Divinarum Institutionum

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part I. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1890.

quod idcirco dictum est, quoniam custodes eos humano generi deus miserat; sed et ipsi, cum sint perditores hominum, custodes tamen se uideri uolunt, ut ipsi colantur et deus non colatur.

philosophi quoque de his disserunt. nam Plato etiam naturas eorum in Symposio exprimere conatus est et Socrates esse circa se adsiduum daemona loquebatur, qui puero sibi adhaesisset, cuius nutu et arbitrio sua uita regeretur.

ma.gorum quoque ars omnis ac potentia horum adspirationibus constat, a quibus inuoca-ti uisus hominum praestigiis obcaecantibus fallunt, ut non uideant ea quae sunt et uidere se putent illa quae non sunt.

hi ut dico spiritus contaminati ac perditi per omnem terram uagantur et in solacium perditionis suae perdendis hominibus operantur.

itaque omnia insidiis fra.udibus dolis erroribus conplent: adhaerent enim singulis hominibus et omnes ostiatim domos occupant ac sibi geniorum nomen adsumunt; sic enim latino sermone daemonas [*](EPITOME 3s.] c. 22, 9. 11. 4-6] c. 23, 1 ut — crederent. 7—9] c. 23,2. 9-13] c. 23,6. 14 s. solacium] e.22,11. 16—165,3] c. 23,3. ) [*](AUCTORES 1 s.] Op. et D. 122 s. § 9] cf. Minuc. Fel. c. 26,9.12. 7 in Symposio] 202 E s. ) [*](BRpHPV] 1 τοὶ] 01 B ICI B AIOC P AtA P Toimen dMmones . isiodus megalu diabulas . H ΤΟΥΜЄN AA,IMONA ICЄCI OAtOC MerAAo IMЄΓΑΑΟΥΔΙΑ no)AAC r 2 ЄΤΙΧΘΟΝΟ p ΦΥΛΑΚЄC B e . inluephieoa lupilaces thineton . antropon . H ЄCTAIO ЄΠΙΧΘΟΝΙΟΙ ΦΥΑΑΚΑΙCΘΝΗ ΘΟΝΑΝΘΡΩΠΩΝ V interpretatio lat. in R (in mg.) et P cf. Struuium, opusc. I 136. 3 iccirco R 4 et oHt..B 5 et deus non colatur om. B 6 philo\'soiphi V2 hiis P 7 synphonio (corr. m.2) B 8 tadjsiduum V2 daemonam jP; daemonem Epit. 23, 2 loquebatur] fatebatur R 9 gereretur H 10 ac] et H 11 ob*ce**cantibus (s et na ? er.) B 12 falluntur H 13 hi\'i\' B2 14 in om. RPV edd., sed cf. JtftMMc. Fel. c. 26, S ad solacium calamitatis suae non desinunt (sc. daemones) perditi iam perdere et Epit. ut habeant solacium perditionis suae 15 opera⌜n⌝ tur H2 fraudibus insidiis P 16 cο̃| plent JS, conpellent B, complent. V2 i eni adhaerent enim] adherentmm (corr. m.2) V 17 omnis J3\' (corr. B3 RHV1 18 sic enim — interpretantur eicit Volkmannus, obseruat. tMMceH. 1872, pag. 14 demones B)

165
interpretantur.

hos in suis penetralibus consecrant, his cotidie (uina.) profundunt, et scientes daemonas uenerantur quasi terrestres deos et quasi depulsores malorum quae ipsi faciunt et mroga.ut.

qui quomam spiritus sunt tenues et inconprehensibiies, insinuant se corporibus hominum et occulte in uisceribus operati ualetudinem uitiant, morbos citant, somniis animos terrent, mentes furoribus quatiunt, ut homines his malis cogant ad eorum auxilia decurrere.

Quarum omnium fallaciarum ratio expertibus ueritatis obscura est. prodesse enim putant eos, cum nocere desinunt, qui nihil possunt aliut quam nocere.

dicat fortasse aliquis colendos ergo esse, ne noceant, siquidem possint nocere. nocent illi quidem, sed iis a quibus timentur, quos manus dei potens et excelsa. non protegit, qui profani sunt a sacramento ueritatis. iustos autem id est cultores dei metuunt.

, cuius nomine adiurati de corporibus excedunt: quorum uerbis tamquam flagris uerbera.ti non modo daemonas esse se confitentur, sed etiam nomina sua edunt, illa. quae in templis adorantur. quod plerumque coram cultoribus suis faciunt, non utique in obprobrium religionis, sed honoris sui, quia nec deo per quem adiurantur nec iustis quorum uoce torquentur mentiri possunt.

itaque maximis saepe ululatibus editis uerberan se et ardere et iam iamque exire proclamant:

tantum habet cognitio dei [*](EPITOME 4-8] c. 23, 8. ) [*](BRpHPV] 1 consecrant] coolocant B cot*idie (t in r<M. m. 3)B 2 uina addidi conl. VI 2, 1, merum add. edd.; profundunt BHPV, profundunt preces R demones B 6 operantur B ualitudinem RVmorbo R somnes (sic corr. m.2) H 7 hominibus V cogantur Hartelius 8 deorum P 10 prodeesse H cum] quod B\', corr B3 11 quam] nisi F, fort. recte 12 colendos - nocent illt] colendos ergo noceant illi P ⌜ne∗n⌝oceant V2 possint] possit (~ Mt 2) V, possunt cett. 13 iis edd., his BRHV, hiis P 14 qtu\'a\' B3 15 custores P\' 16 abscedunt B flagellis B, fraglis V 17 daemones Hesse se] esse ⌜se⌝ B3, sese H 18 nominaueraat ut uid. -B\', nomina sua edunt in ras. corr. B3 odorantur B quod] et H 20 sed F, et ccK. quia] qui B adiuranttun V2 22 editis tM ras. ex 9 litt., quarum extrema s, B3 uerberari (ari in ras. ex 2 litt. Mt. 3) B 23 iam OHt. P ⌜habet⌝ B3 dei ac] *t* X j (extrema litt. erasa fuerat t, s. l. a ckM. M. 2, post crosj desua C(i m. 2, su exp. et c add. Mt. 3) B )

166
ac iustitia potestatis. cui ergo nocere possunt nisi iis quos habent in sua potestate?