Epitome Divinarum Institutionum

quodsi interesse homicidio sceleris conscientia est et eidem facinori spectator obstrictus est cui et admissor, ergo et in his gladiatorum caedibus non minus cruore perfunditur qui spectat quam ille qui facit, nec potest esse inmunis a sanguine qui uoluit effundi, aut uideri non interfecisse qui interfectori et fauit et praemium postulauit.

quid? scaena num sanctior? in qua comoedia de stupris et amoribus, tragoedia de incestis et parricidiis fabulatur.

histrionum etiam inpudici gestus, quibus infames feminas imitantur, libidines, quas saltando exprimunt, docent. nam mimus corruptelarum disciplina est, in quo fiunt per imaginem quae pudenda sunt, ut fiant sine pudore quae uera sunt.

spectant haec adulescentes, quorum lubrica aetas, quae frenari ac regi debet, ad uitia et peccata his imaginibus eruditur.

circus uero innocentior existimatur, sed maior hic furor est, [*](INSTITUTIONES 3-14] VI 20, 10-14. 26. 14-21] VI 20, 27—31. 22-743, 6] VI 20, 32 s. ) [*](TBPJ 1 caena B\', s add. B2, sccna P cifccnses P3 3 profa\'nos P malo] magis malo P 4 tetrum jB\' (corr. B3) P 5 truddatioH* (est er.) B, trucidatio et P seuiris P 6 exsecrabilia B in\'uenit (in add. m. 1 uel 2) B 7 quatinus P ac sine legibus non mutandum uidetur; nec sine legibus Da, saluisque legibus Ileum; nec contra leges expectatur faciant (exp. m. 3) B 8 uindicabit T, uindicauit (n in ras. ex m ? m. 2) P 9 re\'idem P2 peccator T 10 et om. P a\'d\'missor P1 11 perfunditur (n ras. ex m) B 13 interfectorii B2, interfectori (f ex c m. 2) P et (t ras. ex f) B fauet P 14 scena P in qua comoediae (sic) in tng. add. P2 comedia B distupris P 15 sturis T - amoris T parricidis B, sed cf. pag. 560, 9 fabula P 16 histrionici B infames (0 ex i w. 2) P 17 imitantur (pr. i ex e nł. 2) P 18 nam] nec T minus TIx, corr. PJ disciplina* (m er.) P imagineln\' B3, immaginem Pl, in ras. corr. P2 19 pudenda] non B )

fugienda igitur omnia spectacula, ut tranquillum mentis statum tenere possimus, renuntiandum noxiis uoluptatibus, ne deleniti suauitate pestifera in mortis laqueos incidamus.

(64). Placeat sola uirtus, cuius merces inmortalis est, cum uicerit uoluptatem. superatis autem adfectibus et perdomitis uoluptatibus facilis in conprimendis ceteris labor est ei qui sit dei ueritatisque sectator. non maledicet umquam, qui sperabit a deo benedictionem, non peierabit, ne deum ludibrio habeat, sed ne iurabit quidem, ne quando uel necessitate uel consuetudine in periurium cadat.

nihil subdole, nihil dissimulanter loquetur; neque abnegabit quod spoponderit neque promittet quod facere non possit; non inuidebit cuiquam, qui se suoque contentus sit, nec detrahet aut male alteri uolet in quem forsitan beneficia dei proniora sunt. non furabitur nec [*](INSTITUTIONES 7-10] VI 18, 2-4. 10 s.] VI 18, 10. 11- 13] haec non sunt in Instit. 13-15] cf. VI 12, 11; 18, 4-6. 15- 744, 1] cf. V 22, 4-10. ) [*](TBP] 1 tantia eijforuntur P2 2 conuitia P rixas et] rixased T, rixas nec non et in B 3 sepe T consurga tur B1, consurgantl** B2 ligitur P1 expectacula B 4 possimus (i ras. ex u) P renuntiandum est P noxils T 5 uoluptatib: (p ex n m. 2) P ne ex de T deli- 0 niti Bpac laqueos BP (nisi quod laqueis, o s. I. P1, i exp. P2), plagas T; ad laqueos mortis Buen confert Inst. II 1, 3; IV 26,15. 30,2, ad plagas Inst. III1, 8 (sed deest mortis); an laqueos et plagas ? cf. Inst. VI22, 5. 7 cuius (c in ras. ex h ? m. 2) B mercis BPI, corr. P2 immortalis P; c an inmortalitas scribendum? cf. pag. 604,4; 749,21; 752,25 al. 8 adfectibus (d del. et corr. m. 2) P 9 conprimendis (pr. i ex e tn. 2) P lceterisi B3 10 ei qui sit B (nisi quod eis Bl, corr. B3), sed coniectura inlatum uidetur, om. TP; malim labor est dei ueritatisque sectatori cum erudito Brit. pag. 426; labor est. dei ueritatisque sectator non maledicet umquam \'forsan Buen, sed c f. pag. 547,14 s. ueritas (corr. m.2) hisq: sic P sectatur P 11 sperauit TP, sperat Heum peiorauit T, peierauit B1, corr. B2, pteieraibit (b ex t) P 12 nerC T2 iurauit TB 14 loquatur P abnegauit TB1, corr. B2 sponderit T 15 promittet (e ex i tn. 2) P quicquam P 16 se quoque contentus sit (est P) TP, esrtl (s ira ras. et t add. m. 2) suo*** (que er.) contentus B detrafret P2 17 forsitam B )

non sit asper in filium neque in seruum: meminerit quod et ipse patrem habeat ac dominum. ita cum his agat quemadmodum secum agi uolet.

munera superabundantia non accipiat a tenuioribus: nec enim iustum est augeri patrimonia locupletium per damna miserorum.

uetus praeceptum est non occidere: quod non sic accipi debet, tamquam iubeamur ab homicidio tantum, quod etiam legibus publicis uindicatur, manus abstinere, (sed) hac iussione interposita nec uerbo licebit periculum mortis inferre nec infantem necare aut exponere nec se ipsum uoluntaria morte damnare.