Epistulae

nam et Samuhel, qui illo cinctus refertur, leuites fuit et sacerdotes Nonbat hoc. dignitatis suae insigne portabant et — quod in Latinis codicibus non habetur —, quando Dauid fugiens a Saul uenit ad Achimelech et gladium postulauit dicens: uide, si est ad manum tuam lancea aut gladius, quoniam gladium et uasa mea non sustuli in manu mea. respondensque sacerdos dixit: ecce gladius Goliath alienigenae, quempercussistiinualle terebinthi, et hic inuolutus est in uestimento post j [*]( 4 *Iudd. 18, 17-18 13 cf. I Eeg. 2, 18 14 cf. I Reg. 22, 18 17 *I Reg. 21, 8—9 ) [*]( 1 abieruut A 2 quia est B quidem cet. 3 tert. et] atque S 5 ill. inr. g illic Aa.c.m2 6 atque B et cet. pr. et om. IID 7 et sexcenti—teraphim om. II 8 bcll.] et add. AD sunt s. I. m2 B michae S 9 atque B et cet. pr. efc B, om. cet. teraphim] B add.: et ne lon- gum sit infinita replicando rursum legitur sculptile atque conflatile non idem esse quod ephot et teraphim 10 coarguit S igitur B, om. cet. opinione (ne exp.) B opinionem g dissol. IID disol. A 11 fecerunt Aa.c.m2 argeum D,Aa.c.m2 . illud-nom. in mg. inf. II 12 nisi s. I. B 13 samuel lIB 14 sacerdos Ap.c m2 nonbat II nobat AD nobe (be in ras. 3 litt. m2) B 15 dauit Aa.c.m2 16 a om. B ad om. A achinielech II,Bp.c.m2 abim. cet. 17 aut] et S 18 gladius Da.c. gladium meum S asta mea B 19 responditque B et dixit B 20 goliad AD 21 terebinti AB therobinti (h m2) II et s. l. B in om. AD )

hoc quoque ipsum, quod nunc posuimus. \'sculptile et conflatiles, licet idolum sit, tamen, quia per errorem religio putabatur, ad uenerationem eius, sicut ad dei ministerium ephod et teraphim, insigne conficitur.

Teraphim quid sit, si spatium dictandi fuerit, prosequemur. nunc interim de ephod, ut coepimus, explicandum est. in Exodo, ubi Moysi praecipitur, ut sacerdotalia iubeat fieri uestimenta, post cetera legitur: ethae stolae, quasfacient. pectorale et superhumerale et podere et tunicas *coo!ipo)ta5 et cidarim et cinctorium.

ubi autem nos posuimus \'superhumerale\', in Graeco ἐπωμίδα et septuaginta interpretes transtulerunt, quod scilicet super humeros istiusmodi ueniat uestimentum. deinde iungitur: et hi accipient aurum et hyacinthum et purpuram et coccinum et byssum et facient superhumerale de bysso torta, opus textile uarium. et quid plura?

totus Exodi liber hac uestium plenus est specie. nam et in fine eiusdem uoluminis scribitur: et fecit omnis sapiens in operibus stolassanctorum, quaesuntAaronsacerdotis, sicut praecepit dominus Moysi. et fecerunt [*]( 9 *Ex. 28, 4 14 *Ex. 28, 5-6 19 *Ex. 36, 8-9 (39, 1-2) ) [*]( 1 condito A 2 ipsum B, om. cet. sculpt. et confl. in ras. m2 B ubi sculptile II ubi cam.sculptile AD et] atquc S confl.] add. legeretur AIID adJ. legitur S 3 qui A 4 mysterium A 6 si s. l. m2 B dict. spac. B prosequimur TI,Da.c.m,2 persequimur A\' 7 concaepimus A 8 fieri uest. iub. B 9 cetera ex contra m2 B heae AD hea II stola A facient S faciant lID, A (alt. a ex u m2) faciunt B 10 pr. et om. AD et podere B, om. cet. tert. et om. B 11 KOCrNBOJTAO A KOCTNBUJTAC II KOCINBCUTAC D KOCTM- BOTAC B citarim Ba.c.m2 cytharim D nos ex non m2 A 12 lituijuSa] Mane scribunt codd. et om. B 13 quo D 14 hii D. Aa.r., om. B accipient B -iant cet. 15 iacinctum AIIB iancinthum D purp. et coccum B coccinum et purp. AD coccum et purp. S 16 pr. et om. A et faciant et A de ex e m2 B 17 torta] ex torto m2 B, om. cet. retorta S\' ualium s. Z. B et om. S 18 hac ex hec B finS B 21 dom. praec. S )

sed quia in Exodo hoc genus uestimenti praecipitur tantum, ut fiat, et postea factum refertur, non tamen eo Aaron uestitur, in Leuitico. quomodo sacerdotalibus uestimentis indutus fuerit, explicatur: etadplicauitMoyses Aaron et filios eius et lauit eos aqua et uestiuit cum tunica et cinxit eum zona et uestiuit eum ojrevSoTVjv — quod nos \'subtunicalem\' siue \'tunicam, qua subter uestitus est,> possumus interpretari — et inposuit ei, inquit, superbumerale et cinxit eum secundum facturamsuperhumeralisetconstrinxiteaminipso.

uides ita hunc superhumerali cingi, quomodo Samuhel ephod bad illo nescio quo cingebatur. sed, ne te longius traham, hanc habeto sententiam, ubicumque in septuaginta interpretibus, hoc est in codicibus nostris, stccojj.Cc, id est \'superhumerale\'. legitur, in Hebraeo scriptum est ephod. quod quare alibi interpretari uoluerint et alibi ininterpretatum reliquerint, non est mei iudicii, cum hoc ipsum in pluribus fecerint, ut, quae alibi aliter atque aliter expresserant, nouissime translationis uarietate lassati ipsa Hebraica posuerint.