Tractatus Undecim

[*]( Wirceb.. fol. 1 )Etsi fides nostra nullis uitae offendiculis inpedita secu-- rum catholicae dispositionis iter tendens ad deum libera sit, tamen, quia zabolica obtrectatione pulsata in eo quod percutitur plus probatur, gloriosum nobis uidimus, beatissimi sacerdotes, ut non redarguente conscientia, quamuis frequentibus libellis locuti fidem nostram hereticorum omnium docmata damnauerimus et libello fratrum nostrorum Tiberiani, Asarbi et ceterorum, cum quibus nobis una fides et unus est sensus, cuncta docmata quae contra Christum uideantur esse I damnata sint et probata quae pro Christo, tamen etiam nunc, quia id uultis,. sicut scribtum est parati semper ad confessionem omni [*]( 13 I. Petr. 3, 15. ) [*]( 5 Hilarius Pict., de trin. lib. VII, 4: ecclesiae proprium est, ut tum uincat cum laeditur, tunc intelligatur cum arguitur e. q. s. 9 Hieronym., uir. ill., c. 123: Tiberianus Baeticus scripsit pro suspicione, qua cum Priscilliano accusabatur haereseos, apologeticum tumenti compositoque sermone; sed post suorum caedem, taedio uictus exilii, mutauit propositum e. q. s. Sulp. Sev., chron. 11, 51, 4: damnatique Asariuus (ita Halmii cod. P, Asarinus b) et Aurelius diaconus gladio, Tiberianus ademptis bonis in Sylinancim insulam datus. ) [*]( 1 Codex inscriptione caret 3 Uerba etSlplbeS — CAtbollCAe blS1,quae tres uersus complent, rubro colore exarata sunt. offeNblculls, litteris ff leni rasura corrosis 4 Ll6eRAes\'t, E (in eSt) lin. del. 9 U&€HoS punctum posterior manus supposuit [man. I si quid delendum est supra uersum punctum ponere solet]; similiter litt. S abundat fol. 15a, 45a,, 8sb, 120b, 121a, 122a, 129a, 140b 11 UlbENtUR eTDROBATAQUepROXKO 12 SINTTAfneN , eTpRO&ATA man.I, quepRoXRo man. II, ut uid. ) [*]( 1* )

Quamuis enim gloriari in his quae fuimus non oporteat, tamen non ita obscuro editi ad saeculum loco aut insipientes uocati sumus, ut fides Christi et eruditio credendi mortem nobis potius adferre potuerit quam salutem. Ad haec enim, ut ipsi nouistis, peractis omnibus humanae uitae experimentis et malorum nostrorum conuersationibus repudiatis tamquam in portum securae quietis intrauimus. Agnoscentes enim quoniam nemo nisi ex aqua et spiritu sancto renatus ascende-ir) ret in regna caelorum, castificauimus animas I nostras ad obaudiendum fidei per spiritum et repudiatis prioris uitae desideriis, in quibus erubescebamus, ad innouatae iter gratiae simbolum catolicae obseruationis accepimus, quod [*]( 4 cf. Es. 9, 2. 7 cf. Rom. 10, 10. 15 Io. 3, 5. 16 castif.] I. Petro 1, 22. 17 prioris] I. Petro 1, 14. 18 in quib.] Rom. 6, 21. ) [*]( 9 Sulp. Set\\, claron. II, 46,3: ab his Priseillianus est institutus, familia nobilis, praediues opibus, acer, inquies, facundus, multa lectione eruditus, disserendi ac disputandi promptissimus. 13 Hilarius Pict., de trin. lib. I, 3: in cuius bonitate ..... tamquam tutissimo sibi portu familiarique requiesceret; lib. XII, 1: tendimus tandem .... ad tutum securae fidei tranquillumque portum, ad optatae quietis sinum. ) [*]( 2 NOlUimUS] displicet mutare in NolueR\'ffiUS, quamuis UT praedtM!fn.f\'t cedat IUft€T1 SteTCjCONf€SSI0N€, CT6 exstat in rasura, fuit MOS CN 5 sAtJsF,eRET, E ex J corr. 9 A60v ITI, A lin. del. 14 S€CURA€, A lin. et puncto del. 15 ASaCCNJbcaRCa, fuit AslceNbeT 18 €RUB€SCIODUS, litt. E (in BE) punctis notata, sed non superscribitur j 19 OBSeRluAtJONES, E perperam ex J corr. )

