Epistulae imperatorum pontificum aliorum

DILECTISSIMIS FRATRIBUS UNIUERSIS EPISCOPIS PER DARDANIAM CONSTITUTIS GELASIUS. Ualde mirati sumus, quod uestra dilectio quasi nouam et ueluti difficilem quaestionem et adhuc [*](I. Hanc epitomen epistulae 95, quam suo loco littera 2 significaui, seruauerunt collectiones hae: 1) Q = collectio Quesnelliana (ecmtuli codices ql = Einsidl. 191 saec. IX, q* — Uindob. 2141 saec. IX, q3 = Uindob. 2147 saec. IX/X); 2) o = cod. Ueronensis XXII (20) saec. VII; 3) p = collectio Frisingensis cod. lat. Monac. 6243 saec. IX; 4) a = additamentum collectionis Diessensis cod. lat. Monac, 5508 saec. IX; 5) i = collectio PBeudoisidoriana (contuli codd. t5 = Uatic, lat. 630 saec. X et i* = Uatic. lat. 3791 saec. XII, quibus accedit T — cod. miscell. Uatic. lat. 1344 saec. X, qui hanc epistulam ex codice quodam Pseudoisidori desumpAit); 6) E = collectio Hadriana aucta (contuli 51 = Uallicell. A 5 saec. IXjX, £ 2 == Uercell. LXXVI saec. X, S3 = Uatic. lat. 1353 saec. XV), quae tamen nihil exhibet nisi duo fragmenta, scilicet p, 779,17-20 nec plane tacemus .. habeat iudicandi et p. 780, 9 — 781, 5 sed nec illa praeterimua .. damnasse cognoscitur (omissis tamenuerbisp. 780,22 — 781, 1 potiusque.. Bubmouit); 7) collectio codicis Colbertini Paris. lat. 1455 saec. X, sed adfertur ibi solummodo titulus epistulae in indice (cf. Maassen, Gesch. d. Quellen.. I p. 539 n. LV), ipsa uerba eius in corpore collectionis foliis aliquot amissis non iam extant. In adnotandis uariis lectionibus inprimis rationem habui codicum QrfH, quamquam nec orthographica cttraui nec collectionum Q et £ singulorum codicum leues corruptelas nec ubique correctiones manuum recentiorum. praeterea cum e permultis codicibus Pseudoisidori, quorum lectiones et quantum inter se distent et quam grauiter interpolatae sint peritorum non est quin sciat, perpaucos tantum conferendos elegissem, horum paucas tantum lectiones subscripsi. ceterum textus Pseudoisidori )

ubi magis eos, qui catholicis sensibus instituti sunt, adhuc haerere miramur quam illos, qui a ueritate exciderunt et ab antiqua ecclesiae traditione sunt deuii, profanas uocum nouitates et ineptias caducae peruersitatis obtendere, quibus. eos uestra dilectio rettulit iactitare ideo Acacium non putare iure damnatum, quod non speciali synodo uideatur fuisse deiectus, et insuper dementiam suae uanitatis adcumulant pueriliter adicientes \'praecipue pontificem regiae ciuitatis\'.

quapropter stultitiam respuentes inanium querellarum percurrere uos oportet ab ipsis beatis apostolis et considerare prudenter. quoniam patres nostri, catholici uidelicet doctique pontifices. in unaquaque haeresi quolibet tempore suscitata quidquid [*](quamquam hodie aliquot uitiis caret, quibus ceterae collectiones deprauatae sunt, tamen ad idem epitomae exemplum redit iam hic illic corruptum, ex quo fluxerunt etiam Qofio. neque tamen, id quod contenderunt Ballerinii, Pseudoisidorus hanc epistulam ex codice quodam Quesnelliatzae desumpsit, immo ut uidetur e codice aliquo Ueronensi u simillimo. Lectiones formas longioris (= ii) uel singulorum eius codicum (VRAB) adnotaui, ubicumque e re uidebatur. Ediderunt hanc epitomen Merlinus, Tovi. I conciliorum fol. CXCV-CXCVII(adiunctum est ibi fragmentum — Thiel p. 422 ep. 27); Surius, Tom. II conciliorum p. 306; Quesnellus, Leonis opp. II 180; Ballerinii. Leonis opp. III 347; Hinschius, Decret. Pseudoisid. p. 641 (textum Quesnelli repetens); Thiel 414. p. 774, l. 3 Incipiunt rationes (traditiones T) iT p. 774, 5 Dilectissimis .. Gelasius om. Q uniuernis 8 p. 774, 7 deficile quaestianum 8 p. 775, 1 desiderat T (Q): desiderans Qυβδι 2 pistilentiae 3 3 frequentiam rationem 8 4 submurmorant £ 3 5 nonmentiS 7 miramur i2T (Ω) : murmurant QυβΙ3 murmorant δ excederunt Q.y 8 antiquallll 8 ecclesia (ecclesiae 8) et ratione o|3st3, ecclesia et traditione T 9 et eptias £ 8 caduci 8 11 specialis £ 8 12 sua 8 ueritatis 8, nnitatis T adcumolans p, adcumulare 8, accumulantur T 13 pueriliter (pueri littera 13, pueri lit tam T) dicentes iT praecipug β,praecipuae qxq3 15 oportit β 17 suscitatam T(B) )

