Epistulae

Ad hoc enim proelium quasi quadam tuba euangelii sui nos

excitat Dominus dicendo: qui plus diligit patrem aut [*](24 Matth. 10, 37. 38. ) [*](1 felicius] facilius Ffiv 2 inter om. Τμ ipso carnificis Τμ interritum F, interitum v, interitu Tfi, in terris Hg§, inter ictus coni. Dionysius Petauius, in ipso interitu v saeuientes Fμ, seuidentes T, saeuientia Hgv saeculares potestates Tfi, popularis potestatis 11 4 per naria H eitoto p et om. V; et excruciato om. μν 5 et om. V etsi recedente] et sine caedente V 9 dni gpv iam se om. g se liberum] celerem Y 10 contactione n tenere v 11 quam indicis ... fuisse om. Hgfl 14 legibus] regibus g 15 ipse T hominibus μν metuitnr g 17 cum omnibus Hgfi 19 laniati T 20 lnctatum Τμ quam ex quare v m. 2 22 detiimenta v uixissc] non erisse v, non uixisse Y teste Bigaltio, uicisse V test. Oxon. 23 adhuc FHT quaedam H 24 excitat nos T dicens βυ plus post matrem g. )

matrem quam me non est me dignus, et qui plus diligit animam suam quam me non est me dignus, et qui non tollit crucem suam et sequitur me non est me dignus. et iterum: beati qui persecutionem passi fuerint propter iustitiam, quoniam ipsorum est regnum caelorum. beati estis cum uos persecuti fuerint et odio habuerint. gaudete et exultate. sic enim et prophetas persecuti sunt, qui ante uos fuerunt. et: quoniam ante reges et praesides stabitis, et tradet frater fratrem ad mortem, et pater filium et qui perseuerauerit usque in finem, hic saluus erit. et: uincenti dabo sedere super thronum meum, sicut et ego uici et sedi super thronum patris mei. . sed et apostolus: quis nos separabit a caritate Christi? pressura an angustia an persecutio an fames an nuditas an periculum an gladius? sicut scriptum est: quia propter te interficimur tota die, aestimati sumus ut oues occisionis, sed in his omnibus superamus propter eum qui nos dilexit.

Haec et huiusmodi cum in euangelio conlata perlegimus, et quasi faces quasdam ad inflammandam fidem dominicis uocibus subpositas nobis sentiamus: hostes ueritatis iam non tantum non perhorrescimus, sed et prouocamus, et inimicos Dei iam hoc ipso [*]( 4 Matth. 5, 10-12. 9 Matth. 10, 18. 21. 22. 12 Apoc. 3, 21. 14 Bom. 8, 35-37. ) [*]( 1 dignus me T plus post snam g 3 et qui] qui β suam crucem H sequatur T 5 iuatitiam] me T quoniam ipsorum est Fg, ipsorum est enim ΗΤβνμυ ; cf. p. 129, 15 6 eritis Tv pereecuti uos g 7 habuerint homines H 8 enim et] etenim et T, et Ηβ qui a. u. fuerunt om. Τμ fuerunt] patres eorum add. v 9 et] et iterum v praesides] potestates v 10 ad] in F 11 in] ad HTfiw 12 supra Bg 13 et ego] ego μ 14 separauit T, inquit separabit F 15 an persecutio] persecutio Hg famis T 18 ut] uelut Hv occisionis] uictimae Ηβgυ, iugulationis μ iis v 19 superauimus v, superuincimus v propter eum] pro eo Τμυ dilexit nos g 20 eiusmodi Τμ cum et Τμ, cum e v conlata] collecta p perlegamus pv 21 quasi om. v 22 sentimus Y tantum non] tantum T 23 sed et] sed ev inimicufl T )