baptisma unum deum credens hereticorum dogmata stulta non damnet, qui, dum uolunt humanis conparare diuina, diuidunt unitam in dei uirtute substantiam et magnitudinem Christi tripertito eclesiae fonte uenerabilem Binionitarum scelere partiuntur, cum scribtum sit: ego sum deus et non est alius praeter me iustus et saluator non est praeter me, et: ego primus et ego posthaec et praeter me non est deus; quis sicut ego? item alibi: ego sum et ante me non fuit alius et post me non erit similis mihi; ego deus et non est praeter me qui saluos faciat; I et iterum Moyse dicente: dominus deus noster deus unus est, et Hieremias ait: hic est deus noster nec reputabitur alius absque eum qui inuenit omnem uiam sapientiae et dedit eam Iacob puero suo et Istrahel dilecto suo; posthaec in terris uisus est et cum hominibus conuersatus est. Ipse est enim qui fuit est et futurus est et uisus a saeculis uerbum caro factus inhabitauit in nobis et crucifixus deuicta morte uitae heres effectus est ac tertia die resurgens factus [*]( 2Gal. 3,27. 6 Eph. 4, 5. 6. 11 Es. 45, 21; Hos. 13, 4. 13 Es. 44,6. 14 Es. 43, 10. 11. 17 Dent. 6, 4. 18 Bar. 3, 36—38. 22 Io. 1, 14. ) [*]( 1 ReÕemptloNEmlj appositionis loco auctor haec addidisse uidetur ad \'lauacrum\', sed fortasse scribendum est \'lauacrum redemptionis corporis nostri et\'. 4 RemISSloINEm, cf. quae dixi de litt. M parasitica in praefationis cap. II 8 UoltjNT] supra uersum leuis rasura 9 UIR tutEm, (T) lin. del. mAGNItUÕINE, de oppressa saepius littera M uid. praef. cap. II 10 dlfsjl ONI ItA1 RU(D, l ras. et lin. del.; K €BIOfNjlTARU(D legendum esse censeo. 15 ffilblEGO, uid. quae dixi AIT de signo jc in praef. cap. II 18 blC 20 PUEROISUO, uid. infra fol. 89b )

in caelos uenientibus ad se iter construit totus in patre et pater in ipso, ut manifestaretur quod scribtum est: gloria. in excelsis deo et pax hominibus in terra bonae uoluntatis; sicut Iohannes ait: tria sunt quae testimonium dicunt in terra aqua caro et sanguis et haec tria in unum sunt, et tria sunt quae testimonium dicunt in caelo pater uerbum et spiritus et haec tria unum sunt in Christo Iesu.

Et quia uultis nos ire per singula ut quod credimus eloquamur, licet nostrum sit studere de uobis, tamen, quia secundum I institutum dei, qui, cum operibus quis esset ostenderet, uoluit tamen quis esset a discipulis suis uel quis crederetur audire: quia uultis etiam nos uobis probare quod nostis, ueniam petimus si aut adserentes fidem nostram aut distruentes ea, quae ad deprauandas mentes infidelium error insinuat, latius eloquemur. Illorum enim culpa est, qui, dum plura in Christi homines mentiuntur, prolixius nos respuere ea, quae sibimet ipsis obiciunt, fecerunt. Anathema enim sit qui Patripassianae heresis malum credens catholicam fidem

