Sermones

XVIIII. DE ABRAHAM ET ISAAC FILIO EIUS.

Lectio ilia, fratres carissimi, in qua beatus Abraham Isaac filium suum in holocaustum legitur obtulisse, ideo in ordine suo diebus quadragesimae non recitatur, quia, (ut) ipsi nostis, in uigiliis paschae propter sacramentum dominicae passionis reseruatur. et quia tunc non est in spatio, ut de ipsa possit aliquid dici, nunc, si iubetis, expositionem eius secundum id, quod eam patres nostri inspirante domino tractauerunt , caritatis uestrae auribus quam possimus breuiter intimemus.

Dixit ergo dominus ad Abraham: tolle filium tuum, quem diligis, Isaac et offeres eum mihi in holocaustum super unum montium, quem demonstrauero tibi. at ille surgens strauit asinam suam et tulit secum duos pueros et Isaac filium suum et peruenit ad [*]( 8] Gen. 27, 27. 22] Geu. 22, 2. ) [*]( 1 luioria D 2 dubio ex dubiu D eorum] haec Aug. amicitia B nobis Aug., amicitias D 6 cremina D consuejjuerat D 8 fili D 13 incipit de habraham et isac filio et D; exstat hic sermo inter Augu- stini semioyves dubios 6 (39,1749 lJf.) 14 habraham D 15 obtullisse D 16 ut scripsi, om. D, sicut Aug. 19 diciminc D expossitionem D a id om. Aug. 20 tractauerat D caritas D 22 habraham D 23 dilegis D offeris D 25 tullit D )

locum, quem ei ostenderat dominus, die tertia. Abraham enim, quando Isaac filium suum obtulit, typum (habuit dei patris, Isaac uero figuram) gessit domini saluatoris. quod autem ad locum immolationis die tertio peruenitur, mysterium trinitatis ostenditur. nam quod dies in sacramento tertius uel mysterio accipi debeat trinitatis, frequenter in sacris uoluminibus inuenitur, sicut in Exodo: uiam, inquit, trium dierum ibimus in deserto, et iterum, quando ad montem Sinai uentum (est), dictum est populo: sanctificamini et estote in diem parati tertiam, et Iosue transiturus Iordanem, ut in die tertio populus paratus sit, admonuit, et dominus die tertio resurrexit. hoc ideo diximus, quia beatus Abraham die tertio uenit ad locum, quem ei ostenderat dominus.

Duo pueri, quos cum asina Abraham remanere iussit, typum habuerunt populi Iudaeorum, qui pro eo, quod in Christo credituri non erant, ideo ad locum, ubi inmolandus erat, ascendere uel peruenire non poterant. asina illa significat synagogam, aries uero ille, qui inter spinas cornibus tenebatur, et ipse typum domini habuisse uidetur. nam et Christus quasi cornibus inter spinas haerebat, quando ad crucis cornua clauorum confixione pendebat. quod Isaac uero sibi ipse ad immolandum ligna detulit, et in hoc Christum dominum figurauit, qui ad locum passionis ipse portauit crucem suam. de quo mysterio multum ante dictum fuerat per prophetam: et erit, inquit, principatus eius super humeros eius. tunc enim Christus principatum super humeros habuit, quando crucem suam admirabili humilitate portauit. non incongrue crux Christi significat principatum. nam per ipsam et diabolus [*]( 7] Exod. 5, 3. 9] Eiod. 19,15. 24] Esai. 9, 6. ) [*]( 2 habuit-figuram Aug., om. D 4 tertio] abraham add. DI, quae uox erasa est 5 tertius] trinitatis add. D, sed erasum est 7 uia int quid D 8 a monte D 9 est Aug., ont. D extote D 10 iordanen D ne M et inditertio D 11 ammonuit D 12 resurrexerit D habraham D 14 asinam D 16 erunt D 17 assina D sinagogam D 20 herebat D 22 detulit ex tetullit D 23 qui Aug., qa D\'1, qd Dl 24 multo humlli Aug. 25 inquid D principatum D 27 humilitate D 28 diabulus D )

uincitur et totus mundus ad Christi notitiam uel gratiam reuocatur. denique sic et Paulus dixit, cum de passione domini loqueretur: factus, inquit, oboediens patri usque ad mortem, mortem autem crucis. propter quod et deus illum exaltauit et donauit illi nomen, quod est super omne nomen.

