Divinarum Institutionum

fontes quoque cum fluminibus arescent, ut ne potus quidem suppetat, et aquae in sanguinem aut amaritudinem mutabuntur.

propter haec deficient et m terra quadrupedes et m aere uolucres et in mari pisces. prodigia quoque in caelo mirabilia mentes hominum maximo terrore confundent, et crines cometarum et solis tenebrae et color lunae et cadentium siderum lapsus.

nec tamen haec usitato modo fient, sed existent subito ignota et inuisa oculis astra. sol in perpetuum fuscabitur, ut uix inter noctem diemque discernat, luna iam non tribus deficiet horis, sed perpetuo sanguine offusa meatus extraordinarios peraget, ut non sit homini promptum aut siderum cursus aut rationem temporum agnoscere: fiet enim uel aestas in hieme uel hiemps in aestate.

tunc annus breuiabitur et mensis minuetur et dies in angustum coartabitur, stellae uero creberrimae cadent, ut caelum omne caecum sine ullis luminibus appareat.

montes quoque altissimi decident et planis aequabuntur, mare innauigabile constituetur. ac ne quid malis hominum terraeque desit, audietur e caelo tuba: quod hoc modo Sibylla denuntiat: [*](EPITOME 8-20] c. 66, 5 s. ) [*](AUCTORES 7 s.] cf. Orac. Sibyll. VIII 342-344. 9—11] cf. ibid. 190—194. 341; Matth. 24, 29. 15-17] cf. ibid. VIII 214 s. 18 s. (stellae)] cf. ad 9-11 et Orac. Sibyll. V 531; VIII 204. 20 s.] cf. ibid. VIII 234-237. ) [*]( u BHSPJ 1 fiet et H 4 rspeml B2 frigem (u m. 2 ?) P 6 a*quae (t ? er.) B aut in amaritudinem HP 7 et (ante in terra) om. H 9 mentcs1 P2 et del. Heumannus fines H 12 rinluisa PJ 13 discernsktj H7; discernatur edd. 14 oris H obfusa H 15 siderium H 16 uf (i. e. uel) S, uera BPl (uel* P2), uerae H 17 hiems S 18 diem H In1 P3 creberrimae S, creberrime cett.; cf. Epit. 66, 5 stellae omnes de- cident 19 cadunt S caelo P1, corr. P2 omne|cecum S\', omne obi cecetum S2 20 appareret sac, corr. m. 1 ? 21 quis H 22 audiebatur (exp. m. 2) P e B, de H (recte ? cf. ούρανόθεν pag. 637, 1, sed etiam pag. 629, 25), § S, ae P tu*ba (r er.) H 23 adnuntiat H )

1. σάλπιγξ οὐρανόθεν φωνὴν πολύθρηνον ἀφήσει
.

tum uero per iram dei aduersus homines qui iustitiam non adgnouerint, saeuiet ferrum ignis fames morbus, et super omnia metus semper inpendens. tunc orabunt deum et non exaudiet, optabitur mors et non ueniet. ne nox quidem requiem timori dabit nec ad oculos somnus accedet, sed animas hominum sollicitudo ac uigilia macerabit, plorabunt et gement et dentibus strident, gratulabuntur mortuis et uiuos plangent.

his et aliis pluribus malis solitudo fiet in terra et erit deformatus orbis atque desertus: quod in carminibus Sibyllinis ita dicitur: [*]( § 12. 13] hoc loco Lactantium quod IV 26, 42 \'in nouissimo libro\' se docturum esse ostenderat, \'quomodo uel in qua plaga tuti omnes sint futuri qui signum hoc ueri et diuini sanguinis in summo corporis sui notauerint\', exponere uoluisse conicio conlatis uerbis \'aduersus homines qui iustitiam non adgnouerint\' (supra 3) et \'tertia quae fuerit probata\' (pag. 638, 5) ex progressu et carminis Sibyllini lib. VIII per totum hunc locum a Lactantio adhibiti, cuius uersibus 244—247 illud signum commemoratur, et Apocalypsis, cuius c. 7, 2-8 (cf. 14, 1-5 et supra ad c. 16, 5-11) simile argumentum continetur. — cf. \'Hippolyt.\' ibid. c. 28 fVeI μή τις TOV τίμιον OTaupOV ποιήση EV TU) μετώπω̡ TTJ δεξια̌ αύτου̃ χειρί. ) [*](EPITOME 3-638, 5J c. 66, 7. ) [*](AUCTORES 1] Orac. SibyU. VIII 239. 4-10] cf. ibid. 352- 356. 350 s.; II 306-311; cf. \'Hippolyt.\' ibid. c. 27; 33 (xai τη̃ς ήμέρα; ota- ϕαυσϰούσης XTX., cf. supra 6: ne nox quidem eqs.). 6] cf. Apocal. 9, 6. ) [*](EXPILATOBES 1] Sedulius (cf. Montefalconium, palaeograph. graec. pag. 247). ) [*](BHSP] 1 CAAITIS B, CAAIJirE S, CΑΑΠΙΝΞ P, CAAIII .ЄΞ Sedulius ΟΥΡΑΝΟΘЄ S, OVFANQHH P; ούρανόθεν cum Lad. codd. Sibyll. HMQV, S1 oupavoOev rell. ΦΩΝЄN B ITOePIINON B, nOAiePHNON S, no- AVePHNQN P APHBEI S, APHCtP P SalpitI (n er.) uathen fone polithronafesi H interpretatio latina in B (in mg. m. 1), alia in P, alia ap. Sedulium 2 lurctuosum (c m. 3?) P 3 aduersum S 4 adgnouerunt B fames (e ex i m. 3) P 5 *orabunt, (i ? er.) ad deum P 6 nueniet (i. e. non ) ex inueniet S2 nec S 7 dabit timori S 8 macerauit Bl, corr. B3 9 gemunt P1, corr. P3 stridunt B mortui sed H 10 iis B, hiis P plurimis Heumannus sollicitudo SPar 11 formatus S )

1. ἔσται ϰόσμος ἄϰοσμος ἀπολλμένων άνθρώπων
.

ita enim conficietur humanum genus, ut uix decima pars hominum relinquatur, et unde mille processerant, uix prodient centum. de cultoribus etiam dei duae partes interibunt et tertia quae fuerit probata remanebit.

Sed planius quomodo id eueniat exponam. imminente iam temporum conclusione propheta magnus mittetur a deo, qui conuertat homines ad dei agnitionem, et accipiet potestatem mirabilia faciendi.