de consolatione ad Helviam

Quod non miraberis, si primam eius originem aspexeris. Non est ex terreno et gravi concreta corpore, ex illo caelesti spiritu descendit; caelestium autem natura semper in motu est, fugit et velocissimo cursu agitur. Aspice sidera mundum inlustrantia; nullum eorum perstat. Sol[*]( sol added by Michaëlis.) labitur adsidue et locum ex loco mutat et, quamvis cum universo vertatur, in contrarium nihilo minus ipsi mundo refertur, per omnis signorum partes discurrit, numquam resistit ; perpetua eius agitatio et aliunde alio commigratio est.

Omnia volvuntur semper et in transitu sunt ; ut lex et naturae necessitas ordinavit, aliunde alio deferuntur ; eum per certa annorum spatia orbes suos explicuerint, iterum ibunt per quae venerant. I nunc et humanum animum ex isdem, quibus divina constant, seminibus compositum moleste ferre transitum ae migrationem puta, cum dei natura adsidua et citatissima commutatione vel delectet se vel conservet.

A caelestibus agedum te ad humana converte ; videbis gentes populosque universos mutasse sedem. Quid sibi volunt in mediis barbarorum regionibus Graecae urbes ? quid inter Indos Persasque Macedonicus sermo ? Scythia et totus ille ferarum indomitarumque gentium tractus civitates Achaiae

Miletus quinque et septuaginta urbium populum in diversa effudit ; totum Italiae latus, quod infero mari adluitur, maior Graecia fuit. Tuscos Asia sibi vindicat; Tyrii Africam incolunt, Hispaniam Poeni; Graeci se in Galbam immiserunt, in Graeciam Galli; Pyre- naeus Germanorum transitus non inhibuit—

per invia, per incognita versavit se humana levitas. Liberos coniugesque et graves senio parentes traxerunt. Alii longo errore iactati non iudicio elegerunt locum, sed lassitudine proximum occupaverunt, alii armis sibi ius in ahena terra fecerunt ; quasdam gentes, cum ignota peterent, mare hausit, quaedam ibi consederunt, ubi illas rerum omnium inopia deposuit.

Nec omnibus eadem causa relinquendi quaerendique patriam fuit. Alios excidia urbium suarum hostilibus armis elapsos in aliena spoliatos suis expulerunt ; alios domestica seditio summovit ; alios nimia superfluentis populi frequentia ad exonerandas vires[*]( vires A : urbes Pincianus.) emisit; alios pestilentia aut frequentes terrarum hiatus aut aliqua intoleranda infelicis soli