Conlationes Patrum (Collationibus)

quae quoniam singillatim percurrere sicut necessarium, ita etiam alterius temporis est, armorum tantummodo uolo uobis genera proprietatesque patefacere, quibus nos quoque, si uolumus bella domini proeliari et inter centuriones euangelicos militare, accincti iugiter debemus incedere. sumite, inquit, scntumfidei, in quo possitis omnia tela nequissimi ignita restinguere. ergo fides est quae excipiens ardentissima libidinum tela metu futuri iudicii et caelestis regni credulitate mortificat.

et luricam, inquit, caritatis. ipsa nempe est quae uitalia pectoris nostri circumdans atque conmuniens letalibus perturbationum obiecta uulneribus contrarios retundit ictus nec ad interiorem hominem nostrum iacula diaboli penetrare permittit : omnia enim suffert, omnia patitur, omnia sustinet. et galeam spem salutis. galea capitis est munimen. quia ergo caput nostrum Christus est, debemus istud semper spe [*]( 2 II Cor. 10, 4 5 l. c. 4-6 16 Eph. 6, 16 19 I Thess. 5, 8 23 I Cor. 13, 7 24 I Thess. 5, 8 t. ) [*]( 2 inquid VDWP 5 exercendo D exerenda O1 et f ita marg. fort. reete diBtruet. WP deitrnct. 0 6 monit. V 8 in oboedientia .VW(OP) 13 satisfacere V 14 domini] dtl Dl prael. W . 15 centarionis Wl enangelicns V ennangelicos W1X accinti D 16 inquid VDWOP 17 nequiaimi W ignea eztisgnere DIX 18 excip.] extingnena D\'P 19 crednlitatem WP luricam VW2P: loricam DW1OX 20inquid VDWOP 21 adque VWP letalium 0 22 contrarius V* 28 iacola W1 diabuli VDsP 26 capud V ietut W stut 0 * )

aliis enim membris truncatum quempiam, licet debilem, possibile tamen est utcumque superesse: sine capite uero nemini uel breuis uitae spatium propagatur. et gladium spiritus, quod est uerbum dei. penetrabilius namque est omni gladio ancipiti et pertingens usque ad diuisiones animae ac spiritus, conpagum quoque et medallarum, et discretor cogitationum et intentionum cordis, diuidens scilicet et abscidens quidquid in nobis carnale terrenumue reppererit.

quibus armis quisque fuerit conmunitus, ab hostium semper telis ac populatione defensus non ut captiuus ac subditus ad hostilem cogitationum terram constrictus depraedantium uinculis abducetur nec audiet per prophetam: quare inueteratus es in terra aliena? sed tamquam triumphator ac uictor in illa qua uoluerit cogitationum regione consistet. uis etiam ipsum robur ac fortitudinem centurionis huius, quibus haec arma quae praediximus non carnalia, sed potentia deo gestet, agnoscere?

andi ipsum regem uiros fortes ad spiritalem militiam congregantem, quo eos dilectu signet ac probet. infirmus, inquit, dicat, quia fortis sum ego, et: qui patiens est, sit pugnator. uidetis ergo bella domini proeliari nisi patientes infirmosque [*](6 Epb. 6, 17 7 Hebr. 4, 12 16 Baruch 3, 11 22 Ioel 3, 10 (LXX) 23 1. c. 11 (LXX) ) [*](1 inexpugnabile F1 2 hac W(0) perseqaut. 0 3 adque VWP castudire V 6 propagatur V: prorogatur D1WOP1v praerogatur D\'PxX 8 diuisiones FD\'0: diuisionem rell. e cf. cap. 13,3 9 ae VD1OX: et D\'WP 10 discretur V 11 quidquid DlOP: quicquid rell. 12 carnali V1D1P repererit X 18 pupulatioue FP* 14 aut subditus in D 15 abducitur VPX 17 triumphatur V uictur F* 18 consistit FD1 rubor D\'P\' robor W1P2 20 agnuscere V1 22 dilectu VW et DI wt uid. dilectione D1 dilectio 0 dilectos PX inquid YDWOP 23 pugnatur V 24 prael. W inflrmusque F1 )

Debere tamen ac posse nos domino cohaerere et experientia propria deprehendemus, si mortificatas uoluntates ac desideria mundi huius habeamus abscisa, et illorum auctoritate docebimur qui domino conloquentes fiducialiter dicunt: adhaesit anima mea post te, et: adhaesi testimoniis tuis domine, et: mihi autem adhaerere deo bonum est, et: qui adhaeret domino, unus spiritus est.

