Epistulae
Cyprian Saint, Bishop of Carthage
Cyprian. Saint. S. Thasci Caecili Cypriani Opera omnia, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 3.2). Hartel, Wilhelm von, editor. Vienna: Gerold, 1871.
Vno igitur eodemque consilio, isdem precibus et fletibus tam nos qui usque adhuc uidemur temporis istius ruinas subterfugisse, quam illi qui in has temporis uidentur clades incidisse, diuinam maiestatem deprecantes pacem ecclesiastico nomini postulemus. mutuis uotis nos inuicem foueamus, custodiamus, armemus. oremus pro lapsis ut erigantur, oremus pro stantibus ut non ad ruinas usque temptentur, oremus ut qui cecidisse referuntur delicti sui magnitudinem agnoscentes intellegant non momentaneam neque praeproperam desiderare medicinam. oremus ut effectus indulgentiae lapsorum subsequatur et paenitentiam, intellecto suo crimine uelint nobis interim praestare patientiam, nec adhuc fluctuantem turbent ecclesiae statum, ne interiorem nobis persecutionem ipsi incendisse uideantur et accedat ad criminum cumulum quod etiam inquieti fuerunt maxime enim illis congruit uerecundia quorum in delictis damnatur mens inuerecunda. pulsent sane fores, sed non utique confringant. adeant ad limen ecclesiae, sed non utique transiliant. castrorum caelestium excubent portis, sed armati modestia qua intellegant se desertores fuisse. resumant precum suarum tubam, sed qua non bellicum clangant. arment se quidem modestiae telis et quem negando mortis metu fidei dimiserant clipeum resumant, sed ut contra hostem diabolum uel nunc armati, non contra ecclesiam quae illorum dolet casus, armatos esse se credant. multum illis proficiet petitio modesta, postulatio uerecunda, humilitas necessaria, [*]( 1 hisdem N, idem B praecipibus T 2 adhoc BT 3 his B temporibus T clades] gladiis B 4 nomine B, nominis L postolamus W 8 delictis magnitudine B 9 praepropera B considerare N 10 indulgentiam B et] ut B poenitentia v 11 nelit nobis LN, nellit nouit B interim om. T praestare] prare N patientiam N1, paenitentiam FHLN1 T, paenitentia B 12 adhuc om. L fluctuante etnrbante L, fluctuent et conturbent N nec Nl interiorem] interimere B 13 persecntione ipsi incidisse nidentnr B accendat T1 15 innerecondia LTl 16 foras B, foris T sed OM. N confrangant T adeant om. T 17 lumen L exiliant B 18 se om. B 19 resnmerant T libellicum H 20 ..clangant T, plangant BLN modestiam B quem] quae B negando F, negatio H, negotio BLNT 21 remiserant B 23 casns] cesos H armatus B credent B 24 uerecnndia L )
Immo si dedecoris admissi magnitudinem perhorrescunt, si pectoris et conscientiae suae letalem plagam et sinuosi uulneris altos recessus uere medica manu tractant, erubescant et petere: nisi quia maioris est rursum et periculi et pudoris auxilium pacis non petisse. sed hoc totum in sacramento, sed in ipsius postulationis lege temporis facto temperamento, sed postulatione demissa, sed prece subdita: quoniam et qui petitur flecti debet, non incitari, et sicut respici debet diuina clementia, sic respici debet et diuina censura, et ut scriptum est: donaui tibi omne debitum, quia me rogasti, sic scriptum est: qui me negauerit coram hominibus, negabo et ego eum coram patre meo et coram angelis eius. Deus enim ut est indulgens, ita est praeceptorum suorum exactor et quidem diligens, et sicut ad conuiuia uocat, sic habitum nuptiarum non habentem manibus et pedibus extra sanctorum coetum foras iactat. parauit caelum, sed parauit et tartarum. parauit refrigeria, sed parauit etiam aeterna supplicia. parauit inaccessibilem lucem, sed parauit etiam perpetuae noctis uastam aeternamque caliginem. Cuius temperamenti moderamen nos hic tenere quaerentes diu [*](8 ) et quidem multi et quidem cum quibusdam episcopis uicinis [*]( 12 Matth. 18, 32. 13 Matth. 10, 33 (cf. Luc. 12, 9). ) [*]( 1 patidhtia] paenitentia B lacrimarum H 2 aduocationem B fugantur T ex] et N prolati] ploratus H gemitus] demi B 3 pudore B 4 dedecores T magnitudine T, magnitudinis B si- om. B 5 peccatoris L conscientiam B suae om. N et sinuosi] nesciunt immo sui B 6 altos] auctos B uere] suere H , medicina BT tractante T et petere] appetere H 7 maior B et pudoris] pudoris BL 8 postulationes B 9 lege ... sed om. B dimissa BT, dismissa F, submissa H 10 et om. B citari B 12 ut F, sicut BHLNTv 13 sic] sicut F; fort. sic et 15 coram om. N 16 ita est otn. B, ita et N praeceptore B 17 ad conuiuium BT, conuiuio υ aduocat B habitu FLT habentium F 18 manibus] ligatis manibus Bv caetum BN, coetu F foris F 19 sed om. B 20 lucem] lumen L sed et parabit F 22 moderatione hic B diu om. T 23 et q.] aequidem B multi et quidem om. B )