uexat, cum scribtum sit dicente Petro: tu es Christus, filius dei uiui, et alibi: qui habet filium, habet uitam, qui non habet filium, non habet uitam, et iterum ipso dicente: ego et pater unum sumus, adque alibi: ego in patre et pater in me; ad cuius rei testimonium accessit etiam in euuangelio daemoniaca confessio dicens: tu es Christus filius dei; quid [*]( 2 cf. Io. 14, 11. 3 Luc. 2,14. 5 I. Io. 5, 8. 7 (est illud quod dicunt \'comma Ioanneum\'). 21 Matth. 16, 16. 22 I. Io. 5, 12. 23 Io. 10, 30. 24 Io. 17, 21. 26 Matth. 8, 29; Marc. 1, 24. ) [*]( 2 pSukCSJRUjlT, pRAE lineis del., TR et anterior pars litterae U in rasura exstant; fuisse uidetur pRAEStltlt, cf. fol. 3sb et 80* 3 ipSOT 10 quib, I lineis del. 19 p€C€RUNTANATb€\'fnA, uid. supra pag. 5 ad lin. 15 PATRIPASISllAJNE, erat pAtRlpASISIONE qUI NON bAf)Etflh UffiNON bAfJEt 22 UltAffiEtltERUlffiUltAffi 25 KAb] de signo K uide supra ad lin. 19 )

adprehendere uolumus in quo adprehensi sumus, quoniam praeter unum Christum Iesum uniti in fide aliut quam . unius baptismatis praesidium non habemus, scientes quoniam Christus uenit in carne, ut peccatores saluos faceret et redemptos in sese ad perennis uitae instituta repararet. Qui autem negat Iesum Christum in carnem uenisse, hic antechristus est et perditio eius non indormiet dicente apostolo: qui negat filium nec patrem habet, qui autem confitetur filium et filium et patrem habet. I Anethema autem sit doctrina Nicholaitarum partemque cum Sodoma habeat et Gomora quisque odibilia deo sacrilegia aut instituit aut sequitur. Anethema sit qui legens grifos aquilas asinos [*]( 3 cf. Hebr. 10, 29 et Prisco can. LXXIX. 5 I. Cor. 8, 6; cf. Prisco can. XXV. 9 Eph. 4, 5. 11 Gal. 1, 8. 9. 13 Philipp. 3, 13. 12. 18 I. Tim. 1, 15. 20 cf. I. Io. 2, 22 et Prisco can. LXXXVII. 21 perditio] II. Petro 2, 3. 22 I. Io. 2, 23. 24 cf. Es. 1, 9; Rom. 9, 29. 26 cf. Lev. 11, 13. 44; Dent. 14, 12; Sap. 11, 16. ) [*]( 2 bAemoNlum, I ras. del.; cf. infra p. 15,12 et Zingerle, Wiener Studien VIII, p.341 8 CRUb€SC€NJTE, E ex | corr. 18 CARN}€]cf.Roensch, It. et Uulg., p. 406 sq.; Archiv f. lat. Lexikogr. III, 320 23 ANEtbEffiA] ita codex 24 bOCtRI\'NAE 25 quisque] nolui mutare in quisquis 26 ANCTbeODA LEÇENSI] posthoc uerbum in uersus fine positum excidisse suspiceris SCRlfJtURAS, cf. supra p. 5, 6. )

et ad perditionis suae excidia deducunt et sacramentum uocant, quod secundum scripturas dei perditionis nesciunt esse mysterium, et euntes in praecipitium, sicut profeta ait, facti sunt uelut spiritus in pinnis uolatilium et ideo confundentur ex sacrariis suis facti sicut equus et mulus quibus non est intellectus et digni sunt quorum deus Sol sit. Nos autem diuinarum scripturarum edocti uerbis etsi scimus quia nihil idolum est in hoc mundo, sed quae sacrificant daemoniis sacrificant et non deo, elaboramus tamen, ut sicut I scribtum est intellegentes uersutias sermonum et interpraetationes parabolarum et operantes, quod in deo sumus, nihil in nobis bestiarum figura habeat, sed totum Christi dei teneat disciplina, quia nulla communicatio est mensae domini et mensae daemoniorum, luci et tenebris, Christo et Beliae. Sicut et Iohannis de huiusmodi loquens ait: si quis adorat bestiam et imaginem eius, hic accepit notam in fronte sua et in manu sua, et ipse alibi: uidi de mari bestiam ascendentem habentem cornua decem

