In Hieremiam Prophetam Libri Sex

[*](23,36 b—40 (37-40) )Et peruertitis uerba dei uiuentis, domini exercituum, dei nostri. haec dices — siue dicetis — ad prophetam: quid respondit tibi dominus et quid locutus est dominus?

si autem onus domini dixeritis — hucusque in LXX non habetur: et sequitur: propter hoc haec dicit dominus in u s: quia dixistis sermonem istum : onus - siue assumtio — domini et misi ad uos dicens: nolite dicere onus — siue assumtionem — domini, propterea ecce ego tollam — siue assumam — uos portans et derelinquam uos et ciuitatem, quam dedi nobis et patribus uestris, a facie mea et dabo uos in opprobrium sempiternum et ignominiam aeternam, quae numquam obliuione delebitur.

Praecepit dominus, ut nequaquam \'oneris\' et \'ponderis\' et \'assumtionis\' sermo diceretur in populo, sed \'responsionis\' et \'uerbi dei\'. quod quia populus implere contemserat, ipsum uerbum interpretatur super eis et dicit: (quoniam dixistis. quod nolui, et hoc, cum saepe prophetas mitterem et iuberem, ne diceretis. propterea sermonem uestrum assumtionis, oneris et ponderis in nobis opere conplebo; assumam quippe uos et tollam atque portabo et allidam [*]( 2 *Matth. 12, 37 5 *Hier. 23, 37 8 *Hier. 23, 30—38 10. 12 *Hier. 23, 33 13 *Hier. 23, 39 17 cf. Hier. 23, 36. 35 ) [*]( 2 iustiticaueris MP condemnaueris P,Ma.e. 4 peruertistis F,Mp.c. cum Vulg. uerbam dni Z 6 respondet P 7 sin Ap.c. 12 adsumptio V 13 assammam V portans et derelinquam uos in mg. m3 MA, om. eet. derelinquam] proieiam v 16 et] in add. AP,Mp.c.m2 cum Vulg. aeternam] sempiternam D 17 obliuioni Z praecipit Z 18 pondua V alt. et om. V aermo om. V sermo-responsionis om.R dicetur Z 20 contemserat (sic semper fere Lp.c.)] -tempserit ZF tempserat cet. eos Ap.e.m2 et om. F 21 dii F quod] quo O,Dp.c. 22 diceretis eis (pt. is s. u. m2) 3f dicereteis A dicerent eis P disceretis F 23 oneris om. MAVP 24 adlidam (ad s. u.) M )

hoc autem et tempore Babyloniae captiuitatis factum esse nouimus; sed plenius atque perfectius post saluatoris passionem resurrectionemque completur, quando locutus est dominus: relinquetur nobis domus uestra deserta, et usque ad finem eius sententia permanebit.

dicamus et aliter dumtaxat iuxta LXX: λήμμα non solum \'assumtionem\', sed et <donum munusque\' significat. que igitur sibi populus semper prospera promittebat, dicit eos nequaquam ultra hoc debere dicere; indignos enim esse eos donis dei atque muneribus. quin potius abiciendos et a dei auxilio penitus relinquendos.

et uerbis autem et interpretatione nominum saepe res ostenduntur. ut Abraham, Sarrae et Petri et filiorum Zebedaei uocabula commutata significant rerum mutationem et in hoc eodem pro [*]( P- 1010 ) pheta \'Phaschor\' dicitur \'pauor\' siue \'translatio\' et ( \'colonus\' siue \'peregrinus\'. notandum, quod uerba: dei uiuentis, domini exercituum, dei nostri Latini et Graeci codices non habeant et Hebraei in suis uoluminibus contra se legant, quod proprie mysterium significat trinitatis. [*]( 2 *Hier. 23, 40 7 Luc. 13. 35 10 *Hier. 28, 38 16 cf. Gen. 17, 5. 15. 16 cf. Marc. 3, 16. 17. Ioii. 1, 42 18 cf. Hier. 20, 3. 4 19 Hier. 23, 36 20 *Hier. 23, 36 ) [*]( -1 consuere Aa.c.m3 3 inquit] uos add. Erasmus v etj in add. s. u. M 5 babiloniae Z 6 refectias Ma.c.m2 7 reliqaetur MAa.c. 10 aNMMa R lemma Z aHMMa P, (lemma s. u.) M donum munusque] d. manusque Z doinas munus munusque sit M donus (sic) manusque sit Å donum anusquisq; P 12 ulla Ma.c. debere] habere F 13 eos om. MA domis Ma.c. domus (o s. us m3) A 14 abieqiendas Z a] ad P, om. AV,Ma.c. alt. et] ex DMv,Ap.c., om. P 15 interpretatxonem RAa.c. nominum] omnium MV,Aa.c. ominum P.Ra.c. ut om. P 16 liabraham M sarae DF,Ap.r.,v zebedei DM 17 significarent 0 commutationem Z 18 phascbor ZA faschor O phascor RDP fascor F paschor MV Phasur v; cf. p. 239,13 20 greci RZ 21 habent Da.c.m2,v 22 misteriom DVP triaitatis] add. litt. fere maiusc.: explicit liber IIII )