GetPassage urn:cts:greekLit:tlg0086.tlg030.1st1K-grc1:2.16.1-2.16.12 urn:cts:greekLit:tlg0086.tlg030.1st1K-grc1:2.16.1-2.16.12

16 Τοῖς μὲν οὖν ἄλλοις ζῴοις τοῖς τετράποσι καὶ ζῳοτύκοις οὐ πόρρω τρόπον τινὰ διέστηκεν ἀλλήλων τὸ τῆς ὀσφρήσεως αίσθητήριον, ἀλλʼ ὅσα μὲν ἔχει προμήκεις είς στενὸν ἀπηγμένας τὰς σιαγόνας, ἐν τῷ καλουμένῳ ῥύγχει καὶ τὸ τῶν μυκτήρων ἐνυπαρχε μόριον κατὰ τὸν ἐνδεχόμενον τρόπον, τοῖς δʼ ἄλλοις μᾶλλον διηρθρωμένον ἐστὶ πρὸς τὰς σιαγόνας.

2 ἡ δʼ ἐλέφας ἰδιαίτατον ἔχει τοῦτο τὸ μόριον τῶν ἄλλων ζῴων· τό τε γὰρ μέγεθος καὶ τὴν δύναμιν ἔχει περιττὴν. μυκτὴρ γάρ ἐστιν ᾧ τὴν τροφὴν προσάγεται, καθάπερ χειρι χρώμενος, πρὸς τὸ στόμα, τήν τε ξηρὰν καὶ τὴν ὑγράν, καὶ τὰ δένδρα περιελίττων  659,a ἀνασπᾷ, καὶ χρῆται καθαπερανεὶ χειρί. τὴν γὰρ φύσιν ἑλῶδες ἅμα τὸ ζῷόν ἐστι καὶ πεξόν, ὥστʼ ἐπεὶ τὴν τροφὴν ἐξ ὑγροῦ συνέβαινεν ἔχειν, ἀναπνεῖν δʼ ἀναγκαῖον πεξὸν ὅν καὶ ἔναιμον, καὶ μὴ ταχεῖαν ποιεῖσθαι τὴν μεταβολὴν ἐκ τού ὑγροῦ πρὸς τὸ ξηρόν, καθάπερ ἔνια τῶν ζῳοτὸκων καὶ ἐναίμων καὶ ἀναπτνεὸντων, τὸ γὰρ μέγεθος ὅν ὑπερβάλλον, ἀναγκαῖον ὁμοίως ὴν χρῆσθαι τῷ ὑγρῷ σπερ καὶ τῇ γῇ.

3 οἷον οὑν τοῖς κολυμβηταῖς ἔνιοι πρὸς τὴν ἀναπνοὴν ὄργανα πορίζονται, ἵνα πολὺν χρόνον ἐν τῇ θαλάττῃ μένοντες ἕλκωσιν ἔξωθεν το ὑγροῦ διὰ τοῦ ὀργάνου τὸν ἀέρα, τοιοῦτον ἡ φύσις τὸ τού μυκτῆρος μέγεθος ἐποίησε τοῖς ἐλέφοασιν. διόπερ ἀναπτνέουσιν ἄραντες ἄνω διὰ τοῦ ῦδατος τὸν μυκτὴρα, ἄν ποτε ποιῶνται διʼ ὑγρὸν τὴν πορείαν· καθάπερ γὰρ εἴπομεν, μυκτήρ ἐστιν ἡ προβοσκὶς τοῖς ἐλέφοασιν.