et capita septem et in capitibus eius decem diademata et nomen blasphemiae et erat similis pardo [*]( 5 Philipp. 3, 19; cf. Prisco can. L. 8 Hos. 4, 13. 19. 11 sicut] Tob. 6, 17. 13 I. Cor. 10, 19. 20. 16 Sap. 8, 8; Sirac. 39, 2. 18 cf. Apoc. 16, 2; 19, 20. 19 I. Cor. 10, 21. 20 luci] H. Cor. 6, 14. 15. 22 Apoc. 14, 9. 24 Apoc. 13, 1. 2. ) [*]( 12 Cf. Hilarius, de trin. I, 17: sed nos edocti diuinitus e. q. s.; cf. infra 22b, 23" et 82". ) [*]( 4 €STbl, cf. supra p. 6 ad lin. 25 13 EboctJ, 0 ex U corr. \'boĮum 16 (€jT, E in rasura exstat, erat UT 17 pARA60lARU<D, 0 ex U corr. 18 IMOS , S littera (in NOS) lineis obducta )

et carnes deuorabuntur eorum; euanuerunt enim in cogitationibus suis et obscuratum est insipiens cor eorum et dicentes se esse sapientes stulti facti sunt et inmutauerunt gloriam incorruptibilis dei in similitudinem imaginis corruptibilis hominis et uolucrum et quadripedum et serpentium et configurantes se prioribus ignorantiae uitae desideriis in ea quae non intellegunt inciderunt. Nos autem scientes quia lex spiritalis est et omnis profetia interpraetatione indiget, habentes Christum deum in sensu demonstratorem, I per quem etiam si aliter sentiremus et [*]( 3 Dan. 7, 2 -7. 19 Rom. 1, 21.23. 24 configur.] I. Petro 1, 14. 22. 26 lex spirit.] Rom. 7, 14. omnis profetia] II. Petro 1, 20; Bachiarius ed. Migne tom. 20, 1034 A. 28 Philipp. 3, 15, ubi in codd. Sangermanensi et Claromontano quos adhibuit Sabatarius exstat \'reuelauit\', ) [*](miTTeBANT 8 •UeNTIINmARe 17 essEnT falso ex esset corr. quobLecjeReNT 17 NONINTellexeRUNT 26 omisjes )

deus mihi dedit horum omnium quae sunt scientiam ueram, ut sciam- dispositionem orbis terrarum et uirtutem aelementorum, initium et consummationem et medietatem mensuum, mutationes et diuisiones temporum, anni cursus et stellarum dispositiones, naturas animalium et iras bestiarum, uim uentorum et cogitationes hominum, differentias arborum et uirtutes radicum, et omnia quae sunt absconsa et manifesta cognovi. Sicut et ipse ait: colebant quidam errantes muta I reptilia et serpentes et bestias superuacuas et misit super illos multitudinem mutorum animalium in uindictam, ut scirent quia per quae peccat quis per haec et torquetur; sicut et Dauid ait: circumdederunt me uituli multi, tauri pingues obsederunt me, aperuerunt in me os suum sicut leo rapiens et rugiens. Quod legens inpurus scismaticorum [*](cum Uulg. et auctores ecclesiastici a Sabatario allegati (uelut Hilarius, de trin. XI, 24) exhibeant \'reuelabit\'; Priscillianum quoque scripsisse ReU€lAftUNTUR recte conieceris. ) [*]( 1 seruire] Rom. 6, 19. 2 Hos. 2, 17. 5 Hos. 2, 18. 7 Rom. 6, 23. 9 Sap. 7, 17-21. 18 Sap. 11, 16. 17. 22 Ps. 21, 13. 14. ) [*]( 5 BeSteiS] cf. Archiv f. lat. Lexikogr. III, 107. 301. 315. t< 6 tERRAeAbçNosceNtes, b littera erasa; de signo t< cf. supra p. 8 omNium ad lin. 4 10 boRUCnqUAe 12 (DeNSUUfO] cf. Neue, lat. q015 Formenl. I, 260 20 multoRum .21 qUAeqUIS 1 1 p€CCATp€R, priore loco quiS lin. del. )