Hoc ideo diximus, fratres, ut agnosceret caritas uestra, quod principatus Christi, de quo scriptum est: et erit principatus super humeros eius, non sit aliud nisi crux eius. et ideo lectio illa in pascha legitur, quando Isaac uerus, cuius typum gerebat filius Abrahae, pro genere humano patibulo crucis adfigitur. legitur etiam (in) lectione ipsa, quod beatus ueniens Abraham cum filio suo uiderit locum a longe et dixit ad pueros: sedete hic cum asina. ego et puer proficiscemur et, cum adorauerimus, reuertemur ad uos. quare pueris, qui figuram habuerunt Iudaeorum, dicitur: sedete hic cum asina? numquid asina illa sedere poterat, fratres? sed ideo (dicitur): sedete cum asina, quod Iudaeorum populus, qui in Christo crediturus non erat, stare non poterat, sed ut debilis et uelut peccato languidus, qui baculum crucis despexerat, in terram casurus erat. dicit ergo beatus Abraham: sedete hic cum asina, ego et puer proficiscemur et, cum adorauerimus, reuertemur ad uos. quid est, quod dicis, beate Abraham? ad immolandum filium uadis et dicis, cum filio reuerteris? si enim (eum) obtuleris in holocaustum, utique tecum redire non poterit. potuit respondere beatus Abraham: uerum dico et offero filium et reuertar cum filio ad uos. tanta est fides mea, ut credam, quod ille, qui eum mihi de matre sterili dignatus [*]( 3] Philipp. 2, 8. 1-1] Gen. 22, 5. ) [*]( 2 dixit Aug., dicit]) 3 inquid D 5 olllnelli]) 9 aliut]) eius Aug., e D 11 patipulo Dl 12 etiam in scripsi, etiam D, iu Aug. BCI 14 yficimur h 15 reucrtimur D 17 poterat Aug., p erit D 18 dicitur Aug., in D rnsurn exstut, in qua frs fuisse uidetnr 20 peccator Aug. pacullllli]) dispenrat 1) 21 terra I) cassurus D 22 profici«cimur D 23 reuertimur D dicisj quod add. Aug. 25 enim fura snipni, enim 1), eum Altg. posi tecum rasura in D exstat, in qua audi fttissc uidetur 20 habrahaui D 28 stereli D )

est dare, possit etiam eum mortuum suscitare, et ideo uerum dico, quod, cum adorauerimus, reuertemur ad uos.

Quod autem aries occisus est et Isaac non occisus est, ideo factum est, quod Isaac figura et non ueritas erat, et in ipso ergo designatum est, quod postea in Christo conpletum est. uidete dominum magna cum hominibus pietate certantem. Abraham mortalem filium non moriturum obtulit deo et deus inmortalem filium pro hominibus tradidit morti. potest tamen de beato Isaac et de illo ariete etiam sic intellegi, ut in beato . Isaac significata sit diuinitas, in ariete humanitas Christi. et quod in passione non diuinitas, (sed humanitas) crucifixa credatur, ideo non Isaac, sed aries immolatur. dei enim unigenitus offertur et uirginis primogenitus immolatur.

