de consolatione ad Marciam

Seneca, Lucius Annaeus

Seneca, Lucius Annaeus, ca. 4 B.C.-65 A.D, creator; Basore, John W. (John William), b. 1870, editor; Basore, John W. (John William), b. 1870, editor, translator

Videsne quanta copia virorum maximorum sit, quos a The Latin expression is reminiscent of Virgil, Aeneid, ix. 641 sq: Macte nova virtute, puer; sic itur ad astra, dis genite et geniture deos. b An allusion to the later apotheosis of Augustus. c Germanicus, his nephew. d Drusus, who was poisoned by Sejanus, the imperial favourite, in A.D. 23. (Tacitus, Annals, iv. 8.) e i.e., the emperor in his capacity of Pontifex Maximus. f A veiled allusion to the spectacular overthrow of Sejanus himself, eight years later.

p.48

non excepit hic omnia prosternens casus, et in quos [*]( et in quos Koch: et quos A: et quo Madvig: et, quos Gertz (1889): et quos Hermes: et quibus Waltz. ) tot animi bona, tot ornamenta publice privatimque congesta erant [*]( congesta erant A: congesta sacrant Gertz: congesta honestaverant proposed by Hermes. ) ? Sed videlicet it in orbem ista tempestas et sine dilectu vastat omnia agitque ut sua. Iube singulos conferre rationem ; nulli contigit im- pune nasci.

Scio quid dicas : " Oblitus es feminam te con- solari, virorum refers exempla." Quis autem dixit naturam maligne cum mulierum ingeniis egisse et virtutes illarum in artum retraxisse ? Par illis, mihi crede, vigor, par ad honesta, libeat, facultas est ; dolorem laboremque ex aequo, si consuevere, patiuntur.

In qua istud urbe, di boni, loquimur ? In qua regem Romanis capitibus Lucretia et Brutus deiecerunt : Bruto libertatem debemus, Lucretiae Brutum ; in qua Cloeliam contempto et hoste et flumine ob in- signem audaciam tantum non in viros transcripsimus : equestri insidens statuae in sacra via, celeberrimo loco, Cloelia exprobrat iuvenibus nostris pulvinum escendentibus in ea illos urbe sic ingredi, in qua etiam feminas equo donavimus.

Quod si tibi vis exempla referri feminarum, quae suos fortiter desideraverint, non ostiatim quaeram ; ex una tibi familia duas Cor-

p.50

nelias dabo : primam Scipionis filiam, Gracchorum matrem. Duodecim illa partus totidem funeribus recognovit. Et de ceteris facile est, quos nec editos nec amissos civitas sensit ; Tiberium Gaiumque, quos etiam qui bonos viros negaverit magnos fatebitur, et occisos vidit et insepultos. Consolantibus tamen miseramque dicentibus : " Numquam," inquit, " non felicem me dicam, quae Gracchos peperi."

Cornelia Livi Drusi clarissimum iuvenem inlustris in- genii, vadentem per Gracchana vestigia imperfectis tot rogationibus intra penates interemptum suos, amiserat incerto caedis auctore. Tamen et acerbam mortem filii et inultam tam magno animo tulit, quam ipse leges tulerat.

Iam cum fortuna in gratiam, Marcia, reverteris, si tela, quae in Scipiones Scipionumque matres ac filias exegit, quibus Caesares petit, ne a te quidem conti- nuit ? Plena et infesta variis casibus vita est, a quibus nulli longa pax, vix indutiae sunt. Quattuor liberos sustuleras, Marcia. Nullum aiunt frustra cadere telum, quod in confertum agmen inmissum est: mirum est tantam turbam non potuisse sine invidia damnove praetervehi ? At hoc [*]( at hoc inferior MSS.: adhoc A Hermes.)

iniquior fortuna fuit, quod non tantum eripuit filios, sed elegit. Numquam

p.52

tamen iniuriam dixeris ex aequo cum potentiore di- videre ; duas tibi reliquit filias et harum nepotes. Et ipsum, quem maxime luges prioris oblita, non ex toto abstulit ; habes ex illo duas filias, si male fers, magna onera, si bene, magna solacia. In hoc te perduc, ut illas cum videris, admonearis filii, non doloris !

Agri- cola eversis arboribus, quas aut ventus radicitus evulsit aut contortus repentino impetu turbo praefregit, subolem ex illis residuam fovet et in amissarum vicem [*]( in amissarum vicem Favez: in amissarum inferior MSS.: in missarum A: in vicem amissarum Gertz (1889): in scissuram Hermes after Schultess: et amissarum Waltz. ) semina statim plantasque disponit ; et momento (nam ut ad damna, ita ad incrementa rapidum veloxque tempus est) adolescunt amissis laetiora.