Divinarum Institutionum

animas quidem hominum permanere nec interuentu mortis in nihilum resolui, sed eorum qui iusti fuerint puras et inpatibiles et beatas ad sedem caelestem, unde illis origo sit, remeare uel in campos quosdam fortunatos rapi, ubi fruantur miris uoluptatibus,

impias uero, quoniam se malis cupiditatibus inquinauerint, mediam quandam gerere inter immortalem mortalemque naturam et habere aliquid inbecillitatis ex contagione carnis, [*](AUCTORES 5] Ps. 1, 5 (LXX) Sti TOJTO oux ἀ̕νϰστήσονται Ol aae- \' βεῑς ὲν ϰρίσει. ) [*](BHSPJ 1 adeo] ab eo P ii edd., hi BH, om. SP, recte ? 3 de his in edd., dei. sine B, deis his in H, ds his in S absolutione BS ferre S 4 iam B3H, uam Bl, om. SP 5 esse om. S 8 grauiora Heumannus (Bucllcmannus conparat Ouid. Met. X V 33), grauia C, quod non referetidum est ad usum illum a Sitwlio, Die lokalen Verschiedenheiten der lat. Sprache, pag. 101 ss. descriptum; cf. infra pay. 652,3 iustaque dentur] iustificentur S 10 patibilis (alt. i ras. ex u) B 11 ad HP poena (a in ras. ex e ? wi. 2) B, poenam P 12 etiam ita 8 13 ne] nec S dolore H patibilis (alt. i ras. O ex u) B, partibilis II, patibilisque 8 14 a Stoicis] stoicis (corr. m. 3) P 15 iuteruentum Pl, m del. P3 16 resolui* (s ? er.) B sed] se et H fuerint edd., fuerunt (fuer S) C inpartibiles H 18 quosdam om. P fruantuWiViris (r ? s. I. er., m add. et iris e.c . ris corr. m. 1 ut uid.) B 19 impias Heumannus, impios C, impiorum Walchius 20 inter in mfJ. H2 immortalem mortalelllque] mortalem (add. m. 2) immortalemque B, immortalemque H 21 ante ex contagione hoc ex contactis, sed del. m. 1 P contagio (g ex c H1) HS, recte ? cf. Mar. Victorin. pag. 25, 10 K. )

quam sententiam poeta sic explicauit:

1. quin et supremo cum lumine uita reliquit,
2. non tamen omne malum miseris nec funditus omnes
3. corporeae excedunt pestes, penitusque necesse est
4. multa diu concreta modis inolescere miris
.
5. ergo exercentur poenis ueterumque malorum
6. supplicia expendunt.

haec propemodum uera sunt. anima enim cum diuortium fecit a corpore, est, ut ait idem poeta,

1. par leuibus uentis uolucrique simillima somno,

Primum ergo dicimus tantam esse dei potestatem, ut etiam incorporalia conprehendat et quemadmodum uoluerit adficiat. nam et angeli deum metuunt, quia castigari ab eo possunt inenarrabili quodam modo, et daemones reformidant, quia torquentur ab eo ac puniuntur.

quid ergo mirum, si cum [*](AUCTORES 7 ss.] Verg. Aen. VI 735 ss. 15] ibid. 702. ) [*](BHSPJ 1 acdictae Bl, corr. B2 inelubilem H, in·e·[U·ι·bile (sed puncta nunc erasa) P quieadam B2 2 fucum1 Bz, focum P lauemque B\', corr. B* diuturnitatem H temporis post diuturnitate repetiit, sed expunxit B 3 si non] ** (in er.) non sint B 4 ex] a H sunt B 5 iniusta BarS doloris] dio oris S 7 suppremo P uita* (m er.) H relinquit (in B addita est \' distinctio) BH, reliqt (t renouauit m. 2) S 8 miseris\' 9 corporeas Bt, corr. B1 pestes\' B 10 miris\' B 11 exercentur] exertu H poenis\' B 12 suplicia H expendunt* B 14 idem om. H 15 uolucrisque H 16 et om. H sed nobis bis, sed prius eras. S 17 carnales B cui] cum H 18 conprehensibilis est B 20 efficiat H 21 metuent Hl 22 inenarrabiliter B, innarrabili S reformidant] reformidant deum B )

sed tamen docent uos sanctae litterae quemadmodum poenas impii sint daturi. nam quia peccata in corporibus contraxerunt, rursus carne induentur, ut in corporibus piaculum soluant: et tamen non erit caro illa, quam deus homini superiecerit, huic terrenae similis, sed insolubilis ac permanens in aeternum, ut sufficere possit cruciatibus et igni sempiterno, cuius natura diuersa est ab hoc nostro, quo ad uitae necessaria utimur, qui nisi alicuius materiae fomite alatur, extinguitur.

at ille diuinus per se ipsum semper uiuit ac uiget sine ullis alimentis nec admixtum habet fumum, sed est purus ac liquidus et in aquae modum fluidus: non enim ui aliqua sursum uersus urguetur sicut noster, quem labes, terreni corporis quo tenetur et fumus intermixtus exsilire cogit et ad caelestem naturam cum trepidatione mobili subuolare.