Audite aliud sacramentum, fratres carissimi. beatus Hieronymus presbyter scripsit ab antiquis et senioribus Iudaeis se certissime agnouisse, quod ibi oblatus sit Isaac, ubi postea Christus crucifixus est. (denique ab eo loco, unde beatus Abraham iussus est proficisci, tertio die ad locum, ubi Christus crucifixus est), peruenitur. etiam et hoc antiquorum relatione refertur, quod et Adam primus homo ipso loco, ubi crux fixa est, fuerit aliquando sepultus et ideo caluariae locus dictus est, quia primum caput humani generis ibi dicitur esse sepultum. et uere, fratres, non incongrue creditur, quod ibi erectus sit medicus, ubi iacebat aegrotus. et dignum erat, ut, ubi occiderat humana superbia, ibi se inclinaret diuina misericordia et sanguis ille pretiosus etiam corporaliter puluerem antiqui peccatoris, dum dignatur stillando contingere, redemisse credatur. haec enim, fratres carissimi, secundum quod potuimus, de diuersis scripturarum uoluminibus pro animae uestrae profectu collegimus et caritatis contemplatione suggessimus. uos [*]( 14] Hieron. (?) comm. in Marc. 15. ) [*]( 2 reuertimur D 3 isac 1) omnibus locis estJ et isac add. I) 4 fac- tus 1) et-ergo] in ipso enim Aug. 11 sed humanitas Aug., om D creditur Aug. 13 offeretur D 14 aliut D iheronimus D \'17 deni- (lue-cruciftxus est Aug., om. 1) 19 et om. Attg. relatione Aug., reuelatione D 20 ad adam D crux fixa Aug., cruciflxa]) 22 capud D 27 continguere D redhuisse]) )

uero auxiliante domino, dum frequentius scripturas diuinas relegitis, si diligenter adtenditis, credo, quod etiam meliorem expositionem inuenire possitis.

Rogo uos, fratres, ut, quicumque aut filium aut uernaculum suum baptizari desiderat, iam nunc eum ecclesiae offerre non differat, quia non est iustum, ut res, quae tam magna et tam praeclara esse creditur, neglegenter aut tardius, quam expedit, requiratur. timeo enim, ne aliquae mulieres ideo tardius infantulos suos offerant, quia cum ipsis ad uigilias uenire dissimulant. certissime enim credimus, quod, (qui) statim incipiente quadragesima eos, qui baptizandi sunt, offerre uoluerint et cum ipsis ad uigilias fideliter uenerint et filii eorum legitimo ordine acceperint sacramentum baptismi, et ipsi adquirent indulgentiam peccatorum praestante domino nostro Iesu Christo, cui est honor et imperium cum patre et spiritu sancto in saecula saeculorum. Amen.

XX. DE SANCTO IOSEPH I.

Quotiens uobis, carissimi, lectiones de testamento ueteri recitantur, sicut frequenter admonui, non hoc solum debetis adtendere, quod sonat in uerbo, sed quod intellegitur et sapit in spiritu. sic et apostolus commonet nos dicens: littera occidit, spiritus autem uiuificat. haec enim omnia, quae in ueteri testamento leguntur, sicut dicit apostolus, in figura contingebant illis, scripta sunt autem propter nos. cum enim Christianus populus fideliter ad ecclesiam uenit, quid ei prodest, quod audit, qualiter sancti patriarchae aut uxores [*]( 22] 2 Cor. 3, 6. 24] 1 Cor. 10, 11. ) [*]( 2 etiam] iu add. D 3 positis D 5 babtizari D offere D 6 deferat D magnam D 9 desimulant D 10 qui Aug., om. D 11 quadragensima D babtizandi D offere D 13 acciperint D, accipient Aug. babtismi D 18 incip de sco ioseph epistula faustini D; exstat hic sermo inter Augustini sermones dubios 13 (39,1765 M.) 21 sonat ex sorat D 22 litterra D )

acceperunt aut filios procreauerunt, nisi haec, quare facta sunt aut quid res istae figurauerunt, spiritali sensu perspexerit. ecce audiuimus, quod beatus Iacob genuerit filium et uocauerit nomen eius Ioseph et eum plus quam reliquos filios dilexerit. hoc loco beatus Iacob figuram habuit dei patris, sanctus quoque Ioseph typum domini gessit saluatoris. diligebat Iacob filium suum et deus pater dilexit unicum suum. Iacob misit filium suum, ut de fratribus suis sollicitudinem gereret, et deus pater misit filium suum unigenitum, ut genus humanum peccatis languidum uisitaret. Ioseph, dum fratres suos quaereret, errabat in eremo et genus Christus humanum requirebat, quod errabat in mundo, quo in mundo quasi et ipse errabat, quia errantes quaerebat. Ioseph fratres suos quaerebat in Sichimis. Sichima interpretatur humerus. semper enim peccatores dorsum ponunt in faciem iusti. humeri enim retro sunt. sicut enim fratres Ioseph inuidia percussi fraternae dilectioni dorsum magis quam faciem offerebant, ita et infelices Iudaei uenienti ad eos salutis auctori inuidere potius quam diligere maluerunt. de talibus dicitur in psalmo: obscurentur oculi eorum, ne uideant, et dorsum eorum semper incurua.