ἐπεὶ δʼ ἀδύνατον ἦν εἶναι τὸν μυκτῆρα τοιοῦτον 4 μὴ μαλακὸν ὄντα μηδὲ κάμπτεσθαι δυνάμενον (ἐνεπόδιζε γὰρ ἄν τῷ μήκει πρὸς τὸ λαβεῖν τὴν θύραθεν τροφήν, καθάπερ φασὶ τὰ κέρατα τοῖς ὀπισθονόμοις βουσίν· καὶ γὰρ ἐκείνους νέμεσθαί φασιν ὑποχωροῦντας παλιμπυγηδόν) ὑπάρξαντος οὑν τοιούτου τού μυκτῆρος, ἡ φύσις παρακαταχρηται, καθάπερ εἴωσθεν, ἐπὶ πλείονα τοῖς αὐτοῖς μορίοις, ἀντὶ τῆς τῶν προσθίων ποδῶν χρείας. τούτους γὰρ τὰ πολυδάκτυλα τῶν τετραπόδων ἀντὶ χειρᾷν ἔχουσιν, ἀλλʼ οὐ μόνον ἕνεχʼ ὑποστάσεως τοῦ βάρους· οἱ δʼ ἐλέφαντες τῶν πολυδακτύλων εἰσί, καὶ οὔτε διχαλοὺς ἔχουσιν οὔτε μώνυχας τοὺς πτόδας· ἐπεὶ δὲ τὸ μέγεθος πολὺ καὶ τὸ βάρος τὸ τοῦ σύματος, διὰ τοῦτο μόνον ἐρείσματός εἰσι χάριν, καὶ διὰ τὴν βραδυτῆτα καὶ τὴν ἀφυίαν τῆς κάμψεως σὐ χρήσιμον πρὸς ἄλλο οὐθέν.

διὰ μὲν σὖν τὴν ἀναπνοὴν ἔχει μυκτῆρα, καθάπερ 5 καὶ τῶν ἄλλων ἕκαστον τῶν ἐχόντων πλεύμονα ζῴων, διὰ δὲ τὴν ἐν τῷ ὑγρῷ διατριβὴν καὶ τὴν βραδυτὴτα τῆς ἐκεῖθεν μεταβολῆς δυνάμενον ἑλίττεσθαι καὶ μακρόν · ἀφῃρημένης δὲ τῆς τῶν ποδῶν χρήσεως, καὶ ἡ φύσις, ὥσπερ εἴπομεν, καταχρῆται καὶ πρὸς τὴν ἀπὸ τῶν ποδῶν γινομένην ἂν βοήθειαν τούτῳ τῷ μορίῳ.

οἱ δʼ ὅρυιθες καὶ οἱ ὄφεις καὶ ὅσα 6 b ἄλλ’ ἕναιμα καὶ ᾠοτόκα τῶν τετραπόδων, τοὺς μὲν πόρους ἔχουσι τῶν μυκτήρων πρὸ τοῦ στόματος, ὥστε δʼ εἰπεῖν μυκτὴρας, εί μὴ διὰ τὸ ἔργον, οὐκ ἔχουσι φανερῶς διηρθρωμένους· ἀλλʼ ἥ γʼ ὄρυις ὥστε μηθὲν ἂν εἰπεῖν ἔχειν ῥῖνας. τοῦτο δὲ συμβέβηκεν, ὅτι ἀντὶ σιαγόνων ἔχει τὸ καλούμενον ῥύγχος.

7 σιτία δὲ τούτων ἡ φύσις ἡ τῶν ὀρνίθων συνεστηκυῖα τούτον τὸν τρὸπον. δίπουν γάρ ἐστι καὶ πτερυγωτὸν, ὧστʼ ἀνάγκη μικρὸν τὸ βάρος ἔχειν τὸ τοῦ αὐχένος καὶ τὸ τῆς κεφαλῆς, ὤσπερ καὶ τὸ στὴθος στενόν· ὅπως μὲν σὗν ᾖ χρήσιμον πρός τε τὴν ἀλκὴν καὶ διὰ τὴν τροφὴν, ὀστῶδες ἔχουσι τὸ ῥύγχος, στενὸν δὲ διὰ τὴν μικρὸτητα τὴς κεφαλῆς. ἐν δὲ τῷ ῥύγχει τοὺς πόρους ἔχουσι τῆς ὀσφρήσεως, μυκτὴρας δʼ ἔχειν ἀδύνατον.

8 περὶ δὲ τῶν ἅλλων ζῷων τῶν μὴ ἀναπνεόντων εἴρηται πρὸτερον, διʼ ᾒν αἰτίαν οὐκ ἔχουσι μυκτῆρας, ἀλλὰ τὰ μὲν διὰ τῶν βραγχίων, τὰ δὲ διἀ τοῦ αὐλοῦ, τὰ δʼ ἕντομα διὰ τού ὑποζύόματος αίσσθάνονται τῶν ὁςμην, καὶ πάντα τῷ συνφύτῳ πνεύματι τού σώματος ὥσπερ κινεῖται· τοῦτο δʼ ὑπάρχει φύσει πἅσι καὶ οὐ θύραθεν ἐπείσακτόν ἐστιν.