aduersarius uester diabolus sicut leo rapiens et rugiens circuit quaerens quem transuoret, cui resistite firmes in fide. Sicut et alibi scriptum est: noli esse leo in domo tua euertens domesticos tuos; sicut et ibi ait: non te extollas in cogitatione animae tuae uelut taurus, ne forte elidatur uirtus tua et per stultitiam folia tua comedat. Sicut et Dauid ait: lingua mea adhaesit faucibus meis et in puluerem mortis deduxisti me, quoniam circumdederunt me canes multi; in quo tamen Dauid sanctus, I ut ostenderet quid in superiori exclamatione edixisset, subiecit synagoga peccantium obsedit me. Sicut et Eseias ait: canes sunt animae nescientes satietatem; sic denique et dominus deus noster loquens ad Iob profetam dixit: ostende mihi si iam adquiescit tibi leo aut monucerus seruiet tibi aut dormiet in cubili suo; et alibi ad ipsum deus: tu capies Leosiboram, animas quoque draconum timore inplebis, ut timeant in cubilibus suis sedentes in siluis et dolum facientes; et iterum alibi ad ipsum dicit dominus:

tu adduces draconem In ancistro aut inpones ducatorium in nare eius aut pertundes labia ipsius et loquetur tibi molliter, ut constituat testamentum tecum et habeas eum in seruum aeternum; in quo Iob sanctus intellegens loquentem dominum et uolens etiam nobis [*]( 3 I. Petro 5, 8. 9; formam \'firmes\' in citando hoc uersu usurpat etiam Lucifer Gal. p. 620, 2 ed. Hartel. 6 Sirac. 4, 35. 7 Sirac. 6, 2. 3. 10 Ps. 21, 16. 17. 13 Ps. 21, 17. 14 Es. 56, 11. 16 cf. Num. 24, 9; opp. tamen infra codicis fol. 32°. 17 Iob. 39, 9. 18 Iob. 38, 39. 40 (Septuag.: Orjpsuaus se >iouai popav); — cf. Hieronymi locos quos infra exhibebo p. 29. 22 Iob. 40, 20 -23. ) [*]( 1 Hilarius, de trin. VI, 22: si qui adhuc salui; esse possunt (haeretici) e. q. s. ) [*]( 7 161NON 14 ESelAS] cf. Schuchardt, Uulgarl. I, 204 )

et nerui contorti sicut funes et latera eius petrae aereae et spina illius sicut paries ferreus, et hoc est initium factum angelis ad inludendum plasmae meae. Quaetam en omnia scrutantes scripturas, beatissimi sacerdotes, scimus quia propter nos scripta sunt, ut, qui bestiarum naturas dictas in parabolis intellegit, repudians quae sunt saeculi morum in se uitia castiget, sicut scribtum est in apocalypsi: ecce aquae, quas uidisti ubi sedet meretrix, populi et [*]( 1 Iob. 39, 34. 6 Iob. 40, 3. 5-14 (cf. Speculum quod dicunt Augustini p. 437 ed. Weihrich). 20 cf. Io. 5, 39. 21 I. Corinth. 9, 10; Rom. 4, 24. 23; cf. Hilarius, de trin. X, 41 (non possunt non omnia propter nos gesta esse intellegi). 23 Apoc. 17, 15. ) [*]( 5 SeRCDONeS 7 TUlmINUJS, mJNU litteris paullo minoribus man. I in rasura posuit; quae sint erasa, non liquet 10 CXHNQUC g 11 blRRUmpe, prior R littera duabus lineis obducta 14 ETIAm] fortasse ECCE scrib. est, Septuag. tsou fACTUS] uid. Arch. f. lat. Cl usi Lexikogr. III, 315 15 lumBlseTUIRTUS 16 qYjJARISSUS 19 plASme 22 pARABOllS, 0 ex U corr. )

