De Mortibus Persecutorum

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part II, Fasc 2. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1897

Sequenti autem Licinio cum exercitu tyrannum profugus concessit et rursus Tauri montis angustias petiit. munimentis ibidem ac turribus fabricatis iter obstruere conatus [*](1 restituerint Bal, sed Euseb. ὅπως amot, οι̃τι—άποϰαϑιω̄σ:, — ὲλπίζοιν 2 bene nolentia C (cf. p. 229,15. 232, 5. 233,15) 6 publice C, corr. Bal 7 conpraehensum C 8 quem Bal, que C 9 prosperia uel prospere fluentibus Tollius, prosper esae Buenemann; rt atia σϰουδδὴ περὶ η̒μᾱς-διὰ παντὸς τοῡ ypovoo pspauu; διαμενεῑ Euseb. § 13 10 beatitudine nostra, sed nostra del., C 11 et add. Fritztche; ταύτης tyj; ήμετέρας νομοϑεσίας 1tat τη̃ς ϰαλοϰὰγαϑίας apo$Eweb. § 14 1S prolata Bal, praelata C; prolato Heumann programate C 15 pr. nostrae retinet Halm p. 164 conl. Eecseb. Taor*;; Tfjc ήμετέρας xaXoxafaatac, alter. Bal 18 in add. Bal restituerentur Heumann, coni. or c. 3, 4 20 IIII C 21 sequente Cuperus, item anonymus p. 67 Hettmann Bentleius, tyrannus anonymus ibid. et Bentleius 22 recessit Heumann rursus] cursu Bentleius petiit Columbus et anonymus ibid., petit C munimentis Bal, monumentis C-) [*]( XXVII. Lact. 8, faae. 2. ) [*]( 16 )

234
est et inde detrusus perrumpentibus omnia uictoribus Tarsum postremo confugit.

ibi cum iam terra marique premeretur nec ullum speraret refugium, angore animi ac metu confugit ad mortem quasi ad remedium malorum, quae deus in caput eius ingessit.

sed prius cibo se infersit ac uino ingurgitauit, ut solent ii qui hoc ultimo se facere arbitrantur, et sic hausit uenenum. cuius uis referto stomacho repercussa ualere non potuit in praesens, sed in languorem malum uersum est pestilentiae similem, ut diutius protracto spiritu cruciamenta sentiret.

iam saeuire in eum coeperat uirus. cuius ui cum praecordia eius furerent, insustentabili dolore usque ad rabiem mentis elatus est, adeo ut per dies quattuor insania percitus haustam manibus terram uelut esuriens deuoraret.

deinde post multos grauesque cruciatus cum caput suum parietibus infligeret, exilierunt oculi eius de caueis. tunc demum, amisso uisu, deum uidere coepit candidatis ministris de se iudicantem.

exclamabat ergo sicut ii qui torquentur solent, et non se, sed alios fecisse dicebat. deinde quasi tormentis adactus fatebatur Christum subinde deprecans et implorans, ut suimet misereretur.

sic inter gemitus quos tamquam cremaretur edebat, nocentem spiritum detestabili genere mortis efflauit. [*]( 1 detrusus Le]Nourry, item anonymus p. 67 et Bentleiw, detorsum (sic) C; deitroraum Bal, rursum uel deorsum Buenetnann; petiit moDimentis-conatus. sed undique uersum (cf. c. 34, 6, uel uersus) Heumann 2 Hibi C pmeretur (sic, sed inferiores partes litterarum euanuerunt) C; perterreretur Bal, peteretur G-racuius, proterreretur Tollius, item Bentleius 3 nec Bal, item Bentleius. non C, quod placet Halmio p. 162 6 ii Halm, hi C 7 stomaco C repercussa Bal. repercussus C 8 langorem C uersum est Heumann. item Halm p. 166, uerse (sic) C; uersa Bal, uersa est Columbus 11 furerent Lenglet. furens C; uis-ureret Bal; ui-urerentur Halm, perurerentur Brandt or insustemtabili C 12 IIII C percitus Bal, percutis C 16 uissu C <cum> candidatis Cuperus, <circumdatos> candidatis emendari ueUe uid. Maucroix, sed Buenemann c. 14, 2 occultis ministris confert 17 ii Bal, hii C torquentur Brandt (ef. solent u. 6), torqueri C 19 implorans anonymus p. 68, plorans C )

235

Hoc modo deus uniuersos persecutores nominis sui debellauit, ut eorum nec stirps nec radix ulla remaneret.

nam Licinius summa rerum potitus in primis Yaleriam, quam Maximinus iratus ne post fugam quidem, cum sibi uideret esse pereundum, fuerat ausus occidere, item Candidianum, quem Valeria ex concubina genitum ob sterilitatem adoptauerat, necari iussit. mulier tamen ut eum uicisse cognouit.

mutato habitu comitatui eius se immiscuerat, ut fortunam Candidiani specularetur: < qui> quia Nicomediae se obtulerat et in honore haberi uidebatur, nihil tale metuens occisus est. et illa exitu eius audito protinus fugit.

idem Seueri filium Seuerianum iam aetate robustum, qui fugientem Maximinum fuerat ex acie secutus, tamquam post obitum eius de sumenda purpura cogitasset, capitali sententiae subiectum interemit.

qui omnes Licinium iam pridem quasi malum metuentes, cum Maximino esse maluerant praeter Valeriam, quae <quod> uolenti Licinio, in omnia Maximiani <bona> hereditatis iure suo -^ <se> cedere, idem Maximino negauerat.

ipsius quoque [*]( 2 stirpis C (quam formam nominatiu* retinere tWluitnvs), corr. Bal radia C, corr. Bal 3 Valeriam quam \'ftir reuer.\' in ed. Oxon. 1680, item Bal secund. curis et alii, ualeritl qus C; Valerium, quem Bal in ed. 1679, quod Pagi ad Annal. Baronii a. 313 not. XXIII s. retinendum esse putat 4 nec C, corr. Columbus et Bentleius 5 item Bal secund. curis et alii, idem cum C Bal in ed. 1679 et alii, inde Bauldri 6 sterelitatem C 7 uicisse Boherellus, item Bentleius et alii, uixisse C, quod Bal secund. curis defendere temptat; hoc edixisse Columbus, eum (sc. Candidianum) exiuisse Bauldri, uix isse (i. e. Licinium uictorem iuisse siue profectum esse) Buenemann 8 immiscuerat scripsimus secuti Tollium, qui miscuerat et Columbum qui immiscuit coni., miscuit C 9 candidii C, corr. Bal qui add. Columbus; qui cum ed. Oxon. 1680, qui ut anonymus p. 68, item Bentleius 11 item Brandt 15 malam] aemulum Graeuius, iratum Tollius 16 praeter Valeriam Bauldri, pre ualeria C <quodi Susius p. 13 17. 18 <bona> Brandt; hereditatis Susius; ,\'se> Brandt; quae uolenti Licinio in omnia Maximiani hereditates iure sao cedere C;. quae uolena Licinio in omnes Maximiani hereditates iure suo cedere Bal, in quibus nolens scrips. Cuperus (quem plerique sequuntur), uolenti cum C retinet Fritzsche (fort. ablatiuum intellegens); quae <quod) uolenti Licinio in nuptias Maximiani ) [*](16* )

236
Maximini filium [suum] maximum agentem in annis octo et filiam septennem, quae desponsa fuerat Candidiano, extinxit. sed prius mater eorum in Orontem praecipitata est: ibi saepe illa castas feminas mergi iusserat.