permiserint, sapientissime peruidentes, quoniam si decreta salubriter cuiquam liceret iterare, nullum contra singulos quosque prorsus errores stabile persisteret ecclesiae constitutum ac semper isdem furoribus recidiuis omnis integra definitio turbaretur. nam si limitibus etiam praefixis positarum semel synodalium regularum non cessant elisae pestes resumptis certaminibus contra fundamentum sese ueritatis attollere et simplicia quaeque corda percutere, quid fieret, si subinde fas esset perfidis inire concilium, cum quaelibet illa manifesta sit ueritas, numquam desit quod perniciosa depromat falsitas. etsi ratione uel auctoritate deficiens, sola tamen intentione non cedens?

quae maiores nostri diuina inspiratione cernentes necessarie praecauerunt, ut contra unamquamque haeresim quod acta synodus pro fide communione et ueritate catholica atque apostolica promulgasset, non sinerent nouis post haec retractationibus mutilari, ne prauis occasio praeberetur quae medicinaliter fuerant statuta pulsandi, sed auctore cuiuslibet insaniae ac pariter errore damnato sufficere iudicarunt, ut, quisque aliquando huius erroris communicator existeret, principali sententia damnationis eius esset obstrictus, quoniam manifeste quilibet uel professione sua uel communione posset agnosci.

et ut breuitatis causa priora taceamus, quae diligens [*]( 3 uoluerit £ 8 4 hac QuiT (BA): om. (SS (VR) 5 fixa £ 8 retenti iT praesumpsitione a 8 stabilem 22 9 hac ps, III/ae q1 hisdem 2 recidibis β, recidebis δ, residuus T, residui i1, rediuiuis i3 10 si militibus St3T, similibus i2 14 illi iT 15 pernitiosam %3T 17 maioris £ 8 18 necessariae S heresim QuiT (B): heresem p5 (YBA) 19 synodus Qυβδ (VRB): semel synodus (sj-nodis T)iT(A) 20 sinirent Qυβδnubis £ 8 23 pari izT ut Qupi: aut 8, Vę T 24 exaestiret a 25 sententiam £ 5 26 possit £ si2 27 cognosci iT prauitatis S )

sic propter blasphemias Arrii forma fidei communionisque catholicae Nicaeno prolata conuentu Arrianos omnes uel quisquis in hanc pestem siue sensu seu communione deciderit sine retractatione concludit.

sic Eunomium, Macedonium, Nestorium synodus semel gesta condemnans ulterius ad noua concilia uenire non siuit sed uniuersos quocumque modo in has blasphemias recidentes tradito sibi limite synodali refutauit ecclesia nec umquam recte cessisse manifestum est qualibet necessitate cogente nouiter. quae fuerant salubriter constituta, temerasse.

