Adversus Valentinianos

Tertullian

Tertullian. Quinti Septimi Florentis Tertulliani opera, Pars III (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 47). Kroymann, Emil, editor. Prague, Vienna, Leipzig: F. Tempsky, G. Freytag, 1906.

Primus omnium [Ennius] poeta Romanus \'caenacula maxima ca.eIP simpliciter pronuntiauit, elati situs nomine uel quia Iouem illic epulantem legerat apud Homerum. sed haeretici quantas supernitates supernitatum et quantas sublimitates sublimitatum in habitaculum dei sui cuiusque suspenderint extulerint expanderint, mirum est. etiam creatori nostro Enniana caenacula in aedicularum disposita sunt forma. aliis atque aliis pergulis superstructis et unicuique deo per totidem scalas distributis, quot haereses fuerint, meritorium factus est [*]( 15] ei Annaliam libro I. fragm. XXXV ed. Vahlen 2 ) [*]( 1 milites MF 5 congressionem R3, congestionem PMFR1 6 tamen om. F 7 delibationi scripsi: delibatione PMF transfunctoria ii3, transpunctoria PMFR1 9 ipsis om. F 10 sic digna sunt MF, sunt sic digna Puulgo adonerentur M (in ras., ut uidetur), adorentur PF, adornentur Iun 12 quia seclusi (intellege: weil sie in ihrer Freude davor, dafi sie mit den Gegnern Spott treibe, sicher ist) 14 hoc PM, hic F 16 Ennius seclusi: interpolatum hoc esse ipsa nominis positione demonstratur 17 legerat FR, legarat PM 18 anpernitatea om. F sublimitatea om. P (add. in mg. m. 1) 19 dei P, de MF 21 disposita FR, deposita PM sunt JS3, sint PMR1, om. F forma, aliis uulgo 23 fuerint. meritorium uulgo meritorum F )

184
mundus. insulam Feliculam credas tanta tabulata caelorum. nescio ubi illic etiam Valentinianorum deus ad summas tegulas habitat. hunc substantialiter quidem Αἰῶνα Τέλειον appellant, personaliter uero Προπάτορα et Προαρχήν, etiam Bython, quod in sublimibus habitanti minime congruebat. innatum inmensum infinitum inuisibilem aeternumque definiunt, quasi statim probent esse, si talem definiant, qualem scimus esse debere. sic et ante omnia fuisse (non) ut dicatur, sed ut sit expostulo nec aliud magis in huiusmodi denoto, quam quod post omnia inueniuntur qui ante omnia fuisse dicuntur, et quidem non sua. se<det> itaque Bythos iste infinitis retro aeuis in maxima et altissima quiete, in otio plurimo placidae et, ut ita dixerim, stupentis diuinitatis, qualem iussit Epicurus. et tamen quem solum uolunt, dant ei secundam in ipso et cum ipso personam, Ennoian, quam et Charin et Sigen insuper nominant. et forte accedit in illa commendatissima quiete monere eum de proferendo tandem initio rerum a semetipso. hoc uice seminis in Sige sua uelut in genitalibus uuluae locis collocat. suscipit illa statim et praegnans efficitur et parit, utique silentio, Sige. et quem parit? Nus est, simillimum patri et parem per omnia. denique solus hic capere sufficit inmensam [*]( 3-6. 11-185, 4] cf. Irenaeus EXsfX0? xat ditotponr, riJç dc!>Su>v>j(iO\'j γνώσεως I 1, 1. ) [*]( 1 Felicalam om. P (add. R in mg. ex Hirsaugiensi) caelorum, nescio ubi. illic uulgo 2 etiam PM, enim FRig 3 AIQNATEAEION PJI, Alronate Aeion F 4 Προπάτορα et Προαρχήν Eng (Irenaeum secutus): nPOARXQ ET IIPOAPXHN M, nPOAPXS ET TIPAPXHN P, tipoapxo e npappxxhn F Bython Para: bythion PMF 8 sic et PM (add. a. u. nt m. 1), nt sic et F non addidi ut dicatur, sed scripsi: dicatur. sed PMF 10 ante om. F 11 se(det> itaque scripsi: se itaque PMFR1, sit itaque R3 uulgo iste PM, istos F aeuis PM, eius F 13 stupentis PM (ex stupentibus corr. m. 2), stupentibus F 15 Ennoian (Ennoean) Pam: et notam PMF Charin PJI, carni F 16 accedit scrqm: accedunt PMF monere Rig: monere PMF 17 hac F 18 in Sige sua Eng: in Sigae suae R3, in signe suae PMFR1 uelut in P MF, ueluti Rig 20 sige M (n add. s. u. m. 2), sigen P, sige F Sige, et quem parit Nus est uulgo )
185
illam et incomprehensibilem magnitudinem patris. ita et ipse pater dicitur et initium omnium et proprie Monogenes. atquin non proprie, siquidem non solus agnascitur. nam cum illo processit et femina, cui Veritas (nomen). [Monogenes, quia prior genitus, quanto congruentius Protogenes uocaretur!] ergo Bythos et Sige, Nus et Veritas prima quadriga defenditur Valentinianae factionis, matrix et origo cunctorum. namque ibidem Nus simul accepit prolationis suae officium, emittit et ipse ex semetipso Sermonem et Vitam. quae si retro non erat, utique nec in Bytho. et quale est, ut in deo uita non fuerit? sed et haec soboles, ad initium uniuersitatis et formati(onem) Pleromatis totius emissa, facit fructum: Hominem et Ecclesiam procreat. habes ogdoadem, tetradem duplicem, ex coniugationibus masculorum et feminarum, cellas, ut ita dixerim, primordialium Aeonum, fraterna conubia Valentinianorum deorum, census omnia sanctitatis et maiestatis haereticae. nescio criminum an numinum turbam, certe fontem reliquae fecunditatis.