Epistulae

Quod ignotus ad ignotum audeo scribere, sanctae ancillae Christi Hedybiae et sanctae filiae meae, coniugis tuae Artemiae, immo sororis ex coniuge atque conseruae, fecit deprecatio. quae nequaquam propria salute contenta tuam et ante quaesiuit in patria et nunc in sanctis locis quaerit salutem imitari cupiens Andreae et Philippi apostolorum beniuolentiam, quorum uterque inuentus a Christo fratrem Simonem et amicum Nathanahel inuenire desiderat, ut alter eorum mereatur audire: tu es Simon, filius Iohannis, tu uocaberis Cephas, quod interpretatur Petrus, alter \'donum dei\' —hoc enim in lingua nostra sonat Nathanahel — Christi ad se loquentis testimonio subleuetur: ecce uere Israhelita, in quo dolus non est.

optauerat quondam et Loth cum filiabus saluare coniugem suam et de incendio Sodomae et Gomorrae paene semiustus erumpens educere eam, quae [*]( 7 cf. Ioh. 1,40-46 10 *Ioh. 1, 42 11 cf. Onom. s. 66, 14; 75, 15 12 cf. Onom. s. 19,14 13 Iohj 1, 47 14 cf. Gen. 19, 15-26 ) [*](G = Neapolitanus VI. D. 59 s. VII. ) [*](J = Vindohonensis lat. 934 s. IX. ) [*](I = Turicensis Augiensis 41 s. IX. ) [*](D = Vaticanus lat. 355 + 356 s. IX-X. ) [*](N = Casinensis 295 s. X. ) [*](t = Casinensis 298 s. X-Xl. ) [*](B = Berolinensis lat. 18 s. XII. ) [*]( ad rusticum de p(a)enitentia(?«7,2a.c.m2 ad rusticum exhortatoria ad peni- tentiam Ip.c.m2 ad rusticum exortatoriasuper poenitentiam (penitente B)DB ad rusticium super agenda penitentia, quem uxor casta luxuriosum eidem hieronimo pr(a)esens insinuauit Nt; Hieronymi nomen exhibent tituli in G (eiusdem), DNtB ) [*]( 3 adeo G 4 hedybiae G he(he— t e- DB)dibiae (-e) cet. sanctae G,om.cet. arthemiae(—e) Dt,Np.c. arteminae G 5 ex in ras. m2B et J 6 contemta N contempta B 7 salutem Otn.ç 8 philipi I beneu. J,Ja.c. 9 symonem JDB nat(h s.l.)anael B desiderabat B 10 alter] uterque Nt symon Gp.c.m2JID ioannis Za.c. iohanna D 11 cephas IDN cefas B 12 in om.ç 13 natanahel B Nathanael g 14 uere] uir I 15 lot Ga.c.m2( alt. et om.G 16 semustus J,Ia.c.m2 educeret N ) *

denique, postquam Sodomiticas ualles ac tenebras derelinquens ad montana conscendit, ortus est ei sol m Segor, quae interpretatur \'paruula\', ut parua fides Loth, quia maiora non poterat, saltim minora seruaret. neque enim Gomorrae quondam et erroris habitator statim ad meridiem poterat peruenire, in qua Abraham, amicus domini, cum angelis suscepit deum et Ioseph fratres pascit in Aegypto sponsusque audit a sponsa: ubi pascis, ubi cubas in meridie?

Samuhel quondam plangebat Saul, quia superbiae uulnera paenitentiae medicamine non curabat, et Paulus lugebat Corinthios, qui fornicationis maculas lacrimis delere nolebant. unde et Hiezechiel librum deuorat scriptum intus et foris carmine et planctu et uae: carmine super laude iustorum, planctu super paenitentibus, uae super his, de quibus scriptum est: cum uenerit inpius in profundum malorum, contemnit.

