Epistulae

sed quid ego quasi ad retractantem loquor, cum audiam eam multos [*]( 5 cf. Luc. 2, 36-38 ) [*](1 unum D corona B geruch. N ageruch. AD,TJa.r. ageruc. llp.r.\'!1 ageroc. K aggeroch. B 2 quae ex quem A futurarum Aa.c.m2D praesidentis (sid in ras.m2) B; num praeuidentis ? 3 et KlV,om.cet. 4 quorum Aa.c.m2TID auia D 5 etronia DN sexagintaTV Annam-6 retulit] fidelis filia, dum tam integre et sanctae uidui(i ex e m2)tatis pudicitiam seruas, annam nobis, fanuhelis filiam, de euangelio retulistijT Annam] an non n 6 fanuh. J1 phanuh. ADN fanu. IOPB phanu. II rettulit K 7 uid. implens N 8 Geruchiae scripsi ad geruchia N ageruch(h cras.77)iae (-ia p.c.m2A)AllD agerociae KIJI aggerochie B quae ex quem m2A qui g paru(b D)ula Aa.c.m2DN paruulum Ap.c.m2 9 nata D 10 destitutam ATI nepte D nepotem (o exp.) B; add. docens g 11 perstrincxi (c exp.) K perstrixi A,lla.c.m2 adolesc. Aa.c.m2 TlDN adulisc. \'I1 12 non] non tam Kp.c.m2(P non tantum N monogamia, IJI genere \'P 13 hominibus D execr. DB negare tempt.] negauerit B 15 desertae] de stirpe KIJI hac B herede domus] heredibus (ibus in ras. ualde diduclis litteris, juit procul dubio e domus) B heredibus domus g sub quor.-17 liber. j frequenter sub patro(ex u m2)cinio posteritatis uiduarum sibi libido blanditur, ut, quod propter intemperantiam suam faciunt, uideantur facere desiderio (ex -ium m2) liberorum r 17 suam etiam codicis uetustissimi r testimonio defensum om.KIJI 18 retrectantem ç locar ex locor m2B ea D )

Et quia nobis de portu egredientibus quasi quidam scopulus opponitur, ne possimus ad pelagi tuta decurrere, et apostoli Pauli scribentis ad Timotheum profertur auctoritas, in qua de uiduis disputans ait: uolo autem iuniores nubere, filios procreare, matres familias esse, nullam occasionem dare aduersario maledicti gratia; iam enim quaedam abierunt retro post satanan, oportet primum sensum tractare praecepti et omnem loci huius continentiam discutere atque ita apostolicis uestigiis insistentem ne. transuersum quidem, ut dici solet, unguem in partem alteram declinare.

supra scripserat, qualis uidua esse deberet: unius uiri uxor, quae liberos educauit, quae in bonis operibus habuit testimonium, quae tribulantibus de sua substantiola ministrauit, cuius spes deus est et quae permanet in obsecratione et orationibus nocte ac die. post quae iungit contraria: quae autem deliciis est, uiuens mortua est. statimque infert et discipulum suum omni munit arte doctrinae: adulescentiores autem uiduas deuita, quae, cum lasciuierint in Christo, nubere uolunt habentes [*]( 9 *I Tim. 5, 14-15 16 cf. I Tim. 5, 9-10 19 cf. I Tim. 5, 5 20 *I Tim. 5, 6 22 *I Tim. 5, 11-12 ) [*]( 1 prochos Ka.r. tP proceres B pro uobis N quod D 2 probent AIJD pr. et om.N 3 forma] fama B quanti plura sunt, quae injjugnaixt pudici- (ex ti m2)tiam, tanto (ex tantum m2) uictoris maiora sunt praemia r 4 quae ex quem m2A pudicitiae Na.c.m2 uic*tricis P uictoris JH sunt (ryPa.r. 6 scopolusAB 7 et om.B 8 timoteum B proferatur B 9 iuueniores ATID 11 aduers.] diabolo B 12 enim s.l.m2B retro habierunt B habierunt DNB satan Aa.c.m2 sanan lla.c. satanam g 14 insistere N 15 quidem om.B 16 esse-17 educ. in mg.m2A debet B 17 liberis P edocauitKDfP 18 tri- bulatis Ap.c.m2B substantia Ka.c.NlP subministrauit All 19 pr. et om.B et orat. s.l.m2B 20 die hac nocte B 22 et] ntATlD,Bs.l.m2 omni mu- niat ATIDB muniat omni g adol. Ap.c.m2NB 23 quae ex qui m2A cum om.D lasciuiate fuerint B 24 uolent D )

propter has igitur, quae fornicatae sunt in iniuriam uiri sui Christi — hoc enim ϰαταστϱηνιάσουσιν Graecus sermo significat — uult apostolus alterum matrimonium praeferens digamiam fornicationi, secundum indulgentiam dumtaxat, non secundum imperium.

