Divinarum Institutionum

lignum autem crucem significat et panem corpus eius, quia ipse est cibus ac uita omnium qui credunt in carnem quam portauit et in crucem qua pependit.

de qua tamen apertius ipse Moyses in Deuteronomio ita praedicauit: et erit pendens uita tua ante oculos tuos, et timebis die ac nocte et non credes uitae tuae, idem rursus in Numeris: non quasi homo dominus suspenditur neque quasi filius hominis minas patitur. Zacharias etiam sic tradidit: et intuebuntur in me, quem transfixerunt.

item Dauid in [*]( EPITOME 7—12] c. 41, 4 s. 12-359, 4] c. 41, 3. AUCTORES 7] Deuteron. 28, 66; cf. Cyprian. pag. 87, 19. 9] Num. 23, 19; cf. Cyprian. pag. 88, 15. 11] Zach. 12, 10; cf. Cyprian. pag. 88, 12. cum codd. Cypriani, sine macula R, quam lectionem, cuius nullum testem habet Sabaterius, inductam esse existimo ex loco I Petr. 1, 19 (ws «jj-voS ap.c5p.ou xat aj7i(Xou Xpiaiou, agni immaculati Christi et incontaminati Vulg.); «pvtov axaxov LXX, agnus mansuetus Vulg. perductus BRHSP cum codd. Cypriani, adductus V cum duobus testibus Sabaterii, quod ex Is. 53, 7 (cf. pag. 353, 3) imepsisse existimo; ayopevo; LXX, qui portatur Vulg. BRHSPV] 1 cogitationem f-ne H) C cum uno teste Sabaterii, cogitatum codd. Cypriani 2 in pane S cum quibusdam Cypriani utroque loco codd., ei; tov aprov LXX post eradamus 10 fere litt. eras. H a terra BRPV cum codd. Cypriani utroque loco paene omnibus, etera H, de terra S cum cod. Cypriani M, sed ex Vulg. 3 ad loc. Iere/miae cf. Roenschium pag. 569 4 panem C, panis cum Heumanno edd., sed significat scii. Hieremias; cf. domum — significat p. 366,8 tei’j P3 5 est] ut H credunt om. S carne P 6 et om. B in om. H cruce SP qua (ante pependit) HP, quam Bm dei. Bz, in qua R, fort. recte, qua ex que S, quii (~ er.) V qua ante tamen] quo R, sed cf. Epit. 11, 3 item de cruce Christi 7 moses S pendens] pendens uidens H 8 ac C, et Epit. 41,1 cum codd. Cypriani, sed fort. ex Vulg. nocte et die 9 uits tuaj (duo ae ea; a m. 3) P ad loc. Deuteron. cf. Roenschium pag, 535 item HP Epit. c. 41, 4, recte? non] quod Oieque1 (s. I. m. 2) B 10 dns C Epit., deus codd. Cypriani Vulg., o 9eo; LXX 11 ad loc. Num. cf. Roenschium pag. 533 zaccharias R tradit B 12 intuebantur H, sed cf. Epit. 41, 5, ijufsWitovTai LXX quem BRSPV Epit., uix ex )

quae utique propheta non de se locutus est. fuit enim rex et numquam illa perpessus est, sed spiritus dei per eum loquebatur, qui fuerat illa passurus post annos mille et quinquaginta, tot enim colliguntur anni a regno Dauid usque ad crucem Christi.