non autem nos latet in tempestate persecutionis Arrianae plurimos pontifices de exiliis pace reddita respirantes per certas prouincias congregatis secum fratribus ecclesias composuisse turbatas, non tamen ut illius synodi Nicaenae quidquid de fide et communione catholica definiuerat inmutarent nec noua quemquam pro lapsu damnatione percellerent, sed illius tenore decreti, nisi resipuisset, iudicarent damnatum essetque consequens ut, nisi corrigeret, damnationi procul [*]( 1 damnabit uq3 2 posteea g 3 synodus uq3 5 existere QT, exsistere u, existeret fio particeps PT refutantos a 6 si izT formam QfoiT (B) communisque uqlq2 8 decederint p5 9 machedonium Qυβδ11 siniuit £ 8, sinunt i2T, siuit ex sunt t3 man. 2 12 reccidentes uql synodotali 3 13 ecclesiae 3 cesisse 3 14 quogente 8 nouiter Qυβδι3: nouimus ausibus T (nouis * ausibus Q). ausibus (om. antea cogente nouis) i2 16 redit? Õ 19 definiuerat Qw3: definiuerant iiT, definierat βδ (cf.Ω) 20 prolapsu βδυqq3i, U prolaps q1, prolapsi T (cf, il) damnationem {38 procellerent 8, praecellerent qlq2 21 resipuisset Qu: resipuissent βδι2T (fi;, resipuisse i3 iudicarent T: iudicare Qvfiii3, iudicarentur P 21 sqq. damnatum essetque consequens ut nisi corrigeret damnationi procul dubio subiaceret quibus Qυβδι3: dampnatus est quibus T (damnatos quibus Q), quibus (om, damnatum .. subiaceret) i-)

quibus conuenienter, ut dictum est, ex paterna traditione perpensis confidimus, quod nullus iam ueraciter Christianus ignoret uniuscuiusque synodi constitutum, quod uniuersalis ecclesiae probauit adsensus, nullam magis exequi sedem prae ceteris oportere quam primam, quae et unamquamque synodum et sua auctoritate confirmat et continuata moderatione custodit, pro suo scilicet principatu, quem beatus Petrus apostolus domini uoce perceptum ecclesia nihilominus subsequente et tenuit semper et retinet.

haec dum Acacium certis comperisset indiciis a ueritate deuiasse, diutius ista non credens, quippe quem nouerat executorem saepe necessariae dispositionis suae contra haereticos extitisse, per triennium fere litteris destinatis eundem monere non destitit, sicut per diuersos missa familiariter scripta testantur.

quibus ille primum tamquam dedito silentio nihil respondere proponens tandem aliquando missis litteris profitetur se Alexandrino Petro, quem expetita apostolicae sedis auctoritate executor ipse quoque damnarat, absque sedis apostolicae notitia communione permixtum; beati autem Petri sedes, quae Alexandrinum Petrum se tantummodo damnasse, non etiam soluisse nouerat, non recepit atque ideo, ne per Acacium in Petri consortium duceretur, ipsum quoque a sua communione submouit et multimodis transgressorem a sua societate fecit alienum.

hic si examinatio quaeritur, iam iudicio non erat opus, postquam litteris suis ipse confessus est; si auctoritatis pondus inquiritur, Calchedonensis synodi tenore illius definitionis executio reperitur, quo damnati illic erroris communicator [*]( 2 confidemus qlq2 5 praeteritis T (B) 6 et sua Qυβδι3 ut sua t2, sua T (S2; confirmant i3T 8 praeceptum i eeclesiae 8 9 retenet $8 10 ueritatc Qβδι3, ueretate 0: ueritate apostolica (aptica T) i,2T (cf. B) deuiassct j38, deuiasse/\'// 51 11 iste a 13 distinatis po 14 missas £ 0 familiariter S: frequenter Q 15 <dum> primum t2 16 proponens Qυβδι3: proponeret ,xT (ef. 12j 17 expetita 0: expetitam Q, expetitum ab £ 3, expetit iT 18 damnaret siJ 19 communioni i sedis$iusis 21 recipit ST 23 submonebit Q transgressorum a 26 tenore E, cf. B 27 repperitur QufriT )

quo tenore Timotheus etiam atque ipse Alexandrinus Petrus, qui secundam certe sedem tenuisse uidebantur, non repetita synodo sed auctoritate tantummodo sedis apostolicae ipso quoque Acacio postulante uel exsequente probatur esse damnatus.

quod si utrum errori uel praeuaricationi communicarit Acacius forsitan dicatur oportuisse constare, breuiter praebemus ad ista responsum: aut enim ipsi doceant Petrum legitime ueraciterque purgatum et ab omni haereticorum contagione rite discretum, cum ei communicauit Acacius, si eius communicatorem putant Acacium aliquatenus excusandum, aut sicut magis est uerum, conuenienter atque legitime Petrum non probauerint expiatum, restat ut eius inexpiatione fuerit et qui ei communicauit infectus.

