adflixit AVCTORES 1 consnlatn sqq. cf. 6, 6 § 1 2 poetae optimi Lucani 1, 337 cap. 2 § 1 et § 2 Eutropius 5, 5 1 sic(inard)ecens S inardeacere PR n consula(tu u〉ero S || Ciceronis uero fsh; uero cf. uelut 3, 12 § 06 || (et) S || antanii D (anto)nii S || ut om. D 2 (poetae) S potae R1 || optimie loquar D 3 barborico R1 〈barba〉rico S || consum〈mata u)eneno S || ueneno est} uenenum D 4 (in his t)emporibus S || xxx PR trigenta D trigin(ta) S || ger(endi) S || inneniunt D inueni(untur) S 5 (auten〉 ι S || quatragenta D XL PR || (apleri)sque S || dicti] distincti D || snnt PRD || (facile) S 6 disternitur D 7 ...... t de mitridate | 〈rege po)nti adque armenię (rubris ut uid. litteris) (Igitnr) S || mitridates (sine h ubique) SPR metridatis D || (ponti) S || adque SPR1 || armeniae postquam] arminia et postquam|arminii postquam D || (post q)nam nicomedd S 8 bythiniae PB (bitby)nie S || (populi) S || r. L || regnum SD 9 (priua)re S || (adque a) S || adque PR1 || a senatu monitus om. D || montis Ra motus Rb (monitne R2) || (si face)re S || temptaret (et in ras.) P timptarit D temtaret S 10 bel(lum si〉bi S || r. L ro(mano) S || ratns D 11 (con)tinno S || prouasit D pinuasit S || adque SPR1 || e(x)pulso B || ea] LSPR eo Dfsh || ariobarzano L ariobarzene (ze in za m. 1 R) PR ariobar〈za〉ne̢ S 12 regeracuncta D || prοιιιn〉ciam S || igne R2 ||u〈as〉tauit S || bythiniam SPR bythinia D 13 deinde—paphlagoniam, om. D || pafl- SPR || simili-. (er. i et fort. m) D II e(xitn) S || afflixit SR4 pulsis ex ea Pylaemene et Nicomede regibus. post cum uenisset Ephesum, crudeli praecepit edicto, ut per totam Asiam quicumque inuenti essent ciues Romani sub una die omnes necarentur.

et factum est; nec explicari aut conprehendi ullo modo uerbis potest, quae tunc multitudo Romanorum ciuium caesa sit, quis maeror plurimarum prouinciarum, quis gemitus occidendorum pariter atque occidentium fuerit, cum singuli quique aut prodere innocentes hospites et amicos, aut ipsi periclitari poena hospitum cogerentur.

Archelaus quoque dux Mithridatis cum cxx milibus peditum atque equitum in Achaiam praemissus Athenas cunctamque Graeciam partim ui partim deditione obtinuit.

Sulla, cui post consulatum Mithridaticum bellum obuenerat, Archelaum apud Piraeum, Atheniensium portum septemplici muro conmunitum, diu obsedit, ipsam Atheniensium urbem ui cepit. postea iusto proelio cum Archelao conflixit: centum decem milia de exercitu Archelai EXPILATORES § 3 Orosius secundum Augustinum C. D. 3,22 § 4 Eutropius 5, 6 exceptis partim ui partim deditione ex Livio 81 sumptis § 5 et g 6 Eutrop. 5, 6 insertis § 5 cui—obuenerat et Atheniensium—conmunitum Liuianis 81 1 pylemenetnicomede L || pylemene PB pylemne D p〈yl.. 〉mene̢ 8 || nicbodeme B || re〈gibus〉 8 || post om. B 2 eph(e)sum S epheum R cepherum L || (edic)to S || asiam ut L 3 quicunque D c〈qui〉cumq: S II inuenti (i fin. in ras.) P || fuissent L || (ciues) 8 || r̄. L || or(nnes) 8 4 negarentur D || (est) S || conpraehendi LPR1 com- B* conpr(ae)hendi 8 5 uerbi(s po)teet 8 || po∗∗est (er. st) D || multiti(tdo) S 6 sint L II meror SPBD memor L || plurimarum— occidendorum (rum usque ad occidendorum in ras. angustiore m. 1) D || plurir(na)rum S ||g(emi)tus 8 7 pari〈ter〉 S ||adque SP1R1 U fu(e)rit 8 fuerat L 8 quiq(ue) 8 || ant] au D || innocente(a) 8 || a(ut) S 9 perectitari B1 (i 4) || poen(a) S || hostium P1 (corr. m. rec.) || cogerentιιr〉 desinit S 10 metridatis D || . CXX. L CXX (c m. 1) B centum uiginti D || milibuB] milia P mil R || adque PRa 11 greciam BD || fpartem P et a. r. B 12 partem P et a. r. R || dedicione P || sylla LPBD 18 metridaticum D || archilaum D || aput P || pireum LPB p r reum (sic) D 14 communitum PB cummonitum D conminutum L 15 adtheniensium D || ce̢pit a. r. B H ac postea v || prelio D 16 archelao (o ex u) B archilauo D || cx PB; oxx Eutr. || archilai D interfecta, uix decem milia superfuisse referuntur.

