"Symmachi quos uocatis excessus, si sunt, illa qua et uos expectatione sustineo: nefas est peccantem patientiam iudicis non amare. quid nisi ultionem flagitat, qui dum reus et ipse sit, uindictae in altero moras accusat? haec illis a me uox debetur studiis, quia deum dixisse teneo, pronum esse hominem in malitia et omnem carnem amicam esse peccatis. nolo occasione personae innumeris datura dignitatem fiat in abiectione possessio, ne, dum homo incessitur, lex diuina frangatur. mihi credite, si sunt ista quae dicitis, respicio, quia et in illis, de quibus nihil tale dicebatur, quid fuisset inspexi. errat qui falli deo proximum credit: mihi uindictam, ego [*]( .18 cf. Gen. 6, 5. 8, 21 24 Rom. 12, 19. Hebr. 10, 80 ) [*](2 mali Am et Sirm. transfertur T 4 i∗ctibus (e eras.) B obruere Bb 6 praestulari B triumphum (alt. umpartim in ras.) B 7 quidquid bis B 8 tropheum ABLPBTV, triumphum m dicit obtinuit A 9 cong.essi LT, congessit A pax B 10 adcenditur B 11 in ABBm, ut LPTVb ut A Bm, aut BLPTVb 12 iracumdia A lasceesit A actorem T, aucrem B 14 simmachi T, simachi A uocatis (is in ras.) T excessos B qua om. AB 16 pacientiam BV 16 rens ex retis V m. 1 17 mores B 19 peccatis (coatis in ras. corr.) T 21 needum B incessetur B 23 de om. ALBTV nil 8 ABm qui A inpexi L 24 fallit B et ego Pb )
319
retribuam, dicit dominus. uos potius olim fili, de quibus spiritalis uentrem partus onerabat, ad abiuratam redite concordiam : pio uos sinu, sicut habuit hactenus, ecclesia mater accipiat. numquam est sera correctio: scit diu expectare inmodico labore quaesitos: nescit pro uilibus despicere magno pretio conparatos. multis gradibus recursus est ad salutem: praeter desperantem nullus excluditur: fructus ueniae proximus eat coronae. nolite Symmachum papam pressuris uestris iuuare : si reus est, mihi credite, cum cessauerit humanae inpugnationis ministerium, diuinum mox succedit arbitrium. nonne in splendidissimi cognitoris lance praedicto aut poena debetur aut praemium? syllogismos a me sermonum et schemata non quaeratis. antiquo adhuc utor reti post hominem et inrisam a sapientibus saeculi cumbulam non reliqui. illa me per mundi freta sustentat: ditat probatum in captione hominum rete, quod cernitis".
"Redite ergo, quia fuga uos nec dum essetis agrestes eripuit: currite ad ouile, ne luporum uos exponatis insidiis, ne per moram amittatis gratiam sponte uenientum, quia contemptam inuitationem gehenna subsequitur. ego si quid dulcedinis ut pater debui, si quid districtionis ut adtributus a deo magister inpleui, prouidete ne diutius qualemcumque crucis meae angulum rara Leuitarum corona circumdet, ne dolenda etiam extraneis in longum solitudo dominetur, ne labor uteri mei sterilitatis uice hostilem peperisset [*]( 1 filii ALRTV 2 adiuratam Rm, adinrata A 3 eclesia B 4 aera] secura R currectio A scit ex sicut? corr. L 5 quęlitis L, quesitis T dispicere AB 6 praetio B, precio LTV conparatus V1, conparatis L 7 disperantem B 8 est T 8. I. m. 2 simmacham AT praessuris BV 10 succendit Ll, succedet m splendissimi LV 12 sillogismos AT, syllogis∗∗mos L scemata BT 13 utor rete BV1, ut horret A, horret Rm; sermone add. T exp. corr. post hominem inchuit Schottus, om. c in rixam T 14 cymbulam m, cymbam coni. Schottus 15 captionem ARm 16 cernites B 19 uenientium Tm 21 dulcidinis B 22 magister a deo T 23 and gelum ARm leuuitarum B 24 dolenta V 26 sterelitatis B ptrat b.. )
