Carmen Apologeticum
Commodianus
Commodianus. Commodiani Carmina. Dombart, Bernhard, editor. Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 15, 1887.
- Non ista, quae fragilis cito mutat gaudia nostra.
- Sint licet diuitiae prae oculis laute fruendae,
- Excluderis illis substituta morte caduca;
- Aut si persenera[ne]ris, horrescis ipse uiuendo,
- Aut si ualetudo fuerit mala, quo tibi uita?
- Tormentum est totum, quo(d) uiuimus isto sub aeuo;
- Hinc adeo nobis est spes in futuro quaerenda:
- Hoc Deus hortatur, hoc. lex, hoc passio Christi,
- Vt resurrecturos nos credamus in nouo saeclo.
- Sic Dei lex clamat: fieret cum humilis Altus,
- Cederet infernus, ut Adam leuaretur a morte,
- Descendit in tumulum Dominus suae plasmae misertus
- Et sic per occulta inaniuit fortia mortis.
- Obrepsit Dominus ueteri latroni celatus
- Et pati se uoluit, quo magis prosterneret ipsum. [*]( 311 Hebr. 2, 14 )[*]( 301 clauso scripsi. (cf. u. 411 historia clausa; Horat. carm. II 4, 24 claudere luatrum); quasso MP1; casso v; fortasse scribendum passo, ut u. 62 pando cum P1R posuimus pro quando; cf. Lucret. 6, 359 tempora se neris .. pandunt; adde quod Diez, Etymol. Woerterb.* p. 238, passare a pandere originem ducere putat 303 Hec M speranda MPILd; quaerenda LbR sempiterno frunisci M (P1 falso: franisci) Ld; sempiterna frunisci R; (sempiterno) fruenda P*; idem tamen in excursu (Ps) frunisci ueram lectionem esse putat 304 fragilis P1v, fragili M nostra P3; ni M; uita P1 305 laute M; lautae Ld, nescio an recte 306 caduca M (cf. Horat. carm. II 13, 11; III 4, 44); caduco R; caducus Ld 307 WT si (= Aut si) MR; Vt si P1; Si Ld perseueraueris M; perseueraris RHanssen; persenueris Wilh. Meyer, Abh. p. 292 torpescis R 308 quo MPLd; quid R 308 sq. uita I Tormentum P1 301 quod v; quo M; qua P1 310 nobist Hanssen querenda M 312 resur recturos M III 0 ho∈ M1; nou M2 sclo M 314 Cęderet M 315 Descendit Plv; Discendit M plasme M misertus P1v; miserius M 317 celatos M )
- Ille quidem audax et semper saeuus ut hostis,
- Dum sperat in hominem saeuire, uictus a Summo est.
- Per quod prius hominem prostrauerat morti malignus,
- Ex ipso deuictus; unde nobis uita prouenit.
- Adam degustato pomo mori iussus obi<u>it;
- Cuius de peccato morimur sic et omnis itemque.
- Sed iterum dixit Dominus: De ligno uitali
- Si sumpserit ille, in aeternum uiuat honestus.
- Mors in ligne fuit et ligno uita latebat,
- Quo Deus pependit Dominus, uitae nostrae repertor.
- Hoc lignum uitae Dominus praedixerat esse,
- Vt, qui credit ei, sic sit quasi sumat abinde. [*]( 323 sq. Bom. 5, 12 325 sq. Gen. 3, 22 330 Ioh. 3, 15 )[*]( 311 seuus M 320 seoire M 320 sq. est. Per quod P1; est, Per quod v 321 morti M (cf. Yerg. Aen. 12, 464 sternere tnorti); morte P1 (s. u. Z.) 323 pomo P\'v; homo M obi(u)it P\'R; obiit P1; abiit M; abiuit Ld (coU. u. 1056 in umbra mortis abibunt) extremo huiw uersus uocabulo in M additum est signum , quo per- tinet imo margine: :, sub quo signo uersum 824 initio omissum m. 1. (?) add. 324 morimur sic et omnis itemque scripsi (ef. Instr. I 35, 4; de item et idem inter se confusis cf. u. 583; de aduerbio cum adiectiuo particula copulatiua coniuncto cf. Verge Aen. 11, 673 praeoipites pariterque ruunt; de et .. que compositis cf. u. 623; ceterum ambigo, an et = auch, que = und zwar sit; cf. u. 154 perit ipse priorque); morimur sic & omnis Idemque M; morimnr; sic uiuuset omnis. I Idem P1; \'Sic eius(!) omnis ib. ̓ (= in cod.) P\'; moritur filius eius omnis. j Idem JR; morimur: sic est iussus omnis; I Idem Lb; morimur . stirpis eius omnes. I Idem Ld; morimur similiter omnes Hanssen 325 Sed iterum $ (= dixit) diIs M; (Idem) sed iterum Dominus P1; (Idem) sed iterum Domini v; (Idem) sed iterum donum Lb; idem in adnotatione haec temptat: sic est iussus omnis (sc. mori); sed idem iterum, si sumpserit ille donum (cf. Rom. 5, 15) de ligno uitali, (iussus est, ut) in aeternum uiuat honestus (i. e. iustificatus; cf. Rom. 5, 21) ante de ligno interpunctio uulgo omittitur 326 ille M Ld; illum P1; inde B (uulgo ante ille uel inde interpungitur) uiuat MP1; uiuet P2v 327 et ligno MP1; et in ligno v 328 uite .. reppertor M 321 predixerat M esse M (cf. u. 335; P* falso: iste); ipse P1v 330 credet ei Wilh. Meyer (cf. u. 669); credet (ipsi) Hanssen; credft et M; credit et P1 (8. u. I.) Ld; creditet Ebert (Abh. d. h. saechs. Gesellsch. d. Wissensch. phil.-hist. Cl. V p. 391); crediderit PSR (cf. u. 664) sic sit MP3R Hanssen Ebert; sitit P1; scit, is Ld )
- Et sumit et gustat suauiter Dei summi praecepta
- Et discedit, quoniam potior resurgit, a morte.
- Qui credit in Christo, de ligno uitae degustat,
- Quo fuit suspensus Dominus, (a) Moyse praedicto.
- Hunc ipsum Esaias humilem denuntiat esse
136
137