quos ostendit et Esaias dicens: uocauit dominus sabaoth n die a fletum et planctum et decaluationem et accinctionem ciliciorum; ipsi autem fecerunt laetitiam et exultationem mactantes uitulos et occidentes oues, ut comederent carnes, atque dicentes: manducemus et bibamus; cras [*]( 5 cf. Ullom. s. 10, 25 7 Gomorra = caecitas, cf. Onom. s. 72, 31; ?3,19; 74, 13 8 cf. Gen. 18,1 9 ef. Gen. 50,21 10 *Cant. 1, 7 v6) 11 cf. I Reg. 15,11 et 35 12 cf. I Cor. 5, 2 . II Cor. 2, 1-11 14 cf. Ezech. 2, 9—3,3 16 *Prou. 18, 3 18 *Esai. 22,12—13 ) [*]( 1 uitiis s.l.m2I uestigiis J asstr. N astr. tB etj ea g,ras.l—2UU.B trep. desperatione Bp.c.m2 desperatione trep. s respiciens quoque G respiciens D 2 post tergum Gt 3 perd. mul. B perditam D 5 conscendens J, Ia.c.m2 est om.D 6paruaom.fi Lot g saltemGNtB 7 erroris] amorre Gp.c.m2 8 meridiae J quo D habraham I 9 suscipit G pasc. fratres J I 10 et sponsus t a codd., sed ante s impuram ab scribere solet llier. ubi cub. ubi pasc. s pasces J,Ia.c.m2 11 samuel IB Saulem ç; 13 lacrimas J nolebatN et om.JI 14 hiezechihel J iezecbiel t,Bmg.m2 ezechihel I Ezechiel s carmen Nt alt. et G,om.cet. planctum Nt 15 et s.l.S ue Dt ueh Bmg.m2 carmen Nt planctus Nt 16 ue D ueh (h in ras. m2)B superbis D 17 profundo J,Ia.c.m2 etG,om.cet. 18 ęsaias t ysaias B Isaias f uocabit NB 19 ad fletum B accintionem D 21 letitia et exultatione t 22 atque om.Nt )

de quibus et Hiezechiel loquitur: et tu, fili hominis, dic domui Israhel: sic locuti estis dicentes: errores nostri et iniquitates nostrae super nos erunt et in ipsis contabescimus; et quomodo salui esse poterimus? dic eis: uiuo ego, dicit dominus; nolo mortem inpii, sed ut conuertatur a uia sua.

et iterum: reuertimini recedentes a uia uestra; quare moriemini, domus Israhel? nihil ita offendit deum quam desperatione meliorum haerere peioribus, licet et ipsa desperatio incredulitatis indicium sit. qui enim desperat salutem, non putat futurum esse iudicium. quod si metueret, utique bonis operibus se iudici praepararet. audiamus per Hieremiam loquentem deum: conuerte pedem tuum a uia aspera et guttur tuum a siti et iterum: numquid, qui cadit, non resurget aut, qui auersus est, non reuertetur? et per Esaiam: quando conuersus ingemueris, tunc saluus eris et scies, ubi fueris.

scire non possumus aegrotationis mala, nisi cum fuerit sanitas consecuta, et, quantum boni uirtus habeat, uitia demonstrant clariusque fit lumen conparatione tenebrarum. Hiezechiel quoque isdem uerbis, quia eodem et spiritu: conuertimini, inquit, et redite ab iniquitatibus uestris, domus Israhel, et non erunt uobis in tormentum inpietatis. [*]( 1 *Ezech. 33, 10-11 14 *Hier. 2, 25 15 *Hier. 8, 4 17 *Esai. 30, 15 22 *Ezech. 18, 30-32 ) [*]( 1 hiezechihel D h(expo)ezechihel I ezechi(h s.l.)el J ezechiel tB 2 filii B sic ex si G nunc Ia.c.m2 4 erunt s.l.m2l,om.J sunt Bp.c.m2 5 esse pot.] erimus Nt 6 inpii] peccatoris B 7 ut s.l.B sua] add. mala B 8 morimini GJa.c. 10 desperationem (nem eras.)J desperatio et desperatione B meliorumj malorum tp.c.m2 11 putet D 12 esse fut. J X iudicii (ii in ras. m2G,idt. i eras.J)GJ 13 preparet D audimus Ia.c.m2 iheremiam B Ieremiam g dum loquentem t 15 cadet GJ,Ia.c.m2 16 resurgit Nt quia a(s.l.m2)uersus 1 quod auersum B 17 esayam t Isaiam g conuersus s.l.m2l, om.J 18 scias Ia.c.m2 cies B 19 egrotationes malas Nt cum om..E 20 demonstrat JB,Ia.c. clarius Nt sit G,om.Nt 21 tenebrarum agnosci- musNt hiezechihel D hezechieliVi ezechihel JI ezechiel B hisdem G iisdem s 23 et non —p. 59, 4 Israhel om.D 24 inpiet.] in(m)pietates Ip,c.m2DB )