Inuenit Ioseph fratres suos in Dothaim. Dothaim interpretatur defectio. uere in grandi defectione erant, qui de fratricidio cogitabant. uidentes ergo Ioseph fratres sui de morte illius tractauerunt. sic uidentes uerum Ioseph Iesum Christum, [*]( 19] Psalm. 68, 24. ) [*]( 1 acciperunt D d>creauerat D 2 perspexerit Aug., semp exerint J) 5 sanctus quoque] num sanctusque scribendum ? ,7 et-suum] quia et deus pater diligit unigenitum suum, sicut ipse dixit: hic est filius meus U dilectus Aug. dilexit scnpsi, dilegit D misit suprascr. D 8 siyn D 10 fratrem suum ex fratres suos D quereret ex querebat D 11 herimo D 12 quo in mundo Aug., qddammodo D 14 siccimis siccima 1) 15 dorsum magis quam faciem ponunt in faciem iusti Aug. retro sunt D Aug, retrorsum D 16 dilectionis D 17 offerebat D 18 ueniente Aug. auctori scripsi, auctorem D, auctore Aug. putius D 19 malluerunt D 22 intothaim D 23 uere—defectione D bis, sed priore loco defecti;il!: fratricidio mlllll D (erat hodie in ras.) 24 sui Aug., suos D 25 Iesum-Ioseph om. Dl, add. man. alt. in marg. )

ut eum crucifigerent, uno omnes consilio statuerunt. ut Ioseph expoliauerunt fratres sui ueste polymitari et talari, et Iudaei Christum per mortem crucis expoliauerunt tunica corporali. Ioseph exutus tunica mittitur in cisternam, id est in lacum, et Christus expoliatus carne humana descendit in infernum. Ioseph, postea quam de cisterna leuatur, Ismaelitis, id est gentibus uenditur, et Christus, postea quam de inferno regreditur, ab omnibus gentibus fidei commercio conparatur. Ioseph per consilium Iudaeae triginta argenteis distrahitur, et Christus per consilium Iudae Iscariotis eodem ordine uenumdatur. quod autem in diuersis translationibus non aequali pretio scribitur Ioseph uenumdatus, sed alii dixerunt argenteos uiginti, alii triginta, hoc spiritaliter significauit, (quod Christus) non aequaliter ab omnibus credendus esset (uel) diligendus. denique etiam nunc in ecclesia alii eum plus diligunt, alii minus. ipsi plus ualet Christus, qui eum maiore caritate diligit. Ioseph descendit in Aegyptum et. Christus in mundum. Ioseph penuria frumenti saluat Aegyptum et Christus a fame uerbi dei liberat mundum. nisi enim Ioseph fratres sui uendidissent, defecerat Aegyptus, uerum est, fratres, nisi Christum Iudaei crucifixerint., perierat mundus.

rideamus tamen, fratres carissimi, unde in beato Ioseph fratres sui tam crudeliter saeuierunt. unde nisi inuidiae ueneno, per quod mors intrauit in orbem terrarum? denique audi scripturam dicentem: inuidebant ei fratres sui et non poterant ei quicquam loqui pacificum. uidit enim beatus [*]( 25] Geu. 37, 4. ) [*]( 1 statuerunt Aug., straueft 1) 2 poliinitari D thalari D 3 tonicali D 4 toniea D 5 (iiscendit D 6 cystonia j D leua tur D ysmaelytis I) di 7 uentjtur D n distraitur 1) 10 iudas D scariothis D ordine] numero Aug. uenundatur D 12 uenundatus D argenteis Aug. 13 quod Christus Aug., om. D 14 uel Aug., om. 1) 15 dilegunt D 16 diligit scripsi, diligeret D, dilexerit Aug. 17 discendit D egyptum 1) pinuria D, a penuria Aug. 18 egyptum D 20 difficerat D egyptus D 21 crucifixerint ex crucifixerunt D, crucifiiissent Aug. 23 seuerunt J) 2G lori D )

Ioseph somnium, quasi stantem se cum fratribus suis in agro et manipulos colligentem et fratrum suorum manipulos undecim adorare manipulum suum. hoc in illo Ioseph tunc inpletum est, quando eum fratres sui in Aegypto adorauerunt. et non incongrue coacti sunt steriles manipuli fructuosum manipulum adorare, per quem de famis periculo liberandi erant.

Uidit etiam aliud somnium, quod sol et luna et undecim stellae adorarent eum. cui respondit pater suus: numquid ego et mater tua et fratres tui adorabimus te super terram? hoc in illo Ioseph impleri non potuit, quia iam et mater illius de hac luce migrauerat. in nostro uero Ioseph, id est domino nostro Iesu Christo somnii illius sacramenta conpleta sunt. sol enim et luna et undecim stellae eum adorauerunt, quando post resurrectionem sancta Maria quasi luna et beatus Ioseph cum undecim stellis, id est beatis apostolis adorauerunt eum, qui incuruati ac prostrati sunt ante eum et inpleta est prophetia, quae dixerat: laudate eum sol et luna, laudate eum omnes stellae et lumen. nam quo modo fratribus illius potuit conuenire, quod eum quasi stellae adorare possent, quos inuidiae nox obscuros et tenebrosos effecerat? iam enim claritatem stellarum perdiderunt, qui in se lumen caritatis exstinxerunt. merito hoc ergo in domino saluatore nostro Iesu Christo uerius conpletum fuisse credimus, quem, sicut antea etiam dixi, beatum Ioseph et beatam Mariam cum undecim apostolis frequentius legimus adorasse. nam quod apostoli lumen stellarum habuerint, ipse dominus in euangelio dixit: uos estis lux mundi, et iterum de ipsis ac suis [*]( 8] Gen. 37, 10. 17] Psalm. 148, 3. 27] Matth. 5, 14. ) [*]( 1 somnum D 2 nmnibulos D 4 eum Aug., enim D 5 fructuorum 1) 7 alium D n mater tutis 7) adorauorimus]) 10 quiamigrauerat om. Aug. quia iam scripsi, q alam 1) 12 somni D 15 Ioseph] uelut sol mld. Aug. beatis ex beatlls]) 16 adorauerunt eum qui om. Aug. 17 <pfetia D 18 llam] in tantum in illo Ioseph impleta non est somnii huius interpretatio, ut mater ipsius ante multos annos legatur fuisse defuncta, quam praefata somnia ille uidisset. et reuera add. Aug. 20 inuidia D 22 extincxert D 24 quem Aug., qd D dixi mprascr. D 25 adoras D 20 euuangelio D )

similibus: tunc iusti fulgebunt sicut sol in regno patris eorum.

Ioseph interpretatur augmentatio siue ampliatio. sed in illo Ioseph ampliationem non habuit nisi sola Aegyptus, in nostro uero Ioseph augmentum habere meruit uniuersus mundus. ille Ioseph erogauit triticum, noster erogare dignatus est dei uerbum. in omnem enim terram exiuit sonus eorum et in fines orbis terrae uerba eorum. nos ergo, fratres carissimi, qui nullis praecedentibus meritis tanta bona per misericordiam ueri Ioseph domini nostri Iesu Christi consecuti sumus, . ad quos non umbra ueteris testamenti, sed ipsa ueritas uenit, quantum possimus, cum dei gratia laboremus, ut, quod nobis contulit iudicatus, integrum in nobis inueniat iudicaturus, qui, quantum contulit tibi, tantum reposcet. et quidem ille, cum uenerit, redditurus est, quod repromisit, sed quaesiturus est, quos redemit, et quod dedit in aduentu primo, exacturus est in secundo. nemo enim Christo domino nostro mala reddat pro bonis. quis est enim, qui tam impie agit, nisi ille, qui accipit dulcedinem et reddit amaritudinem, qui accipit uitam et restituit mortem? mortem enim retribuit, qui se ipsum uiuendo male interficit. quis enim reddit mala pro bonis, nisi ille, qui, cum deberet lectioni insistere et ad ecclesiam currere, elegit potius ad tabulas ludere, spectacula uel furiosa uel cruenta uel turpia frequentare et, cui oportebat peccata sua orando, legendo, elimosynas faciendo consumere, studet potius augere et amplius cumulare? quis est, qui reddit mala pro bonis? [*](1] Matth. 13, 43. 7] Psalm. 18, 5. ) [*]( 3 amplitio D 4 amplitionem D abuit D egyptflus D 7 sonus eorum] s. apostolorum Aug. 12 possimus ex possumus D 14 contu[|lit D tanta D reposcet scripsi, reposeit D qui tibi tanta coutulit, scit quantum reposcat Aug. 15 rediturus D quesiturus D, requisiturus Aug. 16 quod Aug. 17 euim] ergo Aug. 18 cP nobis bonis D nisi ille om. Aug. 19 dulcidinem D 20 restijjtuit D 21 interficit] quis est qui reddit mala pro bonis? ille qui cum deberet dare propria, rapit aliena, qui pro caritat.e reddit odium, inuidiam pro benignitate, pro humilitate superbiam, pro castitate luxuriam add. ÂtIf. 23 putius D 24 quem Aug. oportabat D 25 elymosinas D putius D 26 commulare D )

qui pro luce tenebras, pro benignitate malitiam, qui pro sobrietate ebrietatem, pro elimosynis rapacitatem, pro iustitia iniquitatem restituit.

Qui ergo haec mala adiuuante domino nostro (non) admisit, munera in se, quantum potest, diuina custodiat. qui uero his malis se sentit obnoxium et intellegit obuolutum, cito ad paenitentiae medicamenta recurrat et, antequam anima illa tenebrosa de corpore mortis suae discedat, elimosynis, ieiuniis et orationibus remedium sibi in die necessitatis adquirat. sic ergo agamus, fratres, ut ante tribunal Christi et, qui boni sunt, coronam, (et qui) neglegentes sunt, ueniam consequantur.

XXI. DE SANCTO IOSEPH II.

De beato Iacob, fratres carissimi, et in sancto filio eius Ioseph, qui diligenter adtendit, rem nimis admirabilem dominum fecisse cognoscimus. primum non credo fuisse sine causa, quod deus, qui se totiens dignatus fuerat ostendere beato Iacob, per tot annos noluit indicare, quod Ioseph filius eius uiueret, sed permisit eum longa defectione consumi. si quisquam hoc sine certa ratione et euidenti factum esse credat, uel hoc consideret, quod nec filius eius Ioseph in tam proximo positus permissus sit mittere ad patrem suum, ut ei adnuntiaret, quod non solum uiueret, sed etiam in grandi honore positus esset. ab illo enim loco, ubi erat beatus Iacob, usque in Aegyptum uix erant trecenta milia, unde frequentissime ex Aegypto in locis illis, ubi erat Iacob, plurimi properabant. ex illo loco ad [*]( 2 ebritatem D elymosinis D iustitiam D 4 non Aug., om. D M 5 custotiat D 7 medimta D 8 discendat D elymosinis D 11 et qui Aug., om. D consequanturJ ut illos ornet uita integra, istos ualeat excusare correcta praestante domino nostro Iesu Christo, cui est honor et imperium in saecula saeculorum. Amen add. Aug. 13 item ]|| j!u (erat tertia in ras.) de IWó ioseph secunda D; exstat hic sermo inter Augustini sermones dubios 15 (39,1770 M.) 14 de] in Aug. 16 cognoscit Aug. 17 e fuerat D 19 afflictione Aug. consummi D 21 possitus D 25 trecenta Aug., CCCXXX D 26 ioiiuin illum Aug. ) [*]( XXI. Faajt. ) [*]( 20 )

Aegyptum infinitae multitudines adsidue confluebant. sed fortasse aliquis dicat, quod beatus Ioseph paruulus exierit a patre suo et ideo eum recordari non potuisset. non ita est, fratres carissimi. puer enim erat, sed sedecim annorum et nulla ratione parentes suos poterat obliuisci. nam et in tantum eos oblitus non erat, ut fratres suos, ubi primum uidit, agnosceret.

