Divinarum Institutionum

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part I. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1890.

hinc est illa Plauti detestanda sententia:

  1. male meretur qui mendico dat quod edat:
  2. nam et illut quod dat perit et illi producit uitam
  3. ad miseriam
    4. .

at enim poeta fortasse pro persona locutus est. quid? Marcus Tullius in suis officialibus libris nonne hoc idem suadet, non esse omnino largiendum? sic enim dixit: largitioque quae fit ex re familiari, fontem ipsum benignitatis exhaurit. ita benignitate benignitas tollitur: qua quo in plures usus sis, eo minus in multos uti possis.

et idem paulo post: quid autem est stultius quam quod libenter facias, curare ut id diutius facere non [*](AUCTORES 10 s.] Trin. II 2, 58 s. 15. 19] de off. H 15, 52. 54. ) [*](BRHPV] 1 succurre H concedent (alt. e ex u) B1 3 siwt B* pari B 6 metiuntur (e in ras. et tiu ex tua corr. m. 3) B 7 egentes B2P2, egentis BIRHpIV 8 inpartiant R hiVc B1 9 sententia\' (\' est distinctio) B 10 maImP me; retur (1 utl 2 litt. er.) P aedat. B, dedit R de mendico male meretur qui ei dat quod edit aut bibat Plauius 11 illut B, illud edt. peritet P1, pariet V; perdit Plautus rev J53 illi qui (exp. m. 3) producit B prodit Plautus uit am B3 12 misericordiam P1 (cord del. P2) V 13 «*quid (Id ? er., i ex 0 m. 3) B 14 eidem R 15 largitioque quae RV cum Cic., largitio quae (txp. m. 3) quae (a tnunw erat, restituit m. 3) B, largitioq (q del. m. 3) quae P, largitio quae H 16 exaurit R elbaurit - benignitas om. Pl (exhaurit ita bonitate benignitas in inf. mg. P2) V 17 qu*a (1 er.) B quo eras. et cum corr. P1 18 pluris Bl, corr. B1 usus] uisus R sis eo minus] sisehominus Par (b er.) V multis B possis fi ex e m. 2) P 19 et] sed R quid] quam P1 (corr. PJ) V stultus BlPl (corr. B2P2) r 20 diu**tius (t ex i m. 3) B, diu.tius (1 er.) P )

521
possis? uidelicet professor sapientiae refrenat homines ab humanitate monetque ut rem familiarem diligenter custodiant malintque arcam quam iustitiam conseruare.

quod cum intellegeret inhumanum esse ac nefarium, mox alio capite quasi actus paenitentia sic ait: nonnumquam tamen est largiendum nec hoc benignitatis genus omnino repudiandum et saepe idoneis hominibus egentibus de re far miliari inpertiendum. quid est idoneis?

nempe iis qui restituere ac referre gratiam possint. si nunc Cicero uiueret, exclamarem profecto: hic, hic, Marce Tulli, aberrasti a uera iustitia eamque uno uerbo sustulisti, cum pietatis et humanitatis officia utilitate metitus es.

non enim idoneis hominibus largiendum est, sed quantum potest non idoneis. id enim iuste, id pie, id humane fit. quod sine spe recipiendi feceris. haec est uera illa et germana iustitia, cuius solidam et expressam effigiem nullam tenere uos dicis.

ipse pluribus locis clamas mercennariam non esse uirtutem faterisque in libris legum tuarum liberalitatem gratuitam esse his uerbis: nec est dubium quin is qui liberalis benignusque dicitur, officium, non fructum sequatur. cur ergo idoneis potius largiris, nisi ut postea mercedem recipias?