Divinarum Institutionum

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part I. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1890.

Quare si neque illi fuere sapientes qui sunt appellati neque posteriores qui non dubitauerunt insipientiam confiteri, quid superest nisi ut alibi sit quaerenda sapientia, quia non est ubi quaerebatur inuenta?

quid autem putemus fuisse causae cur tot ingeniis totque temporibus summo studio ac labore quaesita non reperiretur, nisi quod eam philosophi extra fines suos quaesierunt?

qui quoniam peragratis et exploratis omnibus nusquam ullam sapientiam conprehenderunt et alicubi esse illam necesse est, apparet ibi potissimum esse quaerendam ubi stultitiae titulus apparet: cuius uelamento deus, ne arcanum sui diuini operis in propatulo esset, thensaurum sapientiae ac ueritatis abscondit.

unde equidem soleo mirari, quod cum Pythagoras et postea Plato amore indagandae ueritatis incensi ad Aegyptios et Magos et Persas usque penetrassent, ut earum gentium ritus et sacra cognoscerent — suspicabantur enim sapientiam in religione uersari —, ad Iudaeos tantum non accesserint, penes quos tunc solos erat et quo facilius ire potuissent.

sed auersos esse arbitror diuina prouidentia, ne scire possent ueritatem, quia nondum fas erat alienigenis hominibus religionem dei ueri iustitiamque notescere. statuerat enim deus adpropinquante ultimo tempore ducem magnum caelitus mittere, qui eam perfido ingratoque populo ablatam. [*](EPITOME 6-10] c.35,5. 22-278,1] cf. c. 38, 5 ut alium - congregaret. ) [*](B(G)RHSPV] 1 insipientes esse addidi; cf. insipientiam confiteri c.2,1 uiderunt] uidere cum edd. quibusd. Heumannus qui om. S 2 crediderunt H hinc fere incepit codicis G pag. 74 (177) ter scripta, in qua nihil agnosci poterat 7 cur om. R ac] et HSP 9 quaesiuerunt H 10 illam HV1 aliubi (sic) illam necesse est Y 12 stultitia H post cuius add. sub m. recentiss. P deus ne om. H ne* (c ? er.) S, nec, aeri c del. P, de Y 13 sui] summi sui B diuini sui S In1 B3 esse H thensaurum H, tensaurum B, thesaurum BSY, thensaurum (exp. m. 3j P 14 ero\'quidein sic B3, quidem S 15 inuestigandae H accensi R 16 et ante Magos] ac R 17 ritus et om. Y suspicantur P1 (corr. P3) V 19 paenes (ae ex e) B3 scire ex ire H2 20 scire om. P\', sed s. I. post ueritatem add. cognoscere P3 21 qua H, quia (q add. m. 3) P 22 ueri dei H \'in\'notescere P3 24 perfido (o in ras. ex 2 litt. m. 2) H, part. ras. ex permitto ? V )

278
exteris nationibus reuelaret. qua de re in hoc libro adgrediar disputare, si prius ostendero sapientiam cum religione sic cohaerere, ut diuelli utrumque non possit.