tres inmundos sicut ranas et hi sunt spiritus daemoniorum, qui facientes signa procedunt ad conturbandos reges orbis terrae. Denique, sicut initiati in Christo prima acceptae fidei rudimenta retinemus, scimus nos credidisse quod credimus deo et renuntiasse quod renuntiauimus zabulo et illud esse quod fera dicitur, deum autem esse quod Christus Iesus est. Sicut et apostolus ait: nec enim de bubus cura est deo, sed de nobis dicit, quoniam qui arat in spe debet arare et triturans spei suae fructum percipere. Nemo ergo nobis intellectum propriae peruersitatis adscribat; unusquisque uerbis suis condemnabitur et uerbis suis iustificabitur; nos quod credimus confitemur et scrutantes scripturas speciem daemoniorum respuentes intellegimus, sicut scribtum est, altitudinem satanae, scientes [*]( 2 Apoc. 18, 2. 3. 4 Apoc. 18, 9. 6 Eph. 6, 12. 10 Apoc. 16, 13. 14. 17 I. Cor. 9, 9. 10. 21 Matth. 12, 37. 23 cf. Io. 5, 39. 24 Apoc. 2, 24. ) [*]( 14 Cypriani uita (ed. Hartel, praef. p. XCII, 4): inter fidei suae prima mdimenta. Orosius, hist. adu. pagan. VII, 33, 19 (ed. Zangemeister p. 520, 18): Gothi primae fidei rudimento quod accepere tenuerunt. ) [*]( 1 ex AllBI corr., erasis litteris At 4 ex AllBI corr., litterae Al lineis obdnctae et punctis superpositis deletae sunt 10 lobANNCS, E lin. del. hi 11 SpiRITUUS, litt. U secundo loco lineis deleta est 16 aABUI,O, Z lin. del. 20 pROpRie )

Illud autem, beatissimi sacerdotes, quod idolicas formas, Saturnum Uenerem Mercurium Iouem Martem ceterosque deos gentilium protulerunt, etiamsi tam otiosi ad deum et nulla eruditi per scribturas fide uiueremus, tamen cum adhuc in conuersatione mundialis stultitiae delectaremur, sapientia saeculari licet adhuc inutiles nobis, haec tamen fidei nostrae aduersa cognouimus et deos gentilium depraehendentes risimus stultitias saeculares et infelicitates, quorum tamquam ad ingenii instructionem opera legebamus. I Sed si etiam in his professionis nostrae fides quaeritur, anathema sit et fiat mensa eorum in laqueum et in scandalum his, qui Solem et Lunam, Iouem Martem Mercurium Uenerem uel Saturnum omnemque militiam caeli, quos sibi in caerimoniis sacrorum ritus et ignarus deo gentilium error adsciuit, deos dixerit et qui eos, cum sint idola detestanda gehennae digna, ueneratur, cum scribtum sit: uae illi, qui dicit ligno \'uigila et surge\' et lapidi \'exaltare\'; pereant cum diis suis, qui dicuntur siue in caelo siue in terra; exterminet uitim sensus eorum, [*]( 1 Rom. 7, 24. 25 (púaEtrJt). 3 Es. 7, 9; cf. Tertull., adv. Marc. lib. IV, cap. 20. 25. V, 11 aliisque locis; Cypriani testim. lib. I, 5 (t. I ed. Hartel., p. 43) al. 4 Ps. 110, 10. 14 Rom. 11, 9. 16 IV. Reg. 17,16; 21, 3 al. 20 Habac. 2, 19. 21 I. Cor. 8, 5. 22 exterminet] Ps. 79, 14. ) [*]( 7 Hilarius, contra Const. c.25: quod tametsi nobis ad fidem otiosum est. S ) [*]( 7 TACnj legendum esse suspiceris tum. 8 CONIUfRSAtJONES ODUNblAllS, superscripta littera S iterum oblita 9 beleCTAReCDU SAP\'f-lt\'A 12 supra tAmlquAm erasa est uox OpERA 13 pRO J, fessJOINCSNOStRAÈfJbfS, E in NES lin. del., e in ItAE lineola superposita. del. (?); cf. infra codicis fol. 53a 14 qUERJtUR\' ANATblfDA bblXeRIT ibolA - . iben* (bv eOS in marg. script.) eTq U1 eOSC U (DSI NTb€T€STA 1 bAe (littera e in bAe eras.) QebeNNAe 21 blis\'suis, SUIS in marg. 22 UITem, e lin. del. )

