De Incarnatione Domini Contra Nestorum

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars I (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 17). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1888.

a deo ergo necesse est gratiam datam non neges deus ergo est qui dedit, data autem est per dominum Iesum Christum: ergo dominus Iesus Christus * deus. si autem est ille utique, ut est, deus, ergo illa quae deum peperit theotocos, id est genetrix dei est. nisi forte ad tam ridiculam blasphemiae contradictionem uelis tendere, ut illam, ex qua deus natus est, dei matrem neges, cum illum, qui natus est, deum negare non possis. sed uideamus tamen, quid de hac eadem domini nostri gratia etiam euangelium dei senserit. gratia, inquit, et ueritas per Iesum Christum facta est.

si solitarius homo Christus, quomodo haec facta per Christum? unde in eo diuina uirtus, si in eo sola, ut ais, humana condicio? unde caelestis largitas, si terrena paupertas? nemo enim potest tribuere quod non habet. dans ergo diuinam gratiam Christus habuit quod dedit. neque enim potest harum diuersissimarum inter se rerum quis differentiam sustinere, ut simul et patiatur indigentiam inopis et habeat munificentiam largientis. et ideo sciens apostolus Paulus omnes diuitiarum eaelestium thesauros in Christo esse recte ad ecclesias scribit: gratia domini nostri Iesu Christi uobiscum.

qui sci- licet saepius iam docuerat eundem deum esse quem Christum cunctamque in illo maiestatem deitatis esse et omnem in eo corporaliter plenitudinem diuinitatis habitare, recte utique iam sine adiectione nominis dei solam precatur gratiam Christi, [quia, cum eandem docuerit saepius gratiam dei esse quam [*]( 14] Ioh. 1,17. 24] I Cor. 16.23. ) [*]( 1 sane] quidem sane M 2 testimonium M 6 datam] data N 7 dotmimui nostrum a 8 est ante ille om. M 9 genitrii p generatrix M est om. Mo 10 ridiculum Np contradictionem om. Np tendere uelis Mo 16 eo ante diuina] ea p 17 conditio N eat (s. I.) coudicio p 20 diuissimarum N diuisarum p 23 ecclesiam M 25 dũm V 26 cunctaque N 28 adiectione M 29 qui cum M uerba quia cum ... grutiaw Christi uncis inclusi 1 )

258
Christi, plenissime nunc solam precatur gratiam Christi,] quia in gratia Christi omnem scit dei gratiam contineri. gratia ergo inquit domini nostri Iesu Christi uobiscum. interrogo te, quisquis es, o haeretice, scribens haec ad ecclesias Paulus quid his precabatur ad quos scribebat? gratia enim inquit domini nostri Iesu Christi uobiscum.

si homo solitarius Iesus Christus, ergo et ille, optans dari ecclesiis gratiam Christi, gratiam dari hominis optabat, et dicens gratia Christi uobiscum hoc dicebat: \'gratia hominis uobiscum, gratia carnis uobiscum, gratia inbecillitatis corporeae, gratia fragilitatis humanae\'. aut cur omnino nomen gratiae ipsius nominaret, si gratiam hominis optaret, quia optandi ratio non subsistebat, ubi non erat quod optaretur, nec precandum erat ut eius gratia his contingeret, qui substantiam, ut ais, ipsius quae optabatur gratiae non haberet?

ergo uides haec stalta esse penitus et ridicula, immo potius non ridicula, sed deflenda. ea enim, quae quibusdam facilioribus sunt ridicula, piis ac fidelibus flenda sunt, quia in stultitia uestrae infidelitatis illi effundunt lacrimas caritatis et in insipientia impietatis alienae illi habent lacrimas pietatis suae. resipiscamus ergo aliquando et respiremus, quia sensus hic non sapientia tantum, sed etiam spiritu caret, cum sit utique et spiritali sapientia uacuus et spiritu salutis alienus.