quod non cessimus uicimus, et nefarias contra ueritatem leges subegimus. et si nondum nostrum sanguinem fudimus, sed fudisse parati sumus, nemo hanc dilationis nostrae moram clementiam iudicet, quae nobis officit, quae inpedimentum gloriae facit, quae caelum differt, quae gloriosum Dei conspectum inhibet. in huiusmodi enim certamine et in huiusmodi ubi decertat fides proelio moram martyres non distulisse uera clementia est. pete ergo, Cypriane carissime, ut nos gratia sua Dominus magis ac magis in dies singulos quosque uberius atque propensius et armet et inlustret, uiribus potentiae firmet ac roboret, ut qua optimus imperator milites suos, quos usque adhuc in castris carceris exercuit et probauit, producat iam ad propositi certaminis campum. porrigat nobis arma diuina, illa tela quae nesciunt uinci, loricam iustitiae quae numquam solet rumpi, clipeum fidei qui non potest perforari, [galeam salutis quae non potest frangi et] gladium spiritus qui non consueuit uulnerari. cui enim magis haec ut pro nobis petat mandare debemus quam tam glorioso, episcopo, ut hostiae destinati petant auxilium de sacerdote?.

Ecce aliud gaudium nostrum, quod in officio episcopatus tui, licet interim a fratribus pro temporis condicione distractus es, tamen non defuisti, quod litteris confessores frequenter corroborasti, quod etiam sumptus necessarios de tuis laboribus iustis [*]( 1 nefarios H ueritatem] ciuitatem V legis HT 2 subegimus] subicimus T sanguinem nrm v fundimus H fudisse] fundere v 3 dilectionis * 4 offecit Hl, efficit Tl 5 quaeque (i differet T 6 eiusmodi enim fiv fide T 7 proelii v mora Tv, in horam β ueram clementiam (est om. T) 8 gratie β 9 in] et in HgfJ die μ quoque liberius Tfi 10 et uiribus Hgβνυ potentiae suae v ac] et β ut qua FTVv, ut quasi p, et quasi HgfJv 11 quos] quo ΗΤμ1 carceris caatris T exercuit et om. g; exercuit om. Ηβ . 12 probat β iam} etiam Τμ propositis T 13 illa diuina v 14 numquam solet] nescit g rumpi] uinci v non] numquam T 15 forari g galeam ... frangi et om. FHTgpuv 16 cui] ui T magis om. gv haec] nec F 17 nobis] bonis g in tam T, om. Hgfi 18 destinatae ΗΤβμV, designate g 19 gaudium] gladium v in om. β officii Τμ tui] tu Τμ 20 interim a] in primo a V, inter initia codd. Anglic. temporibus μ1 21 litteras T, litteris tuis v roborasti g 22 quo H ) [*]( III). [*]( 36 )

praebuisti, quod in omnibus te praesentem quodammodo semper exhibuisti, quod in nulla officii tui parte quasi aliquis desertor claudicasti. sed quod nos ad maiorem laetitiam robustius prouocauit tacere non possumus quin omni uocis nostrae testimonio prosequamur. animaduertimus enim te congruente censura et eos digne obiurgasse, qui inmemores delictorum suorum pacem a presbyteris per absentiam tuam festinata et praecipiti cupididate extorsissent, et illos qui sine respectu euangelii sanctum Domini et margaritas prona facilitate donassent, cum tam grande delictum et per totum paene orbem incredibili uastatione grassatum non oporteat nisi, ut ipse scribis, caute moderateque tractari, consultis omnibus episcopis presbyteris diaconibus confessoribus et ipsis stantibus laicis, ut in tuis litteris et ipse testaris, ne dum uolumus inportune ruinis subuenire, alias maiores ruinas uideamur parare. ubi enim diuinus metus relinquetur, si tam facile peccantibus uenia praestatur? fouendi sunt sane ipsorum animi et ad maturitatis suae tempus nutriendi et de scripturis quia ingens et supra omnia peccatum commiserint instruendi. nec hoc animentur quia multi sunt, sed hoc ipso magis reprimantur quia non pauci sunt. nihil ad extenuationem delicti numerus inpudens ualere consueuit, sed pudor, sed modestia, sed paenitentia, sed [*]( 1 quod... exhibuisti om. § in om. v praesentibus T quodadmodo μ, modo g semper om. Tp 2 exhibuisti] praebuisti FTpv aliqui ETv 3 quod] qui ex quo H pronocasti Hgβ 4 qui in, F, cum β omnis T uoce F nostrate F 5 prosequatur v animadncrtemus v congruenti μν et om. v 7 absentiam] inpatien- tiam Hgfi snam HTgy. 8 respectum T dniscm g, dnTsecnndum v, praesenti. dnTT, sanctum domini canibus vv 9 prona FHgβμV, porcis propbana Tvv; cf. Matth. 7,6. tam om. βυ delictum] lnctum g 12 consulis Τμ epis omnibus v diaconis ΗβV 13 stantibos] sciS Τμ ut in] sicut Hg§, ut v, et in p. testare T 14 snbueniri T 15 diuinitus Ηβ, nidimns F metus] sermo Vυ relinquitur Τνυ, relinqueretur μ 16 praestetur Τμνυ sane ipsorum sunt μ, sane ipsorum HTgβ, sunt sane lapsorum fort. 17 et om. H et de ... instruendi om. Ηβ scripturis sanctis Ηβυ quia] quam ΗΤβυ 18 et] ac g peccata peccatam g nec] ne g ex hoc Yg 19 ex hoc gβ ipsnd T 20 numeris T1 inpndens onu v 21 ualere F, om. ΗΤβμg, prodesse. conBueuit] consulit,,; contulit aJbsque ualere malim paenitentia] patientia gv ) disciplina, sed humilitas atque subiectio, sed alienum de se expectasse iudicium, sed alienam de suo actu sustinuisse sententiam. hoc est quod paenitentiam probat. hoc est quod inpresso uulneri inducit cicatricem. hoc est quod deiectae mentis ruinas erigit et adtollit, quod ardentem delictorum aestuantium morbum restinguit et finit. non enim ea quae sanorum sunt corporum medicus aegris dabit, ne inportunus cibus tempestatem ualetudinis saeuientis non reprimat, sed accendat: scilicet ne quod potuisset maturius ieiunio adtenuante sanari uideatur per inpatientiam longius pasta cruditate produci.