conperta clade Mithridates lectissima septuaginta milia militum Archelao in subsidium misit ex Asia. secundo proelio quinquaginta milia ex his interfecta sunt ibique Diogenes Archelai filius trucidatus est.

tertio bello omnes copiae, quas Archelaus habebat, extinctae sunt. nam uiginti milia militum eius in paludem pulsa cum Sullae fidem inplorarent, insatiabili uictoris ira interfecta sunt totidemque alia in flumen coacta ac necata, reliqui miserorum passim trucidati sunt.

porro autem Mithridates in Asia nobilissimarum urbium principes occidere bonaque eorum publicare animo intenderat. cumque iam mille sescentos ita interfecisset, Ephesii exemplum uerentes excluso praesidio. eius portas obiecerunt; similiter Smyrnaei Sardi Colophonii Trallianique fecerunt.

perturbatus Mithridates per Archelaum ducem suum cum Sulla de pace pepigit. interea Fimbria Marianorum scelerum satelles, homo omnium audacissimus, Flaccum consulem, cui legatus ierat, apud Nicomediam occidit;

ac mox arrepto exercitu Mithridatis filium ex Asia ad Miletopolin fugat, stationem regis inuadit ipsumque Pergamo pellit fugientemque insecutus apud Pitanam obsedit, et profecto AVCTORES § 7 usque ad extinctae sunt Eutrop. 5, 6, reliqua Liuiana sunt lib. ut uid. 82 § 8 Liuius 82 § 9 —§ 11 Liuius 82 et 83 1 interfecta uix decem milia om. D || x PR || comperta R*D 2 metridates D || LXX PR 3 subsidio L n quinquaginta] LD \' L PR; quindecim ex Eutropio corr. Fabricius sh 4 diogenis L diugenua D || archelei R\' (a 4) || trucipatus D 5 extincte D 6 xx PR || militum] milete ∗∗∗∗|| (circ. 5 litt. eras.) D 7 syllae LPR syUe D n impl- JBb || insatiabilis L 8 todidemque (i in ras. ampliore) P U flumine D || negata D 9 metridatis D 10 prin ∗cipes B 11 mile D || sexcentos R4 aex centus D || ita om. D 12 epbesi LD ephesii (ii in ras.; fuerit iũ) P 13 smyrnei PRD smyrnes L H calophonii L aulo funi D 14 gallianique R || metridatis D || archilaam D 15 doce eno L || sylla LPRD || phimbria L 17 ι̃e.rat (ptmCta add. m. 3) L || aput L || ∗∗nicomediam B nicomidiam D 18 mitridates PaR1 (-is PbR2) metridatis B || mili. topolim LPRD 19 stationemque PR 20 fugientem que (que ex quae) R || secutus L cepisset, si L. Lucullus ciuilibus discordiis curam reipublicae praetulisset eumque mari coartare obiecta classe uoluisset.