nec plane tacemus, quod cuncta per mundum nouit ecclesia, quoniam quorumlibet sententiis ligata pontificum sedes beati Petri apostoli ius habeat resoluendi, utpote quae de omni ecclesia fas habeat iudicandi neque cuiquam de eius liceat iudicare iudicio, siquidem ad illam de qualibet mundi parte canones appellari uoluerunt, ab illa autem nemo sit appellare permissus. quapropter satis constet Acacium nullum [*]( 3 effectum (affectu 8) 21 (B): effecto VRA 4 tenore om. ps 5 ipse om. 3 6 repetit a Q synodum js3 7 tantomodo a 8 probantur tT (A) dampnati PT (AI), damnatos og3 9 praeuaricatio 3, praeuaricatione t3, praedicatione T (A9) communicaret qlq2, communicauerit T (A) 9 forsitan .. 13 Acacius om. T 10 prebemus p» probemus 8 14 sicut S: si quod recte 2 15 legitime qui petrum 3 expiatione Q (in eius expiatione trsp. i3) 17 uerba nec plane tacemus usque ad p. 780, 5 ecclesiae adfert Deusdedit, Collect. canon. I 103 (ed. Martimtcci p. 85) nec tamen taceamus 8 cunta 3 18 quoniam om. 3 ligata ZT: legata Qυβδι 19 sedis Qof3st resoluendi ξ reaolui QifyhPT Deusdedit (reaolui .. habeat om. i2) 20 ecclesiae 8 22 appellare stT Deusdedit (BA) uoluerunt 2 (.A.): uoluerint recte VBB Deusdcdit uoluerunt appellare trsp. õ 23 constet Qυβδι: constat T Deusdedit (U) )

qua certe synodo hoc ille praesumpsit, quod nec sic absque apostolica sede fas quidem haberet efficere? cuius sedis episcopus? cuius metropolitanae ciuitatis antistes? nonne paroeciae Heraclensis ecclesiae? si illi certe licuit sine synodo sententiam apostolicae sedis abrumpere nulla eius consultatione quaesita, itane uero non licuit primae sedi Calchedonensis synodi constituta, sicut decuit, exsequenti huiusmodi praeuaricatorem sua auctoritate detrudere?

sed nec illa praeterimus, quod apostolica sedes frequenter, ut dictum est, more maiorum etiam sine ulla synodo praecedente exsoluendi, quod synodus iniqua damuauerat, et damnandi nulla exsistente synodo, quos oportuit, habuerit facultatem. sanctae memoriae quippe Athanasium synodus Orientalis addixerat, quem tamen exceptum sedes apostolica, quia damnationi Graecorum non consensit, absoluit.

sanctae memoriae nihilominus Iohannem Constantinopolitanum synodus etiam catholicorum praesulum certe damnauerat, quem simili modo sedes apostolica etiam sola, quia non consensit, absoluit. itemque sanctum Flauianum pontificum Graecorum congregatione damnatum pari tenore. quoniam sola sedes apostolica non consensit, absoluit potiusque qui illic receptus fuerat Dioscorum secundae sedis praesulem sua auctoritate damnauit [*]( 1 habuis N pontificum sententia 0 2 notitione qua certe Qυβδι : dicant certe qua T (12) 3 si T, sit i3 0 antistis Qυβδ paroechiae υq2q3, parrochiae $T, parochiae 3 aeraclensis T, eraclensis ai3 certae 3 7 consolatione Qυδι3consutatione (!) i2 9 auctoritoritate p uerba sed nec illa usque ad p. 781, 2 sola decreuit adfert Deusdedit, l. c. I 103 (ed. Martinucci p. S4) 10 apostolica sedes <: apostolicae sedis Qpa, apostolicae sedi oiT ut om. iT (A) ut frequenter trsp. £ 11 praecidente i 12 exsoluendi 2 (excepto 43) Deusdedit (B): et soluendi 43, et absoluendi VA 14 anathanasiuin 8 15 sedis 2 (excepto i £ 3) 16 gregorum qlq2 consit o 17 synodum i 18 damnauerit i3T quem ;: uel QoffiT 19 sedes &T: sedis Qυβδ 20 itaque S pontificem Zi2T et corr. ex pontificum u gregonnn Q 21 sedes ;iT: sedis Qυβδ 22 potiusque .. 781, 1 submouit om. ; )

in qua ut ergo sola ius habuit absoluendi eos, quos synodica decreta perculerant, sic etiam sine synodo in hac eadem causa plurimos etiam metropolitanos damnasse cognoscitur.