320
familiam et numerosa proles per sinistros actus infecunditatem parientis ostendat. pauca sunt quae adserui, sed quanta ex his pendeant aestimate. uenite, fili, audite me: timorem domini docui uos. Romam respicite, quam ab idolorum seruitute sine auri , sine argenti pretio liberam sanguinis Christi fecit effusio, cui etiam meam seruuli sui mortem iussit inpendi, quae per multa tempora famosis cultum delubris exhibuit, quae diu uenerata est in imaginibus daemonum quem laborante censu indiderat manus magistra terrorem, quae suspexit potestatem numinum emptam pretio metallorum, cui sublimiores deos peperit exercitatior manus artificis et diuinitatem quam homo per fabricam contulit apud homines dei habuit forma maiorem. ecce iam Christo propitio ad nouas fornaces simulacra redierunt : ecce iam de obsoleta superstitione usus uester accipit quod laetetur, dum de ueteri tonante noua merito uascula praeparantur. quid hanc adnitimini interrumpere quietem? quid ludere uanis intentionibus felicitatem ? excusationem non habet furor iste, si creditis: non interest quibus itineribus ad mundi principem currat qui a sancta unitate desciscit: pingues hostias litat diabolo qui contristat ecclesiam. uanas ergo repudiate tendiculas: simplicem habet defensionem pacis affectus: nimis armatus est qui illa quae aduersarius concordise ministrat tela contemnit: sufficit contra omnia iacula iurgiorum fidei nuda oppositio. quid Eulali et
[*]( 3 Ps. 33, 12 ) [*]( 1 familia* (m eras.) T numerosa∗ (m eras.) L prolis B sinistro B actos B, factus B infoeconditatem R, infundi- tatem L 2 parentis ALRTV 3 pendant AR filii ALBV me t. d. d. u, T 4 docebo A 5 precio ALTV liberam B 8. h, liberati A 8 imagaibus Lx quem] quae in Rm 9 indierat AR errorum Pb 10 emtam B, ep͂mtam Rm 11 sublimioris B 18 propicio LV 14 superfactione A 15 urt A, ar/// L accipiat B, aocepit m de om. L 16 praepa- ■ rantur] ppa A adnitemini B 17 ledere B 18 credis L 19 currat] tendat m a* T 20 diBciscit BLPV, dicescit T, discordat Am, deecordat B diabulo B 21 repudi∗ate (t eras.) L 23 contempnit ABLBV 24 eulalii ABTV, eu∗lalii (l eras.) L ) 321
Bonifaci tempora, dum malorum solacium quaeritis, reuocatis in medium ? quid incrementis excessuum praesentatis uetusta contagia et per iniquam uoluntatem senectuti in operiendis delictis facitis nil licere ?alia tunc fuit causa discordiae, et nisi narrando cogerer sustinere transacta, ostenderem uobis nullum euenire solacium de conparatione factorum, quia illos, quos ad pontificale fastigium intentioni obsequens feruor euexerat, utrosque reppuli, hunc elegi, quia de illis teste exitu nemo mihi placuit : de istis contra regulas nitentem profugum feci, prouectum legitime mundo impugnante seruaui. scitis ista nec noua sunt, quia, dum ille truditur, iste firmatur, uester mihi militauit adsensus".
