Epistulae

et hoc non solum in Ismahel et Isaac accidisse conuincimus, sed etiam in duobus Rebeccae filiis, Esau et Iacob, quorum alter abiectus, alter electus est. et hoc totum dicit, ut in prioribus fratribus, Ismahel et Esau, populum Iudaeorum abiectum esse significet, in posterioribus autem, hoc est in Isaac et Iacob, electum populum gentium uel eos, qui ex Iudaeis in Christum credituri erant.

et quoniam hoc uolens adprobare proposuerat testimonium nascentium geminorum Esau et Iacob, de quibus scriptum est: maior seruiet minori et in Malachia legimus: Iacob dilexi, Esau autem odio habui, uenientem e latere quaestionem more suo proponit et disserit et hac soluta reuertitur ad id, de quo coeperat disputare. si Esau et Iacob necdum nati erant nec aliquid egerant boni aut mali, ut uel promererentur deum uel offenderent, et electio eorum atque abiectio non merita singulorum, sed uoluntatem eligentis et abicientis ostendit, quid ergo dicimus ?

iniquus est deus ? secundum illud exemplum, quod loquitur ad Moysen: miserebor, cui misertus . fuero, et misericordiam praestabo, cuius miserebor, si hoc, inquit, recipimus, ut faciat deus, quodcumque uoluerit, et absque merito et operibus uel eligat aliquem uel condemnet, ergo non est uolentis neque currentis, sed miserentis dei, maxime cum eadem scriptura, hoc est idem deus, loquatur ad Pharaonem: in hoc ipsum excitaui te, ut ostendam in te uirtutem meam et adnuntietur nomen meum in uniuersa terra.

si hoc ita [*]( 2 cf. Rom. 9,10—13 9 Gen. 25, 23 10 *Mal. 1, 2-3 13 cf. Rom. 9, 11 16 cf. Rom. 9,14 17*Rom.9,15; cf.Ex.33,19 21 *Rom; 9,16 23*Rom. 9,17; cf. Ex. 9,16 ) [*]( 1 isaac et hismahel 5sa.c. hismahel 33 D hysmahel B alt. et om. <P accedisse ϐD,Φa.c. 3diciturB utom.<P itij duobus add.D,IIinmg.m2 4hismahel33 Ismael g ismahele IIB hesau B abi.] et abiectus$5 prioribus [JD hoc est in om.B alt. in om.93<5 6 gent. pop. IlDB 7 uoluerat A adprobrare s 9 malachie B malachi <P 11 uenientemque Tla.r.D e] a AD questionem ore Ap.r. questione o(eras.)more B 12 de quo (seq. ras. 4 litt.) II quod (eras.) de quo <P quod e quo 93a.c. de quod loqui D 13 erant aut II nec al. eg. om.s egerant (a s. ras.) 71 egissent 58 14 pr. uel s.lSd,om.A<!> etadd, m2B electi A 15 abiecti A elegentis ϐDΦ 16 quod Φ dicemus Ap.c.m2D,<I>a.c.B est om.A illum Φ 17 quo ς sequitur A miserebo D cuius A cui D 20 pr. et s.l.m2B,om.<& elegat ϐa.c.DΦ )

quam ualidam quaestionem scripturarum ratione contextam et paene insolubilem breui apostolus sermone dissoluit dicens: o homo! tuquis es, qui respondeas deo? et est sensus: ex eo, quod respondes deo et calumniam facis et de scripturis tanta perquiris, ut loquaris contra deum et iustitiam uoluntatis eius inquiras, ostendis te liberi arbitrii et facere, quod uis, uel tacere uel loqui.

si enim in similitudinem uasis fictilis te a deo creatum putas et illius non posse resistere uoluntati, hoc considera, quia uas fictile non dicit figulo: quare me sic fecisti? — figulus enim habet potestatem de eodem luto et de eadem massa aliud uas facere in honorem, aliud uero in contumeliam -, deus autem aequali cunctos sorte generauit et dedit arbitrii libertatem, ut faciat unusquisque, quod uult, siue bonum siue malum.

in tantum autem dedit omnibus potestatem, ut uox impia disputet contra creatorem suum et causas uoluntatis illius perscrutetur. sin autem uolens deus ostendere iram et notam facere potentiam suam, sustinuit in multa patientia uasa irae apta in interitum, ut ostenderet diuitias gloriae suae in uasa misericordiae, quae praeparauit in gloriam, quos et uocauit nos non solum ex Iudaeis, sed etiam ex gentibus, sicut [*]( 7 Rom. 9, 20 13 *Rom. 9, 20 15 *Rom, 9, 21 20 *Rom, 9, 22^26 ) [*]( 1 israhel$irl 58 2 quaeritur 7T93 alt. fecisse om.A 3 ipsius g 4 elegere Ba.c. Φ abiecere Aa.c. 5 resistere s.l.m2A non potest D ad quam DB 6 contesta D 7 serm. accedens B quis] qui s 8 et est-deo in mg.58 alt. respondis AD,Ba.e.m2 respondeas 5sa.c. 9 et] eis3a.c.0 10 inquiris 93a.c. incusas g libere D arb. esse D esse (s.l.m2) arb. B 11 et—loqui om.D pr. uel] et 0 in om.<I> 12 uasi A te om.Il 14 sic om.g et de] aut D 15 eodem s in hon. fac. D 16 uero om.A equales D 17 noluntatem A 19 impie (e in ras.) A 20 si A,Tla.c. deus uoJ. AD 21notumØ 23 aptata II in] ad D ostenderit Φ 24 misericordia s 25 quos] qua TIp.c.m2 non sol. nos AØ non sol. B )

si, inquit, patientia dei indurauit Pharaonem et multo tempore poenas distulit Israhelis, ut iustius condemnaret, quos tanto tempore sustinuerat, non dei accusanda patientia est et infinita clementia, sed eorum duritia, qui bonitatem dei in perditionem suam abusi sunt. alioquin unus est solis calor et secundum essentias subiacentes alia liquefacit, alia indurat, alia soluit, alia constringit; liquatur enim cera et induratur lutum et tamen non est caloris diuersa natura.