sed et Solomon filius eius, qui Hierosolymam condidit, eam ipsam perituram esse in ultionem sanctae crucis prophetauit: quodsi auertimini a me, dicit dominus, et non custodieritis ueritatem meam, reiciam Israhel a terra quam dedi illis, et domum hanc quam aedificaui illis in nomine [*]( EPITOME 9 s. 300, 1—8 ) c. 41, 8. AUCTORES 1J Ps. 21, 17—19; cf. Cyprian. pag. 87, 21. 10] III (I) Eeg. 9, 6-9. Vulg. quem confixerunt, inlatum, in quem II cum omn. codd. Cypriani, sed fort. ex Io. 19, 37 uidebunt in quem transfixerunt Vulg.; «tiflXaovcat r.pbi p.1 avG’ wv /.arwp/fjaav-o LXX ad loc. Zachar. cf. Roenschium pag. 585 dauid om. H BRHSPV] 1 *XXI (X ? er.) II pedes meos BRIISP Epit, 41, 3 cum Cypriani codd. LW et Vulg.; pedes V cum rell. Cypriani; wpuijav jj-o-j xai jioSaj LXX, sed ~6oxa |xoj cod. Alex. 2 ossua Bcorr. B2 contemplati1 P2 3 me om. B et RUSPV cum Cypriani cod. M, om. B (sed cum antecedente me) Epit. codd. Cypriani paene omnes, sine dubio secundum Vulg.; SiE[i.ep(aavTo (sine xa\\) LXX uestimenta mea sibi BIIUV Epit. cum Cypriani codd. LWM; Vx luatta uloj hoTois LXX, sibi uestimenta mea SP cum rell. Cypriani et Vulg. 4 sortem miserunt 11 SP Epit. cum Cypriani codd. L W, miserunt sortem BHV cum rell. Cypriani et Vulg.; eflaXov xlfjpov LXX ad loc. Psalmi cf. Roenschium pag. 587 5 de se non S *et**numquam (a et er er.) P 6 perpessus est illa S quae H 7 ill(a) B, illa fa ex e) P mille et quinquaginta] • XL ■ H 8 colligunt P\\ ur add. Pz a regnis (sic) dauid anni H radT B2 9 salomou IISP fa ex o Plf) eam om. S 10 ulti*onem fm er.) B trucis1 P2 11 a me] up.ett xai tx zl/.va ujadiv «f sp-ou LXX custodieritis] ostenderitis V, sed pu).a?T)Xc LXX, custodientes Vulg. 12 ueritatem meam] multo plenior locus in LXX et Vulg. istrahel B, israel S 13 domum hanc — ex omnibus] uerba nonnihil discrepant a LXX et Vulg. )

et dicent: quia reliquerunt dominum deum suum et persecuti sunt regem suum dilectissimum deo et cruciauerunt illum in humilitate magna: propter hoc inportauit illis deus mala haec.

Quid amplius iam de facinore Iudaeorum dici potest quam excaecatos tum fuisse atque insanabili furore correptos, io qui haec cottidie legentes neque intellexerunt neque quin facerent cauere potuerunt?

suspensus igitur et adfixus exclamauit ad deum uoce magna et ultro spiritum posuit. et eadem hora terrae motus factus est et uelum templi quod separabat duo tabernacula scissum est in duas partes et sol repente subductus est et ab hora sexta usque in nonam tenebrae fuerunt.

qua de re Amos propheta testatur: et erit in illo die, dicit [*]( EPITOME 13-16] c. 40, 10. 17—361, 3] c. 41, 5. AUCTORES § 2] cf. Tertull. Apolog. c. 21 (I p. 202) et tamen -subducta est. 16 s. tenebrae] Cyprian. pag. 91,1. 17] Am. 8, 9 s.; cf. Cyprian. pag. 91, 3. BRHSPV] 1 hominibus ex omnibus R2 istrahel B, israel S 2 in inproperium Epit., i|properium B, improperium SP, in obproprium HV populo C Epit., ei? rtdvra; tob; Xaoti; LXX 3 per eam mirabitur H, sed ad hanc et omnino eas quae sequuntur lectiones discrepantes cf. Epit. . admirabitur] ixcrofcerai xai aupiE? LXX 4 dicet C (nisi quod dicent, exp. m. 3 P, cf. xai ipouaiv LXX) Epit. O propter V fecit deus R 5 et huic om.P1, et s.l.add.P3 domui huic V derelinquerunt (sic) Epit., sed ex Vulg. ut uid. 6 deum om. B et persecuti — suum om. S uerba et persecuti — humilitate magna cum plane alia sint in textu hebraico LXX Vulg., ex apocrypho aliquo libro inducta esse existimat Roenschius pag. 541; cf. locum \'Esdrae pag. 355,6 7 illum] eum V 9 q(u)id B iam om. H facinoribus H 10 tunc SP atq:1 P2 insatiabili V 11 quin] qui uon B facerent — potuerunt] facere canere uoluerunt V 12 et om. H 13 dominum P et (ante eadem) om. P 14 ret uelum templi1 P2 et] ut V 15 duo (o in ras. ex a m. 2) S 16 in] ad horam V 17 amos] moyses B1, corr. B3 et erit om. Epit. c. 41, 5 in om. H die illo S, sed cf. Epit. rdic P2 )

item Hieremias: exterrita est quae parit et taeduit anima, et subiuit sol ei, cum adhuc medius dies esset, contusa est et maledicta: reliquos eorum in gladium dabo in conspectu inimicorum eorum. et Sibylla: