Diversarum hereseon liber

Philastrius, Saint, Bishop of Brescia

Philastrius. Diversarum hereseon liber. (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 38). Marc, Friedrich, editor. Prague; Vienna; Leipzig: Tempsky, Freytag, 1898.

Alia est heresis quae de gigantibus adserit quod angeli < miscuerint se cum feminis ante diluuium, et inde esse natos gigantas suspicantur: cum Nembroth non ab spiritu, id est non ab angelo, sed ab homine Chus, qui filius fuit Cham, inde natus sit postea: qui et in scriptura primus gigans est appellatus, quod iste coepit esse uenator, et fortis homo, ut et gigans appellaretur in terra: inde dicturi sunt, inquit, "sicut Nembroth gigans, ita fortis est", si qui ei similis in fortitudine postea uideretur.

Homines itaque fuerunt fortes et a iuliuentute rapaces, uastatores, iaculantes, cursitantes, praedationi uacantes, inde ueluti alieni non solum morum, uerum etiam uisu hominum inormes aestimati, <w £ > contra naturam aliorum hominum tanta scelera perpetrantes nuncuparentur et gigantes.

Gigans enim per etymologiam terrae monstrum dicitur, ex duobus nominibus conpositum, siue forma, siue uita, siue uisu, siue fortitudine, siue mole membrorum. Nam ut scias gigantas non de alia natura, sed de hominum fuisse progenie editos: et ΕΞΑΚΑΚΤΥΛΟΣ in Regnorum libris habes, quos forma grandi et mole membrorum diffusos et ingenti fortitudine de genere gigantum libri Regnorum adnuntiarunt post duo milia et trecentos annos diluuii: [*]( 6 Gen. VI 2 8 Gen. X 8 11 Gen. X 9 23 II Reg. XXI 20 ) [*]( 1 auerte 2 praesentia Oehlerus] sententia 5 gygantibus A 7 nembrod B a B 8 ab angelos et ab A 11 dictari editt ducturi B Sichardns dicitur hi A 12 nebroth A ngbro B gygans A 16 aestimati A etiam B (td) add Sichardus 18 gygantes A gygans A. ethimologia A ethomologiam B 19 compositum B 21 alio A 22 editus A EZAAAKTYAOYC. B 23 molem A 24 gigantum regni librorum annuntiarunt B )

70

sicut et illum Goliath, quem deiecit in pugna solus Dauid beatissimus rex et propheta, cuius et aliorum talium: J Carra, inquit, instructionem portabant armorum. Quia ergo bestiali more a pueritia ad rapinam erant dediti huiusmodi homines, et ueluti a natura hominum morumque alienos scriptura nuntiauit.

Nam quod illi angeli, qui de caelo deiecti sunt, non sint humanae naturae similes, non est dubium, nisi solum quia nefanda et contraria contraque legem suggerere, sicuti et nunc hominibus faciunt, praeualebant intrantes in homines, id est suadentes;

sicut ludaeis inimicus humani generis persuasit contra dominum contraque sanctos prophetas talia scelera perpetrare, sicut scriptum est: Intrauit, inquit, satanas in ludam, ita igitur et ante intrantes inmundi spiritus in animas hominum ac feminarum malae persuasionis scelera in orbe terrarum diffuderant.

Si qui autem putauerit esse iustum angelos ita peccasse transformatos in carne, ut in ea carne mansisse aut ita factos carnales crediderit, uiolenta ratione decernit historiam, sicuti et paganorum et poetarum mendacia adserunt deos deasque transformatos nefanda coniugia commisisse.

Quod si factum est aliquando, et nunc fieri non erit ambiguum: quod autem non factum est aliquando, nec modo fieri manifestatum est. Gigans autem et in bono accipitur uirtutis causa: Exultabit enim ut gigans ad currendam uiam. Quod in Christi diuina praesentia probatum ostenditur atque consummatum.

Alia est heresis quae dicit paganitatem a deo institutam, non ab hominum malignitate et suggestione inimici uitiorum [*]( 1.1 Reg. XVII 2 I Reg. XVII 7 7 Apoc. XII 7-9 II Petro II 4 Iud. 6 12 Ioh. XIII 27 23 Psalm XVIII 6 ) [*]( 1 illud A goliat A 3 instructione A 4 pueritiam A 7 naturae—nisi om A 9 proualebant A1 10 humana A 11 dfim A dm B 14 amas Al 15 orbem B 17 carne mansisse A remansisse B carnates A1 18 historia A 20 commississe A 22 manifestum B 23 gygans A Exultauit A )

71
causa et facinorum gignendorum fuisse excogitatam. Quae ergo a deo instituta est, quomodo damnatur ab eodem deo? Nam quod ab origine mundi dei patris omnipotentis et filii eius et sancti spiritus scientia nuntiata sit, non est dubium.

Cum enim in libro creaturae mundi, id est in Genesi scriptum habeas: Et dixit deus, et fecit deus; et iterum: Dixit deus: Fiant luminaria *** et sexto die dixit deus: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram.

Et < quod> fecit deus non angelo utique persuasore in creatione hominis, sed filii sui, Christi domini nostri et spiritus sancti, manifestatum est. Habes enim in Genesi, id est in primo libro sanctam adorandamque trinitatem ante hominibus nuntiatam. Dicit enim ita: Et pluit dominus a domino sulphur et ignem.

Et iterum de spiritu in primo die: Et spiritus dei superferebatur super aquam. Et Farao rex Aegypti dicit: Quis haec interpretabitur, inquit, nobis, nisi qui dei habuerit spiritum? Et Dauid: Verbo domini caeli firmati sunt, et spiritu oris eius omnis uirtus eorum.

Postea uero uoluntas hominum praua, recedens a tanta scientia pietatis, idolorum mendaciis ac uanitatibus studiose cum properat inseruire, turpissimaeque uitae se dare maluisset, iudicio damnationis obnoxia tenebatur, ita ut ante prophetae dicerent: Sacrificans diis eradicabitur. Et iterum: Dii qui caelum non fecerunt, eradicabuntur.

Et ideo et dominus non suam nouam praesentiam ostendebat dicens: Qui loquebar in prophetis, ecce adsum. Neque ergo [*]( 6 Gen. I 3. 6. 7 Gen. I 14 7 Gen. I 26 13 Gen. XIX 24 15 Gen. I 2 16 Gen. XLI 38 18 Psalm. XXXII 6 24 Exod. XXII 20 Psalm. XCV 5 27 Es. LII 6 ) [*]( 4 scientia om A est B sit A 5 Cur Oehlerus creatore A 7 deesse apodosin apparet 8 ad imaginem om A1 9 <quod> addidi 10 in B utique in A 11 sancti spiritus manifestum B 13 nuntiata A 14 a domino om At sulphor Ax in om A 17 inquid B, om A 25 Et ideo et Azl3 Et ideo Al 27 loquebatur B (tur in ras) )

72
N angelos adorari praecepit alicubi dominus, neque mundi elementa, nec creaturam aliquam, neque idola, quae hominum uoluntas pessima sui sceleris et turpitudinis perpetrandi causa maluit inuenire, ut colentes ea effusam operandi mali possint habere licentiam.

Nam et ipsud nomen idoli species doli et formae praeuaricatio de interpretatione Greca est\' nuncupatum. Trinitas itaque Christianitatis ab origine mundi praedicabatur, et ueritas pietatis sine. intermissione ubique docebatur. Nam et Dauid: Dixit dominus domino meo; et: Spiritus tuus bonus deducet me in uiam rectam; et iterum: Spiritus domini impleuit orbem terrarum; et: Quo fugiam ab spiritu tuo, et a facie tua quo uadam?