Sed dicit aliquis, (quia) licentiam aut potentiam non habuerit mittendi ad patriam suam. etiam si hoc quasi ueri simile uideretur, postea quam de carcere eductus est et dominus factus in omni terra Aegypti, per illos septem annos fertilitatis et illos duos, qui transacti sunt tempore inopiae, antequam fratres sui ad eum descenderent, per istos nouem annos in trecentis milibus sine ulla dubitatione potuit mittere ad patrem suum. sed occulto iudicio hoc dominus fieri non permisit in tantum, ut nec tunc se manifestaret fratribus suis, quando ad emendum triticum conuenerant, quin immo durissime eis loquens et fratrem illorum in uinculis tenens ad patrem suum eos cum grandi dolore redire iussit.

Adtendite adhuc et aliud maius miraculum. uidete, quomodo Ioseph beatus, qui patrem suum nouerat pro se intolerabilem amaritudinem sustinere, quasi parum esset, quod ante pertulerat, adhuc et Beniamin fecit auferri, quo facto utique nouerat eum multiplicem passurum esse dolorem. haec enim omnia sine sancti spiritus dispensatione facta fuisse non credo. deus enim, cuius iudicia plerumque sunt occulta, numquam tamen iniusta, qui beato Iacob noluit indicare filium suum uiuere, ille etiam sanctum Ioseph (non) permisit, ut patri suo suam gloriam nuntiaret, quin immo adhuc Simeon in uinculis tenendo, [*]( 3 recordare D 4 nula D 6 suos] at add. D 7 quia addidi, om. D, quia pro eo, quod Aegyptio domino seruiebat add. Aug. 8 patrem suum Aug. 10 totam terram Aug. 11 transacti Avg., transdati D 12 discenderet D 13 tricentis D milibus] non potuit inittere ad patrem suum? add. Aug. 14 oculto D 15 manifestare D 16 qui immo D 19 aliut D 20 intollerabilem D 21 sustenere D parum Aug., paruum D 23 multiplicet D 24 fuisset D 25 oculta superscr. D 27 etiam sanctum Ioseph non permisit Aug., pmisit etiam y scm ioseph D 28 semeon D )

Beniamin auferendo ipsius patris sui angustias cumulauit. haec enim, fratres carissimi, si fideliter adtendamus, cum grandi misericordia dominum fecisse cognoscamus. ab initio enim mundi in sanctis exercuit deus, quod in beato Iacob cum grandi pietate conpleuit.

Sed hoc quare sit factum, diligenter adtendite. quamuis enim serui et amici dei capitalia crimina uitauerint et multa opera bona fecerint, tamen sine minutis peccatis eos fuisse non credimus, quia non mentitur ille, qui dixit: non est enim inmunis a peccato nec infans, cuius est unius diei uita sua super terram. et beatus Iohannes euangelista, qui utique meritis non erat inferior sancto Iob, clamabat et dicit: si dixerimus: peccata non habemus, ipsi nos decipimus et ueritas in nobis non est, et illud, quod alibi scriptum est: iustus septies in die cadit et resurgit. quia, sicut ergo iam dictum est, sine istis minutis peccatis Iacob esse non potuit, uolens deus parua peccata in hoc sancto tribulationis igne consumere inplet in eo, quod ipse per spiritum sanctum dixit: uasa figuli probat fornax et homines iustos temptatio tribulationis, et illud: flagellat deus omnem filium, quem diligit, et illud: per multas tribulationes oportet nos intrare in regnum dei. ut ergo sanctum Iacob deus noster uelut aurum purgatum futuro iudicio praesentaret, prius ab illo omnes maculas peccatorum abstersit, ut in eo ignis ille arbiter, quod exureret, inuenire non posset.

