Commentarii in Apocalypsin

Hi sunt duae oliuae et duo candelabra, qui in [*]( 11, 4 ) conspectu domini terrae stant, id est: sunt in paradiso. hos ergo oportet interfici ab Antichristo [et uidi, in- [*]( 11, 7 ) quit, bestiam ascendentem de abysso] post multas plagas saeculo infixas, quem dicit ascendisse bestiam de abysso. de abysso autem eum ascensurum multa testimonia nobis in hoc capitulo contrahenda sunt. ait enim Ezechiel: ecce Assur cypressus in monte Libano. \'Assur\': deprimens; (cypressus) excelsus ramosus: id est populus multus; \'in monte Libano\': regnum regnorum, id est Romanorum; formosus in germinibus: id est fortis in exercitibus. aqua, inquit, nutriet illum: id est multa milia hominum, quae subiecta erunt illi. et abyssus auxit illum: id est ructauit eum. nam et Esaias paene eisdem [*]( 3 cf. Zach. 4, 11-14 12 Ezech. 31, 3 16 ibid. 31, 4 18 cf- Esai. 8, 7 ) [*]( 1 hi.. stantes add. X dominij dei IK stantia IK 2 duo] duos CB et om. TFHM post oliuas add. dicit H monuit DIK, monui CB, nominaui e, dixit et admonuit g 3 enim om. I unum TDF 4 post prophetis add. ita S 5 duae] duo DF 6 astant S sunt] stant H paradiso] add. item alio sensu: in conspectu domini terrae stantes (astantia g), id est in conspectu Antichristi Sg 7 ab] cum I et.. abysso add. X 8 descendentem K 9 fixas H, inflictas M, expletas in finem S, expletas in fine g quem om. X de abysso om. H 10 eam ascensuram H, quod ascensura sit S multa.. sunt T, multis testimoniis est comprobandum (comprobatum HIKg) X post testimonia add. enim (in cod. D erasum) T 12 montem F 13 cypressos excelsas ramosas id est populos multos CB 14 regnum] in regno S post regnorum add. est I 15 romanum IK post formosus add. autem quod ait S genibus T, geminibus D, gentibus cI) id est fortis] fortem dicit S 16 aquam T nutriit M, nutrit 1K illum] eum CB 17 quae om. CB erant DF, sunt H auxit DS, ausit TFH, hausit CBIKM 18 ructuauit TB, eructauit HS, eructuauit K, eructuabit F eum] illum DH et om. F hisaias T paene om. F hisdem T, idem F )

Hos ergo prophetas ab eodem interfici manifestat apocalypsis et quarta die resurgere, ne quis aequalis domino inueniatur. (et iaccbunt corpora eorum in plateis ciuitatis magnae, [*]( 11, 8 ) quae uocatur spiritualiter Sodoma et Aegyptus) Sodomam autem et Aegyptum dicit Hierosolymam: actus populi persecutoris efficit. diligenter ergo et cum summa sollicitudine [*]( 3 II Thess. 2. 7b-9 7 ibid. 2, \'ia 10 ibid. 2, 110. 11 13 Esai. 59, 9 16 cf. Apoc. 11, 11 ) [*]( 1 eum iam om. F 2 et alt. om 3 tesalonicenses TD thesalonicenses IK tenet] udd. tantum H 4 de medio] diinidio TD fiat] sit TF apparebit] add. inquit S ille om. lKill 5 est adu.] aduentum ZMl1 effigiem H in signis CB 7 inquit om. j ( 8 moritur B, oritur e id est .. molitur om. CB propter homoeotcleuton malicia qua futurus est H archanam IK 9 non] nec IK iussu dei S 10 quare] qua de re S ergo om. IKS eisdem scripsi, hisdem THill. isdem DS, idem CBIK quod] quo- niam S 11 recipiunt H amoremJ ueritatem et charitatem F mittet IJCBHIS deus om. S 12 persuadantur TM, persuadentur F 13 ueritati TC, ueritatem F ait] dicit HK suscitantibus S sustinentibus] add. autem II 14 lucem illis CB sunt] add. illis S 15 apocalipsin TFMS 16 surgere TD domino] deo S 17 et .. lin. 18 Aegyptus add. S 18 Sodomam .. p. 105, 8 rationis intellegatur om. th 19 actus] dictus CB persecutoris] persecutor id e 20 efficiet e )

Apertum est templum dei quod est in caelo: [tem- [*]( 11, 19 ) plum apertum] apparitio est domini nostri. templum enim dei filius eius est, sicut ipse ait: soluite templum hoc et in tribus diebus suscitabo illud: et dicentibus Iudeis: quadraginta et sex annis aedificatum est templum istud, ait euangelista: ille dicebat, inquit, de templo corporis sui. [et uisa est arca testamenti domini [*]( 11, 19 ) in templo eius.] arca testamenti: euangelii praedicatio et indulgentia delictorum et omnia bona quae cum illo aduenerint, illa dicit apparuisse.