"Deinde cur in perniciem uestram laeditis sacerdotale concilium ? cur laceratis sententiam, in qua inspirante Christo oracula superna patuerunt ei inter deum atque homines interpres extitit lingua pontificum ? quid generalis ecclesiae dolorem facitis quamuis in principali tamen in una conmissum ? illa enim caeli curia uariarum dotibus aucta curulium et multo redemptoris nostri auro ostroque decorata nihil M illa decisione auctore se protulit, sed per humanae linguae ministerium diuino militauit imperio. intellexit non esse suum quicquid inpulsa constituit: nihil habet in illa sententia, nisi unde de sola deuotione gratuletur : peregrinum stilus sensit eloquium, inde sumens solam gloriam, quod infusa sibi et seruauit et coluit. quid his de exemplis- [*](1 bonifatf B, bonifatii ALRV, bonefacii T solattum ABLRTV, solatia m reuocantes B 4 nil] nulli R 5 errando congerer A 6 solatium ALRT co∗paratione (eõ ex con, pa ex pn corr.) L 7 fastidium L1TV2 intentione AV1 8 repuH f de]. ex Rm 9 regulam A 10 legitimae BV1 scites B1 11 nouas A 18 pernitiem AR leditia B 14 lacerates B1 15 potuerant A 16 interpraes B < quid] qai de B 17 in ante ana om. Schottus 18 cnria] concilium episcoporum A 8. I. add: caralium Rm, curalium A 19 pulpuraauro hostroque A 20 deeisione scripsi, diciaione B, discissione LPTVb, disoeesione ARm 22 quidquid B 23 de sola] solata Rm, sola (de inolusit) Schotius 25 prius et om. P et Sirm. de B 8. L\'\' ) [*]( VI. ) [*]( 21 )
322
euangelicis praeparastis calumniam? sicut de uobis scriptum est: errauerunt ebrietate, nescierunt uidentem, ignoranerunt iudicium. nam dam profanis memoratos uerbis caeditis, et inscitiam proditis et liuorem. isti ergo resurrectionem corporis quam praedicant non credentes haereticis se miscuere contagiis ? isti quod abiurant linguis corde sectantur ? ergo quia dixerunt, eum timendum esse, qui potest corpus occidere et animam mittere in gehennam, ideo a fide aliena texuerunt? ecce profundam inperitiam! en beatum Lucam,. cuius potestis adsertione conuinci, qui clamat: timete eum, qui postquam occiderit corpus, habet potestatem animam mittere in gehennam. quid hic locus erroris, ubi congruentia pari ductu exempli et historiae uerba concurrunt nec diuersum est ab intellectu catholico et lectionibus quod profertur? numquam bene nodus in scirpo quaeritur: non inuoluunt nebulae praedicantes lucis auctorem. resurrectionem ergo carnis non credunt, quia posse corpus confitentur occidi, quia peccatricem animam gehenna mancipari? densis cor uestrum uepribus suffocatur et interna uitia aliis certat adscribere. Iohannis etiam apostoli iactatis scripta uiolari, quia ei uerbis eius dictum est: si dicamus quod
[*]( 2 Ea. 28, 7 7 of. Math. 10, 28 10 Luc. 12, 5 21 I Ioh. 1, 8. ) [*]( 1 praepastis V calumnia B 2 ebrietatem B 8 dam om. Rm. 4 cedetis B, ceditis LTVm, creditis Ac inscitiam (insei in ras. corr.) T, insci∗∗ntia (en eras.) L, insaniam R prodites et liborem B 5 praedicaui B hereticu ABLBTV 6 M om. m quod] quidquod A, quicquid Rm : adiurant A corpoa om. Rm a B 8. I. 9 texuerunt] resurrexerant A en] haec B 10 luci (I ei ft corr.) L, lucan V timere B 11 potestatis Å 12 quid B, quia ALBTVb 18 exempli] euan- gelii fort. 15 quod om. B scirpo (iunco 8. I. m. 2) A 16 inuolount nebule B; inuolait nebula ALRTVbm praedicantee B, praedicate LTV, praedicatae ARbm auctorem B, auctores ALRTVbm 17 qui B pouet A 18 gehennam AR, gehennae Pb ancipari V 20 iho A iactates B1F1 21 eius om. R quod] quia ARm ) 323
peccatum non habemus, mendaces sumus, et ueritas in nobis non est. de codicum diuersitate nil conqueror. ideo ergo corrupta sunt apostoli monita, quia non iunxerunt : nos ipsos decipimus, et quia iunxerunt: mendaces sumus, non solum diuinae, sed etiam humanae rationis ignari? qui ueritatem non habet, mendax recte censetur, nec alia re nisi falsitate plenus est qui integritate uacuus innotescit. sed haec in nobis non curanda sunt: linguae oratione sed\' gemituum, nec magis sunt uobis exhibenda uerba quam lacrimae, quia liquido nocens est qui insontibus aut meritum culpabilis aut nomen opponit".