silua et singularis ferus depascatur eam. Nobis autem per gratiam domini Iesu Christi absolutis a corpore mortis huius, sicut scribtum est, cadent a latere mille et decem milia a dextris, ut secundum scribturas induti armis dei ascendentes super basiliscum et aspidem conculcemus leonem et draconem, nullae similitudini idolicae infelicitatis obnoxii; de quo scribtum est: quid prodest sculptili quia sculptum est? finxerunt illud conflatile, fantasma mendum et qui plasmauerunt illud, confusi sunt supra figmentum suum, surda enim erant idola. Quorum propterea uel idolorum superstitiones stultae uel formae peccaminum uel nomina daemonum uel mors ostenditur uitiorum, ut intellegentes tenebras desideremus lucem domini et exclamantes \'scitote gentes, nobiscum deus\' disrumpamus uincula eorum et proiciamus a nobis iugum ipsorum nec in Aegyptiorum, sicut scribtum est, studiis polluamur, quoniam dominus deridebit eos et dominus subsannabit eos; de quibus Iohannis principem idolicae infelicitatis ostendens ait: ex septem est et octauus in perditione ibit;

de quibus et Solomon ait: non semines in sulcis iniquitatis et non metas illa in septuplum; sic enim et ipse alibi: ante hominem uita et mors, aqua et ignis; ad quod uult porrigat manum. Hi sunt enim septem pastores et octo morsus hominum, secundum quod scribtum est operantes in filiis diffidentiae. Nobis autem uiuere Christus est, uita Christus est, fides Christus est, [*]( 3 Rom. 7, 24. cadent] Ps. 90, 7. 5 cf. Rom. 13, 12; Eph. 6, 11 sqq. ascendentesJ Ps. 90, 13; cf. Hilarius, de trin. VII, 3. 8 Habac. 2, 18; uid. Archiv f. lat. Lexikogr. III, 313. 14 Es. 8, 9 [non nisi in Itala] 15 disrump.] Ps. 2, 3. 16 nec] Ezech. 20, 7. 17 dominus] Ps. 2, 4. 19 Apoc. 17, 11. 20 Sirac. 7, 3. 22 Sirac. 15,18. 17. 24 Mich. 5, 5. 25 Eph. 2, 2; cf. Prisco can. LXXXVIII. ) [*]( 7 NUĮĮAE] cf. Neue, lat. Pormenl. II, 253 sqq. 12 StU[\'tASUEl FORmAS bAemONIUm, I ras. del., cf. supra 7, 2 20 p€R h.tlONE] cf. supra 5, 9 (litt. M oppressa) 20 SCCDINIS 21 NON(T)€TIS )

dies tempora et annos et menses obseruare disponunt; dicant sibi deum Martem qui adultero sibi Marte placuerunt et concupiscentiae carnis addicti fornicationibus obligantur, et facti uelut aeramentum sonans aut cymbalum tinniens deum suum Iouem iudicent patre suo sicut ille auctore perituri: nobis autem deus Christus Iesus est, qui, cum mortui essemus delictis, conuiuificauit nos, donans nobis omnia delicta et delens quod aduersus nos erat chirographum quod erat decretis contrarium, et tulit illud de medio adfigens cruci; principatus et potestates I transduxit fiducialiter, triumphans eos in semetipso. Qui enim daemonia talia colunt, similes diis suis percutientur gladio domini et nescientes uerum patrem et Christum deum dei filium similes [*]( 1 I. Petr. 1, 18. 19. 5 Col. 2, 8. 8 cf. Prouerb. 16, 16 al. 12 cf. Eccl. 6, 9. 14 Eph. 4, 14. 15 dies] cf. Gal. 4, 10. 18 I. Cor. 13, 1. 21 Eph. 2, 1. 5; Col. 2, 13-15; cf. infra Prisco cau. XVIII, LXXXIV et Priscilliani fragm. ab Orosio seruatura infra a nobis repetendum. ) [*]( 1 SCICNTeS] cf. Arch. f. lat. Lexikogr. III, 322. 2 pretioso sanguine] haec desunt in codice; cum uero uerba b€UANA — TRAblTIOfsJIS in margine scripta sint, facile excidere potuisse \'prpt. sang.\' apparet; uid. infra fol. llOa: pRAetlOSISANGUINJS )

inuisos, quos nec erugo adpraehendit nec tinia corrumpit, scientes quoniam diues non intrauit in regna caelorum, sicut scribtum est: agenunc, diuites, plangite ululantes super miserias uestras quae superueniunt diuitiis uestris; putruerunt et tiniauerunt uestes uestrae; aurum uestrum et argentum uestrum, quod reposuistis, in nouissimis diebus eruginabit et erugo eorum in testimonium uobis erit et comedet carnes uestras sicut ignis. Nos autem scimus quia deus elegit pauperes mundi diuites fidei heredes regni. I Uenerem autem uelut deum uenerentur qui operantur turpitudines et reciprocam mercedem erroris secundum quod oportet expectant: nos autem respicientes in Abraham patrem nostrum et in Sarram parturientem, nos eclesia matre editi et sapientia obstetricante producti tendimus ad consummationem sanctorum, in opus ministerii, in aedificationem corporis Christi, donec occurramus omnes in unitatem fidei et agnitionem filii dei in uirum perfectum, in mensuram aetatis plenitudinis Christi. Et quamuis ad haec nemo idoneus sit,

nostrum tamen potentem scimus deum, quoniam qui promisit potens est et facere; ipse enim dixit: quis sperauit in domino et confusus est, permansit in mandatis illius et derelictus est?

Anathema sit qui Saclam Nebroel Samael Belzebuth Nasbodeum Beliam omnesque tales, quia daemones sunt, infelici [*](1 Luc. 12, 53; Matth. 10, 35.36. 6 cf. Matth. 6,19. 8 Matth.19, 23. 9 Iac. 5, 1-3; cf. Speculum Augustini ed. Weihrich p. 395,15 sqq. 15 Iac. 2, 5. 21 Eph. 4, 12. 13. 26 Rom. 4, 21. 27 Sirac. 2, 11. 12. ) [*]( 29 Saclam Nebroel etc.] de his daemonibus uid. eos quos in libello: \'Priscillian, ein neuaufgef. Schriftst.\' (Wiirzburg 1886) p. 14. 15 et not. nominaui libros. ) [*]( 8 1NTRAUIT] nolui mutare in INTRABIT ) [*](XVIII. Priscill, ) [*]( 2 )