non ergo debemus his euagationibus animae fatigati ab hoc studio relaxari: qui enim colit terram suam, saturabitur panibus: qui autem sectatur otium, replebitur paupertate. nec ab intentione huius obseruantiae perniciosa desperatione frangamur, quia in omni sollicito inest amplius. nam qui suauis et sine dolore est, in egestate erit, et iterum: uir in doloribus laborat sibi et uim facit perditioni suae: nec non etiam regnum caelorum uim patitur, et uiolenti diripiunt illud.

nulla namque uirtus sine labore perficitur neo ulli possibile est ad istam quam cupit stabilitatem mentis sine [*]( 2 n Cor. 12, 10 3 1. c. 9 5 Zach. 12, 8 (LXX) 7 Hebr. 10, 36 18 Ps. 62, 9 14 Ps. 118, 31 15 Pa. 72, 28 16 I Cor. 6, 17 : 18 Prov. 28, 19 21 Prov. 14, 23 (LXX) 23 Prov. 16, 26 (LXX) 25 Mt. 11, 12 ) [*]( 1 non posse nisi pacientes infirmosque D . 2 fidutia DX 5 inquid VDWP 6 prael. W 7 enim nobis 0 8 reportetis VO et Vulg. 11 deprehendemus D corr.: deprehendimus reU. 14 adhqsit WZpl 16 quia Wl 18 colet VP 19 otio D\'0 20 egestate 0 21 disper. DWPX 92 labore D\'PX 23 in ante doloribus om. Wl 24 pditioni D 27 oupit scripsi: cupitis codd. v (nimirum cupit iBtabilitatem in archetypo) )

ad cuius tamen mensurae plenitudinem nemo perueniet alias in futurum, nisi qui praemeditatus et inbutus ea fuerit in praesenti eamque adhuc in hoc saeculo positus praelibarit, Christique membrum pretiosissimum designatus arram conpaginis illius, per quam corpori eius ualeat copulari, in hac carne possederit, unum dumtaxat desiderans, unum sitiens, ad unum omnes non solum actus suos, uerum etiam cogitationes semper intendens, ut illud, quod in futurum dicitur de beata conuersatione sanctorum, iam subarratum teneat in praesenti, id est sit eideus omnia in omnibus.

GERMANVS : Posset forsitan haec uolubilitas mentis? aliquatenus coherceri, si eam non tantus aduersariorum numerus circumuallans ad ea quae non uult, immo quo illam suae quoque naturae mobilitas rapit, indesinenter inpelleret. quam cum tam innumerabiles, tam potentes tamque terribiles circumagant inimici, resisti illis ab hac praesertim fragili carne inpossibile crederemus, nisi ad hanc opinionem uestris sententiis uelut caelestibus animaremur oraculis.

SERENVS: Aduersarios quidem nobis iugiter insidiari, quicumque interioris hominis experti sunt pugnas, dubitare non possunt. sed ita dicimus hos nostris profectibus aduersari, ut eos tantummodo incentores malorum, non etiam inpulsores esse credamus. ceterum nullus hominum posset omnino uitare [*]( 1 Iob 5, 7 2 Eph. 4, 13 14 I Cor. 15, 28 ) [*]( 1 labori (xόπψ) scripsi: labore V1D1P in llabore (tv xdnqt) V\' ad labore 0 ad laborem D1 WX et Vulg. 6 peruenit 0 quis Y P 7 sclo VDWOX seculo P 8 praeliberarit Dl 9 p qua D\' 10 possiderit YWOP 11 actos Dl suus V 12 cogitationis V 15 possit VDXW 16 coerceri D\'P coiberi 0 numeris D\' 19 terrebiles V1 20 fragili om. WO 21 crederemus eras. in W 22 anemaremur D* animamur Wx 23 aduersarius YO 27 possit VD1O )

quamobrem sicut in illis est instigationis copia, ita, in nobis uirtus respuendi siue adquiescendi libertas est adtributa. quorum tamen potentiam et inpugnationes si pertimescimus, etiam protectiones atque adiutoria dei e contrario conferamus, de quo dicitur: maior enim qui in nobis est quam qui in hoc mundo. cuius auxilia multo uehementiore militant uirtute pro nobis quam aduersus nos illorum multitudo confligit nam bonarum rerum non tantum suggestor, sed • etiam fautor atque inpulsor est deus, ita ut nonnumquam nos etiam inuitos et ignorantes adtrahat ad salutem.

constat ergo neminem posse a diabolo decipi nisi illum, qui praebere ei maluerit suae uoluntatis adsensum. quod Ecclesiastes his uerbis euidenter expressit: quia enim non fit contradictio ab his qui faciunt malum cito, ideo repletum est cor filiorum hominis in ipsis ut faciant mala. ergo manifestum est hinc unumquemque delinquere, quod ingruentibus cogitationibus prauis non eis confestim repulsam contradictionis obiciat. nam resistite, inquit, ei, et fugiet a nobis.

