Epistulae

responde itaque sorori, quae a nobis super statu sui quaerit, non nostra, sed apostolica sententia: an ignoratis, fratres, -scientibus legem loquor — quoniam lex dominatur homini, quanto tempore uiuit? mulier enim, quae sub uiro est, uiuente uiro adstricta est legi. quodsi mortuus fuerit uir eius, liberata est a lege uiri. ergo uiuente uiro adultera erit, si duxerit alium uirum, et in alio loco: mulier alligata est, quanto [*]( 6 Ps. 140, 4 16 *Rom. 7, 1-3 22 *I Cor. 7, 39 ) [*]( 1 reperi C et] uel Ba.c.m2, om. D comunituriolo tp commonitoriolo g tuo s. I. B, om. GD 2 brebem GD cart. ipDB carth. G indicta D 3 ab eo] habeo C 5 comunicare (ex -ri) B ecclesia D relinquerat G reliquerant rp 8 noluptate 0 9 dicat si rp adul. GD adol. yCB aduliscens rp 10 mei y mea 0 me cet. arJor s. I. B 11 femine hos B 12 rursus y rursum cet.; add. si GDCB egestatem G 13 tegimen B tegmen S tegumenta y 14 fidi rp morer G respondeo CB - 15 sor.] add. nostrae G statu sui B status sui GC stratus sui D statu (stato rp) suo ΨΦ suo statu S 16 nostra y nostras cet. nostram S apostolica y apostoli cet. sententia yr sententias cet. sententiam S fratris <P 17 scient. \'łP, add. enim cet. 19 astr. C iuncta D uincta B 20 eius om. rp legere <P 21 si s. l. Ψ alterum rpC 22 in om. tp et mulier B adligata G ligata rp )

omnes igitur causationes apostolus amputans apertissime definiuit uiuente uiro adulteram esse mulierem, quae alteri nupserit. nolo mihi -proferas raptorem et uiolentiam, matris persuasionem, patris auctoritatem, propinquorum cateruas, seruorum insidias atque contemptum, damna rei familiaris: quamdiu uiuit uir, licet adulter sit, licet sodomita, licet flagitiis omnibus coopertus et ab uxore propter haec scelera derelictus, maritus eius reputatur, cui alterum uirum accipere non licet. nec hoc apostolus propria auctoritate decernit, sed Christo in se loquente Christi uerba, qui ait in euangelio: qui dimittit uxorem suam excepta causa fornicationis, facit eam moechari; et qui dimissam acceperit, adulter est.

animaduerte, quid dicat: qui dimissam acceperit, adulter est; siue ipsa dimiserit uirum siue a uiro dimissa sit, adulter est, qui eam acceperit. unde et apostoli grauem coniugii sarcinam intellegentes: si ita est, inquiunt, non expedit homini uxorem accipere. ad quos dominus: qui potest, inquit, capere, capiat, statimque sub exemplo trium eunuchorum uirginitatis infert beatitudinem, quae nulla carnis lege retinetur. [*]( 13 *Matth. 5, 32 18 *Matth. 19, 10 20 Matth. 19, 12 21 cf. Matth. 19, 12 ) [*](1 uir eius uiuit tpB uir] add. eius D,B s. I. 3 igitur] autem DCB apertissimus 0 4 difininit G quae] si DCB 5 rapt. et] raptoris DB raptores C 6 suasionem s perstationem C prestationem D caternam DC 7 atque in ras. m2 B adque G et ip, om. DC contemptum in ras. m2 B contemtum s parentum DC dampna rpB 8 uiuit uir] uibitur G 9 et s. I. B 10 eius rep.] cst reputatus D est reputandus CB alterum] adulterum C uirum bis s 11 nec] non DB ap. haec C 12 uerba y uerba secutus est GG uerba sectatns est cet. 13 ezcepto ip 14 mechari D0 mecari B qui] ai G acc.] duxerit ΨΦ 15 anim.-ad. est] om. DC mulier B 16 et 17 acci- perit yW accipit G ipsa illa B 17 sit] add. innupta manet siue ipsa dimiserit uirum siue a uiro dimissa sit B 19 acc. nx. y 20 quos] quod C inquid qui potest y 21 heunucorum B 22 reteneretur s tenetur S )

(4). Neque satis animaduertere potui, quid sit, quod dicere uoluit: alio uiro per uim accepto\'. quid est hoc: cper uim accepto\'? congregata uidelicet multitudine nolentem rapuit: et quare postea non raptorem rapta dimisit? legat libros Moysi et inueniet desponsatam uiro, si in ciuitate fuerit oppressa et non clamauerit, puniri quasi adulteram, si autem in agro, innoxiam esse ab scelere.

ergo ista soror, quae, ut dicit, uim passa est, ut alteri iungeretur, si uult Christi corpus accipere et non adulteram se putari, agat paenitentiam, ita dumtaxat, ut secundo uiro, qui non appellatur uir, sed adulter, a tempore paenitentiae non copuletur. quod si ei durum uidetur et non potest derelinquere nec praeferre dominum uoluptati, audiat apostolum conclamantem: non potestis calicem domini bibere et calicem daemoniorum; non potestis mensae domini communicare et mensae daemoniorum, et in alio loco: quae communicatio luci ac tenebris? qui consensus Christo [*]( 4 cf. Deut. 22, 23-24 6 cf. Dent. 22, 25—27 13 *I Cor. 10, 21 16 *II Cor. 6, 14-15 ) [*]( 1 enim aduertere DC potuit quod 0 quid—2 accepto om. rpDB 2 est om. 0 hoc ex oc 0, om. C 3 congregato D congregate 0 multitudinem G uolentem B 4 quare] uirum DC,B in ras. m2 rapt. rapta non S non rapt. rapta non (del. m2) B 5 inuenit D desponsata C disponsatam D&,Ba.c.m3 dispositam G ciuitatem G 6 obpr. Gtp oppreasam Ba.r. adultera G sin <P ui DC 7 agro] add. oppressa C oppressa sit S a scelere C accelere 0 scelera D; add. et uiolentum legihus (legimus Φ) subiacere codd. praeter tp ergo y ergo et cet. 8 alteri] adulteri D adultero C adulterio (te in ras. et rio s. I. m2) B corpus xpi CB 9 adulteram se putari Gtp adultera reputari (reputabat 0) cet. 11 alter 0 a] ras. 2 litt. in tp 12 et yy, add. semel dilectum cet. praeferri domini tp 13 uoluptati (p in ras. m2) B uoluntatem tp cone!. et dicentem Ψ non pot.cal. daem. om. C 15 non pot.-mensae daem. om. 0 pot.] seq. eras. calicem domini Ψ mense dfii communicare in ras. m2 B communicari Ψ 16 in om. Ψ comun. B 17 lucis D ac] ad 0 cum Ψ tenebras D0 consensum D alii W )

rem nouam loquar, immo non nouam, sed ueterem, quae ueteris testamenti auctoritate firmatur. si reliquerit secundum uirum et reconciliari priori uoluerit, non potest. scriptum est enim in Deuteronomio: si acceperit homo uxorem et habuerit eam et non inuenerit gratiam in conspectu eius propter aliquam foeditatem, scribet libellum repudii et dabit in manus eius et dimittet eam de domo sua.

cumque egressa alterum maritum duxerit et ille quoque oderit eam dederitque libellum repudii et dimiserit de domo sua uel certe mortuus fuerit, non potest maritus recipere eam uxorem, quia polluta est et abominabilis facta est coram domino; ne peccare facias terram tuam, quam dominus deus tuus tibi tradidit possidendam.