unde et in consequentibus loquitur: uiuo ego, dicit dominus. nolo mortem peccatoris, nisi ut reuertatur a uia sua et uiuat, ne mens incredula bonorum repromissione desperet et semel perditioni animus destinatus non adhibeat uulneri curationem, quod nequaquam aestimat posse curari. idcirco iurare se dicit, ut, si non credimus promittenti deo, credamus saltim pro nostra salute iuranti. quam ob causam et iustus precatur ac dicit:

conuerte nos, deus salutaris noster, et auerte furorem tuum a nobis et iterum: domine, in uoluntate tua praestitisti decori meo fortitudinem, auertisti faciem tuam et factus sum conturbatus. postquam enim foeditatem delictorum meorum uirtutum decore mutaui, infirmitatem meam tua gratia roborasti et te audiam pollicentem: persequar inimicos meos et conprehendam eos et non reuertar, donec deficiant, ut, qui te ante fugiebam et inimicus eram, tua conprehendar manu.

ne cesses a persequendo, donec deficiam a uia mea pessima et reuertar ad uirum meum pristinum, qui mihi dabat linteamina mea et oleum et similam et cibabat me pinguissimis cibis. qui idcirco obsaepsit atque praeclusit uias meas pessimas, ut eam inuenirem uiam, quae dicit in euangelio: ego sum uia et uita et ueritas. [*]( 6 *Ezech. 33, 11 12 *Ps. 84, 5 14 *Ps. 29, 8 19 *Ps. 17, 38 22 cf. Ezech. 33, 11 23 cf. Ezech. 16,13 et 18-19 26 *Ioh. 14, 6 ) [*]( 1 in quibus B 2 aduersus Nt 3 alt. et in ras.m2B 4 enim s.l.N Sdom.Jdi et om.B 8 bon. repromissionem INt de bon. repromissione g disperet Jp.c.I ad perditionem B 10 aestimet Nt existimat s non s.l.B 11 saltem GNtB 12 et om.B iustus] seq. spat. 6 litt. t ac G et cet. 13 iram tuam t 14 nobis] add. hucusque s.l.m2J bonitate (pr. t s.l.J)J,2a.c.m2 15 fortit.] uirtutem R 16 tuam] add. a me J(eras.)g 17 fed. t fed. DNB 18 et te] ecce DB audiam Nt 20 eos] illos DB conuertar JZtB ut] utique B 22 nec G 23 mihi s.l.m2l dabit g oleum meum G 24cibabitg ciuis Nt opsepsit D obrepsit G obsess it N B 25 perclusit J reclusit D eam] eas Jp.c.m2 inuenire GJ uiam ex iam (exp. et s.l.m2 nequeam) J qui J 26 uia et ueritas (add. et uita s.l.m2) B uia, ueritas et uita f )

qui seminant in lacrimis, in gaudio metent. euntes ibant et flebant portantes semina sua; uenientes autem uenient in exultatione portantes manipulos suos, et loquere cum eo: laboraui in gemitu meo, lauabo per singulas noctes lectum meum, in lacrimis stratum meum rigabo, et iterum: sicut desiderat ceruus ad fontes aquarum, ita desiderat anima mea ad te, deus. sitiuit anima mea ad deum fortem et uiuum, factae sunt lacrimae meae panis per diem et noctem, et in alio loco: deus, deus meus, ad te de luce uigilo. sitiuit ad te anima mea, quam multipliciter tibi caro mea. in terra deserta et inuia et inaquosa, sic in sancto apparui tibi.

quamquam sitierit te anima mea, tamen multo te plus carnis meae labore quaesiui et tibi in sancto apparere non potui, nisi prius in terra deserta a uitiis et inuia aduersariis potestatibus et absque humore et reumate ullius libidinis commorarer. fleuit et dominus super ciuitatem Hierusalem, quia non egisset paenitentiam, et Petrus trinam negationem amaritudine abluit lacrimarum inpleuitque illud propheticum: exitus aquarum deduxerunt oculi mei.

