tertium Punicum bellum exortum est. igitur cum senatus
delendam Carthaginem censuisset, profecti in Africam
consules et Scipio tunc tribunus militum prope Vticam
Liuius 48 (cf. Per. 49) § 1 — § 3 Liuius
49 (ad § 1
ibi Carthaginiensibus euocatis
iussisque ut arma et naues traderent nec moratis, tanta uis
armorum repente tradita est, ut facile tota ex his Africa potuisset
armari.
sed Carthaginienses postquam arma tradiderant
et relicta urbe recedere procul a mari decem milibus passuum
iussi sunt, dolorem ad desperationem contulerunt aut defensuri
cinitatem aut cum ipsa per ipsam sepeliendi, ducesque sibi
duos Hasdrubales creauerunt.
arma primum facere adgressi
aeris ferrique inopiam auri argentique metallis suppleuerunt.
consules oppugnare Carthaginem statuunt, cuius situs fuisse
huiusmodi dicitur:
uiginti duo milia paasaum muro amplexa,
tota paene
milibus passuum aperiebantur. is locus murum triginta pedes
latum habuit saxo quadrato in altitudinem cubitorum quadraginta.
arx, cni Byrsae nomen erat, paulo amplius quam duo
milia passuum tenebat. ex una parte murus communis erat
urbis et Byrsae imminens mari, quod mare Stagnum uocant,
sed § 4 etiam Florus 2, 15 § 10;
ad § 5 cf. Periocha 51 princ., ad§ 6 obiectu Vergil. | Aen. 1, 160 Paulus 80
8 arma - 9 suppleuerunt expressit Paulus 80, 16 sq. 10 cuius
situs - 17 mari compilauit Seuerus Chron. p. 453 [qui 11 XXII]
10 cuius — p. 272, 1 tranquillatur compilauit Paulus 82 (pr. i ex a m. 2, i fin. in ras. ex a m. 2) D || carthaginiensebus
(-inensibus 2) D karth- R 2 iussique Ra || morata.
L1 3 tota africa facile ex his R facile ex his (ea H) tota africa
KMH ex ea tota africa B 4 carthaginiensis (-inenses 2) D karth-
R 5 cedere L 7 pernpsam D || sepelliendi \'LRa sipiliendi
D1 8 hasdrubalis (i statim in e m. 1) D\' hastrubales D2 || aggressi
Rb 9 metalis Ra || suppleueruni D\' 10 karth- R ||
cuius situs fuisse huiusmodi] cuins modi D xxii milia R, item B;
uigintia milia D ||treginta D XXX R
14 altitudine LHB || XL R 16 erat) (H) LRD ς om. X2
consules
igitur quamuis aliquantam muri partem quassatam machinis
diruissent, tamen a Carthaginiensibus uicti ac repulsi sunt :
quos fugientes Scipio repulso intra muros hoste defendit. Censorinus
in Vrbem rediit. Manlius omissa Carthagine ad
Hasdrubalem arma conuertit.
Scipio Masinissa mortuo inter
Masinissae filios tres Numidiae regnum diuisit. quo circa
Carthaginem reuerso Manlius Tezagam urbem expugnauit atque
diripuit; duodecim milia ibi Afrorum caesa, sex milia capta
sunt. Hasdrubal Poenorum imperator, Masinissae nepos, subselliorum
fragmentis in curia a suis propter suspicionem proditionis
occisus est.
Iuuentius praetor in Macedonia aduersus
Pseudophilippum congressus, cum maxima clade totius Romani
exercitus interfectus est.