Si diligenter adtendamus, fratres carissimi, quod erga beatum Iacob deum fecisse credimus, hoc etiam Ioseph circa fratres [*]( 9] Iob 15, 15. 13] 1 Ioann. 1,8. 151 Prou. 24, 16. 19] Eccli. 27,6. 20] Hebr. 12, 6. 21] Act. 14, 21. ) [*]( 1 beiamin D angustia D 3 misericordia D dominum Aug., n dni D 6 sed 1111 D (erat in in ras.) 7 cremina D uitauerit D 9 e superscr. D 10 inmonis D die D 11 uite D iohannis D euuang D 12 Iacob Aug. olamat Aug. 14 alibi illud q D 17 sSo D, saeculo Aug. 18 impleuit Aug. 20 flagillat D 22 tribulationis D 23 purgatum] in add. Aug. 24 praesentaret Aug., pstaret D 25 exnreret Aug., exuperet D 26 possit D ) [*]( 20* )

suos exercuisse cognoscimus, qui utique tam sanctus fuit, ut eos odio habere (non) potuisset. unde credendum est, quod ideo (eos) tribulationibus fatigauerit, ut eos ad confessionem criminis et ad medicamenta paenitentiae prouocaret. denique cum grandi dolore dixerunt se merito illa pati, quod peccassent in fratrem suum uidentes angustiam eius. et quod sciebat beatus Ioseph, quod fratribus suis parricidii crimen sine grandi paenitentia indulgeri non posset, semel et secundo et tertio medicabili tribulatione tamquam spiritali igne decoxit, non ut se uindicaret, sed ut illos corrigeret. denique priusquam peccatum suum confiterentur et crimen, quod admiserunt, mutua inter se castigatione consumerent, nec agnoscendum se eis dedit nec pacis osculum illis indulsit. cum uero illos pro peccato, quod in ipsum admiserant, humiliter uidit adflictos, deosculatus est singulos et fleuit et pauentium colla pio oculorum rore perfundens odium fratrum caritatis lacrimis abluebat.

Quod ergo deus in beato Iacob fecit et quod Ioseph erga fratres exercuit, hoc etiam et nos in illis, qui in nobis peccauerunt, debemus implere, ut non ipsos, sed peccata eorum studeamus odire et ita uelimus secundum culpae meritum durissima castigatione corripere, ut eos studeamus in ueritate diligere. haec si faciamus, fratres carissimi, inpletur illud in nobis, quod scriptum est: inuicem onera uestra portate et sic adinplebitis legem Christi.

Ad extremum ut totum, quod dixi, breui sermone concludam, taliter indulgeamus eis, qui in nobis peccauerunt, qualiter uolumus, ut nobis indulgeat deus, quotiens in illo peccamus. haec si faciamus, securi possimus dicere: dimitte [*]( 23] Gal. 6, 2. 28] Matth. 6,12. ) [*]( 2 non Aug., om. D 3 eos addidi, om. D, eos tantis add. Aug. 4 creminis D 7 parricidi D, fratricidii Aug. cremen D 8 poenitentiam D possit et D 10 uiri dicaret D correget D 11 cremen D 14 in] id add. D 15 singulos et] per singulos add. Aug. 18 in illis Aug., et illis D 19 ut Aug., et D 20 uellimus D oulbe D 22dilegereD2ShoneraD24illudD25brebiD26innos Aug. 27 induljgeat D in illum Aug. 28 facieiiiamus D demitte D )

nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris.

Adhuc nobis delectabat cum caritate uestra de beato Ioseph aliquid loqui, sed propter pauperes, qui ad opera sua festinant, melius est, ut nobis in die crastina reseruemus. et ideo conuersi ad dominum misericordiam ipsius deprecemur, ut desiderium audiendi uerbum dei, quod in nobis placatus contulit, et augere semper et conseruare dignetur, qui cum patre et spiritu sancto (uiuit et regnat) in saecula saeculorum. Amen.