Tractatus Undecim

Etsi ipsa natura nos docet inter inexploratas humanae uitae conuersationes et indignas deo saeculi mensurabiles pugnas nihil utilius esse homini quam per omnes dies ea quae saeculi sunt amica respuere et diuinae institutionis praecepta seruare, dicente apostolo: omnis amicitia mundi inimica est dei, et iterum profeta dicente: non tardes conuerti ad dominum et ne differas de die in die, tamen mortalium sensuus rerum saecularium familiaritate captiui intra humanae inbecilli clauduntur errorem et semper diuina miseratio inter tot inconsulta naufragio uelut fine periclitantibus statio et optabilis portus occurrit. Unicum diuinae sententiae modum profeticis uocibus adpraehendens gloriosum pascharum diem deus posuit, ut, quamuis per omnes dies seruire sibi homines suos deus uellet, tamen, quia omnis mundus in maligno positus est et dum nullus infinitis est finis fixo in lubricis gressu modum non constituimus incertis, [*](Wirceb. fol. 75 ) [*]( 7 Iac. 4, 4; cf. Prisco can. XXIX. 8 Sirac. 5, 8. 16 I. Io. 5, 19. ) [*]( 10 Cf. Hil., de trin. I,19 (infra p. 69, 11). 11 id., I, 7: cum religiosa mens intra imbecillitatis suae concluderetur errorem; cf. infra p. 104,1. ) [*]( 2 Uid. subscriptionem tractatus tertii. 3 uerba: EtSS-CONUERSA\' tres complentia uersus rubro colore exarata sunt 4 fuisse uidetur U JtAEUtCON UERSAltlON ES, Ut (? cf. supra 53, 25) ras. del. 6 SA€( CUlalj, erat SAE.ICULO, 0 deletum et 8 in ras. positum 9 INÖ\'E] uid. quae in praef. cap. II de oppressa littera M congessi 11 humANe blaUINjlACDaIjSaRATIO, I (in IA) lin. del. 13 blUINC 14 pRO plTl\'ciS QlORIOSUS, S (in US) lin. del. 15 OmNES, E ex J fact. 16 hOmINES, E ex l fact. )

in commemorationem inpensae pro nobis passionis exhortans uel anniuersaria uice ad obaudiendum nos fidei cogeret, quos omne quod uiuimus sibi soli debere meminisset, dicente apostolo: siue mors siue uita siue praesentia siue futura, omnia uestra sunt, uos autem Christi, Christus autem dei.

Et ideo, dilectissimi in deo, quia in hoc positi sumus, ut sensuus uestros intra angustias humanae inbecillitatis obsessos tamquam in nouam lucem religiosa docendi exhortatione laxemus, neccessario inchoantibus in praeparationem susci-I piendae paschae diebus quadragensimarum, sicut scribtum est, tamquam boni procuratores multiformis gratiae dei aliut ne fiat secundum imperium praecipimus, aliud secundum ueniam depraecamur, quoniam in hoc tempore et qui iam se a malis abstinet adsuescens bonis debet uelle meliora et qui adhuc indisciplinato mundi errore constringitur reuocari ab alienis uel solemnium dierum obseruatione suadetur, ut adueniente pascha domini et qui fidelis est custodisse se acceptam semel mandatorum fidem

gaudeat et paenitens salutem repetat et catecuminus futurae remissionis confidentiam non amittat, ut adinpleatur quod scribtum est: ecce dies domini et salutare eius! aperite portas, ut intret populum custodiens iustitiam et ueritatem, quia amplectentes intellectum perceperunt pacem sperantes in domino. Propter quod, dilectissimi, caelestis uocationis participes castificate animas uestras deo et, sicut scribtum est, abstinentes a corporalibus desideriis quae militant [*]( 2 I. Petr. 1, 22. 4 I. Cor. 3,22; cf. Laodic. u. 8. 11 I. Petr. 4,10. 12 I. Cor. 7,6; I. Tim. 1,1. 19 Hebr. 10, 35. 20 Es. 26, 2-4. 24 Propter] Hebr. 3, 1. 25 castificate] I. Petro I, 22. 26 abstinentes] I. Petro 2, 11; Iac. 4, 1. ) [*]( 7 liilarius, de trin. 1,18: meminisse oportet terrenarum mentium iufirmas atque imbecillas opiniones esse abiciendas et omnes imperfectae sententiae angustias religiosa discendi exspectatione laxandas; cf. infra p. 94,22. ) [*]( 2 flhEm 3 ex hlCERltE atramento pallidiore correctum est hlCENtE 4 SlfflJC (ubi primum occurrit) eratSIIUe PRAESEN{A 5 UCaSTRA, 7 erat UOSTROS 20 qutb, * lin del. 26 qUAaC )