[Et signum grande uisum est in caelo: mulier amicta sole[*]( 12, 1. 2 )et luna sub pedibus eius, et super caput eius corona stellarum[*]( 11 loh. 2, 19-21 )[*]( 1 prophetiam D 2 ex parte DCBS, ex parte se T, ex patre g parte] et add. S praecurrerit S 4 quoniam om. g 5 aliquotiens ... futurum] aliquoties ut factum aliquoties ut futurum eg dictum addidi non] nunc S 6 facturum S in grandem caliginem g incides] inuenies D, inuenieris CB 7 dictorum] add. in TS monstrabit DCB, monstrauit TS ordine T, ordo S 8 intellegatur Tg 9 ante apertum add. et S templum apertum add. X 10 apparitio scripsi, apertio T, manifestatio X 11 eius om. DX 12 tribus diebus] triduo IKM excitabo CB 13 sex] septem T 14 istud] hoc H ait om. CB ille] add. autem HIK inquit om. HIK 15 et.. eius add. X arca test. om. X 16 testamenti] et add. F praedicationem I, -es K 17 indulgentiam IK bona] dona HIKMS quaecumque S aduenerint T, aduenerunt X 18 aperuisse FHIKS 20 Et signuni.. p. 107, 2 pariat add. X mulierem amictam FMS 21 sub capite F, in capite g eius om. I coronas HS )

[Et uisum est aliud signum in caelo: et ecce draco rufus[*]( 12, 3 a )stetit in conspectu mulieris quae incipiebat parere, ut cum[*]( 12, 4 b )peperisset filium deuoraret.] Draco russeus stans et [*]( 1 habens S et clamat HIKM, et clamabat F, clamans S et torni. sust. om. F 2 sustinet IK autem om. X lunam g 3 pedes TFS, pedibus eet. suos TS, suis DCB, eius FHIK coronam] eoronas 71, coronamque in capite gestans g duodecim stellarum DCB 4 suis om. II est ecclesia K 5 patrum] patriarcharum H patrum et prophetarum] prophetarum et patrum F sanctorum] add. et TS I) habuit desiderii sui CB usquequod H fructu T 7 promissum olim I promisso F uidere F 8 corpus] carnem H sumpsisset T solem TDF 9 spem] speciem CBS gloria F 10 casum S, caro M et debito TDF, et debitum CB quod] quo DmlCB et Beatus p. 40G 11 minuitur om. I 12 augitur T 13 lunam TlJ, luna cet. coronam D corona] add. autem X 14 chorus I sanctorum patrum chorus H 15 natiuitatem carnis IK natiuitatis] add. domini F ChristusJ fps (= spiritus) DF 17 Et uisum .. deuoraret add. X et alt. mn. S rufus] rubeus S post uerba draco rubeus auctor mixtae recensionis S intermittit capitis XII uersuum Sb et 4 a expositionem,cf.p.I11,3-11etp.117,1-814incipietFincipit IK 19 filium] add. eius IIIS deuoraret] add. eum HKM Draco .. p. 109,1 eum om. HIKM russeus TD, roseus FCB, rufus S exoptans g )

[FA Jilius eius raptus est ad deum et ad thronum eius.J[*]( 12, 5b ) hunc dicit raptum ad solium dei. et nos legimus in Actibus apostolorum, quemadmodum loquens cum discipulis raptus est in caelis. [et peperit filium, qui incipit pascere [*]( 12, 5 a ) omnes gentes in uirga ferrea.] acturum autem omnes gentes in uirga ferrea: uirga ferrea gladius est: [*]( 8 Luc. 4, 13 11 cf. Act. 1, 9 ) [*]( 2 est S, et cet. qui] quo F 3 aequalitatem D posse om. HIKg opinatur IK 4 erat] est I mortis H 5 nec om. IKMg eum] add. non IKMg mortem TF detinere g in .. die] nam tertia die g 7 inuenisset non] non inueniBset 9 inuenisset illum quem non esse putabat H esse om. IK 8 discessit inquit ab illo CB inquit om. HKS usque om. CB 9 Et filius .... eius add. X 10 hunc dicit T, unde hic dicitur S, hinc dicitur 4>, quae recensio post ista uerba addit l. 9: Et filius .. eius; similiter S, ubi post uerba unde hic dicitur capitis XII primum u. 5 a, deinde u. 5 b interpretatio sequitur ab ordine Victorini diuersa, qui primum u. 5 b, deinde u. 5 a interpretatm est raptus IKM a solio F nos om. I 11 discipulis] add. suis DCBI 12 celum K, caelos eg et... ferrea add. X incipit (= jxsXXet)] incepit K pascere (P, regere S 13 acturum .. ferrea (pr.) om. Xe acturus DCB 14 est om. CB post gladius est propter foliorum in archetypo transpositionem haec uerba sequuntur quae transitum faciunt ad capitis VII u. 1 expositionem (cf. quae p. 95, 3 adnotata sunt): ) [*]( 1) 1\' = TDCBe: persecutionis (-es T) omnes recessisse de suis locis (locis suis CB) id est (quod add. e) boni mouebuntur (mouentur T) persecutionem fugientes. quattuor angelos (angeli CB) per quattuor angulos terrae etc. (= cap. VII u. 1, cf. p. 79, 7) ) [*](2) 3* = FHIKM: in (om. F) persecutione omnes recessisse de suis locis id est (in.. est om. HIKlIf) boni mouebuntur persecutionem fugientes. post haec audiui unum ex quattuor cornibus altaris aurei etc. (= cap. IX 13. 14), quae uerba explicatio uerborum per quattuor angulos terrae subsequitur (= cap. VII u. 1, cf. p. 79, 7) )

(Vidi et ecce draco magnus rufus.) Quod autem ait illum [*]( 12, 3 b ) coloris esse russei, id est coccinei, operis fructus talem dedit ei colorem; ab initio enim fuit homicida et omne genus humanum non tam debito mortis uerum uariis cladibus obitibusque oppressit.

(Habens capita septem.) Septem capita septem reges [*]( 12, 3 b ) Romanos, ex quibus et Antichristus est, in priori dicemus. cornua decem: decem reges in nouissimo tempore; hos eosdem plenius ibi tractabimus.