Eluendae sunt igitur impio sacrificio manus inquinatae operi bus bonis et nefario cibo ora misera polluta paenitentiae sunt uerae sermonibus expianda, et in secretis cordis fidelis nouellandus et conserendus est animus. crebri paenitentium gemitus audiantur et iterum fideles ex oculis lacrimae profundantur, ut illi ipsi oculi, qui male simulacra conspexerunt, quae inlicite commiserant satisfacientibus Deo fletibus deleant. non est ni patientia in morbis necessaria. luctantur cum suo dolore qui languent et ita demum sperant sanitatem, si tolerantia superarint dolorem. infidelis enim cicatrix quam cito festinans medicus induxit et ad quemlibet casum medella rescinditur, si non fideliter [*](1 xpectare v 2 alienum T, aliena v actu om. v 3 dlterum eet quod om. V 4 ducit HTgβυν 5 morbum] uaporem Hgfiv restringit v, ertinguit Hg§ 6 et finit om. Hg$ non enim] congruas escas medicus egris dat non enim Hg§ ea om. Tpv quae] aquae fi 7 saeuienti T 8 potius sed F, posset v (potuisset V) 9 ieiunius T adtenuante sanari uideatur] attenuari Vv 10 pasta] passa FTfi, passiua V teste Rigcdtio crudelitate T producat V v 11 elauandae Tg 12 misera ora H paenitentiae] patientiae FΗΤμ sunt uere HT, uere sunt g 13 re sertae sermonibus v 14 et conserendus Fv, et consecrandus Hg§, om. Τμ animus et cons. est g crebi T, crebis F, crebro v, ut crebri Ηβg paenitentium] patientium FHg, spatium Τμ gemitu v 15 audiantur om. v, audeat F, gaudeat T et] non semel tantum sed v ut] et fi 16 mala T conspexerant v illicita μvυ, illicitis g 17 commisert g satisfactionibus FTgv deo om. g debeant H1, diluant g nisi §gVv, in FHTfiv 18 patientia] penitentia g in morbis HTgβμ, in mortis v, morbis V, timor F luctentur g, lucrantur H 19 sperent g si] sed β superauit y. 20 enim est g 21 et om. v casu Tp1 ) [*](36* )

de ipsa tarditate remedia praestantur. cito rursus in incendium flamma reuocatur, nisi totius ignis etiam usque ad extremam scintillam materia restinguitur, ut merito huiusmodi homines sciant sibi etiam de ipsa mora magis consuli et fideliora de necessariis dilationibus remedia praestari.