eripite iniuriam accipientem, iudicate pupillum, iustificate uiduam, demittite confractos in remissionem et omnem conscribtionem iniquam disrumpite, frangite panem uestrum esurientibus, aegenos et non habentes tectum inducite in domos uestras; si uideritis nudos operite et laborantes ne dispexeritis; sic enim scribtum est: si dederis esurienti panem tuum ex animo et humiliatam satiaueris animam, orietur in tenebris I lumen tuum et erit deus tuus tecum et satiaberis omnibus bonis in omnia quae desiderat anima tua. Considerate enim, quid sit pascha domini, dicente apostolo: pascha nostrum immolatus est Christus, ostendens rerum praesentium tolerantiam ad praemium beatae inmortalitatis proficientem, in quo uirginis partus et in adsumptionem corporis omnipotens [*]( 2 cf. I. Tim. 3, 8; Tit. 1, 7. 11. in inc.] cf. I. Tim. 6, 17., 5 Es. 58, 5. 6. 6 castificati] I. Petro 1, 22. 7 et diuites] I. Tim. 6, 18. 9 Es. 58, 6. 7; cf. Barnabae epist. c. 3. 16 Es. 58, 10. 11. 21 I. Cor. 5, 7. ) [*]( 2 IiEXiS] opp. p. 21, 4; 63, 17 3 l€IUN€T€S, € (in T€S) lin. del. 6 IN, erat UN 11 pupiU€KJSTIflCAT€, UO) man. II superscr., sed € non del. 12 CON\'fRACtOS, 0 (in tOS) ex U corr. 16 blS I p€X€Rl\'T€S, € (in T€S) lin. del. 18 (DORI€TUR, til lin. del. 19 SATIAUCRIS, U lin. del. 20 CONSlb€RATA€€NI(D 22 pRA€ s€nt€~\'tiu(d tOLERANtJUm. )

conceptione partu uagitibus cunis omnes naturae nostrae contumelias transcurrerit, ut, ueniens in carnem constitutionem decreti anterioris euerteret (et) in patibulum gloriosae crucis maledicta terrenae dominationis adfigens inmortalis ipse neque morte uincendus pro morientum aeternitate moreretur. Cum quo (si) alteri consepulti in mortem in baptismum sumus, alteri ut commoriamur et consepeliamur optamus, sic in diem paschae uenire debemus, ut, quia I contumelia illius honor noster est, quadragenta dierum erimum domini in euuangelio ieiunantis imitati ambulantes in carne non secundum carnem uiuamus, ut, si uicti ad modicum sumus, tamen in conpaginationem corporis Christi diuina praeceptorum luce reparemur, quoniam tamquam misericordiam consecutus ego consiliator, ego testis sum quod liberi a peccatis esse non possumus, nisi remissione baptismatis et diuinae crucis redemptione saluemur.

Hii sunt enim dies quos Moyses quadragensimo nummero ieiunans ad accipiendam legem diuini sermonis meruit eloquium, cum adnuntiatum pascha domini mare timuit et potentissimum in terris aelementum cui ipsa pro tempestate natura est diuisis aquis puluereum populo [*]( 8 Rom. 6, 4. 12 II. Cor. 10, 3. 15 I. Cor. 7, 25; I. Petr. 5,1. ) [*]( 1 Hilarius, de trin. II, 24: dei igitur imago inuisibilis pudorem humani exordii non recusauit et per conceptionem partum uagitum cunas omnes naturae nostrae contumelias transcurrit (cf. IX, 51 al.; inf. 77,15). 6 inmort.-moreretur = Hil., trin. 1,13. 10 cont. — nost. est = id., 11,25. ) [*]( 4 tRANSCURRERlt] nolui mutare in indicat. modum. 5 €U€R T R €T€TIN, t (in EtE) lin. del.; quam facile Et intercidere potuerit apparet 6 tER\'RAENAE, A (in RA€) lin. del. ININmORTAllS] de syllaba IN multorum fonte uitiorum uid. praef. cap. II 7 mORIENtU-:-] nolui mutare in mORIENtlUm, cf. 63, 10 8 qUOSAltERI IN BApt.] corrigendum esse puto peR BApt. 11 Eltlmurn, fuisse uidetur ERltmUm 12 IEIUNANltES 21 €le\'ro€NTUa) 22 po\'pulo, 0 (in po) ei U corr. )

tamen saluationis nostrae praeparans passionem et adinplens in se pascharum decreta, non soluens, in eo quod temptari uoluit quae in diebus hiis repudiari a nobis oporteret ostendit, et quod illum temptanti diabolo respondisse ad fidem legimus nos ad distructionem diabolicae temptationis utamur. [*]( 4 ef. Rom. 13, 12; Eph. 6, 11 4 sqq. cf. los. 3, 15-17. ) [*]( 1 INSOllTUS, U ras. del.; cf. 60, 6 (DIRACUlAO), A (in lAOD) ras. del. 2 bERENA] nolui mutare in bAR€NA bllSUNT etc.] uid. quae de hac periodo dixi in Archiv f. lat. Lex. III, 322 5 erat CR€piblN £ (D, m ras. del. et Spositum uerbaaORbANIs\'— pRA€ft\' scriptura contracta et ardua, sed man. I exarata sunt; cf. 55, 23; 64, 14 6 DRA€B in uersus fine erasum et in proximo uersu denuo scriptum 7 N€C, litt. C leui ras. corrodi coepta esse uidetur\' 11 €T\', deficiente Sl 16 l€Q€ODUS blSTRIc\'TION€a), I (in RIC) lin. del. blABU llCAC fuisse uidetur UTA(DUR-\'flNIT| )