Simulque singula testimonii uerba tractanda sunt. uolo, inquit, adulescentulas nubere: cur, quaeso? quia nolo adulescentulas fornicari. procreare filios: quam ob causam? ne metu partus ex adulterio filios necare cogantur. matres familias esse: quare, obsecro ? quia multo tolerabilius est digamum esse quam scortum, secundum habere uirum quam plures adulteros. in altero enim miseriarum consolatio est, in altero poena peccati.

sequitur: nullam occasionem dare aduersario maledicti gratia. in quo breui accinctoque praecepto multa simul monita continentur: ne propositum uiduae exquisitior cultus infamet, ne oculorum nutibus et hilaritate uultus iuuenum post se greges trahat, ne aliud uerbo, aliud habitu polliceatur et conueniat ei uersiculus ille uulgatus: risit et arguto quiddam promisit ocello.

atque ut omnes nubendi causas breui sermone concluderet, cur hoc praecepisset, ostendit dicens: iam enim quaedam abierunt retro post satanan. ideo ergo secunda et, si necesse est, tertia incontinentibus aperit matrimonia, ut a satana [*]( 3 cf. I Tim. 5,11 4 cf. I Tim. 5,14-15 5 cf. I Cor. 7,6 6 *I Tim. 5,14 8 *I Tim. 5, 14 10 I Tim. 5,14 13 I Tim. 5, 14 19 Ouidius am. III 2, 83 21 *I Tim. 5, 15 ) [*]( 1 dampn. quia B 2 in s.l.II,om.D 3 KA(TA eras.)CTPHNIACOYCIN A KACATPHNIACOSCYN B KATACYPHNACQC N xavaovQvvidawot g sign. se(r s.l.)mone B 4 bigamiam Dp.c.m2 dignu qua N 7 adulisc. Aa.c.m2 adolesc. Ap.c.m2NB queso ex quero m2A 8 nullo (in nolo) D adol. A p.c.m2NB filias D 9 ex adult.] et adulterii ATlD 10 multum N 11 est] esse B bigamum Dp.c.m2 digamam g scortum et g 12 est jiP,om.cet. 13 peccati] add. est A(exp.)TlDNB 17 trahant N ne aliud-19 ocello] detestabilis uidua est, quae aliud uerbo (ex —u m2), aliud habitu po(ex pu m2)llicetur. huic conuenit uersiculus ille uulgatus: risit et arguto qui(d s.Lm2)dam promisit ocello r 18 habitu s.l.m2K 19 quidam Fa.c.mflB 20 omni D 21 precipissetAD 22 habierunt Ar sanan IIa.c. satanam g 23 est] esset (t s.l.m2)A a sJ.B satana(add. n s.l.)K satanan (alt. n exp. A) AD satan II satana eas N )

Alioquin absolutum bonum est et sine conparatione peioris esse, quod apostolus est, id est solutum, non ligatum, nec seruum sed liberum, cogitantem ea, quae dei sunt, non ea, quae uxoris. et protinus in consequentibus: mulier, inquit, alligata est uiro, quamdiu uiuit uir eius. quodsi dormierit uir eius, libera est: cui uult, nubat, tantum in domino. beatior autem erit, si sic permanserit secundum meum consilium. puto autem, quod et ego spiritum dei habeam.

et in hoc idem sensus, quia idem et spiritus; diuersae epistulae, sed unus auctor epistularum. uiuente uiro mulier alligata est et mortuo soluta. ergo matrimonium uinculum est et uiduitas solutio. uxor alligata est uiro et uir alligatus uxori in tantum, ut sui corporis non habeant potestatem et alterutrum debitum reddant nec possint habere pudicitiae libertatem, qui seruiunt dominatui nuptiarum.

quodque addidit: tantum in domino, amputat ethnicorum coniugia, de quibus et in alio loco dixerat: nolite iugum ducere cum infidelibus. quae enim participatio iustitiae cum iniquitate aut quae societas luci cum tenebris? quae [*]( 2 *I Cor. 7, 8—9 9 cf. I Cor. 7, 32—33 10 *I Cor. 7, 39—40 19 cf. I Cor. 7, 27 20 cf. I Cor. 7, 3-4 22 I Cor. 7, 39 24 *II Cor. 6, 14-16 ) [*]( 1 abstrahatur Ap.c.m2 faciet II 2 et s.l.m2A coiintios B quit B aliquid ATID 4 ut] sicut et B sin autem N se non AIID 5 enim est s enim om.B quam uri ab Hieronymo consulto omissum lector addidisse uidetur 6 aposto(ex u 7I)lus ATINB infers lP inferes K intulit cet. 7 alioquin om.D et] set D 9 et] sed D,om.N . 10 est ex es m2K 11 uir eius uiuit codd. praeterKlP 12 liberata P 14 cons. meum g 15 pr. et s.l.B in s.l.m2A 16 sensus] add. est AIID et om.Aa.c.m2TlD diuerse ex diue B;add. sunt N sedunusex secundumm2A 17 unus est N si uiuente N 19 all. uxoirKa.c.yt all. est ux. cet. ux. all. est g 20 pot. nun hab. B 21 possent Aa.c.m2TTD 23 etnic. Aa.c.rrCl hetnic. B ethnic. II et om.B 26 lucis g )

extemploque tollit, quod concesserat et, quasi paeniteat eum sententiae suae, retrahit: b e a tior erit, si sic permanserit, suique hoc magis dicit esse consilii. quod, ne contemnatur ut hominis, spiritus sancti auctoritate confirmat, ut non indulgens homo fragilitati carnis humanae, sed apostolus praecipiens sancto spiritu audiatur.

nec sibi in eo annorum puellarium debet uidua blandiri, quod non minus sexagenariae electionem praecipit. neque enim innuptas uel iuuenculas cogit, ut nubant, qui de nuptis quoque loquitur: t e mpus breue est; superest, ut et, qui habent uxores, sic sint, quasi non habeant, sed de his uiduis disputat, quae suorum nutriuntur alimentis, quae filiorum et nepotum ceruicibus inponuntur.