In Hieremiam Prophetam Libri Sex

Uox populi respondentis inducitur et sua uitia contitentis et cohortantis se mutuo, ut ciuitates ingrediantur muratas siue unam ciuitatem Hierusalem: iam enim [*]( 2 cf. Hier. 6. 15. 8, 12 3 Hier. 8, 13 4 cf. Hier. 21, 9 8. 9 Hier. 8, 13 15. 16. 17 *Hier. 8, 14 ) [*]( 2 si MVP,LAa.c. 4 haud AV, (ex haut) L hant (d s. t) M. (h s. u.) P; cf. p. 35, 13. 73, 16. 88, 4. 102, 5. 105, 3 etc. chaldeis LMA 6 estati (e s. u.) M statis (s alt. s. u.) A statim P 7 ca lent P long.) l 8 cibos v fructum P 9 sumetis MV,Aa.c. 11 deripi P deuorari c state P transactib: P 12 praeterite P maiori codd. (cvrr. L; cf. p. 22, 15. 35, 2. 125. 2 ete.) v dolori VP,LMAa.c. 13 habund. VP 14 ingrediamnrj intremus MVP,Aa.c.m3 15 munitates MAa.c. 16 pro sibi M dominus] deus add. Vulg. 17 noster om. V non MP n̄r ex n m2 A abiecit nos] silere nos fecit Victorius v siue silere fecit ex Vulg. suppleui (ct. p. 114, 2) silere fecit] abiecit (scil. α̃πέρριψεν) LXX (cf. p. 79,15.118. 21 etc.) nos fecit Vulg. 18 expectauimaa MVP,La.c. enim add. M 19 medellae MV,LAPa.c. 20 ind∗citur (u s. ras.) L 22 munitas v iam] & add., sed eras M ) [*]( LIX. Hieron. in Hierem. ) [*]( s )

et ut tales biberemus aquas, causa perspicua est: peccauimus enim domino et exspectauimus pacem, qui nihil boni operis feceramus putabamusque nobis tempus adesse medicinae, cum formidine atque terrore omnia conplerentur\', personarum mutatio, et maxime in prophetis, difficilem intellectum facit; quae si suis locis et causis temporibusque reddantur, plana fient, quae uidebantur obscura.

[*]( 8,16 )A Dan auditus est fremitus equorum eius, a uoce hinnituum pugnatorum — siue equitatus — eius commota est omnis terra; et uenerunt et deuorauerunt — siue et uenient et deuorabunt — terram et plenitudinem eius, urbem et habitatores eius.

Non igitur, ut supra LXX transtulerunt, dixit populus: ingrediamur ciuitates munitas, sed: ciuitatem munitam, ut significet Hierusalem. denique et nunc infert: urbem et habitatores eius. describitur autem a Dan per Phoenicem ueniens cum exercitu Nabuchodonosor, in quo loco Iordanes fluuius oritur. et quae LXX futura, Hebraicum pro ueritate rei iam facta commemorat. [*]( 1. 3. 4 *Hier. 8, 14 4 cf. Ps. 24. 8. I Petro 2, 3 5 cf. Os. 14. 1. Am. 6. 12 (13) 6 Hier. 8, 14. 15 14. 16 *Hier. 8, 16 18 *Hier. 8, 14 19 Hier. 8, 14 20 Hier. 8. 16 ) [*]( 2 habeamus P 4 ∗∗stercoris M potabit Ma.c. aquam P aqua MAVv dulces (1 s. u.; s ex m) M 5 deum-biberemus om. M 6 expectauimus MVP 7 putamusque FP 8 tempus nobis MAVP 9 omnia-maxi in mg. m. coaeua (enim post personarum add.; et om.); eadem nerba nulla varia lectione in mg. inferiore add. alia w- M 11 qui Pa.e. uideantur P 14: innituum M eius siue equitatus v 19 sed Erasmus e siue codd. 21 discribitar P (passim) 22 exercitum L nabucod. M nabughod. (ex nabueod.) A aabogod. (ch s. g) P iordanis codd. (corr. L) fluuius Iordanis p 23 rei] se P * factam P )

[*]( 8, 17 (17.18) )Quia ecce ego mittam uobis serpentes regulos — siue pessimos ant, ut Septuaginta transtulerunt, mortiferos —, quibus non est incantatio: et mordebunt KOS, ait dominus, insanabiliter cum dolore cordis uestri deficientis.

Qui sint illi, qui ueniunt a Dan pt quorum auditus est fremitus et qui terram omnem ad solitldinem redegerunt. sub alia figura idem prophetalis sermo demonstrat \'serpentes\' eos appellans \'pessimos\' siue \'mortiferos\' et, ut Aquila transtulit, \'regulos\', qui appellantur Hebraice \'sapphonim\': pro quo, quid sibi uoluerit secunda eius editio. ut \'speculatores\' diceret, non intellego. nisi forte ob uerbi similitudinem. quibus non est. ait. incantatio.

frustra enim ad deum preces fundunt aduersum serpentem antiquum. colubrum tortuosum, qui dei praecepta contemserint. utamur hoc loco aduersum eos, qui saluatoris eloquia contemnentes traduntur aduersariis potestatibus.

[*]( 8, 18 )Dolor meus super dolorem. in me cor meum maerens. Pro quo, ut supra diximus, LXX superiori sententiae, quae dicta sunt, copularunt, ut ponerent: et mordebunt uos, ait dominus, insanabiliter cum dolore cordis uestri deficientis. in Hebraico autem non tam \'dolor\' est. qui Graece dicitur ὀδύνη, quam μειδίαμα, quod nos interpretari possumus \'rictum\' oris dolore contracti et habentem risus [*]( 2 *Hier. 8, 17 4 *Hier. 8, 18 5 cf. Hier. 8. 16 6 cf. Gen. 47, 19 etc. 8. 9. 11 *Hier. 8, 17 12 Hier. 8. 17 13 cf. Apoc. 12. 9. 20, 2 14 cf. Esai. 27. 1 19 *Hier. 8, 17. 18 ) [*]( 1 ecce] ac̄ Pa.c. 2 peasimus La.c. 4 insanabiliter—deficientis om. Vulg. 5 deficientes La.c. deficietia cet. c ἀπορουμένης LXX (cf. lin. 21) sant Ma.c.,v 6 omnem terram V 7 redigerunt La.c.Mp.c. redierant P 8 sine om., & add. s. H. M 9 aliqua Pa.c. 10 saphonim La.c. sapponim Aa.c. aapphonin M saphpbonim c uoluerint V 13 (=15) adaersus MAVPv 14 colobrum MAa.c. tortuorsum V contemserint (sic semper fere Lp.c. uel primitus) scripsi contempserint codd. 15 eloquia MV,LAa.c. eloquium P 18 merens VP,Aa.c.m2 19 copolarunt L ponent Lp.r. et om. Y 21 deficietis MAVPv aum A dolor est] dolorem P 22 odιΝΗ V odyNh P μειδίαμα Erasmus v MHdιaMa LMVP MHdiaλλλ (medialla e. u.) A 23 dolorem P et s. u. L ) [*]( 8* )