Excerptorum codicem, quem de nonnullis operibus sancti Augustini cohortante domno meo Marino abbate uel ceteris sanctis fratribus quomodocumque compegeram, continuo transferri uobis sancto quo polletis studio uoluistis, et cum bibliothecae uestrae copia multiplex integra de quibus pauca decerpsi contineat opera, placuit tamen habere decerpta. at ego prospiciens ne forsitan a legentibus temeritatis arguerer, necesse habui causas facti praefatione fateri: quae ita se habent: inter magnos et egregios catholicae doctores ecclesiae praeclarum fuisse et esse beatum Augustinum quis ignoret episcopum? quem cum diuina et humana eruditione mirabilem omnes orthodoxi toto terrarum orbe uenerentur, praecipue tamen apostolicae sedis antistites scripta. eius sua probabiliter [*](Epistula intercidit in V et maximam partem in M. collati sunt pneter GPTv codex Mediomontanus 12,352 (m, s. X uel XI et cod. Taurinensii XLVIII. d. 4. 24 (t) 8. XII. — Incipit praefatio sequentis operis G\'; eugippiue ad Probam uirginem add. GIncipit prologus libri eogippii T; in nomino dni nri ihu xpi. incipit liber euipii P 4 xpo P 5 eugipius Gm euvipius P eugepius t j coticem T 8 domino m t abbate om. c 9 conpigeram T 10 bibliothaccae P pr. 12 contineant CP ergo 01 a fataeri Thabet libri praeter t 15 egregiosq: (om. et) m 17 com T 18 uonerantur mxt 19 antestites GI T antistes « ppabiliter P ) [*]( YlJII. ) [*]( 1 )
2
auctoritate firmantes tanto maiori studio semper amplexi sunt, quanto ampliori solacio his usos se fuisse testantur. nam contra multos hostes ecclesiae dimicantes et maxime contra uersipelles inimicos gratiae dei doctrina eius instructi uel potius eadem inlustrati gratia semper exstitere uictores: cuius uictoriae praemia in tantum donante deo posteris prosunt, ut et ieiunos copiosius pascant et fortes armis spiritalibus muniant. catholica si quidem diuinae legis explanatio non solum esurientibus alimonia sed et dimicantibus efficitur armatura. nec immerito uicarii illius, cui pascendas oues dominus ore proprio commendauit, compastoralis officii socium copiosa gregi dominico de pratis scripturarum pabula procurantem peramplius dilexerunt, suum uerissime putantes bonum quod per fraternam scientiam gratulabantur inuentum, scientes hunc intellegibilem ad condiendos animos salem etiam pecoribus abiectissimis profuturum. quorum omnium ego prorsus abiectior ex aliquantis eiusdem beati uiri praeclaris operibus perpauca ruminando quodam modo lambendoque decerpsi, quae praestantibus amicis integra legeram: nam omnia illius habere uel inuenire quis possit? nonnulla ergo legenti mihi atque habere cupienti quia facultas minime suppetebat, idcirco quaedam uelut ex ingenti prato floribus asperso caelestibus ex librorum eius quae data est copia inops aegerque conlegi: inops scilicet peritia., aeger offensa, uel informari tanta doctrina cupiens uel sanari. ueritatem namque sententiae Salomonis, qua ait: fauus mellis uerba prudentiae, dulcedo animae, sanitas ossuum, in supra dicti uiri dulcissima et sanissima eruditione persensi. pauca proinde quae congessi non solum mihi qui sensu censuque sum pauper sed etiam his qui utroque praediti sunt munere profutura confido. nam cum in manus eorum
[*]( 25 Prou. 16, 24 ) [*]( 2 ampliori] maiori v esse G tJ 3 ostes T 5 extitere G2P 11 et copiosa GmttJ 13 uerissimae T 18 quodam modo om. Gv lambendo quae P pr. 20 posset Pm\'t 21 superpetebat G1 22 eiusdem Pm 23 inobs T 25 namquae T qui t 27 ossium G*P7v 28 perpensi t 30 sint G ex sunt ) 3
haec eadem excerpta peruenerint, aut ardore mendicantis accensi aut inordinata, ut assolet, congestione permoti dabunt operam uel plura studiosius habere uel ex his aptiora decerpere atque in unum corpus redacta saepius lectitare. ita forsitan imperiti desiderium compendiis poterit militare doctorum plerumque enim quod ineptius a paruis arripitur a magnis aptius adimpletur. certe si nullus magnorum id uel facere uel habere dignetur, saltem illi quibus plenaria tanti desunt operis his fortasse delectabuntur excerptis, quia facilius unum codicem quis poterit sibi parare quam multos. a singulis sane capitulis diuersae res uel etiam quaestiones atque sententiae de quo opere uel libro sint indicantur, ut, si quis ignorat ubi eas plene possit inuenire, cognoscat. integrum uero librum uisum est excerptorum debere esse principium et ille potissimum mihi praeponendus occurrit, quem idem beatus Augustinus antistes ad sanctum Hieronymum post primum de animae quaestione noscitur scripsisse presbyterum, soluens illam ex epistula Iacobi apostoli quam in primo praenotaui capitulo quaestionem: in quo libro quattuor illas uirtutes, id est prudentiam, temperantiam, fortitudinem atque iustitiam, ad illud geminae dilectionis dei et proximi latum mandatum nimis, in quo tota lex pendet et prophetae, mirifice rettulit. ob hoc itaque congruum putaui atque conueniens ut his excerptis caritas, qua dispersa solent adunari integritate, libri daret exordium, quae et uirtutum omnium perfectio et supernae legis est plenitudo; ipsa quoque finem dedit operi, quae non habet finem. nam paene ultimus numeri titulus ordinem
[*]( 22 cf. Matth. 22, 37 sqq. ) [*]( 1 medicantia P 2 adsolet T 3 opera PT apertiora M 5 imperiti] impleri t 7 id om. t 8 dignatur GPmtv saltim Palt 9 forsitan GPmtv 10 sibi quis poterit t a om. GPnt 12 ut] aut t pr. 13 plene eas m plenas P possint r 14 est om. t 15 agustinus G 16 antestes Gm1 taerommum GPTmv post primum] postremum Of) 17 acrib- - P* 18 ex om. m beati iacobi v 19 est om. G1 22 pendit Of] retulit GPmtv 25 ab [uirtu]tum omnium IlIeåpit M 26 est om. T 27 panultimus mt pęne primus Gv nmeri] libri t titulos P1 ) [*]( 1* ) 4
nutriendae, ultimus enutritae laudem continet caritatis; per quam adiuro lecturos ut mihi indigno ueniam dignanter tribuant et orationum praesidia clementer impendant. si quis sane transferens hoc opus his quae congesta sunt alia addere forte uoluerit, congruis adiciat locis, ut praedicti duo de caritate tituli finem semper teneant excerptorum.
[*]( 1 continet-6 excerptorum om. T 4 hoc om. t 5 fortej stare t 6 Expt prqfatio I/tib excerptord. incp capitula eiusde operis M; Incipiunt capitula libri huius T; Explicit praefatio. Incipiunt capitula de quibusdam opusculis sci augustini (agustini G P) epi GPv.. )