Epitome Divinarum Institutionum

merito ergo ac recte dictum est sapientiam esse diuinarum et humanarum rerum scientiam. oportet enim scire nos quid deo, quid homini debeamus, deo scilicet religionem, homini [*](INSTITUTIONES c. 29] cf. III 11 s.; VI 9-12. 1 s.] III 9, 1 (-bonum). 2—7] VI 25, 8 s. 8 (cum-commune)] VI 10, 9 s.; cf. 17, 21. 9-12] haec non sunt in Instit. 12—19] cf. III 9, 19. 15- 705, 2] cf. III 12, 28 s. 20 s.] III 13, 10. 21 s. (quid deo — religionem)] III 9, 11. 13. 17. 19; 10, 1. 14. 22—705,1 (quid homini-cańtatem)] cf. III 9, 19. ) [*](AUCTORES 4] de legg. I 10, 28. 20] cf. ad pag. 700, 14. ) [*](TJ 1 quid sit summum bonum nototionem argumenti e margine inlatam eiecit Thilo, cf. etiam Imt. III 9, 3 quod esset-constitutum et III 8, 2; quid sit summum bonum, quod sit propositum sapienti summum bonum Pf, quid sit summum bonum, quod sit propositum sapienti Da 3 filosofi T 5 hominum doctorum recepi ex Inst. VI 25, 9 et Cic., doctorum hominum (sic) T 6 prestabilius T 8 adque T 10 eaedem eruditus Brit. pag. 418, eandem (n in ras. ex e uel s m. 2 ?) T, easdem Pf 12 aliorum cum Pf edd., non recte 20 sapientiam Pf, sapientia T )

si ergo constat ad iustitiam nasci hominem, necesse est iustum malis esse subiectum, ut uirtutem qua est praeditus in usu habeat; uirtus enim malorum sustinentia est.

uoluptates fugiet ut malum; opes contemnet, quia fragiles sunt, et si habuerit, dilargietur, ut miseros seruet; honores non appetet, quia sunt breues et caduci; iniuriam nulli faciet, si fuerit passus, non retribuet, et diripientem sua non persequetur.

nefas enim iudicabit hominem laedere et si quis extiterit qui cogat desciscere a deo, nec cruciatus nec mortem recusabit. ita fiet ut eum necesse sit et inopem et humilem et in contumeliis aut etiam cruciatibus uiuere.

Quis igitur erit fructus iustitiae atque uirtutis, si nihil habebit in uita nisi malum? quodsi uirtus, quae bona omnia terrena contemnit, mala uniuersa sapientissime perfert ipsamque mortem pro officio suscipit, sine praemio esse non potest, quid superest nisi (ut) merces eius inmortalitas sola sit?

nam si cadit in hominem beata uita, ut philosophi uolunt in eo solo non dissidentes, cadit ergo et inmortalitas. id enim solum beatum est quod incorruptum, id solum incorruptum quod aeternum.

immortalitas ergo est summum bonum, quia et hominis et animi et uirtutis est tantum. ad hanc dirigimur, ad hanc capiendam nati sumus.

idcirco nobis deus uirtutem usamque proponit, ut aeternum illut praemium nostris laboribus adsequamur. de ipsa uero [*](INSTITUTIONES 2-5] VI 25, 8 s., cf. VI 9, 22; III11, 9 (quia uis-posita est). 5-13] III 11, 7 s. 12-14; cf. VI 10-12; 17, 5—10. 14-19] III 11, 9—16; 12, 7—8. 19-22] III 12, 10—18. 23 s. tantum—sumus] III 12, 19-25. 24-26] III 12, 25-:-27. 26 s. de—disseremus] III 13, 1-3. ) [*](TJ 6 et Pf, at T 9 iudicabit Pf, iudicauit T 10 ledere T 14 adque T 16 malim patientissime cum Da, cf. tamen Buen 17 premio T 18 ut add. Da 19 si cadit in hominem Pf, sic ait in homine T beatra\' Tif filosofi T 23 distinxit Da, Buen confert Inst. VII 8, 1, adde III 9, 1; est. tantum Pf 25 proponitut (alt. tin ras. ex r ? m. 2) T premium T 26 immortalitate Hemn, non mortalitate T; cf. pag. 212, 13; 608,23 8. ) [*]( XVIIII. Lact. 1. ) [*]( 46 )

restat AovtxYj philosophia, quae ad beatam (uitam) nihil confert. sapientia enim non in sermonis ornatu, sed in corde atque sensu (est).

quodsi et physica superuacua est et haec logica, in ethica uero, quae sola necessaria est, philosophi errauerunt, qui summum bonum nullo modo inuenire potuerunt, inanis igitur et inutilis omnis philosophia reperitur, quae nec rationem hominis conprehendere nec officium potuit munusque conplere.