Epistulae

Jerome, Saint

Jerome, Saint. S. Euesebii Hieronymi Opera, Section 1 (Pars I-III): Sancti Eusebii Hieronymi Epistulae (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 52-54). Hilberg, Isidor, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1910-1918.

Ad summam, sicuti nos in lingua Latina habemus et. interiectiones quasdam, ut in exultando dicamus ua\' et in [*]( 6. 7 *Matth. 21,15-16 8 *Matth.21,16.cf.Ps.8,3 11 Matth.21.9etc. ) [*]( 1 prosperare 2WB 2 benedicimus aBD uos WB uobis cet. do- mini] add. et (eras. Σ, s. I. m2 L) LΣWℬB 3 pr. et om. WℬB 4 ad (s. 1. m2) haec indignatos I hac indignatione cummotus (commotos ς) Wg ad hec indignatos commotosque B 5 uiderant W uiderent ς 6 osanna D,La.c.2p.r. ossanna W 7 locuntur WB dicunt 2 ihm (min ras.m2)B respondisse eis D,Bp.c.m2 8 lactentium B 9 cent. sept. dec. WB CXVII cet. 10 psalmum] psalmo 33 ad(s)sertione LΣW,B(corr.) 11 poterit ir 13 uero] autem S osanna D ossanna W 14 sicuti-amen s. I.2 sicuti W sicut cet. pr. et IIx, om. ret. alt. in eras..? 16 osyanna D osienna W omnes om. codd. praeter WB 17 in grecia eu. W in greco eu. B eu. graecis S 18 scrip(b)serat 2W scripsit S quia] qui W se] si D uidet W 19 est arb. L2 est s. 1. m2 S 21 assummam D ad summa W ad summam igitur B linguam latinam (corr. 2) codd. praeter B et ZS, om. cet. 22 in exultando D in om. L2is I Isultando (I is in ras. m2) B insultando W uah 2p.c. alt. in om. 2 )

109
admirando \'papae\' et in dolendo \'heu\' et, quando silentium nolumus imperare, strictis dentibus spiritum coartamus et cogimus in sonandum \'st\', ita et Hebraei inter reliquas proprietates linguae suae habent interiectionem, ut, quando uolunt dominum deprecari ponant uerbum petentis affectu et dicant \'anna domine,\' quod Septuaginta dixerunt \'o domine!

\'osi\' ergo \'saluifica\' interpretatur, anna interiectio deprecantis est. si ex his duobus uelis conpositum uerbum facere, dices \'osianna\' siue, ut nos loquimur, \'osanna\' media uocali littera elisa, sicuti facere solemus in uersibus, quando meneincepto desistere uictam scandimus \'men incepto\'. aleph quippe, littera prima uerbi sequentis, extremam prioris uerbi inueniens exclusit.

quapropter, ut ad quaestionis originem reuertamur, ubi nos legimus in Latino : odomine. saluum fac, odomine, bene conplace; benedictus, qui uenit in nomine domini, iuxta Hebraeum sensum legere possumus: obsecro, domine, saluum fac, (obsecro); obsecro, domine, [*]( 10 Verg. Aen. I 37 14 *Ps. 117, 25-26 ) [*]( 1 admirandum 1V eu WD 2 imperare WB,Zisp.c. impetrare LD,25sa.c. imponere S spiritum] om. D, spiritu Z33 3 cogitamus L,2 (corr.) cogimus (agimus g) tantum sibilum BS in sonandum (um ex o) S inson. L2DB insan. W insonando S st (ante insonandum tr.) B est TV sunt D sith S, om. cet. et om. ZrvD 4 liolent L 5 deum LZ deprecare D predicari TIr affectum L,2 (corr.) effectu W afectu ex ad effectum B dicunt W 6 anna] uerbum (in mg. 2) anna ZD osi 23 UJCI LZD (JUCY B ѠCIѠΘ W 8 si ex] in mg. at siue e m2 2 his duob. WDB duobus cet. duob. his S dicis W dicens D osienna TV 9 osianna (i eras.) 95 ossanna TV helisa 2 (corr.), W elisa id est percussa et (et m2) exclusa B 10 sicuti WB sic cet. sicut S nersibus W, add. id est (del. m2 B, om. S) uirgilii (uergilii D) cet. S quando pro S 11 menin coepto D alef B quippe] namque D 12 litteram primam codd. praeter 8 uerbis D extremam TF93 -ma eet. prioris] propriis W inucniens W a inueniens L}SD ain ueniens 2 id est ioth inueniens B 13 excludit S questionem D 14 latinum D me fac L2 me fac obsecro domine prosperare o d saluum me fac B 15 conplace] prosperare 2 16 hebreorum B possimus S 17 saluumdom. om. W fac S me fac codd. pr. obsecro add. Engelbrecht prospera (seq. ras. ca. 16 litt.) L bene prosperare B prosperare cet. )

110
prospera, obsecro; benedictus, qui uenit in nomine domini. \'saluum\' autem \'fac\' dicitur, ut subaudiamus \'populum tuum Israhel\' siue generaliter \'mundum\'.

denique Matheus, qui euangelium Hebraeo sermone conscripsit, ita posuit: \'osianna barrama\', id est \'osanna in excelsis\', quod saluatore nascente salus in caelum usque, id est etiam ad excelsa, peruenerit pace facta non solum in terra, sed et in caelo, ut iam dici aliquando cessaret: inebriatus est gladius meus in caelo.