GEBMANVS: Quod istud, quaeso, est animae cum istis spiritibus nequam tam indiscretum permixtumque consortium, quo sic eidem non dicam iungi, sed uniri possint, ut et adloqui eam insensibiliter et inseri atque inspirare illi quaecumque uoluerint et ad ea quae placuerit eam ualeant instigare eiusque cogitationes ac motus uideant atque [*](7 I Ioh. 4, 4 16 Eccles. 8, 11 (LXX) 21 Iac. 4, 7 ) [*](2 conplendum OPX 4 cnpia V\' 6 ptimiBcimus D\' pertimescemns W adque VOP 7 adiuturia V1 8 nobis ita codd. eat om. D 10 aduersum OX 11 suggestur V1 fautur V1 adque VOP inpulsur V 12 inuitus V1 13 diabulo VP 15 ecclisiastes V 16 is 0 17 et ideo V 18 hic OP 20 eis om. DW 21 inquid VDWP 22 istut W 24 ut quo V ut (om. quo) 0 ut et V: et DWO quo P quod et X 25 adque VOP inspirari. D 26 ad om. V placuerint PXv 27 adque VP )

SERENVS: Non mirum est posse spiritum spiritui insensibiliter coniugari et occultam suadendi uim ad ea quae libita fuerint exercere. est enim inter eos siont inter homines quaedam substantiae similitudo atque cognatio, siquidem definitio, quae de natura animae adsumitur, etiam illorum substantiae similiter coaptetur. altrinsecus uero eos sibi inseri uel uniri, ita ut capax alter alterius esse possit, omnimodis inpossibile est. hoc namque solummodo deitati, quae sola incorporea simplexque natura est, rectissime tribuitur.

GERMANVS: Huic rationi satis arbitramur esse contrarium illud quod uidemus in adrepticiis fieri, cum adflati spiritibus inmundis loquuntur et agunt ea quae nesciunt. quomodo ergo animas eorum spiritibus illis non credamus uniri, quorum illas uidemus uelut organum factas et derelicto naturali statu ad illorum motus adfectusque transire, ita ut iam non suas, sed illorum uoces et gestus uoces depromant?

SERENVS: Praedictae definitioni nostrae non est contrarium id quod dicitis in energumenis fieri, cum spiritibus inmundis adrepti loquuntur uel agunt ea quae nolunt uel quod ea quae ignorant proferre uoces. non enim uno modo istam eos infusionem spirituum sustinere certissimum est. quidam enim sic adflantur, ut nequaquam ea quae gerunt uel loquuntur intellegant, quidam uero norunt et postea recordantur.

quod fieri per infusionem spiritus inmundi non ita putandum est, ut in animae ipsius penetrans substantiam et uelut unitus ei et quodammodo indutus ea sermones ac uerba per os [*]( 1 ipsus V 2 quidquid et nostra D\' 3 pene VDX plene 0 posse Y ó occulta V1 7 adque VW 9 qaoaptetur D qao habtetar 0 12 tribuetur DW*P 14 arreptitiis D arepticiis W 15 loquitur Dl loeuntur D\'PX 17 de relato DI 18 adfectosque D1W1 19 gestos D1 20 defenicioni W 21 in om. DWOP energuminis VX inergamiais DWOP 24 spiritum Dl 25 locantur DWX 28 in om. WO )

quod nonnumquam etiam uini febrisque uitio seu nimii frigoris aliisque ualitudinibus extrinsecus superuenientibus uidemus accidere. quod ne beato Iob diabolus, qui carnis eius acceperat potestatem, moliretur inferre, praecepto domini prohibetur dicentis: ecce trado eum in manus tuas, tantum animam eius custodi, id est tantummodo amentem eum ne facias debilitato animae domicilio et obruas intellectum ac sapientiam resistentis, principali scilicet cordis eius tuo pondere praefocato.