Divinarum Institutionum

Nonnumquam tamen sentiunt se malos esse et ueterum saeculorum statum laudant et de suis moribus meritisque coniectant abesse iustitiam: quam obuersantem oculis suis non tantum non suscipiunt nec adgnoscunt, uerum etiam uiolenter oderunt et persecuntur et exterminare contendunt.

fingamus hanc interim non esse iustitiam quam nos sequimur: quomodo si illa uenerit quam ueram putant, eam recipient? qui laniant et occidunt eos quos et ipsi fatentur imitatores esse iustorum, quia bona operentur et iusta, cum si tantummodo malos occiderent, digni essent ad quos iustitia non ueniret: cui nulla fuit alia causa linquendi terram quam humani cruoris effusio.

quanto magis, cum pios interficiant et ipsos iustitiae sectatores pro hostibus ducant, immo uero plus quam pro hostibus? quibus utique, cum animas eorum et opes et liberos ferro et igni adpetant, tamen parcitur uictis et est locus inter arma clementiae, aut si adeo saeuiri placuit, nihil plus in eos fit quam ut occidantur uel in seruitutem abducantur.

hoc uero inenarrabile est quod fit aduersus eos qui malefacere nesciunt, et nulli nocentiores habentur quam qui sunt ex omnibus innocentes. audent igitur homines inprobissimi iustitiae facere mentionem, qui feras inmanitate uincunt, qui placidissimum dei gregem uastant [*](EPITOME 8—425, 23] c. 47, 3-5. ) [*](EXPILATORES 15-19] Lucifer pag. 288, 25-28. ) [*](BRHSPVJ 2 saeculorum in saecularW corr. B2 et om. P moribus] oneribus B1, honoribus B2 3 obesse S, tabesse P obseruantem vae: 4 non ante suscipiunt] niOj B2 suspiciunt B 5 persequuntur HSP, persequentur Vac dignamus ut uid. Bl, corr. B2 6 interim hanc H non om. H 7 eam om. P *recipient (p er.) V 9 operarentur V cum si] curiisi Bl, cuhii si B2 tantum B, tanto modo R 10 occiderint V 11 relinquendi R, liquendi HSl, ll- S2 humana R 13 hostiis R pro om. Y 14 qui*** (bus er.) B, quibus om. RH cum] et B 15 et (ante igni) om. R inter] et inter P 16 clementia H i seueri Bx, seuiri B2, saeu?ri H in eos] in deo Bcorr. B3, in eo H 17 uel in seruitutem abducantur om. P 18 quia (exp. m. 3) B male.facere (q er., fa ex u ? an it ?) P 21 facere] ferrae P ferras V inmanitate* (rn er.) B )

1. lupi ceu
2. raptores atra in nebula, quos inproba uentris
3. exegit caecos rabies
.

uerum hos non uentris, sed cordis rabies efferauit nec atra in nebula, sed aperta praedatione grassantur nec eos umquam conscientia scelerum reuocat, ne sanctum ac pium nomen iustitiae ore illo uiolent quod cruore innocentium tamquam rictus bestiarum madet.

huius tanti et tam pertinacis odii quam potissimum causam esse dicamus? utrumne ueritas odium parit, ut ait poeta quasi diuino spiritu instinctus, an erubescunt coram iustis et bonis esse nequam, an potius utrumque? nam et ueritas ideo semper inuisa est, quod is qui peccat uult habere liberum peccandi locum nec aliter se putat malefactorum uoluptate securius perfrui posse, quam si nemo sit cui delicta non placeant.

ergo tamquam scelerum et malitiae suae testes extirpare funditus nituntur et tollere grauesque sibi putant, tamquam uita eorum coarguatur.

cur enim sint aliqui intempestiue boni, qui corruptis moribus publicis conuicium bene uiuendo faciant? cur non omnes sint aeque mali rapaces inpudici adulteri periuri cupidi fraudulenti? quin potius auferantur quibus coram male uiuere pudet, qui peccantium frontem etsi non uerbis, quia tacent, tamen ipso uitae genere dissimili feriunt et uerberant. castigare enim uidetur quicumque dissentit.

nec est magnopere mirandum, si aduersus homines ista hunt, cum aduersus ipsum deum propter eandem causam insurrexerit [*](AUCTORES 1 ss.] Verg. Aen. II 355 ss. 9] Terent. Andr. I 1,41. ) [*](BRHSPYj 2 raptorrels PJ quas P1, corr. P2 3 exiget Bl, corr. B2 coecos V 4 rapies, part. ras. corr. V 5 predicatione V 6 iustitia R 7 uiolento H ritus BP, rictu H 8 inadewt B1 et] ac R peritinacis P 9 causam om. H 10 an] sane R 11 nequa (~ m. 2) S utrumque (t ex i) P 12 et om. R semper ideo H ideo] odio S his S qui**peccat (in er.) V 14 sit] esse possit H 15 placeat R tamquam] quasi H 16 extyrpare R nitundur V graues quos B, graues qui H 17 uitam P intempestiue boni qui om. R 18 quo Vac uitium B, conuictum H, conuitium P 20 fradulenti S aut ferantur H 22 quiw B1 tacewt B7 generi B\', corr. B1 25 insurrexerit (it ras. ex untj B )

uexant ergo et exquisitis poenarum generibus excruciant parumque habent interficere quos oderunt, nisi etiam crudelitas corporibus inludat.

si qui autem doloris uel mortis metu uel suapte perfidia caeleste sacramentum deseruerint et ad funesta sacrificia consenserint, eos laudant et honoribus mact.ant, ut eorum exemplo ceteros inliciant.