9 Ὑπὸ δὲ τοὺς μυκτῆρας ἡ τῶν χειλῶν ἐστὶ φύσις τοῖς ἔχουσι τῶν ἐναίμων ὀδόντας. τοῖς γὰρ ὄρνισι, καθάπερ εἴπομεν, διὰ τὴν τροφὴν καὶ τὴν ἀλκὴν τὸ ῥύγχος ὀστῶδες ἐστίν· συνῆκται γὰρ είς ἓν ἀντʼ ὀδόντων καὶ χειλῶν, ὤσπερ ἄν εἴ τις ἀφελὼν ἀνθρώπου τὰ χείλη καὶ συμφύσας τοὺς ἅνωσθεν ὀδόντας χωρὶς καὶ τούς κάτωθεν προαγάγοι μῆκος ποιήσας ἀμφοτέρωθεν εἰς στενὸν· εἴη γὰρ ἂν τοῦτο ἤδῃ ῥύγχος ὀρνιθῶδες.

10 τοῖς μὲν σὖν ἄλίοις ζῴοις πρὸς σωτηρίαν τῶν ὀδόντων ἡ τῶν χειλῶν φύσις ἐστὶ καὶ πρὸς φυλακήν, διόπερ ὡς ἐκείνων μετέχουσι τοῦ ἀκριβηςς καὶ καλῶς ἢ τοὐναντίον, οὕτω καὶ τού διηρθρῶσθαι τοῦτο τὸ μόριον ἔχουσιν· οἱ δʼ ἄνθρωποι μαλακὰ καὶ σαρκύδη καὶ δυνάμενα χωρίζεσθαι, φυλακῆς θʼ ἕνεκα τῶν ὀδόντων ὤσπερ καὶ τὰ ἅλλα, καὶ μᾶλλον ἔτι διὰ τὸ εὖ· πρὸς γὰρ τὸ χρῆσθαι τῷ λόγῳ καὶ ταῦτα. ὥσπερ γὰρ τὴν γλῶτταν οὐχ ὁμοίαν τοῖς ἄλλοις ἐποίησεν ἡ φύσις, πρὸς ἐργασίας δύο καταχρησαμένη, καθάπερ εἴπομεν ποιεῖν αὐτὴν ἐπὶ πολλῶν, 660,a τὴν μὲν γλῶτταν τῶν τε χυμῶν ἕνεκεν καὶ τοῦ λόγου, τὰ δὲ χείλη τούτου θʼ ἓνεκεν καὶ τῆς τῶν ὀδόνφυλακῆς.

ὁ μὲν γὰρ λόγος ὁ διὰ τῆς φωνῆς ἐκ 11 τῶν γραμμάτων σύγκειται, τῆς δὲ γλύόττης μὴ τοιαύτης οὕσης μηδὲ τῶν χειλῶν ὑγρῶν οὐκ ἄν ἦν φθέγγεσθαι τὰ πλεῖστα τῶν γραμμάτων· τὰ μὲν γὰρ τῆς γλώττης εἰσὶ προσβολαί, τὰ δὲ συμβολαὶ τῶν χειλῶν. ποίας δὲ ταύτα καὶ πόσας καὶ τίνας ἔχει διαφοράς, δεῖ πυνθάνεσθαι παρὰ τῶν μετρικῶν.

ἀνάμκη 12 δʼ ἦν εὐθὺς ἀκολουθήσαι τούτων τῶν μορίων ἑκάτερον πρὸς τὴν εἰρημένην χρῆσιν εὐεργὰ καὶ τοιαύτην ἔχοντα τὴν φύσιν· διὸ σάρκινα. μαλακωτάτη δʼ ἡ σὰρξ ἡ τῶν ἀνθρύόπων ὑπὴρχεν. τοῦτο δὲ διὰ τὸ αἰσθητικὸτατον εἶναι τῶν ζῷόων τὴν διὰ τὴς ἁφῆς αἴσθησιν.