Epitome Divinarum Institutionum

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part I. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1890.

non est ergo uis adhibenda naturae: scit ille quemadmodum opus suum resoluat. cui operi si quis manus impias [*](INSTITUTIONES 2-5] III 24. 5 s. (Anaiagoras)] m 23, 11. 7 s.] III 23, 4. 8-11] cf. III 23, 1. 13—16] m 15, 20 s. 17- 20] m 15, 15. 19. 20—711, 6] III 18, 5-10. ) [*](T] 3 aliquit T 4 habeant Hetim, habent T 6 quorundam Pf 10 contemtum Pf, contemtu T, quod defendit Da profitentur eruditns Brit. pag. 420 16 an possint ? Thilo non] num eruditus Brit pag. 420 21 ut Pf, et T 28 emigrare Heum athibenda T )

711
adhibuerit ac diuini opificii uincla dirruperit, deum conatur effugere, cuius sententiam nec uiuus quisquam nec mortuus poterit euadere.

scelerati ergo et nefarii quos superius nominaui, qui etiam docuerunt quas causas habere debeat mors uoluntaria, ut parum sit sceleris quod homicidae in semet ipsos extiterunt, nisi ad hoc nefas et alios erudirent.

Innumerabilia sunt philosophorum dicta factaque

quibus eorum insipientia redargui possit. itaque quoniam cuncta enumerare non possumus, pauca suffecerint.

satis est intellegi philosophos neque iustitiae, quam ignorant, neque uirtutis, quam mentiuntur, esse doctores. quid enim doceant qui suam saepe ignorantiam confitentur?

mitto Socraten, cuius est nota sententia. Anaxagoras omnia circumfusa tenebris esse pronuntiat, Empedocles angustas ad inueniendam ueritatem sensuum semitas esse.

Democritus in profundo quodam puteo demersam ueritatem iacere testatur, quam quia nusquam reperiunt, idcirco adfirmant neminem adhuc extitisse sapientem.

quoniam igitur nulla est, (ut) apud Platonem Socrates dicit, humana sapientia, sequamur ergo diuinam deoque gratias agamus, qui eam nobis et reuelauit et tradidit, ac nobis gratulemur, quod ueritatem ac sapientiam caelesti beneficio tenemus, quam tot ingeniis, tot aetatibus requisitam philosophia[m] num- <quam) potuit inuenire.

Nunc, quoniam falsam religionem, quae est in deorum cultibus, et falsam sapientiam, quae est in philosophia, [*](INSTITUTIONES 7-16] III 28, 10-13. 10 s. neque-doctores] III 29, 19. 12 s. (Socraten)] III 28, 17. 16 s.] III 28, 14-22. 18- 23] III 30, 1—8; cf. IV 1, 12 (—conpreheudi). 18] Platonis locus non est in Instit. 24-712, 2] III 30, 9 s. ) [*](AUCTORES 18] Apolog. 23 A. ) [*](TJ 1 dirrumperit T 2 uiuru\'s (u add. tn. 2?) T 5 homicidiae Tac,. tert. i del. m. 2? 7 filosoforum T 10 filosofos T 13 nota Pf, mota T 17 repperiunt T 18 ut add. Heurn 19 humana sapientia Pf, humanam sapientiam** (dõ er.) T 20 reuelauit Pf, rebelabit T 22 philosophia numquam (uel non) Da, filosofiam num T; philosophiam nemo Pf, philosophorum nullus (aut nemo) eruditus Brit. pag. 24 s., philosophia num potuit inuenire? ibid. in adnot. B(urmannus mai.), idem Buen; cf. Inst. III 30, 7 25 philosophia Buen, filosofis T )

712
refutauimus, ad ueram religionem sapientiamque ueniamus. et quidem coniuncte, quia cohaerent, de utraque dicendum est.

nam deum uere colere, id est nec aliut quidquam [quam] sapientia[m].

ille enim summus et conditor rerum deus, qui hominem uelut simulacrum suum fecit, idcirco utique soli ei omnibus animalibus rationem dedit, ut honorem sibi tamquam patri et (timorem) tamquam domino referret et hac pietate atque obsequio immortalitatis praemium mereretur. hoc est uerum diuinumque mysterium.