Carmen Apologeticum

Commodianus

Commodianus. Commodiani Carmina. Dombart, Bernhard, editor. Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 15, 1887.

  1. Vt regerent caelos et terram et subdita terrae.
  2. Hunc ergo nec ipsi nuntii dinoscere possunt,
  3. Qualis sit aut quantus, nisi quod praecepta sequuntur.
  4. Est honor absconsus nobis et angelis ipsis,
  5. Quod Dei maiestas, quid sit, sibi conscia sola est.
  6. Relucet inmensa super caelos et sine fine;
  7. Aureum est totum, quod est quasi flammea uirtus.
  8. Illic Dei uas est, tantum sine cognita forma,
  9. Illa sunt secreta solo Deo nota caelorum.
  10. Haec gloria Dei est unica super angelos omnes,
  11. Hoc Deus est lucis aeternae, hoc spiritus aeui.
  12. In primitiua sua qualis sit, a nullo uidetur,
    13. [*]( 94 ſpι̃τ M 15 conponere M 15 sq. componere signis, | Ignem P1; componere, signis I Ignem RLd; componere, dignis I Ignem Hilgenfeld (P2: \'Excidisse uidetur unus ucrsiculus ex Apostolo, ni follor, excipiendus, I Timoth. VI, 6: Qui solus habet immortalitatem et lacem inhabitat inaccessibilem, ignem nempe interpositum, metuendum engelis ipsis) M interposuit P2υ; interpositum MP1 17 minoris potentiae factos Hanssen; minori potentiq factus M (P1 falso: miaoris potentiae, omisso factuI; itemque Pi); minoribus 〈esse〉 potentes P3 (Duebner ?); minoris potentiae deos Lb; minoris potentiae (minores potentias in commentario) a se B; minoris potentiae ipso Ld 18 celos M 100 precepta M 102 quid] d primo omissum m. 1. 8. I. scripsit cooscia sola (solo B) Duebner υ, sola conscia MP1 103 inmensa M celos M 104 Aureil 8 (P* falso: aureue) totum Jf; Ant aeuo. Totum P1; Aut requie totum Duebner Lb R; Aoreaque totum Ld (omnes interpunctionem post fine omittunt) quod est quusi M P1 Ld; torquet quasi Duebner Lb B 103 Illis Lb nas scripsi (cf. Sirac. 43, 2 Sol .. uas admirabile opus Excelsi; 60, 7; 10 quasi sol refulgens .. quasi uas auri solidum); UD7 (sic!) Mj uita P1υ; uia Lb; \'uia forsan in codice caractere euanido\' P* 101 Illa sed Duebner B solo Lbv (cf. u. 93); sola M; soli P1 107 Hec M unici? Wilh. Meyer, Abh. p. 299 108 Hoc .. hoc MPl; Hinc .. hinc B; Hic .. hic Ld eterne M )
    123
  13. Detransfiguratur, sicut uult ostendere sese.
  14. Praebet se uisibilem angelis iuxta formam eorum
  15. Et homini fit homo, ceterum Deus uerbo probatur.
  16. Idcirco nec poterit tanti Dei forma dinosci;
  17. Quidquid est, unum est, inmenso lumine solus;
  18. Vbi facies, oculi aut os aut membra notantur,
  19. Inde pugillo suo concludere circulum orbis.
  20. At tamen cum uoluit sciri de se ipso qui esset,
  21. Numine de tanto fecit se uideri capacem.
  22. Sunt quibus in ignem apparuit uoce locutus;
  23. Sumptus est in carnem, quem regio nulla capebat.
  24. Hic Deus omnipotens, Dominus suae conditionis, .
  25. Cum sit inuisibilis, facit se uideri quibusdam.
  26. Qui formatur modo, (modo) se diffundit in auras,
  27. Cuius nec initium nec finem quaerere fas est.
  28. Hic sine initio semper est Deus et sine fine,
    29. [*]( 116 Esai. 40, 12 119 Ezod. 3, 2 aqq. )[*]( 110 Detransfiguratur M (P1 falso: detransfiguratas); Sed transfigaratur P1; Sed transfiguratus P3R; Deus transfiguratus Lb uultustendere M 111 prebet M angelis MDuebner v; angelus P* 112 probatur Pv; probat M 114 unum MPlLb; unus v inmenso lumine solas Mpa; in immenso lumine (namine?) solas P*; in immenselumine solas B; in imm. 1. potens Lb; in immenso lumine; solet (Inde pugillo eto.) Ld (ceterae editiones ante solas nullam, post solas maiorem interpunctionem habent) 115 Vbi MP1 R; om. Ld; P* ab Vbi, cuius loco Coi substituere conatur, interrogationem orditur ocali P3 Lb S aut oculi MLd 117 ad tamen M qui M (cf. u. 90); quid P. («. u. Z.} υ 118 Numine P3υ; Nomine MPl uersus 115 sqq. L udwig ita scribit, ut 115 post 118 (uel 120; cf. praefat. eius p. X-V) inseratur, quam inuersionem improbat Wilh. Meyer, Abh. p. 805 120 capjebat Huemer 121 Hic MP1R (cf. u. 289); Sic Ld 122 facit scripsi; fecit Lbv; faciet MP1 123 formatnr M; formatus P1 (s, u. I.) Lb Ld; formam induerat R modo (modo) Lb Hanssen; modo Mv se MP1R; Bese PsLb Ld diffandit M; difiadit P1 (I. u. I.) υ -124 finem quaerere Plv; quirere finem M 124 sq. est. Hic P1; est, Hic Lbv )
    124
  29. Qui, prius quam faceret caelum, ferebatur in aeuum;
  30. Quicquid tenet caelum, prospicit ubique de caelo
  31. Et penetrat totum oculis et auribus audit.
  32. Huic ergo placuit carnalem mundi tenorem,
  33. Vt exaltaretur sola sempiterna maiestas.
  34. Nam, quod erat ante, referre nunc ardua res est;
  35. Sit licet descriptum, non sit nobis cura de illis.
  36. Cum haec, quae uidemus, non possumus tangere tota,
  37. Quis poterit scire, quid sit trans Oceani finem?
  38. Et caelum uidemus, sed illic quid intus agatur,