Haec interim iuxta mediocritatem sensus mei breuiter strictimque dictaui. ceterum sciat beatitudo tua in istiusmodi disputationibus molestiam in legendo non debere subrepere, quia facile et nos potuimus aliquid ementiri, quod exuna uoce solueret quaestionem, sicuti et ceteros fecisse monstrauimus. sed magis condecet ob ueritatem laborare paulisper et peregrino aurem adcommodare sermoni, quam de aliena lingua fictam ferre sententiam.. [*]( 5 *Matth. 21, 9 8 *Esai. 34, 5 ) [*]( 1 obsecro] om. DB obs. domine LZ 2 fac. s. I. Z subaudiatur LZ 3 mattheus S matthaeus S 4 osianna ex osanna m2 Z osanna cet. 5 ba»rama 33 rama W ossanna 2 (corr.), W 6 in caelum] del. m2 B in caelo W id est THS, om. cet. ad s. l. 2 7 et om. W 8 in hoc (exp.) hebriatus B 12 modestiam W in (s. l. B) legendo WDB legendo cet. subripere WℬD,Σp.c.Ba.c.m2 13 aliquid om. Lℬ emendare Da.c. ementire W uocem D 14 sicuti W sicut cet. 15 condocet W 16 referre 218 alibi referre D referri L )

111

XXI. AD DAMASUM.

Beatitudinis tuae interrogatio disputatio fuit et sic quaesisse quaerenda uiam est dedisse quaesitis. sapienter quippe interroganti sapientia reputabitur. ais: \'quis est iste in euangelio pater, qui duobus filiis substantiam diuidit? qui duo filii? qui maior quiue minor? quomodo iunior acceptam substantiam cum meretricibus dissipat, fame facta a principe regionis praeponitur porcis, siliquas comedit, ad patrem redit, accipit anulum, stolam et immolatur ei uitulus saginatus? qui sit maior frater et quomodo de agro ueniens susceptioni fratris inuideat? et cetera, quae in euangelio plenius explicantur\'.

addis insuper: \'scio multos diuersa in hac lectione dixisse b et fratrem maiorem Iudaeum, minorem aestimasse gentilem. sed quaero, quomodo Iudaico populo possit aptari: ecce tot annis seruio tibi et numquam mandatum tuum praeteriui, et numquam dedisti mihi haedum, ut [*]( I, 4 *Prou. 17, 28 6 cf. Luc. 15, 11-32 15 Luc. 15, 29 ) [*]( J = Lugdunensis 602 s. VI. ) [*]( 2 = Turicensis Attgiensis 41 s. IX. ) [*](W = Parisinus lat. 1868 s. IX. ) [*](X = Parisinus lat. 9532 s. IX. ) [*](D = Vaticanus lat. 355 + 356 s. IX-X. ) [*](Q = Duacensis 247 s. XI. ) [*](B = Berolinensis lat. 18 s. XII. ) [*]( 2 ad damasum papam urbis romae de eo quod in enaugelio legitur homo quidam habuit duos filios J ad damasum de filio prodlgo 2DB ad supra dictum papam de frugi (fruge X) et luxuriosis filiis IVX ad damasum de frugi et luxurioso filiis Q; Hieronymi nomen exhibent tituli in dSDQB 4 quaerendo ZD,B (eras.) -dam J uia D 6 euangelitt J qui duobus in ras. m2 B alt. qui] quid W 7 qui] quis WXQ iunior] minor S 9 siliquas] in ras. m2 B si aliquas (siliquis m2) W rediit D 10 accepit W, Σa. c. an. et 2DQ 11 quis S susceptione X 13 scio] scito W,X (corr.) in h. lect. diu. S 14 extimasse B existimasse S gent. populum W 16 annos D,Sa.c. seruiui S 17 praeterii S )

112
cura amicis meis epularer, et illud: fili, tu mecum es semper et omnia mea tua sunt. si autem\', ais, \'de iusto et peccatore uoluerimus esse parabolam, iusto non poterit conuenire, ut de salute alterius, et fratris maxime, contristetur. si enim inuidia diaboli mors introiuit in orbem terrarum et imitantur eum, qui sunt ex parte ipsius, numquam personae iusti tam inmanis inuidia poterit coaptari, ut foris steterit et clementissimo patri rigidus obstiterit solusque liuore cruciatus laetitiae domus interesse noluerit\'.