Inter uarios et multiplices, frater, dolores nobis constitutis propter praesentes multorum per totum paene orbem ruinas hoc praecipuum nobis solacium superuenit quod acceptis litteris tuis erecti sumus et dolentis animi maeroribus fomenta suscepimus. unde intellegere iam possumus gratiam diuinae prouidentiae forsitan non ob aliam causam nos tam diu clausos uinculis carceris reseruare uoluisse nisi ut instructi et robustius animati litteris tuis uoto proniore ad coronam destinatam possemus peruenire. inluxerunt enim nobis litterae tuae ut in tempestate quadam serenitas, ut in turbido mari exoptata tranquillitas, ut in laboribus requies, ut in periculis et doloribus sanitas, ut in densissimis tenebris candida lux et refulgens. ita illas animo sitiente perbibimus et uoto esuriente suscepimus, ut ad certamen inimici ex illis nos satis pastos et saginatos gaudeamus. reddet tibi Dominus pro ista tua caritate mercedem et huius tam boni operis repraesentabit debitam [*]( Epist. XXXI. — Incipit (incipit om. H) Cypriano papae Moyses et (et om. T) Maximus prbb (presbiteri H, et ceteri confessores fi) ΗΤμ (fol. 166b), Rescriptum Moysi et Maximi presbyteri ceterorum g, Rescripta confes- sorum v (fol. 190a), Incipit F, om. β. — 2 Caecilio cypriano episcopo ecclesiae carthaginensium Moyses Baiuzim ex uetustissimo quem dicit codice sancti Retnigii Bemensis 3 rufinus] diaconi add. Tfiv qui cum eis FT, cum eis v, qui cum eis sunt Hgβμ, om. v 4 confessores] add. Baluzius ex eodem codice: in fide ueritatis perseuerantes in deo patre et in filio eius iesu christo domino nostro et in spiritu sancto 5 frater] super g in nobis constitutos v 6 multorum fratrum v 8 dolentes H suscipimus T 9 gratiae d. prouidentiae forsitam v 10 ob] ab T nos] nos non FT tam] tantum T clausis T 11 reseruari g instructis T, instructine Manutius 13 posse H litteris tuis v 14 ut] et v exoptata om. V 15 ut in 1.] et in 1. v doloribus] laboribus v 16 fulgens HgfJ 17 illa v 18 nos om. Τμ satis om. g pasti p, cibatos g saginati μ 19 esse gaudeamus g 20 operis om. g repraesentauit T debitam] ad v )
Percepimus igitur, iterum dicemus, frater Cypriane, magna gaudia, magna solacia, magna fomenta, maxime quod et gloriosas martyrum non dicam mortes sed inmortalitates gloriosis et condignis laudibus prosecutus es. tales enim excessus talibus uocibus personandi fuerunt, ut quae referebantur sic dicerentur qualiter facta sunt. ex tuis ergo litteris uidimus gloriosos illos martyrum triumphos et oculis nostris quodammodo caelum illos petentes prosecuti sumus et inter angelos ac potestates dominationesque caelestes constitutos quasi contemplati sumus. sed et Dominum apud patrem suum testimonium illis promissum perhibentem auribus nostris quodammodo sensimus. hoc est ergo quod et nobis animum in dies erigit et ad consequendos gradus tantae dignationis incendit. [*]( 1 enim minus Hv mercedem Τμ1 dignus v qui... condignus om. β 2 qui et] et qui g magis scripsi, minus FHTgμνυ 3 est om. Τβμνυ fecit quam qui et docuit FTgβμν, docuit q. q. et docuit H docuit q. q. et fecit v 4 minuit T, uolnit v et exhortatori paruit scripsi, et exortauit F, et hortauit T, exhortauit u (sed in marg. m. 2: exhortationi paruit), exhortatus est v, monitus est et exortauit (exortatus β, exhortatur g) HŲg, dimicauit v 5 redundatJ redimat μ 6 institui T suum ministrauit H, ministrauit g 7 hic] sic H§ fortasse Tpv hoc] id v 9 et iterum g dicimus Hgβν, om. p pater fi 11 inmortalitatem T 12 dignis μ prosecutus v es] est v talis ν, tale H excessu H 13 personandi] prosequendi v 14 uidemus μ 15 quodammodam T 16 illum μν persecuti fi ac] et g 17 quasi om. v 18 dniv testimonium suum ΗΤβμν, testimonium g illic β 19 perhibentem reddens FHT, perhibentem recens §, prohibentem redentem fi 20 animum inde F, in dies animum g 21 accendit g )