de Ira

Seneca, Lucius Annaeus

Seneca, Lucius Annaeus, ca. 4 B.C.-65 A.D, creator; Basore, John W. (John William), b. 1870, editor; Basore, John W. (John William), b. 1870, editor, translator

Nemo se differt ; atqui maximum remedium irae dilatio est, ut primus eius fervor relanguescat et caligo quae premit mentem aut residat aut minus densa sit. Quaedam ex his, quae te praecipitem ferebant, hora, non tantum dies molliet, quaedam ex toto evanescent ; si nihil egerit petita advocatio, apparebit iam iudicium esse, non iram. Quidquid voles quale sit scire, tempori trade ; nihil diligenter in fluctu cernitur.

Non potuit impetrare a se Plato tempus, cum servo suo irasceretur, sed ponere illum statim tunicam et praebere scapulas verberibus iussit sua manu ipse caesurus ; postquam intellexit irasci se, sicut sustulerat manum suspensam detinebat et stabat percussuro similis ; interrogatus deinde ab amico, qui forte intervenerat, quid ageret: " Exigo," inquit, " poenas ab homine iracundo."

Velut stupens gestum illum saevituri deformem sapienti viro servabat, oblitus iam servi, quia alium quem potius castigaret invenerat. Itaque abstulit

p.286
sibi in suos potestatem et ob peccatum quoddam commotior : " Tu," inquit, " Speusippe, servulum istum verberibus obiurga ; nam ego irascor.

" Ob hoc non cecidit, propter quod alius cecidisset. " Irascor," inquit; "plus faciam quam oportet, libentius faciam ; non sit iste servus in eius potestate qui in sua non est." Aliquis vult irato committi ultionem, cum Plato sibi ipse imperium abrogaverit ? Nihil tibi liceat, dum irasceris. Quare ? Quia vis omnia licere.

Pugna tecum ipse ! Si vis [*]( vis added by Hermes, after Madvig. ) vincere iram, non potest te illa. Incipis vincere, si absconditur, si illi exitus non datur. Signa eius obruamus et illam quantum fieri potest occultam secretamque teneamus.

Cum magna id nostra molestia fiet, cupit enim exilire et incendere oculos et mutare faciem ; sed si eminere illi extra nos licuit, supra nos est. In imo pectoris secessu recondatur feraturque, non ferat ; immo in contrarium omnia eius indicia flectamus. Vultus remittatur, vox lenior sit, gradus lentior ; paulatim cum exterioribus interiora formantur.

In Socrate irae signum erat vocem summittere, loqui parcius. Apparebat tunc illum sibi obstare. Deprendebatur itaque a familiaribus et coarguebatur, nec erat illi exprobratio latitantis irae ingrata. Quidni gauderet,

p.288
quod iram suam multi intellegerent, nemo sentiret ? Sensissent autem, nisi ius amicis obiurgandi se dedisset, sicut ipse sibi in amicos sumpserat.

Quanto magis hoc nobis faciendum est ! Rogemus amicissimum quemque, ut tunc maxime libertate adversus nos utatur, cum minime illam pati poterimus, nec adsentiatur irae nostrae ; contra potens malum et apud nos gratiosum, dum consipimus, dum nostri sumus, advocemus.