plangit et Hieremias populum paenitentiam non agentem dicens: quis dabit capiti meo aquam et oculis meis fontem lacrimarum et plorabo populum istum per diem et noctem? [*]( 1 *Ps. 125, 5—6 5 *Ps. 6, 7 7 *Ps. 41, 2-4 11 *Ps. 62, 2—3 19 cf. Luc.19, 41-44 20 cf. Matth. 26,75 etc. 21 Ps. 118,136 23 *Hier. 9,1 ) [*]( 2 portantes] mittentes Gp.c.m2 4 in] cum B 5 lab. in gem. meo om.DNtB 6 in om.Nt lacr. meis 1 7 ceru. des. J X 10 te deum s uiuum et fortem D forte Ba.c.m2 fontem g et s.l.m2JB,om.Ig uiuum] add. quando ueniam et apparebo ante faciem dei ? g sunt] add. mihi Is.l.m2 g 11 panis s.l.N panes JIDB 12 anima mea ad te f 13 multiplicetur G tibi] et Nt 14 pr. et om.B et in Nt alt. et] et in Nt 15 aparuit (t eras.) I quamquam enim DNtB te s.l.m2B inteNt l6multumj quae(e)sibi GD 17 prius] plus Nt deserta s.l.m2t,om.D aduers. et G et adu(au Nt)ers. INt 18 umore J rheumate g illius IBa.c.m2 19 et s.l.m2l,om.J 20 e(aeJ)gissent J (n exp.)DB ablit B abstulitNt 21 prof. G passim 23 dauit G 24 aquas J,Ia.c.m2 )

nequaquam igitur gentilis plangendus est atque Iudaeus, qui in ecclesia non fuerunt et semel mortui sunt, de quibus saluator dicit: dimitte mortuos, ut sepeliant mortuos suos, sed [eos], qui per scelera atque peccata egrediuntur de ecclesia et nolunt ultra reuerti ad eam damnatione uitiorum.

unde et ad uiros ecclesiasticos, qui muri et turres ecclesiae nuncupantur, loquitur sermo propheticus dicens: muri Sion, proferte lacrimas inplentes illud apostoli: gaudere cum gaudentibus, flere cum flentibus, ut dura corda peccantium uestris lacrimis prouocetis ad fletum, ne perseuerantes in malitia audiant: ego plantaui te uineam fructiferam, omnem ueram; quomodo conuersa es in amaritudinem uitis alienae?et iterum ligno dixerunt: \'pater meus es tu\' et lapidi: \'tu genuisti me\', et aduerterunt ad me dorsa et non facies suas. et est sensus: noluerunt ad me conuerti, ut agerent paenitentiam, sed cordis duritia in iniuriam meam sua terga uerterunt. quam ob rem et dominus loquitur ad Hieremiam:

uidisti, quae fecerunt mihi, habitatio Israhel? abierunt super omnem montem excelsum et subter omne lignum frondosum et fornicati sunt ibi. et dixi, postquam fornicata est haec omnia: \'reuertere ad me\'et non est reuersa. , [*]( 1 *Hier. 22, 10 6 *Matth. 8, 22. *Luc. 9, 60 10 *Thren. 2, 18 11 Rom. 12,15 14 *Hier. 2, 21 16 *Hier. 2, 27 21 *Hier. 3, 6—7 ) [*](3 planctum GNt quia ex qui I 5 morituri(?) O ait DB 6 ut sep.] sepelire s sepelliant Gp.c. 7 eos seclusi eos plange g 10 syon Nt 13 perseuerante B in illa malitia B 14 te s.l.m2I,om.J uineam meam (meam del.m2Σ) JΣ fruct. Gt frug. cet. 15 omnem ueram] omne semen uerum B uersa g amaritudine DNi 16 alienam D aliena Ba.c.m2 17 me ge(ie—B)- nuisti JIDB 18 aduert. scripsi auert. G uert. cet. 20 cordis duritia t,Bp.c.m2 per cordis duritiam g 21 ieremiam B 22 habitatores GNt 23 excelsum (s.l.m2) montem 1 montem in mJ.B excelsum om.J subter] super Nt 24 omnem Gt sunt s.l.m2I,om.J 25 forn. est] facta sunt B; add. et fecit s 26 ad me reuertere DB )