Sed dicis forsitan gratiam hanc domini nostri Iesu Christi, de qua apostolus scribit, non cum ipso natam, sed postea ei inlapsu diuinitatis infusam, quia et homo ipse a te dominus Iesus Christus, quem solitarium dicis, non cum deo natus, sed postea a deo dicatur assumptus, ac per hoc tum homini illi gratiam quando et diuinitatem datam. neque nos aliud dicimus quam quod diuina gratia cum diuinitate descenderit, quia et diuina gratia dei sit et largitio quodammodo ipsius diuinitatis [*]( 2 scit] scilioet M 4 hereticae N 5 quid] quia N quid his] qtdbns hec p 8 obtat M 11 quur M gratia N 12 gratia N 14 substaotia N 16 poenitus N inmo N flenda M 22 spuali M 24 dicas Mv 25 ei om. M 26 a te om. Mp dominus noster o 28 tum p: totam Nv tunc M 29 quando] quam deo M 30 cum ... 31 gratia om. M ̅ diuinitatem N 31 sit om. p )

259
ac donum munificentiae gratiarum.

temporia ergo inter nos forsan putetur magis quam rei esse distantia, quia diuinitatem, quam nos cum domino Iesu natam, tu postea dicas infusam. sed illud est quod natam cum domino diuinitatem negans nec postea fideliter confiteri potes, quia non potest una eademque res in parte esse impia et in parte probari pia, et eadem in portione fidei et in portione esse perfidiae. primum ergo illud a te requiro, dominum Iesum Christum, qui ex Maria uirgine natus est, hominis tantum filium an etiam dei filium dicas?

nos enim, id est catholicorum omnium fides, nos, inquam, omnes utrumque hoc et credimus et intellegimus et scimus et confitemur, quod et hominis est filius, quia ei homine natus est, et dei filius, quia ex diuinitate conceptus. tu ergo utrumque hoc, id est dei filium atque hominis, an tantum hominis esse asseris? si tantum hominis, reclamant tibi apostoli, reclamant prophetae, reclamat denique ipse, per quem est facta conceptio, spiritus sanctus.

obruitur inpudentissimum os tuum cunctis diuinorum apicum testimoniis, obruitur sacri uoluminis sanctis testibus, obruitur denique ipso dei euangelio quasi diuina manu, et Gabrihel ille magnus, qui in Zaccharia uocem incredulam uirtute uerbi sui cohercuit, multo magis in te blasphemam atque inpiam suo ipso ore damnauit dicens ad Mariam uirginem dei matrem: spiritus, inquit, sanctus superueniet in te, et uirtus altissimi obumbrabit tibi: ideo et quod nascetur ex te sanctum uocabitur filius dei. uides quod, ut secundum carnem hominis filius fieret Iesus Christus, ante est dei filius praedicatus: paritura enim dominum uirgo Maria sancto in se spiritu descendente et uirtute [*]( 20] cf. Luc. 1,19-20. 23] Luc. 1, 36. ) [*]( w 1 munificentia v 2 fors amputetur N distantiã Np 3 lesu Christo n 5 poteat] potes N 6 imparte esse N 7 fidei et in portione om M portione esse N 8 dotniutun nostrum 11 9 filiiun dei M 11 utrumque omnes p et post hoc om. a intolligimus Mp 13 qui M 18 sacri uoluminisscripsi: sacris uoluminibus codd. p cf. VII, 14, 4 reserata sacri uoluminis serie et IIII, 1, 1-2 20 gabriel p zacharia Mpv 21 coercnit M blasphcmiam M 22 dampnauit NMp 23 ueniet Mv 27 filius dei Mv )

260
altissimi cooperante concepit.

ac per lioc intellegis quod domini saluatorisque nostri inde est origo, unde conceptus: et cum descendente uirginem totius diuinitatis plenitudine natus sit, filius hominis esse non potuerat, nisi prius dei filius fuisset, et ideo missus ad adnuntiandam sacri ortus natiuitatem angelus dei, cum sacramentum conceptionis ante dixisset, partui ipsi nomen inposuit dicens: ideo et quod nascetur ei te sanetum uocabitur filius dei.